1, 2. Se a te mea ne manako a Saulo o fai i Tamaseko?

 KO PILI atu fua a tino fakasaua fakama‵taku konei ki Tamaseko, ko te koga telā ne ma‵nako latou o fai se mea matagā i ei. Ka ‵futimālō ne latou a soko fakatakalia‵lia o Keliso mai olotou fale, saisai kae ‵ta fakamasei, kae toso atu ki Ielusalema ko te mea ke fakasala latou ne te Sanetulini.

² Ko leva ne pisipisia i toto a lima o te takitaki o te potukau tenā ko Saulo. a Ne fatoa oti ne peipei ne tino o tena potukau ke mate a Setefano, se soko loto finafinau o Iesu, kae onoono atu ki ei tou tagata mo te lotomalie. (Galu. 7:57–8:1) Ne seki lotomalie a Saulo ke fakasaua atu fua ki soko o Iesu kolā ne ‵nofo atu i Ielusalema. Ne fai a Saulo e pelā me se afi ‵ka i te faka‵soloatuga o fakasauaga ki so se koga. Ne manako tou tagata ke fakaseai katoatoa atu a te lotu ‵poisini telā e fakaigoa ki “Te Ala.”—Galu. 9:1, 2; ke onoono ki te pokisi “ Te Saolotoga o Saulo i Tamaseko.”

3, 4. (a) Se a te mea ne tupu ki a Saulo? (e) Ne a fesili ka sau‵tala tatou ki ei?

³ Ne sulu fakapoi atu se mainaga lasi ki a Saulo. Ne matea ne ana taugasoa te mainaga kae ne ‵nofo ‵mu latou ona ko te lotou ‵poi. Ne ‵kivi a Saulo, kae siga ki lalo. Ne seki matea ne ia se mea, kae ne lagona ne Saulo se leo mai te lagi e fai mai penei: “Saulo, Saulo, kaia e fakasaua ei ne koe au?” Ne fesili atu a Saulo mo te poi, penei: “Ko oi koe, e te Aliki?” Kāti ne poi masei a Saulo i te tali telā ne maua ne ia: “Ko au ko Iesu telā e fakasaua ne koe.”—Galu. 9:3-5; 22:9.

⁴ Se a te mea e tauloto ne tatou mai i pati a Iesu ne fai muamua atu ki a Saulo? E aoga pefea ki a tatou a te iloiloga o mea kolā ne ‵tupu e uiga ki te ‵fuliga o Saulo? Kae ne a akoakoga e maua ne tatou mai i te auala ne fakaaoga ei ne te fakapotopotoga se vaitaimi o te filemu mai tua o te ‵fuliga o Saulo?

5, 6. Ne a mea e tauloto ne tatou mai pati a Iesu ki a Saulo?

⁵ I te taimi ne fakatu ei ne Iesu a Saulo i te auala ki Tamaseko, ne seki fesili atu a ia penei: “Kaia e fakasaua ei ne koe oku soko?” E pelā mo te fakaasiga i luga, ne fai atu a ia penei: “Kaia e fakasaua ei ne koe au?” (Galu. 9:4) Ao, ne lagona  ‵tonu ne Iesu te logo‵mae telā ne lagona ne ana soko mai tofotofoga kolā ne fe‵paki mo latou.—Mata. 25:34-40, 45.

⁶ Kafai e fakasauagina koe ona ko tou fakatuanaki ki a Keliso, ke mautinoa i a koe me e iloa ne Ieova mo Iesu a te mea ko tupu ki a koe. (Mata. 10:22, 28-31) I te vaitaimi tenei kāti e se mafai o fakagata aka a tofotofoga. Ke masaua me ne matea ne Iesu i a Saulo ne aofia i te mate o Setefano, kae ne matea foki ne ia ana soko fakamaoni e toso keatea ne Saulo mai olotou fale i Ielusalema. (Galu. 8:3) Kae ne seki saga atu a Iesu ki ei i te taimi tenā. E tiga te feitu tenā, ne tuku atu ne Ieova, e auala i a Keliso, ki a Setefano mo nisi soko te malosi e manakogina ke tumau ei latou i te fakamaoni.

7. Ne a mea e ‵tau o fai ke tumau ei koe mai lalo i fakasauaga?

⁷ E mafai foki o tumau koe i te fakamaoni i tofotofoga māfai e fai ne koe a mea konei: (1) Fai sau fakaikuga ke tumau koe i te alofa fakamaoni, faitalia me ne a mea e ‵tupu. (2) Fakatagi atu mō te fesoasoani o Ieova. (Fili. 4:6, 7) (3) Tuku atu te taui ma sui ki lima o Ieova. (Loma 12:17-21) (4) Ke talitonu me ka tuku atu eiloa ne Ieova te malosi ke tumau koe ke oko ki te taimi ko ‵tau ei o tapale keatea ne ia te tofotofoga.—Fili. 4:12, 13.

8, 9. Kāti ne pefea a lagonaga o Anania e uiga ki tena galuega?

⁸ I te otiga ne tali atu ki te fesili a Saulo, “Ko oi koe, e te Aliki?” ne fai atu ei a Iesu ki a ia penei: “Tu ki luga o fano ki loto i te fakai, kae ka fai atu ki a koe a mea kolā e ‵tau o fai ne koe.” (Galu. 9:6) Ne ‵taki atu te tino ‵kivi ko Saulo ki te fale e nofo ei a ia i Tamaseko, kae ne fakalikiliki kae ‵talo atu i konā i aso e tolu. Ko te taimi foki tenā ne faipati atu ei a Iesu e uiga ki a Saulo ki se soko e tokotasi i te fa‵kai tenā, se tagata e igoa ki a Anania, telā ne “tavae . . . ne tino Iutaia katoa” i Tamaseko.—Galu. 22:12.

⁹ Mafaufau me kāti ne ‵numi masei te mafaufau o Anania! Ko faipati atu eiloa i konei ki a ia a te Ulu o te fakapotopotoga, ko Iesu Keliso telā ko oti ne toe fakatu aka, ke fai ne ia se galuega fakapito. Ko oko eiloa te lasi o te tauliaga tenā, kae faigata foki! I te taimi ne fai atu ei me e ‵tau o faipati a ia ki a Saulo, ne fai atu penei a Anania: “Te Aliki, ko oti ne logo au  mai i tino e tokouke e uiga ki te tagata tenei, ki mea ma‵sei katoa ne fai ne ia ki ou tino tapu i Ielusalema. Kae ko maua nei ne ia te taliaga mai faitaulaga pule ke puke fakapagota ne ia a tino katoa kolā e ka‵laga atu ki tou igoa.”—Galu. 9:13, 14.

10. Ne a mea e tauloto ne tatou e uiga ki a Iesu mai te auala ne saga atu ei a ia ki a Anania?

¹⁰ Ne seki polopoloki ne Iesu a Anania e uiga ki te fakaasiatuga o tena manavase. Kae ne tuku atu fua ne Iesu ki a ia se fakatonuga mautinoa. Ne fakaasi atu ne Iesu te lasi o tena amanaia ki a Anania mai te fakaasi atu o te pogai ne manako ei a ia ke fai ne ia te galuega faigata tenei. Ne fai atu a Iesu penei e uiga ki a Saulo: “Me i te tagata tenei ko oti ne filifili ne au ke fakailoa atu a toku igoa ki fenua fakaa‵tea e pelā foki mo tupu mo tino Isalaelu. Me ka fakaasi  manino atu ne au ki a ia a te uke o puapuaga ka oko ki a ia ona ko toku igoa.” (Galu. 9:15, 16) Ne fakalogo fakavave a Anania ki a Iesu. Ne maua ne ia te tino fakasaua ko Saulo kae fai atu ki a ia penei: “Saulo, toku taina, a te Aliki, ko Iesu, telā ne fakasae atu ki a koe i te auala ne vau ei koe, ne uga mai ne ia au, ko te mea ke toe ‵kite ou mata kae ke faka‵fonu foki koe ki te agaga tapu.”—Galu. 9:17.

11, 12. Ne a mea e tauloto ne tatou mai mea kolā ne aofia i ei a Iesu, Anania, mo Saulo?

¹¹ Ko mafai o malamalama tatou i nisi mea mai mea kolā ne aofia i ei a Iesu, Anania, mo Saulo. E pelā mo Iesu ne aofia malosi a ia i te takitakiga o te galuega talai, e pelā eiloa mo tena folafolaga telā ne fai mai. (Mata. 28:20) E tiga eiloa e se faipati mai a ia ki tino taki tokotasi i aso nei, e takitaki eiloa ne Iesu te galuega talai e auala i te tavini fakamaoni, telā ko oti ne fakasopo ne ia ke pule i ana nisi tavini. (Mata. 24:45-47) Mai lalo i te takitakiga a te Potukau Pule, e uga atu ne latou a tino talai mo paenia ke ‵sala atu ki tino kolā e ma‵nako ke uke atu olotou mea e iloa e uiga ki a Keliso. E pelā mo te mea e fai mai i te mataupu ko teka, e tokouke a tino penā ko oti ne ‵talo atu mō se fesoasoani kae ne fesokotaki atu ki a latou a Molimau a Ieova.—Galu. 9:11.

¹² Ne talia ne Anania te galuega mo te fiafia kae ne fakamanuiagina a ia i ei. E mata, e talia ne koe te fakatonuga ke tuku atu se molimau maea, e tiga eiloa e tai fakamanavase te galuega tenā? E fakamanavase atu ki nisi tino a te galuega mai fale ki fale mo te fakafetaui atu ki tino e se masani mo latou. E faigata ke talai atu a nisi tino ki tino i koga e fai ei olotou pisinisi, i te auala, i te telefoni io me i tusi talai. Ne manumalo a Anania i tena mataku, kae ne maua ne ia te tauliaga ke fesoasoani atu ke maua ne Saulo te agaga tapu. b Ne manumalo a Anania me ne talitonu a ia ki a Iesu, kae ne kilo atu a ia ki a Saulo e pelā me se tino telā ka fai mo fai sena taina. E mafai o manumalo tatou i te mataku, māfai e tali‵tonu tatou me e takitaki ne Iesu te galuega talai e pelā mo Anania, e a‵lofa tatou ki tino, kae ‵kilo atu tatou ki toe tino fakama‵taku me e mafai o fai mo fai ‵tou taina.—Mata. 9:36.

13, 14. Kafai koi sukesuke koe ki te Tusi Tapu kae seki papatiso, ne a mea e mafai o tauloto ne koe mai te fakaakoakoga a Saulo?

¹³ Ne gasuesue fakavave a Saulo o fai a mea kolā ne tauloto ne ia. I te taimi ne toe ‵lei ei a ia, ne talia ne ia ke papatiso a ia kae kau atu faeloa ki soko i Tamaseko. Kae e uke atu ana mea ne fai. “Kae i konā eiloa ne talai atu a ia e uiga ki a Iesu i loto i sunako, me i a ia tenei ko te Tama a te Atua.”—Galu. 9:20.

 ¹⁴ Kafai koe koi sukesuke ki te Tusi Tapu kae seki papatiso, e a, e mafai o fai a koe e pelā mo Saulo mai te faiga o se fakaikuga mautinoa e uiga ki mea kolā ko iloa ne koe? E tonu, ne matea tonu ne Saulo te vavega telā ne fai eiloa ne Keliso, kae e seai se fakalotolotolua me ne fakamalosi atu te mea tenā ke gasuesue a ia. Kae ne matea foki ne nisi tino a vavega kolā ne fai ne Iesu, kae seki gasue‵sue latou. E pelā mo te potukau o Falesaio kolā ne matea ne latou te faka‵leiga ne Iesu te lima ‵mate o se tagata, mo tino Iutaia e tokouke kolā ne iloa ne latou te fakatumaiga ne Iesu o Lasalo mai te mate. Kae e tokouke i a latou ne seki fia ‵saga atu ki ei, kae ne ‵teke atu foki a nisi tino ki a ia. (Male. 3:1-6; Ioa. 12:9, 10) Ne ‵kese a Saulo mai i a latou. Ne otia tena loto, ‵fuli ei a ia. Kaia ne saga mai ei a Saulo kae e se ko nisi tino? Me ne mataku atu a ia ki te Atua i lō tāgata, kae ne otia malosi tena loto ona ko te alofa fakamagalo o Keliso telā ne fakaasi atu ki a ia. (Fili. 3:8) Kafai e penā foki koe, ka seai eiloa se mea e talia ne koe ke fakagata ne ia tau galuega talai, e pelā foki mo tou taumafai ke papatiso koe.

15, 16. Ne a mea ne fai ne Saulo i loto i sunako i Tamaseko, kae ne ‵saga atu pefea a tino Iutaia ki ei?

¹⁵ E mata, e fakaataata ne koe te ‵poi mo te kaitaūa o tino e tokouke i te taimi ne kamata ei o talai atu a Saulo e uiga ki a Iesu i loto i sunako? “E se tenei te tagata ne fakasaua valevale ne ia a tino i Ielusalema kolā e ka‵laga ki te igoa tenei?” ko te lotou fesili. (Galu. 9:21) I ana fakamatalaga e uiga ki te ‵fuliga o tena kilokiloga e uiga ki a Iesu, ne fakatalitonu atu a Saulo “me tenei eiloa te Keliso.” (Galu. 9:22) Kae ko fakamatalaga ‵tonu e se ko te kī telā e aoga ki tino katoa. E se mafai o ‵tala ki ei a mafaufau kolā e ‵loka ne tuu mo aganuu mo loto kolā e se mafai o ‵fuli ona ko te fakamatamata. Kae ne seki ‵fiu vave a Saulo.

¹⁶ Koi ‵teke atu eiloa a tino Iutaia i Tamaseko ki a Saulo i te otiga o tausaga e tolu. Oti aka loa, ne taumafai latou o tamate a ia. (Galu. 9:23; 2 Koli. 11:32, 33; Kala. 1:13-18) I te taimi ne iloa aka ei te lotou togafiti, ne filifili ne Saulo te auala poto ke tiaki ne ia te fa‵kai, kae ne tukutuku ifo a ia ne nisi tino i loto i se tapola e auala i se pūga i te ‵pui o te fa‵kai. Ne fakamatala mai ne Luka a latou kolā ne fesoasoani atu ke sao a Saulo i te po tenā me ko “ana soko,” ko soko o Saulo. (Galu. 9:25) E pelā me e fakaasi mai i pati konei me e isi ne tino kolā ne fakalogo‵logo ki te talaiga a Saulo i Tamaseko kae ne fai mo fai a soko o Keliso.

17. (a) I auala fea e ‵saga atu ei a tino ki te munatonu i te Tusi Tapu? (e) Ne a mea e ‵tau o fakatumau ne tatou, kae kaia?

¹⁷ I te taimi muamua ne faipati atu ei koe ki ou kāiga, taugasoa, mo nisi tino e uiga ki mea ‵gali kolā ko iloa ne koe, kāti ne fakamoemoe eiloa koe me ka talia ne latou katoa a fakamatalaga ‵tonu mai te Tusi Tapu. Kāti ne penā eiloa a nisi tino, kae e tokouke foki ne seki fai penā. E tonu, kāti ne fai ne nisi tino o tou kāiga tonu a koe e pelā me se lotou fili. (Mata. 10:32-38) Kae kafai e faka‵lei aka faeloa ne koe au fakasakosakoga mai te Tusi Tapu, kae tausi au amioga faka-Kelisiano ke tumau i te ‵lei, e se taumate ka ‵fuli mai a tino kolā ne ‵teke atu ki a koe.—Galu. 17:2; 1 Pe. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Se a te mea ne tupu i te taimi ne fakatalitonu atu ei a Panapa e uiga ki a Saulo? (e) E mafai pefea o fakaakoako tatou ki a Panapa mo Saulo?

 ¹⁸ E malamalama tatou i te fakalotolotolua o soko i Ielusalema i te okoatuga a Saulo ki ei mo tena fakamatalaga i a ia ko oti ne fai mo fai se soko. Kae i te taimi ne fakatalitonu atu ei ne Panapa te mea tenā, ne talia ei ne apositolo tou tagata, kae ne ‵nofo fakatasi latou i se vaitaimi. (Galu. 9:26-28) Ne fakaeteete malosi a Saulo, kae ne seki mā a ia i te tala ‵lei. (Loma 1:16) Ne talai atu a ia mo te loto toa i Ielusalema, ko te koga eiloa telā ne fai i ei ana fakasauaga fakama‵taku ki soko o Iesu Keliso. Ne ‵poi a tino Iutaia i Ielusalema i te iloaga ne latou i te lotou toa ko oti ne ‵fuli mo fai se Kelisiano, kae ne taumafai latou o tamate a ia. E fai mai penei te tala: “I te iloaga ne taina a te mea tenei, aumai ei ne latou a [Saulo] ki Kaisaleia kae uga atu ke fano ki Taso.” (Galu. 9:30) Ne fakalogo eiloa a Saulo ki te fakatonuga a Iesu telā ne fakaasi mai e auala i te fakapotopotoga. Ne aoga eiloa te mea tenā ki a Saulo e pelā foki mo te fakapotopotoga.

¹⁹ Ke masaua la me ko Panapa telā ne fesoasoani muamua atu ki a Saulo. E seai se fakalotolotolua me ne fesoasoani atu te mea tenā ke ‵pili te va fakataugasoa o te avā tavini loto finafinau konei a Ieova. E mata, e fai koe pelā mo Panapa, e fiafia o fesoasoani atu ki tino ‵fou i te fakapotopotoga, ke ga‵lue fakatasi mo latou i te galuega talai, kae fesoasoani atu ke ga‵solo latou ki mua i te feitu faka-te-agaga? Ka maua eiloa ne koe a fakamanuiaga e uke i te fai penā. Kafai koe se tino talai fou o te tala ‵lei, e mata, ka talia ne koe se fesoasoani telā e ofo atu ki a koe e pelā mo Saulo? Mai te ga‵lue fakatasi mo tino talai āpo, ka gasolo ei koe o apo atu i te faiga o te galuega, ka gasolo aka koe o fiafia, kae ka maua foki ou taugasoa i te olaga kātoa.

20, 21. Ne fakaaoga malosi pefea ne tavini a te Atua, i aso mua mo aso nei, a te vaitaimi o “te filemu”?

²⁰ Mai tua o te ‵fuliga a Saulo mo tena fanoga keatea ke sao a ia, ne maua ei “te filemu i te fakapotopotoga i Iuta kātoa, Kalilaia mo Samalia.” (Galu. 9:31) Ne fakaaoga pefea ne soko te “taimi ‵lei” tenei? (2 Timo. 4:2) E fai mai te tala me “ne fakamalosi aka latou” i ei. Ne fakamalosi aka te fakatuanaki o soko ne apositolo mo nisi taina ma‵tua, kae takitaki atu te fakapotopotoga ke “sa‵sale mo te ma‵taku ki a Ieova, e pelā foki mo te fakamafanafanaga e maua mai i te agaga tapu.” E pelā mo te fakaaogaga ne Petelu o te taimi tenā ke fakamalosi atu ei ki soko i te fa‵kai ko Lita, i te fenua laugatasi o Salona. Ne fai ne ana galuega ke ‵fuli atu a tino e tokouke i kogā koga konā “ki te Aliki.” (Galu. 9:32-35) Ne seki ‵saga fakaatea a soko o fai a nisi galuega masani o te olaga, kae ne ‵saga atu faeloa latou o fakatau fesoasoani i a latou eiloa kae talai atu te tala ‵lei. Ne iku atu ei ki te “gasolo aka faeloa o . . . tokouke” a tino i te fakapotopotoga.

²¹ I te fakaotiga o te 20 senitenali, ne maua ei ne Molimau a Ieova se vaitaimi o “te filemu.” Ne fakaseai fakapulele atu a malo kolā ne ‵teke atu ki tino o te Atua i te fia sefulu tausaga, kae ne tapale ei keatea a fakataputapuga ki te ‵tou  galuega talai. E lau i sefulu afe o Molimau a Ieova ne fakaaoga ne latou te avanoaga tenā ke talai atu i koga katoa, kae ne maua mai i ei a ikuga fakaofoofogia.

22. E mafai pefea o fakaaoga malosi ne koe te saolotoga telā ko maua ne koe?

²² E mata, e fakaaoga faka‵lei ne koe te saolotoga telā ko maua ne koe? Kafai e ola koe i se fenua telā ko maua i ei te saolotoga i mea tau lotu, e fakapalele eiloa ne Satani ana mafi o fakalata koe ke ‵sala atu ki koloa, kae e se ko manakoga o te Malo. (Mata. 13:22) Ke mo a e saga fakaatea koe. Fai ke aoga malosi so se vaitaimi o te filemu telā e mafai o maua nei ne koe. Kilo atu ki ei e pelā me ne avanoaga ke tuku atu ei se molimau maea mo te fakamalosiakaga o te fakapotopotoga. Ke masaua me e mafai fua o ‵fuli fakavave ou fakanofonofoga.

23, 24. (a) Ne a manatu e tauloto ne tatou mai te tala e uiga ki a Tapita? (e) Se a te fakaikuga e ‵tau o fai ne tatou?

²³ Mafaufau ki te mea ne tupu ki te soko e igoa ki a Tapita, io me ko Tokasi. Ne ola a ia i Iopa, se fa‵kai telā e se ‵mao mai i Lita. Ne fakaaoga faka‵lei ne te tuagane tenei tena taimi mo ana kope. “Ne fai ne ia a galuega ‵lei e uke kae tufa atu foki a meaalofa e uke kolā ne faite ne ia.” Kae ne masaki fakavave tou fafine, mate atu eiloa i ei. c Ne fanoa‵noa malosi a soko i Iopa i tena mate, kae maise eiloa a fāfine ko ‵mate olotou avaga kolā ne otia olotou loto i tena alofa kaimalie. I te okoatuga a Petelu ki te fale telā e fakatoka ei tena foitino mō tena tanuga, ne fai ei ne ia i konā se vavega telā ne seki fai aka eiloa ne se isi apositolo a Iesu Keliso. Ne ‵talo a Petelu kae toe fakatu aka ne ia a Tapita mai te mate! E a, e fakaataata ne koe te fia‵fia o fāfine ko ‵mate olotou avaga mo nisi soko, i te taimi ne kalaga atu ei a Petelu ke toe foki atu ki te potu kae tuku atu ne ia ki a latou a Tapita telā ko toe ola? Ko tafaga te fakamalosiga ne tuku atu ne te mea tenei ke fakafesagai atu ei latou ki tofotofoga kolā koi ‵moe i olotou mua! E se tioa eiloa o “salalau atu a te mea tenā i Iopa kātoa, kae e tokouke a tino i ei ne tali‵tonu ki te Aliki.”—Galu. 9:36-42.

²⁴ E maua ne tatou a manatu tāua e lua mai te tala fakaotia loto tenei e uiga ki a Tapita. (1) E tele makini te olaga kae vave oti foki. Tela la, e pefea te tāua o te faiga o tou igoa ke ‵lei tena tulaga i mua o te Atua, i te taimi koi mafai ei ne koe o fai te mea tenā! (Fai. 7:1) (2) E mautinoa eiloa te fakamoemoega e uiga ki te toetu. Ne iloa ne Ieova a galuega ‵lei e uke a Tapita ne fai mo te alofa kaimalie, kae ne tuku atu ne Ia te taui ki a ia. Ka masaua foki ne ia  a ‵tou galuega ‵mafa e fai, kae ka toe faka‵tu aka ne ia tatou māfai e ‵mate tatou mai mua o Amaketo. (Epe. 6:10) Tela la, faitalia me e kufaki tatou i “taimi faiga‵ta” io me e fia‵fia tatou i vaitaimi o “te filemu,” ke na tumau tatou i te ga‵lue malosi ke tuku atu ei se molimau maea e uiga ki a Keliso.—2 Timo. 4:2.