1. Ne saga atu pefea a Manoa ki te tala gali me ka fai eiloa a ia pelā me se tamana?

KO SE mafai eiloa o fai atu ne te fafine ki tena avaga se tala gali ona ko te mea ko mautinoa i te tauavaga me ko sē mafai o fanafanau te fafine. E ui i ei, ne fakasae mai te agelu a Ieova ki tou fafine, kae ne fai atu ne ia se mea telā ne mafau‵fau lāua me ka sē mafai eiloa o tupu: Ka fanau mai ne te avaga a Manoa se tamaliki tagata! E seai se fakalotolotolua me ne fiafia eiloa a Manoa, kae ne iloa foki ne ia te tiute lasi telā ka panaki mo ia. I se fenua telā e ‵fonu i amioga ma‵sei, ne mafai pefea o puti faka‵lei aka ne lāua te lā tamaliki ke tavini atu ki te Atua? “Ne ‵talo atu ei a Manoa ki te Aliki [Ieova], muna ia, te Aliki, fakamolemole, toe uga mai aka te agelu a te Atua ke toe vau ki a māua o fakaasi mai te mea e ‵tau o fai ne māua ki te tamaliki manafai ko fanau mai.”—Fama. 13:1-8.

2. Se a te uiga ke fakaakoako tau tamaliki? (Ke aofia te pokisi “ Ko Tau Toe Akoga Faka-te Tusi Tapu Tāua.”)

² Kafai koe se mātua, e mafai o malamalama koe i lagonaga o Manoa. E amo foki ne koe se tiute ‵mafa i te fesoasoani atu ki tau tamaliki ke iloa kae ke alofa foki ki a Ieova. (Faata. 1:8) Ke fai penā, e fakatoka eiloa ne mātua Kelisiano a polokalame mō Tapuakiga a kāiga kolā e aoga kae gasolo ki mua. E tonu, ke faka‵goto a muna‵tonu mai te Tusi Tapu ki te mafaufau o te tamaliki, e uke atu a mea e ‵tau o fai ne koe i lō te fai fua o te sukesukega faka-te-kāiga i te  vaiaso. (Faitau te Teutelonome 6:6-9.) E mafai pefea o fakafesagai koe ki te tulaga faigata ke faka‵goto te munatonu ki te loto o tau tamaliki? I te mataupu tenei mo te suā mataupu, ka suke‵suke eiloa tatou ki te auala e mafai ei ne mātua o tau‵tali ki te fakaakoakoga a Iesu. E tiga eiloa a Iesu e sē se tamana, e mafai eiloa o maua ne mātua a mea aoga mai te auala e fai ei ne Iesu ana akoakoga, me ne akoako kae fakamasani foki ne ia ana soko i se auala alofa, loto maulalo kae poto. Ke na onoono nei tatou ki uiga takitasi konei.

3. Ne fakaasi atu pefea ne Iesu tena alofa mō ana soko?

³ Ne fakaasi atu faeloa ne Iesu ki ana soko i a ia e alofa ki a latou. (Faitau te Ioane 15:9.) Ne fakaasi atu foki tena alofa mai te ‵kau fakatasi faeloa mo ana soko i taimi e uke. (Male. 6:31, 32; Ioa. 2:2; 21:12, 13) A Iesu e “sē se faiakoga fua” kae se taugasoa foki ki a latou. Tenā te pogai ne seki ‵tau ei o fakalotolotolua latou me e alofa tonu atu a ia ki a latou io me ikai. E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki a Iesu?

4. E mafai pefea o fakatalitonu atu ne koe ki au tama‵liki me e alofa koe ki a latou? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

⁴ Ke fai ‵tonu atu ki au tama‵liki i a koe e alofa ki a latou, kae fakaasi atu faeloa me e tāua ‵ki a latou ki a koe. (Faata. 4:3; Tito 2:4) E fai mai a Samuel, telā e nofo i Ausetalia, penei: “I taku folikiga, ne masani o faitau mai ne toku tamana ki au a Taku Tusi o Tala Mai te Tusi Tapu i afiafi katoa. Ne masani o tali ne ia aku fesili, sai kae uma fakatofa mai ki au i te po. Ko oko eiloa i toku poi i te taimi ne iloa ne au fakamuli me i toku tamana ne seki puti aka i se kāiga telā ne masani o fakaasi atu a faifaiga a‵lofa penā! Kae e ui i ei, ne taumafai malosi eiloa a ia o fakaasi mai tena alofa ki a au. Tela la, ne ati aka ne au se fesokotakiga malosi mo ia, kae ne maua ne au se lagonaga fiafia kae tokagamalie i toku olaga.” Mātua, ke na fesoasoani atu ki au tama‵liki ke maua ne latou a lagonaga penā mai te fai atu faeloa “Au e alofa ki a koe.” Fakaasi atu a lagonaga a‵lofa ki au tama‵liki.  Ke sau‵tala, ‵kai kae ‵tafao fakatasi mo latou.

5, 6. (a) Ne a mea ne fai ne Iesu ki tino kolā e alofa a ia ki ei? (e) Fakamatala mai te auala e fesoasoani atu ei a polopolokiga ke maua ne tama‵liki a te tokagamalie kae ke alofagina foki latou.

⁵ “A latou kolā e alofa au ki ei,” ko muna a Iesu, “e polopoloki kae fakasala foki ne au.” * (Faka. 3:19) E tiga eiloa ne fakatau ‵losi a soko o Iesu me ko oi te tino e sili atu i a latou, ne seki ‵fiu eiloa a ia i a latou. Ne saga atu foki a ia i te taimi ne seki ‵saga mai latou ki tena polopolokiga. I se auala alofa kae loto maulalo, ne polopoloki ne Iesu latou i te taimi tonu mo te koga tonu.—Male. 9:33-37.

⁶ Ke fakaasi atu tou alofa ki au tama‵liki mai te polopoloki atu o latou. I nisi taimi, se mea sili ke fakamatala faka‵lei atu te pogai e ‵lei io me masei ei a te mea tenei. I nisi taimi, e mafai o se tautali te tamaliki i te mea telā ne fai atu ne koe. (Faata. 22:15) Kafai ko oko ki te tulaga tenā, ke na fakaakoako atu eiloa ki a Iesu. Ke filifili se taimi mo se koga ‵lei ke polopoloki atu tau tamaliki i te alofa, te loto maulalo mo te kufaki, kae ke akoako kae fakatonutonu te mea ‵se. “E ‵piki ‵mau faeloa oku mātua ki polopolokiga kolā e tuku mai ne laua,” ko pati a Elaine, se tuagane i Afelika ki Saute. “Kafai ko oti ne fakailoa mai ne laua me ka fakasala au māfai e se fakalogo, ka fakataunu eiloa a lā pati. Kae e se mafai eiloa o polopoloki ne laua au mo te kaitaua, kae e fakamatala mai eiloa ne laua te pogai e polopoloki ei au. Tela la, ne tokagamalie eiloa toku olaga. E iloa ne au a mea kolā e ‵tau o fai mo mea kolā e se ‵tau o fai ne au.”

7, 8. (a) Ne fakaasi atu pefea ne Iesu te loto maulalo i te faiga o tena ‵talo? (e) E fesoasoani atu pefea au ‵talo ki au tama‵liki ke fakalagolago atu ki te Atua?

⁷ Ke fakaataata i tou mafaufau a lagonaga o soko o Iesu i te taimi ne lagona ei ne latou a te ‵talo fakaoti a Iesu i tena nofoga i te lalolagi nei: “Apa, te Tamana, e mafai ne koe o fai a mea katoa. Ke ave keatea te ipu tenei mai i a au. Kae ke se fai te mea e manako au ki ei ka ko te mea e manako koe ki ei.” * (Male. 14:36) Mai i te ‵talo tenei a Iesu, ne tauloto mai ei ne ana soko me i te Tama ‵lei katoatoa a te Atua ne ‵talo atu foki mo te loto maulalo ke maua ne ia te fesoasoani mai te Atua, kae ne ‵tau foki o fai latou penā.

⁸ Ne a mea e mafai o tauloto ne au tama‵liki mai i au ‵talo? E tonu, e se ‵talo atu fua koe ki a Ieova ke akoako ne ia au tama‵liki. Kae kafai e ‵talo atu koe mo te loto maulalo i mua o latou, ka fesoasoani atu ei ke iloa ne latou o fakalagolago ki a Ieova. Ne fai mai a Ana telā e nofo i Brazil, penei: “Kafai e isi ne fakalavelave, e pelā mo oku tupuna māfai e ma‵saki, e masani o fakamolemole atu a oku mātua ki a Ieova e auala i se ‵talo ke tuku mai te malosi e penā foki te poto ke mafai o fai a fakaikuga ‵poto. Ke oko foki loa fakalavelave faiga‵ta, e tuku atu faeloa ne lāua ki a Ieova.” Kafai e ‵talo fakatasi koe mo au tama‵liki, ke sē ‵talo fua mō latou kae ke ‵talo atu foki ki a Ieova ke fesoasoani atu foki ki a koe. E pelā me se fakaakoakoga, ke ‵talo atu mō se fesoasoani ke mafai ne koe o fanoi ki tou pule ke malōlō i se fono o te atufenua, ke maua te loto malosi ke talai atu ki tou tuakoi io me ke fesoasoani atu ki a koe i nisi feitu. Ke loto maulalo koe o fakalagolago ki te Atua kae ka fai foki penā au tama‵liki.

9. (a) Ne akoako pefea ne Iesu ana soko ke tavini atu mo te loto maulalo mō nisi tino? (e) Kafai e loto fiafia koe ke tavini atu mō nisi tino, ne a mea ka tauloto ne au tama‵liki mai i a koe?

⁹ E auala i ana pati mo ana fakaakoakoga, ne fakamasani ne Iesu ana soko ke tavini atu ki nisi tino mo te loto maulalo. (Faitau te Luka 22:27.) Ne akoako ne ia ana apositolo ke loto fia‵fia o tuku atu olotou taimi i te taviniga ki a Ieova e penā foki ki taina tali‵tonu.  E auala i tou loto maulalo o tuku atu mo te loto fiafia, ka mafai foki ne au tamaliki o fakaakoako ki a koe. Ne fai mai Debbie telā ko tokolua ana tama‵liki, “Ne seki masalosalo aka eiloa au i taku avaga māfai e fakalavelave i tena tiute pelā me se toeaina. E mautinoa eiloa me kafai e ma‵nako matou ki tou tagata, e fakaavanoa mai eiloa ne ia ana taimi mō matou.” (1 Timo. 3:4, 5) Ne fai mai tena avaga tagata ko Pranas, penei: “E seki leva, kae fia‵fia a mā tama‵liki ke aofia laua i fono o fenua mo nisi polokalame foki faka-te-agaga. Ko maua eiloa nei ne laua te fiafia tonu kae ko isi foki ne la taugasoa.” Ko tavini fakatasi nei te kāiga kātoa ki a Ieova i te taviniga tumau. Kafai e fakaasi atu ne koe a te uiga loto maulalo mo te loto fiafia o tuku atu koe ki te taviniga ki a Ieova, ka mautinoa eiloa me ka fakaakoako atu foki au tama‵liki ki a koe.

10. I te taimi ne ma‵nako ei se vaitino ke lavea ne latou a Iesu, ne fakaasi atu pefea ne Iesu te poto i ana mea ne fai ki tino konei?

¹⁰ Ne fakaasi atu ne Iesu te poto mai te sē saga atu fua ki mea e fai ne tino kae ki te pogai e fai ei latou penā. I se taimi e tasi, ne ma‵nako malosi ana tino fakalogologo i Kalilaia o tau‵tali atu i a ia. (Ioa. 6:22-24) Kae ko Iesu telā ne lavea ‵lei ne ia a mea i loto o tino, ne iloa ne ia me i tino e ma‵nako fua o tau‵tali atu i a ia ona ko mea‵kai faka-te-foitino kae sē ko mea kolā ne akoako atu ne ia. (Ioa. 2:25) Ne lavea ne ia te mea ‵se tenā, fakatonutonu ne ia latou mo te loto kufaki, kae fakamatala atu a ‵fuliga kolā e ‵tau o fai ne latou.—Faitau te Ioane 6:25-27.

11. (a) Taku mai se fakaakoakoga telā e fakaasi atu ei a te auala e fesoasoani atu ei te poto ke iloa ne koe me e fiafia tonu tau tamaliki ki te galuega talai io me ikai. (e) E mafai pefea o fai ne koe te galuega talai e pelā me se mea fakafiafia ki tau tamaliki?

¹¹ E tonu, e se mafai ne koe o lavea a loto o nisi tino, kae koi mafai eiloa ne koe o fakaasi atu te poto i tau kilokiloga ki lagonaga o tau tamaliki ki te faiga o te galuega talai. E tokouke a mātua e ma‵nava malie i taimi e fai ei a te galuega talai, ke tuku atu se taimi ke ta‵fao malie io me ma‵nava aka olotou tama‵liki. I te feitu tenei, e mafai ne koe o kilo atu mo te poto ki nisi feitu, kae fesili ifo ki a koe eiloa, penei, ‘E mata, taku tama e fiafia tonu ki te galuega talai io me fiafia o fano ona fua e mafai o manava malie aka a ia i ei?’ Kafai e lavea ne koe me fai a te galuga talai e pelā me se mea fakafiafia ki tau tamaliki io me uke  mea tāua e maua ne ia mai ei, ke na taumafai o fai ne fakamoemoega ‵tonu mō latou. Ke fesoasoani atu mo te poto ke mafai ne latou o ga‵lue tasi mo koe mai te ‵kau katoatoa atu i te faiga o te galuega talai.

12. (a) Ne fakailoa atu pefea ne Iesu mo te poto ki ana soko e uiga ki amioga lai‵lai? (e) Kaia ne manakogina malosi ei ne soko o Iesu a tena faka‵pulaga?

¹² Ne fakaasi atu foki ne Iesu te poto mai te fakamatala atu ne ia auala sē ‵tonu kolā e mafai o takitaki atu ei ki te agasala. E pelā mo ana soko ne iloa ne latou me e tapu a amioga fakatauavaga sē ‵tau. Kae ne fakamasaua atu ne Iesu ki a latou a auala kolā e takitaki atu ei latou ke aofia i amioga ma‵sei, i ana pati konei: “So se tino e onoono ki se fafine kae e fiafai ki ei ko mulilua a ia i tena loto. Telā la, kafai ko tou mata fakaatamai e fai ne ia koe ke agasala, ‵kape kae ‵pei kea‵tea.” (Mata. 5:27-29) Ne fetaui ‵tonu eiloa a pati konei mō Kelisiano kolā ne ‵nofo mai lalo i te pulega a Loma. I tamunei a te kau Loma, “a mata mo taliga ko ma‵nako faeloa o ‵kilo kae fakalogo‵logo ki ata ma‵sei mo pati sē ‵lei,” ne tusi mai se tino tusitala, “kae ne fia‵fia malosi eiloa a tino kolā e onoono atu ki vaegā ata penā.” Ko oko eiloa i te alofa mo te poto o Iesu ke fakailoa atu ne ia ki ana soko e uiga ki mea kolā e fakafaigata ei te tumau o latou i te ‵ma i mea tau amioga!

13, 14. E mafai pefea ne koe o puipui au tama‵liki mai fakafiafiaga lai‵lai?

¹³ E mafai o fesoasoani atu a te poto ke puipui ne koe au tama‵liki mai mea kolā e fakamasei atu ki te lotou feitu faka-te-agaga. I aso nei, ko mafai eiloa onoono a tama‵liki fo‵liki ki ata ma‵sei mo nisi tusi o amioga ma‵sei māfai e fakatusa ki aso mua. E tonu, e fai atu a mātua ki olotou tama‵liki me i fakafiafiaga lai‵lai e ma‵sei. Kae ka mafai o fesoasoani atu te poto ke malamalama koe i te pogai e manako ei tau tamaliki o onoono ki ata ma‵sei. Fesili ifo ki a koe eiloa: ‘Se a te mea e mafai o fakaosoosogina ei taku tamaliki ke onoono ki ata ma‵sei? E mata, e iloa ne ia te pogai e fakamataku ei? E mata, e uiga faigofie au ke mafai ne ia o vau ki a au mō se fesoasoani māfai e fakaosoosogina a ia ke onoono ki ata ma‵sei?’ Faitalia me koi fo‵liki eiloa au tama‵liki, e mafai o fai atu koe ki a latou: “Kafai e fakaosoosogina koe ke onoono atu ki se ata masei i te itaneti, fakamolemole vau o faipati mai ki a au. E se ‵tau mo koe o mā i a au. E manako eiloa au o fesoasoani atu ki a koe.”

¹⁴ Ka fesoasoani atu foki a te poto ke filifili faka‵lei ne koe a fakafiafiaga. “E mafai o lavea atu a fakaakoakoga ‵lei a mātua mai te auala e filifili ne latou a pese, ata vitio io me ko tusi,” ko muna a Pranas, telā ne taku atu muamua. “E mafai o uke a mea e akoako ne koe ki au tama‵liki, kae ka tau‵tali atu fua ki mea kolā e lavea ne latou i a koe.” Kafai e lavea ne au tama‵liki me e filifili faka‵lei ne koe a fakafiafiaga ‵ma, ka fai foki ei ke gasue‵sue latou o fai a vaegā fakaikuga penā.—Loma 2:21-24.

15, 16. (a) Mātua, kaia e mafai o tali‵tonu koutou me ka fesoasoani atu eiloa te Atua ke fakaakoako ne koutou a otou tama‵liki? (e) Se a te mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?

¹⁵ Se a te mea ne tupu i te taimi ne fakamolemole atu a Manoa mō se fesoasoani ki te putiakaga o tena tamaliki tagata? “Ne fai eiloa ne te Aliki [Ieova] te mea telā ne fakamolemole mai ki ei a Manoa.” (Fama. 13:9) Mātua, ka fakalogologo atu eiloa a Ieova ki a koutou. Ka tali mai a ia ki otou ‵talo kae fesoasoani atu ke fakaakoako ne koe au tama‵liki. E mafai o manuia koe i te faiga o te mea tenei i te alofa, loto maulalo, mo te poto.

¹⁶ E pelā mo Ieova telā e fesoasoani atu ki mātua ke fakaakoako olotou tama‵liki fo‵liki ke iku manuia, e mafai foki o fesoasoani atu a ia ki mātua ke fakaakoako a olotou tama‵liki kolā ko talavou. I te suā mataupu, ka suke‵suke tatou ki te auala e mafai o fakaakoako atu ki te alofa, te loto maulalo mo te poto o Iesu i te taimi e akoako ei ne te mātua a tena tamaliki telā ko talavou ke tavini atu ki a Ieova.