1, 2. Kaia ne alofa ei a Iesu ki a Maleta, kae se a te mea ‵se ne fai ne tou fafine?

KAFAI e mafaufau koe ki a Maleta telā se tokotasi o tino i loto i te Tusi Tapu, a ia se vaega tino pefea? E tiga eiloa ko ia fua tokotasi telā ne taku tena igoa me ne alofa malosi a Iesu ki ei, kae ne isi foki ne nisi fāfine amioatua ne fakaasi foki ne Iesu te alofa sē fakapito ki ei, e pelā mo te mātua pele o Iesu ko Malia, mo te taina o Maleta, ko Malia. (Ioa. 11:5; 19:25-27) Kae kaia ne alofa ei a Iesu ki a Maleta?

² Ne alofa a Iesu ki a Maleta e se ona fua ko tena uiga talimālō mo tena galue malosi, kae e mautinoa eiloa me ko tena malosi i te feitu faka-te-agaga. A ia se fafine telā ne talitonu katoatoa ki akoakoga a Iesu. E tu ‵kese loa tena fakatuanaki ki a Iesu e pelā me ko te Mesia telā ne folafola mai. (Ioa. 11:21-27) I te suā feitu, a ia e ‵pau eiloa mo tatou, ne tino foki sē ‵lei katoatoa. I se taimi e tasi, ne nofo atu a Iesu i te fale o Maleta, ne mafaufau a Maleta ke fai atu ki a Iesu ke fakatonu aka se tulaga telā ne mafaufau a ia me e ‵se. Ne fanatu a Maleta kae fai atu, “Te Aliki, e a, e ‵lei ki a koe ke tiaki mai au ne toku taina ke fai katoa ne au a mea konei? Fai atu la ki ei ke tu mai o fesoasoani mai ki au.” (Faitau te Luka 10:38-42.) Se a te akoakoga e maua ne tatou mai te tala tenei?

3, 4. I te auala fea ne filifili ei ne Malia “a te vaega ‵lei,” kae se a te akoakoga ne tauloto ne Maleta mai i ei? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

³ Ne loto fakafetai a Iesu ki te uiga talimālō ne fakaasi atu ne Malia mo Maleta, kae ne loto fiafia a ia o tuku atu ki a laua se meaalofa ‵gali i te feitu faka-te-agaga. Ne fakaaoga ne Malia so se avanoaga ke sagasaga i lalo “i vae o te Aliki kae fakalogologo atu faeloa ki ana pati,” ke maua ei ne ia te iloaga tonu mai te Faiakoga Sili. Ne mafai loa a Maleta o fai penā. E mautinoa eiloa me ne mafai ne Iesu o tuku atu a pati fakamālō ki a Maleta moi ne saga katoatoa atu tou fafine ki a ia.

⁴ E ui i ei, ne fakalavelave eiloa a Maleta i te fakatokaga o se ‵kaiga fakapito kae fai foki ne ia nisi galuega ko te mea ke gali te nofo o Iesu i te fale. Kae ne fai ne galuega katoa konei ke manavase malosi a ia, ko ala ei o kaitaua tou fafine ki a Malia. Ne lavea ne Iesu te uke o galuega a Maleta e fai, telā ne fai atu ei a ia mo te alofa, penei: “Maleta, Maleta, a koe e manavase faeloa ki mea e uke.” Kae ne tuku atu ne ia se manatu me e tasi fua te kuka e manakogina ke fai. Ne faipati atu foki a Iesu ki a Malia kae tavae ne ia tou fafine ona ko tena saga tonu atu o fakalogologo fakalei ki a ia, ko ana pati: “Ne filifili ne Malia te vaega ‵lei, kae ka se mafai o ave keatea mai i a ia.” Kāti ko puli foki i a Malia a mea ne kai ne ia i te ‵kaiga fakapito tenā, kae e se mafai lele eiloa o puli i a Malia a pati fakamalosi mo mea‵kai faka-te-agaga ne maua ne ia mai te fakalogologo faka‵lei kae saga tonu atu ki a Iesu. I tausaga e silia atu mo te 60 fakamuli ifo, ne tusi mai te apositolo ko Ioane, penei: “Ne alofa malosi a Iesu ki a Maleta mo tena taina.” (Ioa. 11:5) A pati fakaosofia konei e fakaasi mai ei me ne talia ne Maleta a pati polopoloki a‵lofa a Iesu, kae ne taumafai tou fafine o tavini atu mo te fakamaoni ki a Ieova i tena olaga kātoa.

5. E fakatusa pefea ne tatou te olaga i te vaitaimi nei mo te vaitaimi ne ola i ei a tino i te Tusi Tapu, kae se a te fesili tāua e mafai o sae aka?

⁵ E uiga ki mea kolā e fakalavelave mai, e faka‵tusa pefea ne tatou a te vaitaimi ko ola nei tatou i ei mo te vaitaimi ne ola i ei tino i te Tusi Tapu? “I tala fakasolopito, ne seki ai eiloa se vaitaimi ne gasolo ki mua katoa penei a auala o mea tau fesokotakiga, mea ‵lomi tusi, ko mekesini, letio, tamunei, televise. . . . A mea konei e fakalavelave mai faeloa ki a matou i aso katoa . . . E se leva, kae ne mafau‵fau a tino me i te taimi nei ko te ‘Vaitaimi o te Mainaga.’ A ko te tonuga loa, a te taimi nei ko fai pelā me ko te ‘Vaitaimi o Mea Kolā e Fakalavelave Mai.’” A pati konei ne fai atu ki se potukau o tama‵liki i se iunivesiti i Amelika i se 60 tausaga ko ‵teka. E fai mai penei se fakamatalaga i The Watchtower i a Setema 15, 1958, penei: “Ka uke ‵ki eiloa a mea kolā e fakalavelave mai māfai ko pili atu ki te gataga.” Ko oko eiloa i te ‵tonu o pati konā! E fakasae aka i ei se fesili tāua: Se a te mea e ‵tau o fai ne tatou ke ‵kalo keatea mai mea kolā e fakalavelave mai kae ke fai pelā mo Malia, mai te tumau i te ‵saga tonu atu ki mea faka-te-agaga?

6. Ne fakaaoga faka‵lei pefea ne tino o Ieova a poto ‵fou o te lalolagi?

⁶ Ke gasolo ki mua a te tapuakiga tonu, ne fakaaoga faka‵lei eiloa ne te vaega o te fakapotopotoga a te Atua i te lalolagi nei a poto ‵fou o te lalolagi. E pelā me se fakaakoakoga, mafaufau la ki te “Photo-Drama of Creation,” ko ata sē gasue‵sue mo ata vitio toe‵toe kolā e ‵kala kae e isi se leo i ei. Mai mua mo te taimi o te Taua Muamua a te Lalolagi, e lau i miliona o tino ne maua ne latou a fakamafanafanaga mai te ata tenā, telā ne fakamatala mai i te fakaotiga o te ata a te oko mai o te Pulega filemu a te Tupu ko Iesu Keliso i te Afe Tausaga. Fakamuli ifo, ne fakasalalau te fekau o te Malo i luga te letio kae ne lagona ei ne  te fia miliona o tino i te lalolagi. I ‵tou aso nei, a poto i mea tau komupiuta mo te itaneti se auala magoi e fakaaoga ne tatou ke fakasalalau atu ei te tala ‵lei ki tino e ‵nofo i fenua ‵mao o te lalolagi.

7. (a) Kaia e fakamataku a te fakaaoga katoatoa te lalolagi? (e) Se a te mea e ‵tau o fakatāua ne tatou? (Ke onoono ki te fakamatalaga fakaopoopo.)

⁷ E fakailoa mai ne te Tusi Tapu a te fakamataku o te fakaaoga katoatoa o mea kolā e ofo mai ne te lalolagi. (Faitau te 1 Kolinito 7:29-31.) E mafai ne se Kelisiano o fakamāumāu ana taimi e uke ki mea kolā e seai loa se mea masei i ei, pelā mo mea kolā e fiafia o fai ne koe, te faitau, onoono ki televise, olo o ta‵fao ki nisi fenua, onoono ki mea i sitoa, mo te manako faeloa ki poto ‵fou mo kope e uke kae ‵gali. A te fakamāumāu foki o taimi e uke ke fesokotaki atu i luga i te itaneti ki tino e tokouke, aveave fekau i te fakaaogaga o selefoni, ko meli i te itaneti, mo te onoono faeloa ki tala ‵fou mo tafaoga, e mafai foki o pule mai ki a koe. * (Fai. 3:1, 6) Kafai e se pule faka‵lei atu koe ki taimi e fakamāumāu ne koe ki mea sē aoga, e mafai ei koe o fakatamala o saga tonu atu ki te ‵toe mea tāua eiloa—ko te ‵tou tapuakiga ki a Ieova.—Faitau te Efeso 5:15-17.

8. Kaia e tāua ei a te polopolokiga ke mo a e fia‵fai ki mea i te lalolagi?

⁸ Ne fakagaligali ne Satani te lalolagi tenei ke fakakolekole kae ke fakalavelave mai ki a tatou. Ne tupu te mea tenā i te senitenali muamua, kae maise eiloa i ‵tou aso nei. (2 Timo. 4:10) Tela la, e ‵tau o faka‵logo tatou ki te polopolokiga tenei: “Ke mo a e fia‵fai . . . ki mea i te lalolagi.” Mai te tumau i te ola e ‵tusa mo te polopolokiga tenei, ka fai ei ke ‵kalo kea‵tea tatou mai mea kolā e mafai o fakalavelave mai kae ka mafai ei o gasolo o lasi te ‵tou “a‵lofa  . . ki te Tamana.” I te auala tenā, e fai ei ke faigofie ki a tatou a te faiga o te loto o te Atua kae tumau i tena taliaga ki te se-gata-mai.—1 Ioa. 2:15-17.

9. Se a te mea ne fakauiga ki ei a Iesu ke fakafaigofie tau kilo, kae se a te fakaakoakoga e maua ne tatou mai a ia?

⁹ A pati fakatonutonu kae alofa a Iesu ne fai ki a Maleta e ‵tusa eiloa mo ana akoakoga mo tena fakaakoakoga. Ne fakamalosi ne ia ana soko ke “faigofie” te lotou ‵kilo ko te mea ke fakamuamua ne latou a manakoga o te Malo e aunoa mo mea e fakalavelave atu ki a latou. (Faitau te Mataio 6:22, 33.) Ne seki fakatāua ne Iesu a kope faka-te-foitino; ne seki ai foki sena fale totino io me se manafa.—Luka 9:58; 19:33-35.

10. Se a te akoakoga ne tuku mai ne Iesu i te taimi ne fatoa kamata ei tena galuega talai?

 ¹⁰ I te faiga ne Iesu o tena galuega talai, e uke a mea ne ‵tupu kolā ne mafai o fakalavelave atu ei ki a ia, kae ne seki talia ne ia a mea konā. I te taimi ne fatoa kamata ei tena galuega talai, kāti mai tua o te akoakoga ne ia a te vaitino tokouke kae fai a vavega i Kapanaumi, ne fakamolemole atu a tino ke sē tiaki ne ia te fa‵kai. Kae ne tali atu pefea a Iesu ki te fakamolemole tenā? Ne fai atu a ia, penei: “E ‵tau foki o folafola atu ne au te tala ‵lei o te Malo o te Atua ki nisi fa‵kai, me tenā eiloa te mea ne uga mai ei au.” (Luka 4:42-44) Ne lavea atu te ‵tonu o ana pati, me i te faiga o te galuega talai, ne sasale atu eiloa a Iesu ki koga ‵mao o Palesitina o talai kae akoako atu i ei. E tiga eiloa a ia e ‵lei katoatoa, ne isi ne ana lagonaga masani kae ne ‵fita foki a ia i nisi taimi ona ko te fakaaoga ne ia ana taimi ke fakalauefa atu ei tena taviniga ki te Atua.—Luka 8:23; Ioa. 4:6.

11. Ne a pati a Iesu ki se tagata telā ne tupu se kinauga i tena kāiga, kae se a te fakailoaga ne tuku atu ne Iesu ki a ia?

¹¹ Fakamuli ifo, i te taimi ne akoako atu ei ne Iesu ana soko ki te auala e ‵tau o fakefesagai atu ei latou ki ‵tekemaiga, kae ne oso atu se tagata, penei: “Te Faiakoga, fai aka ki toku taina ke ‵vae aka te mā tofi.” Kae ne seki talia ne Iesu ke aofia a ia i te kinauga tenā. Ne tali atu a Iesu ki a ia, penei: “Toku tagata, ko oi ne ‵tofi ne ia au mo fai te famasino ke ‵vae aka ne au a mea a koulua?” Ne faka‵soko ne Iesu ana akoakoga, mai te fakailoa atu ki ana tino fakalogo‵logo e uiga ki te fakamataku o te sē ‵saga tonu atu ki te taviniga ki te Atua ona ko te kaimanako ki kope faka-te-foitino e uke.—Luka 12:13-15.

12, 13. (a) Mai mua malie o mate a Iesu, se a te mea ne fia‵fia ki ei a nisi tino Eleni kolā ne ‵fuli ki te lotu Iutaia? (e) Ke sēfakalavelave ki tena saga tonu atu ki mea tāua, ne tali atu pefea a Iesu ki te fakamolemole a te kau Eleni?

¹² Ne fakafanoanoa eiloa te vaiaso fakaoti o Iesu i te lalolagi nei. (Mata. 26:38; Ioa. 12:27) Ne uke ‵ki ana galuega ne ‵tau o fai, kae ne tu atu a ia i mua o se fono fakalumaluma. Mafaufau la ki te mea ne tupu i te Aso Sa, i a Nisani po 9, i te tausaga 33 T.A. E pelā mo te mea ko oti ne ‵valo mai, ne ulu atu a Iesu ki Ielusalema i luga i te tamā asini, kae ne paka‵laga kae tavae atu a tino e tokouke, penei: “A ia telā e vau e pelā me se Tupu i te igoa o Ieova.” (Luka 19:38) I te suā aso, ne ulu atu a Iesu ki loto i te faletapu kae ne loto toa o afuli ne ia ki tua a tino fai pisinisi kolā ne fakaaoga ne latou te fale o te Atua o kaisoa a tupe mai olotou tino Iutaia.—Luka 19:45, 46.

¹³ Ne aofia i te vaitino tokouke i Ielusalema a tino Eleni ne ‵fuli ki te lotu Iutaia kolā ne fia‵fia ‵ki ki a Iesu, telā ne fakamolemole atu latou ki te apositolo ko Filipo ke fai se fakatokaga ke fai se fono a latou mo Iesu. Ne seki manako a Iesu ke fakalavelave atu a te mea tenā i te faiga ne ia a mea kolā e tāua atu. Ne seki manako a Iesu ke lauiloa kae ke ‵lago atu te tokoukega o tino ki a ia, ko te mea ke sē mate a ia i lima o ana fili e pelā me se taulaga. Tela la, mai tua o tena fakamatalaga i a ia ko pili o mate, ne fai atu ei a ia ki a Anitelea mo Filipo, penei: “A te tino telā e fakapelepele ne ia tena ola e fakaseai ne ia, a ko te tino telā e takalialia ki tena ola i te lalolagi tenei ka puipui eiloa ne ia mō te ola se-gata-mai.” I lō te fakamalie ne ia a te manakoga o tino Eleni konā, ne fakamalosi ke talia ne ia a mea faiga‵ta mo te loto fiafia mai te fai atu: “So se tino e fia tavini mai ki au ka fakaaloalogina a ia ne te Tamana.” E seai se fakalotolotolua me ne fakailoa atu ne Filipo a te fekau fakamalosi loto ki tino Eleni konā.—Ioa. 12:20-26.

14. E tiga eiloa ne fakamuamua ne Iesu a te galuega talai i tena olaga, se a te mea e fakaasi mai i ei me ne paleni ‵lei a ia i ana faifaiga?

¹⁴ E tiga eiloa ne seki talia ne Iesu ke fakalavelave mai a nisi mea ki tena galuega tāua ko te talai atu te tala ‵lei, e se fakauiga ei me ko mafaufau faeloa a ia ki ana galuega. Ne talia ne ia se ‵kamiga fua e tasi ke kau atu ki se avaga kae ne fai tena tusaga i te ‵fuliga ne ia o vai ke liu uaina.  (Ioa. 2:2, 6-10) Ne talia foki ne ia a ‵kamiga ke ‵kai fakatasi mo nisi taugasoa ‵pili e pelā foki a tino fia‵fia kolā ka fai mo fai ana soko. (Luka 5:29; Ioa. 12:2) Kae sili atu ei, ne masani o fakaavanoa ne Iesu ana taimi e uke o ‵talo, mafaufau ‵loto i te taimi e nofo tokotasi ei a ia, kae ke lava te malōlō.—Mata. 14:23; Male 1:35; 6:31, 32.

15. Ne a pati fakatonutonu ne tuku mai ne te apositolo ko Paulo, kae ne fai pefea a ia mo fai se fakaakoakoga ‵lei?

¹⁵ Ne tusi mai te apositolo ko Paulo “ke na ‵pei ne tatou kea‵tea a mea ‵mafa katoa.” I ana pati konei, ne fakatusa ne ia te auala o se Kelisiano tukugina atu ki se fakatau‵telega e manakogina i ei te lotomau. (Faitau te Epelu 12:1.) Ne fakagalue eiloa ne Paulo a mea ne talai atu ne ia, mai te tiakina ne ia se ‵tofi maluga i te lotu Iutaia telā ne mafai o maumea kae lauiloa ei a ia. Ne saga tonu atu a ia ki “mea kolā e sili atu i te tāua” kae ne tavini malosi i te faiga o te galuega a te Atua mai te faimalaga atu faeloa ki Sulia, Asia Foliki, Maketonia mo Iuta. Ne tusi mai a Paulo e uiga ki tena fakamoemoega ki te ola se-gata-mai i te lagi, penei: “Ko te fakapuli atu o mea i oku tua, kae saga atu faeloa ki mea i oku mua. E kausaki eiloa au ke oko atu ki te tapula mō te failoga.” (Fili. 1:10; 3:8, 13, 14) Mai te fakaaoga faka‵lei ne Paulo tena tulaga nofo taka, ne manuia eiloa a ia i “te tavini atu faeloa ki te Aliki e aunoa mo se fakalavelave.”—1 Koli. 7:32-35.

16, 17. Faitalia me ‵nofo taka io me e a‵vaga tatou, e mafai pefea o tau‵tali atu tatou ki te fakaakoakoga a Paulo e pelā me se soko o Keliso? Fakamatala mai se tala.

¹⁶ E pelā mo Paulo, ne filifili ne nisi tavini a te Atua ke ‵nofo taka latou ko te mea ke mu‵tana olotou tiute i te kāiga kae ke mafai o fakauke olotou taimi e fakamāumāu i te taviniga ki a Ieova. (Mata. 19:11, 12) E masani o uke ‵ki a tiute o Kelisiano a‵vaga i te kāiga. Kae faitalia me ko koe se tino avaga io me se tino nofo taka, e ‵tau o “‵pei ne tatou kea‵tea a mea ‵mafa katoa” kolā e mafai o fakalavelave mai ki te ‵tou taviniga ki a Ieova. E mafai fua o fai penā māfai e fakamu‵tana a taimi e fakaaoga ki mea fakamāumāu taimi kae fai a fakamoemoega kolā e mafai o momea aka i ei te uke o ‵tou taimi i te taviniga ki te Atua.

¹⁷ Ke mafaufau ki se tauavaga mai Wales ko Mark mo Claire, kolā ne paenia mai tua o te otiga o lā akoga ke oko eiloa ki te taimi ne avaga ei. “Ne mafai eiloa o fakafaigofie ne māua a mā olaga mai te ‵togi atu ki tua a te mā fale telā e tolu ana potu kae tiakina mā galuega sē tumau, ko te mea ke mafai o aofia māua i te galuega fakatu‵tu i te lalolagi kātoa,” ne fakamatala mai a Mark. I tausaga e 20 ko ‵teka atu nei, ne faima‵laga atu lāua i Afelika kātoa, o fesoasoani i te faitega o Fale Tapuaki. I se taimi e tasi, e 15 talā fua lā tupe ne ‵toe, kae ne tausi atu eiloa a Ieova ki a lāua. “Ne maua eiloa ne māua a te lotomalie,” ko pati a Claire, “ke tavini atu ki a Ieova i aso katoa. Ko tokouke mā taugasoa, kae seai loa se mea e ma‵tiva i ei māua. E se mafai o faka‵tusa ne māua te fiafia telā ne maua i te taviniga tumau ki a Ieova i lō a mea kolā ne tiakina ne māua.” E tokouke foki a tavini kolā e aofia i te taviniga tumau ne maua foki ne latou a vaegā lagonaga penā. *

18. Ne a fesili e mafai o mafau‵fau ki ei a nisi tino?

¹⁸ Kae e pefea koe? Ne a au mea e mafai o fai māfai e mafaufau koe me ko sē mafai o kausaki atu koe ki manakoga o te Malo mo te loto finafinau ona ko mea kolā e fakalavelave atu ki a koe? Kāti e fakalagolago eiloa te tali ki te faiga o se faitauga ki te Tusi Tapu kae fai au sukesukega ma‵goi. E mafai pefea o fai ne koe a te mea tenā? Ka fakamatala mai i te suā mataupu a te mea tenā.