1, 2. (a) Kaia e faigata ei ke faka‵logo tatou ki pulega? (e) Ne a fesili ka mafau‵fau tatou ki ei?

KAI matea aka eiloa ne koe a mata o se tamaliki māfai e fakatonu atu ke fai ne ia se mea telā e se manako ki ei? E matea ‵lei eiloa ne koe a te ‵piko masei o ana mata. E lagona ne ia te leo o ana mātua kae e iloa ne ia me e ‵tau o āva a ia ki te lā pulega. Kae i te taimi tenei, ko se manako eiloa tou tagata o fakalogo ki a laua. E fakaasi mai eiloa i konā se mea telā e tupu ki a tatou katoa i nisi taimi.

² E se se mea faigofie ke āva faeloa tatou ki pulega. E mata, e faigata ke āva koe ki ou pule i nisi taimi? Kafai e tonu tenā, e se ko koe fua e fai penā. Ko ola tatou i te taimi telā ko se fia faka‵logo ei a tino e tokouke ki pulega. Kae e fai mai te Tusi Tapu me e ‵tau o fakaasi atu ne tatou te āva ki tino kolā e pule mai ki a tatou. (Faataoto 24:21) E tonu, e tāua ‵ki ke fai penā māfai e fia tumau tatou i te alofa o te Atua. Tela la, e ‵sae aka ei a fesili penei. Kaia ko faigata ‵ki ei ki a tatou ke āva ki pulega? Kaia e manako ei a Ieova ke fai ne tatou te mea tenei, kae se a te mea ka fesoasoani mai ke faka‵logo tatou ki ei? A ko te ‵toe mea, ne a auala e mafai o fakaasi atu ei ne tatou te āva ki pulega?

3, 4. Ne kamata pefea te agasala mo te tulaga sē ‵lei katoatoa, kae kaia e fakafaigata ei ne te ‵tou tulaga agasala te āva ki pulega?

³ Ke mafau‵fau malie aka tatou ki pogai e lua e faigata ei ke fakaasi atu te āva ki tino kolā e ‵nofo mo te malosi pule. Muamua la, ko tatou e se ‵lei katoatoa; te lua, ko tino kolā e pule mai ki a tatou e se ‵lei katoatoa foki. Ko leva ne agasala kae se ‵lei katoatoa a tino i te fatoaga o Etena i te taimi ne ‵teke atu ei Atamu mo Eva ki te pulega a te Atua. Ne kamata eiloa te agasala i te ‵tekeatuga tenā. Ne maua ei ne tatou se uiga ‵teke talu mai te taimi tenā.—Kenese 2:15-17; 3:1-7; Salamo 51:5; Loma 5:12.

⁴ Ona ko ‵tou tulaga agasala, e faigofie o sae aka te fakamatamata mo te fiasili i te tokoukega o tatou, a ko te loto maulalo se uiga e faigata o maua kae ‵tau o ga‵lue malosi tatou ki ei kae fakatumau foki. Kafai foki loa e fakamaoni tatou ki te Atua i te fia o tausaga, e mafai eiloa o taka‵vale tatou i te fai tonu mo te fakamatamata. E pelā mo Kola, telā ne tumau i te fakamaoni fakatasi mo tino o Ieova i loto i mea faiga‵ta e uke. Kae ne fia maua ne ia se pulega tai lasi atu, telā ne takitaki ei ne ia se ‵tekeatuga ki a Mose, te ‵toe tino loto maulalo eiloa i te taimi tenā. (Numela 12:3; 16:1-3) Mafaufau foki ki te tupu ko Usia telā ne ulu atu ki te faletapu o Ieova ona ko tena fakamatamata kae fai ne ia te tiute tapu telā ne ‵tau fua o fai ne faitaulaga. (2 Nofoaiga Tupu 26:16-21) Ne ‵mafa ‵ki eiloa te fakasalaga o tino ‵teke konā. Kae e aoga ‵ki eiloa te fakamasauaga e maua ne tatou mai te lā fakaakoakoga masei. E ‵tau o taua atu tatou ki te fakamatamata telā e fakafaigata i ei ke āva tatou ki pulega.

5. Ne fai valevale pefea ne tino sē ‵lei katoatoa olotou pulega?

⁵ I te suā feitu, ko oti ne fai ne tino sē ‵lei katoatoa kolā e ‵nofo i tulaga pule a mea e uke ke se āva ei a tino ki  pulega. E tokouke a tino e amio fakasaua, e amio fakapiau, io me e pulemalo atu. E tonu, e fakaasi mai i tala mua o tino a te lasi o te faivalevale o pulega. (Faitau te Failauga 8:9.) E pelā mo Saulo i te taimi ne filifili ei ne Ieova mo fai te tupu, ne ‵lei kae loto maulalo tou tagata. Kae ne tō atu a ia ki te uiga fakamatamata mo te loto masalosalo; ne fakasaua atu ei ki te tino fakamaoni ko Tavita. (1 Samuelu 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Fakamuli ifo ne fai a Tavita mo fai se tupu tafasili i te ‵lei i Isalaelu, kae ne sōna fai ne ia tena pulega i te taimi ne kaisoa ei ne ia te avaga a Ulia te tagata Heti kae uga atu te tagata ‵lei tenā ki mua o te kautau ko te mea ke mate i te taua. (2 Samuelu 11:1-17) E tonu, e fakafaigata ne te tulaga sē ‵lei katoatoa ke fakaaoga faka‵lei ne tatou te malosi pule. Kae kafai e se āva ki a Ieova a tino kolā e ‵nofo mo te malosi pule, ko sinā masei atu ei te fai valevale. I te otiga o tena fakamatalaga e uiga ki te uke o fakasauaga matagā ne fai ne nisi pope o te Lotu Katolika, ne tusi mai penei se takitaki o Peletania: “E fakamasei ne te malosi pule a uiga o te tino kae kafai ko katoatoa tena pulega ko fakamasei katoatoa i ei ana uiga.” Ona ko mea konā ne ‵tupu, se mea ‵lei ke mafau‵fau tatou ki te fesili tenei: Kaia la e ‵tau ei o āva tatou ki pulega?

6, 7. (a) Se a te mea e fakamalosi aka ne te ‵tou a‵lofa ki a Ieova ke fai, kae kaia? (e) Se a te kilokiloga e aofia i te fakalogo, kae e fakaasi atu pefea ne tatou?

⁶ A te ‵toe pogai tāua e āva ei tatou ki pulega ona ko te alofa—te ‵tou a‵lofa ki a Ieova, tino katoa, e pelā foki ki a tatou eiloa. Ona ko te mea e a‵lofa tatou ki a Ieova i lō nisi mea katoa, e ma‵nako tatou o fakafiafia atu ki tena loto. (Faitau te Faataoto 27:11; Maleko 12:29, 30.) E iloa ne tatou i tena pulega, ko tena saolotoga ke pule atu ki te lagi mo  te lalolagi kātoa, telā ne fakafesiligina i te lalolagi talu mai te ‵tekeatuga i Etena kae ne ‵kau atu te tokoukega o tino ki a Satani mai te ‵teke atu ki te pulega a Ieova. A ko tatou e fia‵fia eiloa o ‵lago atu ki te pulega a Ieova. Kafai e fai‵tau tatou ki pati tafasili i te ‵gali i te Fakaasiga 4:11, e fakamalosi aka ei te fiafia lasi i ‵tou loto. E manino ‵lei mai ei ki a tatou i a Ieova ko te Pule tonu o te lagi mo te lalolagi! E ‵lago katoatoa atu tatou ki te pulega a Ieova kae talia ne tatou ana fakatonuga i ‵tou olaga i aso takitasi.

⁷ E uke atu a mea e fakauiga ki ei te vaegā āva tenā i lō te fakalogo fua. E toka ‵lei tatou o faka‵logo ki a Ieova ona ko tatou e a‵lofa ki a ia. Kae ka isi eiloa ne taimi ka faigata ‵ki ei ke faka‵logo tatou. I vaegā taimi penā, e manakogina ke iloa ne tatou o faka‵logo, e pelā eiloa mo te tamaliki telā ne fakamatala atu i te kamataga. E masaua ne tatou me ne fai eiloa ne Iesu te loto o tena Tamana e tiga eiloa te faigata ki a ia. “Ke se fai la toku loto, ka ko tou loto,” ko ana pati ki tena Tamana.—Luka 22:42.

8. (a) E aofia sāle pefea te fakalogo ki te pulega a Ieova i aso nei, kae ne fakaasi mai pefea ana lagonaga e uiga ki ei? (e) Se a te mea e fesoasoani mai ke faka‵logo tatou ki pati fakatonutonu kae talia a pati polopoloki? (Ke onoono ki te pokisi i itulau e  “Fakalogo ki Pati Fakatonutonu” Kae ‘Talia a Pati Polopoloki’.”)

⁸ E tonu la, e se faipati mai a Ieova ki a tatou i aso nei, kae e fakaaoga ne ia tena Muna mo ana sui i te lalolagi. Tela la, i te ukega o taimi, e faka‵logo tatou ki te pulega a Ieova mai te āva ki tino kolā ko oti ne faka‵sopo, io me talia ne ia, ke pule mai ki a tatou. Kafai e ‵teke atu tatou ki tino konā—mai te sē talia o olotou pati fakatonutonu mai te Tusi Tapu—ka se fakafiafia ne tatou te ‵tou Atua. I taimi ne mui‵mui kae ‵teke atu ei te kau Isalaelu ki a Mose, ne kilo atu a Ieova ki ei e pelā me ne ‵teke tonu atu eiloa ki a ia.—Numela 14:26, 27.

9. Kaia ka fakamalosi mai ei te ‵tou a‵lofa ki tino katoa ke āva tatou ki pulega? Fakamatala mai.

 ⁹ E fakaasi atu foki ne tatou te āva ki pulega ona ko ‵tou a‵lofa ki tino katoa. Kaia? Ia, mafaufau i a koe se sotia i te kautau. Kāti ka fakalagolago eiloa te manuia mo te tumau o te kautau ki te āva mo te faka‵logo o sotia taki tokotasi ki fakatonuga kolā e tuku mai i te auala fua e tasi. Kafai ko fakaseaoga ne koe te fakatokaga tenā mai te ‵teke atu ki ei, kāti ka ‵tu ou taina sotia katoa i se tulaga fakamataku. E tonu, e lasi te fakamaseiga e fai ne kautau a atufenua i te lalolagi i aso nei. Kae ko kautau a Ieova e fai fua ne latou a mea aoga. E fakasino atu te Tusi Tapu ki te Atua i taimi e uke e pelā me ko “Ieova o kautau.” (1 Samuelu 1:3, NW) Ko Ia ko te Takitaki Kautau o agelu ma‵losi e tokouke. I nisi taimi e faka‵tusa ne Ieova ana tavini i te lalolagi ki se kautau. (Salamo 68:11, NW; Esekielu 37:1-10) Kafai e ‵teke atu tatou ki tino kolā ko oti ne tuku ne Ieova ki ei te pulega i luga i a tatou, e mata, ka se faka‵tu ne tatou ‵tou taina sotia faka-te-agaga i se tulaga fakamataku? Kafai e ‵teke se Kelisiano ki toeaina tofia, e mafai o logo‵mae foki i ei a nisi tino i te fakapotopotoga. (1 Kolinito 12:14, 25, 26) Kafai e ‵teke atu se tamaliki, e mafai o logo‵mae te kāiga kātoa i ei. Tela la, e fakaasi atu ne tatou te ‵tou a‵lofa ki tino katoa mai te atiakaga o se uiga āva mo te fakalogo.

10, 11. E fakamalosi aka pefea tatou ne se manakoga ‵lei ke faka‵logo ki pulega?

¹⁰ E āva foki tatou ki pulega mō te ‵tou ‵lei eiloa. Kafai e fakamolemole mai a Ieova ke āva tatou ki pulega, e fakaasi sāle mai ne ia a mea aoga e maua māfai e fai tatou penā. E pelā mo ana pati ki tama‵liki ke faka‵logo ki olotou mātua ko te mea ke ‵lei kae ola leva latou. (Teutelonome 5:16; Efeso 6:2, 3) E fai mai tou tagata ke āva  tatou ki toeaina i te fakapotopotoga me ka logo‵mae tatou i te feitu faka-te-agaga māfai e fakata‵mala tatou o fai penā. (Epelu 13:7, 17) Kae e fai mai foki ke faka‵logo tatou ki pulega a malo o tagata ke maua ei ne tatou se puipuiga.—Loma 13:4.

¹¹ E mata, e se lotomalie koe me ka fesoasoani mai ke āva tatou ki pulega ona ko te iloa ne tatou a te pogai e manako ei a Ieova ke fai tatou penā? Tela la, ke na mafau‵fau nei tatou ki feitu ‵lasi e tolu o te olaga e fakaasi atu ei ne tatou te āva ki pulega.

12. Se a te tulaga o te tagata avaga mo te tamana ne tuku atu ne Ieova, kae fakataunu pefea ne te tagata tena tiute tenā?

¹² Ko Ieova eiloa telā ne fai ne ia te fakatokaga o te kāiga. Ona ko Ia ko te Atua o te tokagamalie, ne fakatoka eiloa ne ia ke galue faka‵lei te kāiga. (1 Kolinito 14:33) E  tuku atu ne ia te pulega ki te tagata avaga mo te tamana ke fai mo ulu o te kāiga. E fakaasi atu ne te tagata avaga te āva ki tena Ulu, ko Keliso Iesu, mai te fakaakoako atu ki te auala e fakagalue ei ne Iesu tena pulega i luga i te fakapotopotoga. (Efeso 5:23) Tela la, e se ‵tau o fakatamala te tagata avaga i tena tiute kae amo ne ia e pelā me se tagata; e se ‵tau foki mo ia o pule fakasaua io me pulemalo atu, kae e ‵tau mo ia o alofa, loto malamalama, kae atafai. E masaua ne ia i tena pulega e se katoatoa—e se mafai lele o maluga atu i te pulega a Ieova.

13. E fakataunu pefea ne se fafine avaga mo se mātua tena tiute i te kāiga i se auala telā e fakafiafia atu ki a Ieova?

¹³ A te fafine avaga kae se mātua foki e ‵tau o galue e pelā me se fesoasoani ki te tagata. E maua foki ne te fafine te pulega i te kāiga me e faipati loa te Tusi Tapu e uiga ki “muna a tou . . . mātua.” (Faataoto 1:8) Kae e ‵lago atu fua tena pulega ki te pulega a tena avaga tagata. E fakaasi atu ne se fafine avaga Kelisiano te āva ki tena avaga mai te fesoasoani atu ke fakataunu ne ia tena tiute e pelā me ko te ulu o te kāiga. E se manatu fatauva ki tou tagata, e se fakaaoga ne ia a auala fai togafiti, io me e fia pule atu o sui tena tulaga. I lō te fai penā, e ‵lago kae fesoasoani atu foki tou fafine ki a ia. Ka fai e se fiafia tou fafine ki ana fakaikuga, e mafai  o fakaasi atu ana manatu mo te āva kae tumau i te fakalogo. Kafai e se se tino talitonu tena avaga, e mafai o fepaki a ia mo tulaga faiga‵ta, kae e mafai o fakamalosi atu tena uiga fakalogo ke ‵sala atu tena avaga ki a Ieova.—Faitau te 1 Petelu 3:1.

14. E avatu pefea ne tama‵liki te fiafia ki olotou mātua mo Ieova?

¹⁴ E fakafiafia eiloa ne tama‵liki a te loto o Ieova māfai e faka‵logo latou ki olotou mātua. E fakaaloalo kae fakafiafia atu latou ki olotou mātua. (Faataoto 10:1) I kāiga kolā e tokotasi te mātua i ei, e fakaaoga foki ne tama‵liki te tulaga fakavae tenā o te fakalogo, me e iloa ne latou me kāti ka manakogina malosi atu ne te lotou mātua te lotou ‵lago mo te fesoasoani. I kāiga kolā e fai ne tino katoa i ei olotou tiute mai te Atua, e lasi ‵ki te filemu mo te fiafia e maua i ei. E avatu i ei a tavaega ki te Mafuaga o kāiga, ko Ieova te Atua.—Efeso 3:14, 15.

15. (a) E fakaasi atu pefea ne tatou i te fakapotopotoga me e āva tatou ki te pulega a Ieova? (e) Ne a tulaga fakavae e fesoasoani mai ke faka‵logo tatou ki a latou kolā e fai ne latou te takitakiga? (Ke onoono ki te pokisi i te  “Fakalogo ki Otou Takitaki”.)

¹⁵ Ko oti ne fakasopo ne Ieova tena Tama mo fai te Pule o te fakapotopotoga Kelisiano. (Kolose 1:13) Ne ‵tofi aka ne Iesu tena “tavini fakamaoni kae poto” ke tausi atu ki manakoga faka-te-agaga o tino o te Atua i te lalolagi. (Mataio 24:45-47) E sui ne te Potukau Pule o Molimau a Ieova a te potukau ko te tavini. E pelā eiloa mo fakapotopotoga Kelisiano i te senitenali muamua, e maua ‵tonu ne toeaina i aso nei a fakatonuga mo pati fakatonutonu mai te Potukau Pule io me e auala i ana sui, e pelā mo ovasia faima‵laga. E pelā me ne tino taki tokotasi, kafai e āva tatou ki te pulega a toeaina Kelisiano, ko faka‵logo eiloa tatou ki a Ieova.—Faitau te 1 Tesalonia 5:12; Epelu 13:17.

16. Se a te auala e faka‵sopo aka ei a toeaina ne te agaga tapu?

¹⁶ A toeaina mo tavini fakafaifeau e se ne tino ‵lei katoatoa. E isi ne olotou vāivāiga, e pelā eiloa mo tatou. Kae ko toeaina ne ‘meaalofa tino,’ ne tuku mai ke fesoasoani mai ke fakatumau te malosi faka-te-agaga o te fakapotopotoga. (Efeso 4:8) E faka‵sopo aka a toeaina ne te agaga tapu. (Galuega 20:28) E pefea? Ke maua muamua ne tagata penā a tauliaga kolā e tusi i te Muna telā ne fakaosofia ne te agaga o te Atua. (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) E se gata i ei, e ‵talo malosi a toeaina kolā e iloilo ne latou a tauliaga o taina mō te takitakiga a te agaga tapu o Ieova.

17. I olotou galuega i te fakapotopotoga, kaia e pulou ei a ulu o fafine Kelisiano i nisi taimi?

¹⁷ I nisi taimi, kāti ka seai ne toeaina mo tavini fakafaifeau i loto i te fakapotopotoga ke fai ne latou a galuega kolā e ‵tau o fai ne latou, e pelā mo te takitakiga i te  fakatasiga mō te galuega talai. I vaegā taimi penā, e mafai o fai ne nisi taina papatiso te galuega tenā. Kafai e seai se taina, ko fai ei ne se tuagane Kelisiano. Kae kafai e fai ne se fafine se galuega telā e fai sāle eiloa ne se tagata papatiso, e ‵tau o pulou tena ulu. * (1 Kolinito 11:3-10) E se fai ne te mea tenei ke manatu fatauva ei ki fafine. I lō te fai peenā, e tuku mai i ei se avanoaga ke fakaasi atu te āva ki te fakatokaga a Ieova mō te tulaga pule, i te kāiga mo te fakapotopotoga.

18, 19. (a) E fakamatala mai pefea ne koe a te akoakoga fakavae i te Loma 13:1-7? (e) E fakaasi atu pefea ne tatou te āva ki pulega fakapolitiki?

¹⁸ E faka‵logo a Kelisiano ‵tonu ki te akoakoga fakavae i te Loma 13:1-7. (Faitau.) E matea ne tatou i fuaiupu konei me e fakauiga loa a “pule o malo” ki pulega fakapolitiki. I te taimi e talia ei ne Ieova ke pule mai a malo o tagata konei, e isi ne galuega tāua e fai ne latou. E fakaasi atu te ‵tou āva ki pulega konei mai te faka‵logo ki olotou tulafono. E ‵tau o ‵togi ‵tou lafoga katoa, tuku atu a fakamatalaga katoa kolā e manako ki ei te malo, kae faka‵logo ki so se tulafono telā e aofia i ei tatou, ‵tou kāiga, pisinisi, io me ko ‵tou kope. Kae e se faka‵logo tatou ki pulega fakapolitiki māfai e fakatonu mai ke se faka‵logo tatou ki te Atua. I lō te fai penā, e tali atu tatou pelā mo apositolo mua: “E ‵tau mo matou o faka‵logo ki te Atua i lō te faka‵logo ki tino.”—Galuega 5:28, 29; ke onoono ki te pokisi  “I Ai te Pulega e ‵Tau o Fakalogo Au ki ei?”

¹⁹ E fakaasi atu foki ne tatou te āva ki pulega fakapolitiki mai i ‵tou uiga ‵lei. I nisi taimi kāti ka fesokotaki ‵tonu atu tatou ki ofisa o te malo. Ne fesokotaki ‵tonu atu te apositolo  ko Paulo ki pule pelā mo te tupu ko Akelipa mo te kovana ko Feso. E uke a vāivāiga o tino konei kae ne faipati atu eiloa a Paulo ki a lāua mo te āva. (Galuega 26:2, 25) E fakaakoako tatou ki a Paulo, faitalia me e fai‵pati tatou ki se pule maluga io me se pulisimani. I te akoga, e taumafai a tama‵liki Kelisiano o fakaasi atu te vaegā āva penā ki faiakoga, ofisa, mo tino ga‵lue i ei. E tonu la, e se fakaasi atu fua ne tatou te āva ki tino kolā e talia ne latou ‵tou talitonuga; e āva foki tatou ki tino kolā e ‵teke ki Molimau a Ieova. E tonu, e ‵tau o matea ne tino sē tali‵tonu katoa te ‵tou āva.—Faitau te Loma 12:17, 18; 1 Petelu 3:15, 16.

20, 21. Ne a nisi fakamanuiaga e maua mai te fakaasi atu o te āva ‵tau ki pulega?

²⁰ Ke mo a ma fakatalave tatou o fakaasi atu te āva. Ne tusi mai te apositolo ko Petelu: “Āva ki tino katoa.” (1 Petelu 2:17) Kafai e matea ne tino me e āva tonu tatou ki a latou, ka otia malosi latou i ei. Ke masaua me ko gasolo eiloa o mauagata te uiga tenei. Tela la, a te fakaasi atu o te uiga tenā se auala e tasi e faka‵logo ei tatou ki te fakatonuga a Iesu: “Ke penā o maina atu te otou mainaga ki mua o tino, ko te mea ke lavea mai ne tino otou galuega ‵lei, ke ‵viki atu ei latou ki te otou Tamana telā i te lagi.”—Mataio 5:16.

²¹ I te lalolagi pouli ‵tagataga tenei, e ua‵lolo mai a tino loto ‵lei ki te mainaga faka-te-agaga. Tela la, a te fakaasi atu o te āva i te kāiga, i te fakapotopotoga, mo nisi tulaga o te olaga e mafai o ‵taki mai i ei a nisi tino kae fakamalosi atu ke sa‵sale fakatasi mo tatou i te mainaga. Ma‵faga o fakamoemoega gali! Kafai foki loa e se tupu se vaegā mea penā, e tasi te mea e mautinoa. A te ‵tou āva ki tino katoa e fakafiafia atu eiloa ki a Ieova te Atua kae fesoasoani mai ke tumau tatou i tena alofa. E mata, e isi se mea e sili atu i lō te taui tenā?