E PEFEA ou lagonaga e uiga ki te manatu ki te gasolo aka o matua? E mafai eiloa o uke a mea e mafaufau koe ki ei, manavase, kae ke oko foki eiloa ki te mataku. E fai penei ona ko te mea e ‵mai tasi eiloa te gasolo aka o matua mo mafaufauga sē ‵lei, e pelā mo te gasolo o mata matua, vāivāi te foitino, galo te mafaufau, mo masaki tumau.

Kae ko te ‵tonuga loa, e ‵kese ‵ki eiloa a tino i te auala e gasolo aka ei latou o ma‵tua. E maua ne nisi tino a te malosi ‵lei, i te feitu faka-te-foitino mo te feitu tau te mafaufau, i te taimi ko ma‵tua ‵ki ei latou. A te gasolo atu ki mua o togafiti fakatokita, ko oti ne fai ei a nisi tino ke ‵lei io me ke fakafeoloolo aka ei a masaki tumau. Ne iku atu i ei ki te ola leva atu o tino e tokouke i nisi fenua.

E tiga eiloa te feitu tenā, faitalia me e fe‵paki tatou mo fakalavelave o te olaga matua io me ikai, e ma‵nako eiloa a te tokoukega o tino ke gasolo aka latou o ma‵tua mo te fia‵fia. E mafai pefea o fai te mea tenei? E tasi mai i ei, a te faiga penā e fakalagolago eiloa ki ‵tou kilokiloga mo ‵tou loto fiafia mo te atamai ke fakafetaui aka ki te vaega fou tenei i te olaga. Ke fesoasoani mai i feitu konei, ke na mafau‵fau tatou ki nisi akoakoga fakavae mai i te Tusi Tapu.

KE LOTO MAULALO: “E maua ne tino loto maulalo a te poto.” (Faataoto 11:2, Tusi Paia, Samoa) I te mataupu kātoa tenei, e mafai o fakasino atu a “tino loto maulalo” ki tino ma‵tua kolā e iloa kae talia ne latou me ko se mafai ne latou o fai a mea katoa, kae e se taumafai o fakaseaoga a te manatu tenā. A Charles, ko 93 ana tausaga, i Pasili, ne fai ‵tonu mai eiloa penei: “Kafai e ola leva koe, ka gasolo aka eiloa koe o matua. E se mafai o toe ‵fuli ne tatou a te tulaga tenā.”

Kae ko te loto maulalo e se talia ne ia a te kilokiloga sē ‵lei tenei “Au ko matua, kae ko seai foki eiloa se mea e aoga ki a au.” E mafai o ave keatea ne te vaegā kilokiloga penā a te loto finafinau. “Kafai koe e vāivāi i te taimi e tupu ei se fakalavelave, ko tena uiga a koe e vāivāi eiloa,” ko muna i te Faataoto 24:10. I lō te fai penā, e fakaasi atu ne se tino loto maulalo a te poto, mai te faiga o te ‵toe mea e mafai o fai e ‵tusa mo te fakanofonofoga.

A Corrado, ko 77 ana tausaga, i Italia, ne fai mai mo te poto: “Kafai e fakatele aka koe ki luga i se mauga, e sui fua ne koe a kia kae fai ei ke se tagi fi‵ta te masini.” Ao, e ‵tau o fai a fakama‵fuliga māfai ko gasolo aka o matua se tino. Ne ati aka ne Corrado mo tena avaga se kilokiloga paleni ki galuega i te fale, mai te tautali ki se fakasologa ‵lei o mea e ‵tau o fai telā e se fakafi‵ta atu ki a lāua i te fakaotiga o te aso. A Marian, ko 81 ana tausaga, i Pasili  e gali foki tena kilokiloga e uiga ki te gasolo aka o matua. “Ko oti ne fakamasani au ke faifai malie aku mea,” ne fai mai tou fafine. “E malōlō malie sāle au i vasia o galuega māfai e manakogina. E sagasaga au io me e moe ki lalo io me faitau io me fakalogologo ki pese. Ko oti ne fakamasani au ke iloa kae talia ne au a mea kolā e se mafai ne au o fai.”

KE PALENI ‵LEI: “E manako foki au ke ‵pei a fāfine ki gatu kolā e mata ‵tau i te agamalu mo te mafaufau ‵lei.” (1 Timoteo 2:9) A te tugapati ko “gatu kolā e mata ‵tau” e fakauiga ki te paleni mo te ‵lei. A Barbara, ko 74 ana tausaga, i Kanata, ne fai mai: “Ne taumafai au o fai ke mata ‵lei au kae mata ‵ma. E se manako au ke foliga fululala‵la me i a au ko matua; mo te kilokiloga e se akaaka.” Ne fai mai a Fern, ko 91 ana tausaga, i Pasili: “E ‵togi ne au a nisi gatu ‵fou i nisi taimi ko te mea ke fakafiafia aka ei au.” Kae e a tāgata ma‵tua? “E taumafai au ke ‵lei oku foliga, mai te pei ki gatu ‵ma kae ‵fou,” ko pati a Antônio, telā ko 73 ana tausaga, i Pasili. Ne toe fai mai a ia e uiga ki te ‵tu ‵ma: “E koukou kae ‵vele au i aso katoa.”

I te suā feitu, se mea tāua ke ‵kalo keatea mai te ‵to manavase ki ou foliga totino telā e mafai ei o iku atu ki te fakatamala ke fakagalue aka a te “mafaufau ‵lei.” A Bok-im, 69, i Kolea ki Saute, ne maua ne ia se kilokiloga ‵lei e uiga ki gatu. Ne fai mai tou fafine: “Ne iloa ‵lei ne au me ko se ‵lei ke pei au ki nisi gatu kolā ne pei sāle au ki ei i te taimi koi foliki ei au.”

KE MAUA SE KILOKILOGA ‵LEI: “A te olaga o tino ma‵tiva se olaga kausaki i te puapuaga, ka ko tino fiafia e fia‵fia faeloa i te ‵lei o olotou olaga.” (Faataoto 15:15) I te taimi e gasolo aka ei koe o matua, e mafai o maua ne koe a lagonaga sē ‵lei māfai e masaua ne koe a te taimi koi talavou ei koe mo mea e uke ne mafai ne koe o fai muamua. E malama‵lama loa tatou i te mea tenei. Kae taumafai ke manumalo koe i vaegā lagonaga sē ‵lei penā. A te mafaufau faeloa ki aso mua e mafai o fai ne ia ke fakafanoanoa kae loto vāivāi koe mai te faiga o mea kolā koi mafai ne koe o fai. A Joseph, ko 79 ana tausaga, i Kanata, ne mafaufau faeloa ki feitu ‵lei: “E taumafai au ke fiafia o fai a mea kolā e mafai o fai kae ke se tagi au ki mea kolā ne masani o fai ne au kae ko se mafai nei ne au o fai.”

A te faitauga mo te tauloto e mafai o fai ei ke momea aka te ‵lei mo te mafaufau atu ki nisi manatu ‵fou. Tela la, taumafai malosi ke matapulapula ki avanoaga ke faitau kae tauloto ki mea ‵fou. A Ernesto, ko 74 ana tausaga, i Filipaina, e fanatu ki te faletusi kae onoono ki tusi ‵gali ke faitau a ia ki ei. Ne fai mai tou tagata, “Koi gali eiloa ki a au a te iloilo o mea valevale, te fiafia o faimalaga atu keatea mai te fale e auala i te faitau ki muna tusia.” A Lennart, ko 75 ana tausaga, i Sweden, ne fai eiloa ne ia se galuega faigata ke tauloto ki se ‵gana fou.

KE KAIMALIE: “Fakamasani o tuku atu ki nisi tino kae ka tuku atu ne tino ki a koutou.” (Luka 6:38) Fakamasani o fesoasoani atu ki nisi tino e auala i ou taimi mo  kope. Ka tuku atu ne te mea tenei ki a koe se lagonaga gali kae fakafiafia. A Hosa, ko 85 ana tausaga, i Pasili, ne taumafai malosi ke fesoasoani atu ki nisi tino faitalia me ko se mafai ne ia o fai a nisi mea. Ne fai mai tou fafine: “E telefoni atu au ki taugasoa kolā e ma‵saki io me e loto vāivāi kae tusi atu foki a tusi alofa ki a latou. I nisi taimi, e avatu ne au a tamā meaalofa. E fiafia foki au o kuka io me tao se keke mō tino ma‵saki.”

Kafai e kaima‵lie tatou, e fai foki ei ke kaima‵lie mai a nisi tino ki a tatou. E fai mai a Jan, ko 66 ana tausaga, i Sweden: “Kafai e fakaasi atu ne koe a te alofa ki nisi tino, e ‵saga atu foki latou o fakaasi atu te alofa mo te atafai ki a koe.” Se mea tonu, me e fakamalosi aka ne se tino kaimalie a te alofa mo te loto fakafetai telā e fia‵fia ki ei a nisi tino.

KE MATA FIAFIA: “A tino kolā e se ‵lei te lotou va mo nisi tino e ‵saga fua ki a latou eiloa; e se mafai o ‵loto ki manatu o te tokoukega o tino.” (Faataoto 18:1) E tiga eiloa e isi ne taimi e ma‵nako tatou ke ‵nofo tokotasi, ‵kalo keatea mai i te ‵vae keatea mo te sē fia fakatasitasi. A Innocent, ko 72 ana tausaga, i Naitilia, ne ‵kau fakatasi mo taugasoa. “Ne fiafia eiloa au o ‵kau fakatasi mo tino mai tupulaga katoa.” A Börje, ko 85 ana tausaga, i Sweden, ne fai mai: “E taumafai au ke ‵kau fakatasi faeloa mo talavou. E fai ne te lotou ma‵losi ke maua ne au se lagonaga me i a au ko toe talavou—i toku loto fua.” Fai ke gasuesue muamua koe o ‵kami mai a taugasoa i nisi taimi. A Han-sik, ko 72 ana tausaga, i Kolea ki Saute, ne fai mai: “E ‵kami sāle ne māua mo taku avaga a taugasoa mai tupulaga kese‵kese—tino ma‵tua mo talavou—ke maopoopo fua o ta‵fao io me ‵kai.”

E gutu fai‵pati a tino mata fia‵fia. Kae ona ko te faiga o fesokotakiga, e ‵tau o aofia i ei a tino katoa, e ‵tau o taumafai koe ke fai mo taugasoa ‵lei. Ke fakaasi atu te fiafia tonu ki nisi tino. A Helena, ko 71, ana tausaga, i Mozambique, ne fai mai: “E mata fiafia au kae fakaasi atu foki ne au te āva ki nisi tino. E fakalogologo au ki olotou pati ko te mea ke iloa ne au a mea e mafau‵fau kae fia‵fia latou ki ei.” A José, ko 73 ana tausaga, i Pasili, ne fai mai: “E fia‵fia a tino ke ‵nofo atu i tafa o tino kolā e fia‵fia o fakalogo‵logo—ko latou kolā e fakaasi atu te loto malamalama mo te fia‵fia ki nisi tino, kae tuku atu a pati fakamālō i te taimi tonu, kae e fai fa‵kata foki.”

Kafai e fakaasi atu ou manatu, masaua o ‘fakagali‵gali au pati ki masima.’ (Kolose 4:6) Ke mafaufau faka‵lei kae fakamalosi atu.

KE LOTO FAKAFETAI: “Ke fakaasi atu te otou loto fakafetai.” (Kolose 3:15) Kafai ne fesoasoani atu se tino, ke fakaasi atu tou loto fakafetai mō tena atafai. A te fakaasi atu o te loto fakafetai e fesoasoani atu ke ati aka a fesokotakiga ‵lei. “Ne fatoa olo atu māua mo taku avaga mai i se fale lasi ki se tamā fale. E tokouke ‵ki eiloa ma taugasoa ne fesoasoani mai ki a māua. E se tāitāi eiloa o lava a te fakafetai atu ki a latou. Ne avatu ne māua a tamā tusi fakafetai kae ‵kami atu a nisi tino ke ‵kai matou,” ko muna a Marie-Paule, ko 74 ana tausaga, i Kanata. A Jae-won, ko 76 ana tausaga, i Kolea ki Saute, e fakatāua ne ia a te avatu sāle o ia ki te Fale Tapuaki. Ne fai mai tou fafine: “Ko oko eiloa i toku fiafia mō te fesoasoani tenei, telā ne taumafai faeloa au o tuku atu a tupe ke fesoasoani mō te penitini. I nisi taimi, e fakatoka ne au a tamā meaalofa mo se tamā tusi fakafetai.”

E sili atu i ei, ke loto fakafetai tatou mō te ola. “A te kuli telā e ola e ‵lei atu i te leona mate,” ko muna fakamasaua a te tupu poto ko Solomona. (Failauga 9:4) E tonu, a te mauaga o se kilokiloga ‵lei fakatasi mo te loto fiafia ke fai a fakama‵fuliga, e mafai ei o gasolo aka koe o matua mo te fiafia.