1, 2. Ko oi ne faima‵laga atu mai Filipi ki Tesalonia, kae ne a mea kāti ne mafau‵fau latou ki ei?

 NE SA‵SALE atu a tāgata e tokotolu—Paulo, Sila mo Timoteo—i se ‵mao e silia atu i te 80 maila mai Filipi ki Tesalonia, i se auala telā ne faite ne tāgata ‵poto o Loma kae tele atu i loto i va o mauga fatufatua. E masani o lagona atu i te auala tenā a ‵tagi o asini, ko teka o kaliota māfai ko tele mai i luga i fatu, mo leo ma‵luga o tino kolā e faima‵laga i ei, e pelā mo sotia, tino faipisinisi, mo tino fai meataulima. E se faigofie te lotou malaga tenei, maise eiloa ki a Paulo mo Sila, me e ‵saga eiloa lāua o fai a pakiaga mai lā ‵kiniga i Filipi.—Galu. 16:22, 23.

² Ne maua pefea ne tāgata konei a te loto kufaki i te fia o maila ne ma‵laga atu ei latou? Ne fesoasoani atu eiloa ki a latou a tala kolā ne sautala latou ki ei. Koi fia‵fia eiloa latou i te tala gali o te tausi pagota i Filipi telā ne fatoa fai mo fai se tino talitonu, fakatasi mo tena kāiga. Ne fai ne te tala tenei ke gasolo eiloa o lasi atu te loto finafinau o tāgata konei ke folafola atu a te Muna a te Atua. Kae i te taimi ko pilipili atu ei latou ki te fa‵kai ko Tesalonia, kāti ne mafau‵fau latou me ne a mea ka fai ne tino Iutaia i ei ki a latou. E mata, ka ‵ta latou kae ‵kini foki e pelā mo te lotou nofoga i Filipi?

3. E aoga pefea a te fakaakoakoga a Paulo i te atiakaga o te loto toa ki te faiga o te galuega talai i aso nei?

³ Ne fakaasi fakamuli mai ne Paulo ana lagonaga i tena tusi ki Kelisiano i Tesalonia, penei: “E tiga eiloa ne logo‵mae muamua matou kae ‵ta fakamasei i Filipi, e pelā mo te mea e iloa ne koutou, ne ati aka ne matou te loto toa e auala i te ‵tou Atua ke fai atu ki a koutou a te tala ‵lei a te Atua mai lalo i ‵tekemaiga e uke.” (1 Tesa. 2:2) E fakaasi mai ne Paulo me kāti ne tai fakatalave loa tou tagata ma fanatu ki Tesalonia, maise ko mea kolā ne ‵tupu ki a ia i Filipi. E mata, e mafai o malamalama koe i lagonaga o Paulo? E mata, e faigata ki a koe i nisi taimi ke folafola atu te tala ‵lei? Ne fakalagolago a Paulo ki a Ieova ke fakamalosi atu ki a ia, kae ke fesoasoani atu foki ke ati aka te loto toa telā ne manakogina ne ia. A te sukesuke ki te fakaakoakoga a Paulo ka fesoasoani mai ke fai foki koe penā.—1 Koli. 4:16.

4. Kaia e foliga mai ei me e sili atu i te tolu vaiaso te leva ne nofo ei a Paulo i Tesalonia?

⁴ E fai mai te tala me i tena nofoga i Tesalonia, ne talai atu a Paulo i te sunako i Sapati e tolu. E mata, e fakauiga i ei me e tolu vaiaso fua ne nofo atu a ia i te fa‵kai tenā? Ailoga. E se iloa ne tatou me e pefea te leva ne nofo ei a Paulo i konā kae fatoa fano ki te sunako. E se gata i ei, e fakaasi mai i tusi a Paulo me i te taimi ne nofo ei a ia i Tesalonia, ne ga‵lue a latou mo ana taugasoa ke tausi atu ki a latou eiloa. (1 Tesa. 2:9; 2 Tesa. 3:7, 8) I te nofoatuga foki a Paulo i konā ne maua ne ia fakalua taimi a mea mō ana tausi mai i taina i Filipi. (Fili. 4:16) Tela la, e foliga mai me sili atu i te tolu vaiaso a te leva ne nofo ei a ia i Tesalonia.

5. I auala fea ne taumafai ei a Paulo o fakasakosako atu ki tino?

⁵ I te mauaga ne ia te loto toa ke talai atu, ne faipati atu a Paulo ki te vaitino kolā ne maopoopo i te sunako. E pelā mo tena masani “ne fakasako‵sako a ia mo latou ki mea mai Tusitusiga Tapu, o fakamatala kae fakatalitonu atu e auala i mea kolā ne tusi ki lalo me ne ‵tau eiloa o puapuaga a te Keliso kae toe fakatu aka mai te mate, kae fai atu: ‘Tenei te Keliso, ko Iesu telā e folafola atu ne au ki a koutou.’” (Galu. 17:2, 3) Ke masaua me ne seki manako a Paulo ke fai ne ia ke kaitāua ana tino fakalogo‵logo, kae ne fakasako‵sako a latou mo ia. Ne iloa ne ia me i tino kolā ne olo atu ki te sunako e masani ‵lei mo Tusitusiga Tapu kae āva malosi foki ki ei. Kae ko te mea fua e se lasi te lotou malamalama i ei. Tela la, ne fakasakosako, fakamatala, kae fakamaoni atu ne Paulo mai Tusitusiga Tapu me i a Iesu te Nasaleta ko te Mesia telā ne folafola mai io me ko te Keliso.

6. Ne fakaaoga pefea ne Iesu a Tusitusiga Tapu ke fakasako‵sako a ia mo tino, kae ne a mea ne iku mai i ei?

⁶ Ne tautali a Paulo ki te faifaiga ne fai ne Iesu telā ne fakaaoga ne ia te Tusi Tapu e pelā me ko te fakavae o ana akoakoga. I te faiga o tena galuega talai, ne fai atu a Iesu ki ana soko me e ‵tusa mo mea kolā e fai mai i Tusitusiga Tapu, e ‵tau mo te Tama a te tagata o logo‵mae, mate kae toe fakatu aka mai te mate. (Mata. 16:21) Mai tua o tena toetuga, ne fakasae atu a Iesu ki ana soko. E mautinoa me ne fakaasi atu i ei me e ‵tonu eiloa ana pati. Kae e uke a nisi fakamaoniga ne fai atu ne Iesu. E uiga ki mea kolā ne fai atu ne ia ki ana nisi soko, e fai‵tau tatou penei: “Ne fakamatala atu ne ia a mea e uiga ki a ia i Tusitusiga Tapu, e kamata mai i a Mose mo te kau Pelofeta katoa.” Ne a mea ne iku mai i ei? E fai mai a te kau soko, penei: “E a, e seki otia ‵ta loto i ana pati kolā ne fai mai ki a tāua i te auala, i te taimi ne fakamaina faka‵lei mai ei ne ia a Tusitusiga Tapu ki a tāua?”—Luka 24:13, 27, 32.

7. Kaia e tāua ei ke fakavae a ‵tou akoakoga ki te Tusi Tapu?

⁷ A te fekau mai te Muna a te Atua e ‵mana. (Epe. 4:12) Tela la, e fakavae ne Kelisiano i aso nei a olotou akoakoga ki te Muna tenā, e pelā eiloa mo te mea ne fai ne Iesu, Paulo mo nisi apositolo. E fakasako‵sako foki tatou mo tino, e fakamatala atu ne tatou a uiga o tusi siki mai Tusitusiga Tapu, kae fakamaoni  atu foki ne tatou a ‵tou fakamatalaga konā mai te faitau atu ki tino a mea kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu. E tonu, e se i a tatou a te fekau telā e olo atu mo tatou. Mai te fakaaoga faeloa ne tatou a te Tusi Tapu, e fesoasoani atu eiloa tatou ki tino ke malamalama latou me i mea kolā e folafola atu ne tatou ko akoakoga eiloa mai te Atua, kae e se ko ‵tou manatu totino. E se gata i ei, e ‵tau o masaua faeloa ne tatou me i te fekau telā e folafola atu ne tatou e fakavae katoatoa eiloa ki te Muna a te Atua. E fakatuagagina eiloa. E mata, e se fakamalosi mai a te mea tenā ke maua ne tatou te loto talitonu ke folafola atu ne tatou te fekau tenā mo te loto toa, e pelā mo Paulo?

8-10. (a) Ne ‵saga atu pefea a tino Tesalonia ki te tala ‵lei? (e) Kaia ne loto ma‵sei ei a nisi tino Iutaia ki a Paulo? (i) Ne a mea ne fai ne tino ‵teke Iutaia?

⁸ Ko oti ne fakamaoni aka ne Paulo a te ‵tonu o pati a Iesu konei: “E se sili atu te pologa i tena matai. Kafai ne fakasaua mai latou ki a au, ka fakasaua atu foki ki a koutou; kafai ne faka‵logo latou ki aku muna, ka faka‵logo foki ki otou muna.” (Ioa. 15:20) Ne fetaui eiloa a Paulo mo vaegā tino konei i Tesalonia—ne loto fia‵fia a nisi tino o faka‵logo ki te muna, kae ne ‵teke atu a nisi tino ki ei. E uiga ki a latou kolā ne talia ne latou te muna, ne tusi mai a Luka penei: “Ne tali‵tonu [fai pelā me ne Kelisiano] a nisi tino i a latou [tino Iutaia] kae ‵kau atu ki a Paulo mo Sila, e pelā foki mo tino Eleni e tokouke kolā ne tapuaki ki te Atua fakatasi mo nai fāfine lauiloa.” (Galu. 17:4) E mautinoa eiloa me ne fia‵fia a soko ‵fou konei me ko malamalama faka‵lei latou i Tusitusiga Tapu.

⁹ E tiga eiloa ne fia‵fia a nisi tino ki pati a Paulo, ne kaitāua a nisi tino ki a ia. Ne loto ma‵sei a nisi tino Iutaia i Tesalonia ona ko “tino Eleni e tokouke” ko talia ne latou te fekau a Paulo. Ne akoako ne tino Iutaia konā, kolā ne ma‵nako ke ‵fuli a tino ki te lotu Iutaia, a tino Eleni mai Fenua Fakaatea ki akoakoga mai Tusitusiga Tapu faka-Epelu kae ne fai ne latou a tino Eleni konā e pelā me ne tino o te lotou lotu. Kae ‵poi aka me ko vau a Paulo kae pelā me ko kaisoa ne ia a tino Eleni konei mai loto eiloa i te sunako! Ne kaitāua valevale loa a te kau Iutaia.

¹⁰ Ne fakamatala mai ne Luka a te mea telā ne tupu: “Ona ko te loto ma‵sei o tino Iutaia, ne fakamaopoopo mai ne latou a tāgata amio ma‵sei kolā e oloolo sāle fua i te maketi kae ‵taki atu e pelā me se potukau kae ne fakamakosu ne latou a te fakai kātoa. Ne ulu atu latou ki te fale o Iasona o ‵sala a Paulo mo Sila ke aumai ki te vaitino. Ne seki maua ne latou a lāua, toso atu ei ne latou a Iasona mo nisi taina ki takitaki o te fakai, kae paka‵laga atu: ‘A tāgata konei kolā ne fakamakosu ne latou a te lalolagi nofoaki kātoa e ‵nofo foki i konei, kae ne talimalo faka‵lei ne Iasona a latou. A tāgata katoa konei e ‵teke ki tulafono a Kaisala, i olotou muna me e isi aka foki se isi tupu, telā ko Iesu.’” (Galu. 17:5-7) Ne pokotia pefea a Paulo mo Sila ona ko te kaitāua o tāgata konei?

11. Ne a ‵losiga ne fai ki a Paulo mo ana tino talai o te Malo, kae ne a tulafono ne mafau‵fau ki ei a tino ‵teke konei? (Ke onoono ki te fakamatalaga mai lalo.)

 ¹¹ E ma‵sei ‵ki a mea e fai ne se potukau o tino māfai ko kaitāua. E fai eiloa latou e pelā me se vaitafe ‵tafe makini kae sou telā e se mafai o fai ke manino. Tenei eiloa te meatau ne fakaaoga ne tino Iutaia ke fakaseai atu i ei a Paulo mo Sila. Kae i te otiga ne “fakamakosu” ne te kau Iutaia a tino i te fa‵kai, ne taumafai latou o fakatalitonu atu ki tino pule me e ma‵sei ‵ki a mea ne fai ne tāgata konei. Muamua la, ne ‵losi atu latou me i a Paulo mo ana tino talai o te Malo ko oti “ne fakamakosu ne latou a te lalolagi nofoaki kātoa,” kae e se ko Paulo mo ana taugasoa ne fakamakosu ne latou a tino i Tesalonia! E silia atu te masei o te lua o ‵losiga a latou. Ne kinau mai a tino Iutaia me ne folafola atu ne misionale konei me e isi aka foki se isi Tupu, ko Iesu, telā ko ofa ne latou a tulafono a te lotou tupu. a

12. Ne a mea e fakaasi mai me i ‵losiga kolā ne fai ki Kelisiano i Tesalonia ne mafai o maua mai i ei ne ikuga fakama‵taku?

¹² Ke masaua me ne isi foki se ‵losiga penei ne fai e uiga ki a Iesu. Ne fai atu latou ki a Pilato, penei: “Ne maua ne matou te tagata tenei e takitaki ‵se ne ia te motou fenua . . . kae fai mai foki i a ia ko te Keliso, te tupu.” (Luka 23:2) Ona ko te mataku i te tupu ma mafaufau me e ‵funa ne Pilato te agasala a Iesu ko te ‵teke atu ki te fenua, ne fakasala ne ia a Iesu ki te mate. E tai penā foki loa a ikuga ne mafai o iku mai i ‵losiga kolā ne fai ki Kelisiano i Tesalonia. E fai mai se tusi e tasi penei: “Se mea faigata ke fakamatala fakalasilasi atu a te tulaga fakamataku ko ‵nofo latou i ei, me i ‘te ‵losiga masani e uiga ki te ‵teke atu ki Tupu e masani o iku atu ki te tamate o tino kolā ne fai atu ki ei a ‵losiga.’” E mata, ka manuia eiloa a taumafaiga ma‵sei konei?

13, 14. (a) Kaia ne seki taunu ei a taumafaiga a te potukau kaitāua o tino? (e) Ne fakaasi atu pefea ne Paulo a uiga e pelā mo Keliso, kae e mafai pefea o fakaakoako tatou ki a ia?

¹³ Ne seki manumalo a te potukau kaitāua konei i olotou taumafaiga ke taofi aka te galuega talai i Tesalonia. Kaia? Muamua la, e seki maua aka loa ne latou a Paulo mo Sila. E se gata i ei, ne seki tali‵tonu a takitaki o te fa‵kai ki ‵losiga kolā ne avaka ki a latou. I te otiga ne maua ne latou a “tupe e lava,” kāti mō ‵togi ki ei te fakasaolotoga o Iasona mo nisi taina kolā ne puke ne latou, ne fakasaoloto atu ei ke olo. (Galu. 17:8, 9) I te tautali atu ki pati fakatonutonu a Iesu ke “fakaeteete koutou e pelā me ne gata kae ke filemu e pelā me ne lupe,” ne fakaeteete malosi eiloa a Paulo ko te mea ke tumau a ia i te talai atu i koga katoa. (Mata. 10:16) E manino i ei, me i te loto toa telā ne ati aka ne Paulo e se fakauiga ki te faiga o mea e aunoa mo te fakaeteete. E mafai pefea o tau‵tali atu a Kelisiano i aso nei ki tena fakaakoakoga?

 ¹⁴ I aso nei, ko oti ne fakamalosi aka ne faifeau o Fenua Lotu Kelisiano ke kaitāua a tino ki Molimau a Ieova. Ko oti ne fakakolekole ne latou a tino pule ke ‵teke atu ki Molimau ona ko te lotou ‵teke ki te malo mo te fenua. E pelā mo tino ‵teke i aso mua, e ‵teke atu foki a tino i aso nei ona ko te loto masei. E taumafai eiloa a Kelisiano ‵tonu o ‵kalo keatea mai so se fakalavelave. E ‵kalo keatea tatou mai te kinau atu mo tino kaitāua kae sē loto malamalama, kae taumafai eiloa o fai te ‵tou galuega mo te filemu, kae kāti ko toe āsi atu ki a latou fakamuli ifo māfai ko ‵lei a mea katoa.

15. Ne ‵saga atu pefea a tino Pelea ki te tala ‵lei?

¹⁵ Ne uga atu a Paulo mo Sila ke olo ki Pelea, telā e 40 maila te ‵mao. I te okoatuga a lāua ki konā, ne fanatu a Paulo ki te sunako kae faipati atu ki tino kolā ne maopoopo i ei. Se mea fakafiafia eiloa ke maua ne ia ne tino fia‵fia! Ne tusi mai a Luka me i tino Iutaia i Pelea “e sili atu te ala o mafaufau o [latou] i lō tino i Tesalonia, me ne talia ne latou a te muna mo te loto fia‵fia, kae suke‵suke malosi ki Tusitusiga Tapu i aso katoa o fakatalitonu aka me e mata, e ‵tonu a mea konei.” (Galu. 17:10, 11) E mata, ne seki fia‵fia a tino Tesalonia kolā ne maua ne latou te munatonu ki pati konā? Ikai. Ne tusi fakamuli atu a Paulo ki a latou, penei: “E fakafetai atu faeloa matou ki te Atua, me i te mauaga ne koutou a te muna a te Atua telā ne lagona ne koutou mai i a matou, ne talia ne koutou, e se ona ko te mea se muna mai i tāgata, kae ko te muna eiloa a te Atua, tenā foki e galue i loto i a koutou, e tino tali‵tonu.” (1 Tesa. 2:13) Ne a mea ne fai ei ke sili atu te ala o mafaufau o tino i Pelea?

16. Kaia e ‵lei ei ke fai atu me i tino Pelea e ‘ala olotou mafaufau’?

¹⁶ E tiga eiloa ne fatoa lagona ne tino Pelea a mea konei, ne seki fakalotolotolua io me fakatauemu atu latou ki ei; a latou foki e se  ne tino kolā e fakakolekolegofie. Muamua la, ne fakalogo‵logo faka‵lei latou ki pati a Paulo. Oti aka, ko fakamaoni ei ne latou ki Tusitusiga Tapu te ‵tonu o ana pati. E se gata i ei, ne suke‵suke faka‵lei latou ki te Muna a te Atua i aso takitasi, kae e se i te Sapati fua. Ne fai latou penā mo te “loto fia‵fia,” kae fakaoti olotou mafi o fakamaoni aka te ‵tonu o te akoakoga fou mo Tusitusiga Tapu. Kae ne fakaasi mai te lotou loto maulalo o fai a fakama‵fuliga, me “ne tali‵tonu a tino e tokouke mai i a latou.” (Galu. 17:12) E se tioa eiloa o taku ne Luka a latou “me e sili atu a te ala o [olotou] mafaufau”!

17. Kaia e aoga ‵ki ei te fakaakoakoga a te kau Pelea, kae e mafai pefea o tumau tatou i te fakaakoako atu ki ei faitalia me ko leva ‵ki tatou i loto i te munatonu?

¹⁷ E se iloa eiloa ne te kau Pelea me i te auala ne ‵saga atu ei latou ki te tala ‵lei ka fakamau i loto i te Muna a te Atua e pelā me se fakaakoakoga gali mō tino kolā e ala olotou mafaufau i te feitu faka-te-agaga. Ne fai eiloa ne latou te mea telā ne fakamoemoe a Paulo me ka fai ne latou, kae ne manako foki a Ieova te Atua ke fai ne latou. Tenā foki loa te mea e fakamalosi atu ne tatou ke fai ne nisi tino—ke iloilo faka‵lei ne latou te Tusi Tapu ko te mea ke ‵mautakitaki te lotou fakatuanaki ki te Muna a te Atua. Kafai ko fai tatou e pelā me ne tino tali‵tonu, e mata, ko se manakogina ke ala ‵tou mafaufau? Ikai, ko na gasolo aka eiloa o tāua ke fai penā ko te mea ke loto fia‵fia tatou o tauloto ki mea e uiga ki a Ieova, kae ke vave tatou o fakagalue ana akoakoga. I te auala tenā, ko talia ei ne tatou a Ieova ke fakatonutonu ne ia tatou e ‵tusa mo tena loto. (Isa. 64:8) Ko mafai ei o fakatumau ne tatou te ‵tou aoga ki a ia kae fakafiafia atu foki ki ‵tou Tamana i te lagi.

18, 19. (a) Kaia ne tiaki ei ne Paulo a Pelea, kae ne fakaasi atu pefea ne ia te loto kufaki telā e ‵tau o fakaakoako ki ei tatou? (e) Ko oi a nisi tino ka talai atu ki ei a Paulo, kae i fea?

¹⁸ Ne seki nofo a Paulo i se taimi leva i Pelea. E fai‵tau tatou, penei: “I te ‵logoga a tino Iutaia i Tesalonia me ko folafola atu foki ne Paulo te muna a te Atua i Pelea, ne o‵mai latou ki konā o fakaoso a tino i ei ke kaitāua. Tenā ne uga fakavave atu ei ne taina a Paulo ke fano ki se koga e pili ki te tai, kae ne ‵nofo atu a Sila mo Timoteo i konā. Kae ko latou kolā ne olo fakatasi mo Paulo ne aumai ne latou a ia ke oko ki Atenai, kae ne olo latou i te otiga ne maua ne latou a fakatonuga me i a Sila mo Timoteo e ‵tau o ‵mai fakavave ki a Paulo.” (Galu. 17:13-15) Ne ‵teke malosi atu a fili konei ki te tala ‵lei! Ne seki lotoma‵lie fua latou ke ‵tuli keatea o Paulo mai Tesalonia; kae ne faima‵laga atu eiloa latou ki Pelea kae taumafai o fakamafua aka se vaegā fakalavelave penā i ei—kae ne seki manuia latou. Ne iloa ne Paulo me uke ‵ki a koga e mafai o talai atu a ia i ei; ne fanatu ei a ia o talai i nisi koga. Ke fai foki eiloa tatou penā i aso nei, mai te loto malosi o fakaseaoga a taumafaiga a tino ke taofi aka te galuega talai!

¹⁹ I te otiga ne molimau atu a ia ki tino Iutaia i Tesalonia mo Pelea, ne tauloto faka‵lei a Paulo ki te tāua o te molimau atu mo te loto toa, kae ke fakasakosako atu foki mai te Tusi Tapu. E ‵tau foki o fai tatou penā. Nei la, ka fetaui a Paulo mo tino fakaa‵tea—ko tino o Fenua Fakaatea mai Atenai. Ne a mea ka ‵tupu ki a ia i te fa‵kai tenā? Ka lavea ne tatou a mea konā i te suā mataupu.