MUSORO WE KUFUNDA 18
NGOMA 1 Mawara wa Djehovha
“Gondai Mutongi we Nyika Yese” Ano Usisi!
“Mutongi we nyika yese angatama kuita zve unatsi here?”—GEN. 18:25.
CINANGWA
Kuzwisisa usisi uye unatsi wa Djehovha unocokuita no kumutswa ke anhu asina unatsi.
1. Djehovha akafundisa Abrahamu fundo ipi?
ABRAHAMU aazombokanganwi ngezve kucedzasana kaakaita na Mwari. Eciseenza ngirozi, Djehovha akabvunza Abrahamu kuti aizotsakatisa Sodhoma no Gomora. Abrahamu wakanetseka nge ndaa yazvo. Iyena wakabvunzisa kuti: “Mungatsakatisa anatsi pamwepo no anhu anoita zvakashata here? . . . Mutongi we nyika yese angatama kuita zve unatsi here?” No mwoyo unononoka kutsamwa wakakura, Djehovha akafundisa shamwari yake Abrahamu zviro zvekuti dakara zvino zvinotinyaradza uye zvinotifundisa kuti Djehovha aazotsakatisi anatsi.—Gen. 18:23-33.
2. Tingaziya kudini kuti Djehovha nguwa dzese anotonga no unatsi uye no usisi?
2 Tingagara kudini no rugondo rekuti Djehovha paanotonga anhu, iyena anozviita nguwa dzese no unatsi uye no usisi? Ngokuti “Djehovha anoona zviri mu mwoyo” ye anhu. (1 Sam. 16:7) Zvezvirokwazvo, iyena anoziya “zviri mu mwoyo ye anhu ese.” (1 Mad. 8:39; 1 Mak. 28:9) Izvi zvinopfadza maningi. Mushobo we kutonga ka Djehovha, unodarika kuzwisisa kedu. Ndiyo ndaa, muphostori Pauro wakafemerhwa kuti atare kuti: “Ndiani anokwanisa kuzwisisa kutonga kake?”—Aro. 11:33.
3-4. Nguwa dzimweni tingadziita mibvunzo dzipi uye ticaonei mu fundo ino? (Juau 5:28, 29)
3 Kunyazi zvakadaro, isusu nguwa dzimweni tingaitawo mibvunzo dzimwedzo hinga dzakaizwa na Abrahamu. Pamweni tingadzibvunzisa kuti: ‘Kodi kuno kariro here ku anhu akatsakatiswa e Sodhoma no Gomora? Kodi anganani awo anobatanidzwawo here pa “kumutswa ke . . . anhu asiripi anatsi”?’—Zvii. 24:15.
4 Cokutanga, gatitange nge kuona zvatinoziya ngezve rumuko. Pa nguwa yabva kudarika, isusu takadjekeserhwa pa nyaya inocokuita ngezve ‘kumutsirhwa upenyu’ uye ngezve ‘kumutsirhwa kutongwa.’ a (Erengai Juau 5:28, 29.) Kudjekeserhwa uku kakatibetsera kuti tiite cinjo dzinganani. Mu fundo ino no inoteera, ticaona cinjo dzakhona. Panocokuita ngezve kutonga ke unatsi ka Djehovha, isusu ticatanga nge kuona zvatisikazii, pedzepo ticaona zvatinoziya.
ZVATISIKAZII
5. Mabhuku edu kare aibhuyei ngezve anhu akatsakatiswa ku Sodhoma no Gomora?
5 Kare, mabhuku edu aipanganidza kuti zvinyi zvaizoitika no anhu aya aitongwa na Djehovha hinga asiripi anatsi. Isusu taibhuya kuti anhu aya ekuti akatsakatiswa mu mathaundi e Sodhoma no Gomora ainga asikazomutswi. Asi mumasure me kupsvakisisa nyaya ii uye me kuita minamato, pakamuka mubvunzo wekuti: Ndizvodi kamare zvicaitika here?
6. Bhuyai miezaniso minganani dze anhu asiripi anatsi akatongwa na Djehovha uye zvinyi zvatisikazii pa nyaya ii?
6 Asi pano zviro zvakawanda zvatinodikana kuziya. Ngo muezaniso, rangarirai ngezve migariro mitatu ye anhu asiripi anatsi akatongwa na Djehovha. Anhu aya akatsakatiswa pa Ndambi Huru, madzinza manomwe airarama mu nyika yakapikirhwa yekuti Djehovha ainga abvunza Aisraeri kuti aitsakatise uye masorudado anokwana kuita 185 000 e Asiriya akatsakatiswa no ngirozi ya Djehovha pa usiku umwe basi. (Gen. 7:23; Dhe. 7:1-3; Isa. 37:36, 37) Dzibvunzisei kuti: Kodi Bhaibheri rinotipasa masoko akadzara kuti tione kuti Djehovha akatongera kuparadza nokusikaperi anhu ese pasina kariro ye rumuko here? Haiwa. Ngei tecibhuya kudaro?
7. Zvinyi zvatisikazii panocokuita no kutsakatiswa ke anhu pa Ndambi Huru uye nyika yo Kanani? (Onai mufanikiso we pa .)
7 Isusu atizvizii kuti Djehovha akatonga kudini munhu umwe na umwe uye atitozviziwo kuti pa anhu aya akafa awona akagara no mukana here we kufunda ngezva Djehovha uye ocinyuka. Mu Bhaibheri, nyaya inocokuita ngezve Ndambi Huru inobhuya kuti Nowa wainga ari “muparidzi we unatsi.” (2 Ped. 2:5) Asi Bhaibheri aribhuyiwo kuti pa nguwa yekuti Nowa waiwaka areka huru, nguwa imwe-imweyo waiparidzirawo munhu umwe na umwe wairarama mu nguwa iyona. Kuezanawo no anhu asiripi anatsi airarama mu nyika yo Kanani, isusu atizviziiwo kuti ndi anhu ese here kana kuti ndi padoko akagara no mukana we kufunda ngezva Djehovha uye ocinyuka pa zvitema zvawo.
Nowa no mhuri yake ari kuwaka areka yakakura. Atizvizii kuti Nowa wakaparidzira nge mushobo wakarongeka here ku munhu umwe na umwe wairarama mu nguwa yake, pasati paitika Ndambi Huru (Onai ndima 7)
8. Zvinyi zvatisikazii panocokuita no anhu e Sodhoma no Gomora?
8 Hino zvakadini no anhu e Sodhoma no Gomora? Mwanarume munatsi waizwi Roti wairarama pakati pe anhu aya. Kodi iyena wakakwanisa kuparidzira munhu umwe na umwe wairarama mu mathaundi aya? Haiwa. Zvezvirokwazvo, anhu aya ainga akashata mwoyo. Asi umwe na umwe wawo waikwanisa here kuona musiyano uripo we zviro zvakanaka uye zviro zvashata? Zvinoita hingana kuti haiwa. Edzurirai kuti cikwata ce anarume aya caida kudzipa arendo a Roti. Bhaibheri rinobhuya kuti cikwata ici ce anarume caitangira “pa madjaha dakara anarume acambera.” (Gen. 19:4; 2 Ped. 2:7) Kodi tingabhuya here kuti Mwari wedu ano usisi wakakura, Djehovha, akasanangura kuti anhu aya atame kumutswa kunyazi munhu umwe hake? Haiwa, atingabhuyi kudaro. Djehovha akabvunza Abrahamu kuti kainga kusina kunyazi anarume anatsi anokwana kuita 10 mu thaundi iri. (Gen. 18:32) Hino anhu aya ainga asiripi anatsi, Djehovha ainga ano citenderhwa cese ce kuatsakatisa. Kodi tingabhuya kuti pa anhu aya apaoneki kunyazi umwe hake acamutswawo kuti ararame pa “kumutswa ke anhu . . . asiripi anatsi”? Haiwa!
9. Zvinyi zvatisikazii ngezva Soromoni?
9 Bhaibheri rinobhuyawo ngezve anhu ainga ari anatsi asi akazogara anhu asiripi anatsi. Umwe wakhona ndi Mambo Soromoni. Iyena wainyasa kuziya Djehovha uye wainyasa kuziyawo mushobo waaidikana kunathwa; ndiyo ndaa, Djehovha aimukomborera maningi. Asi nokuhamba ke nguwa Soromoni watanga kunamata anamwari e kunyepa, ndiyo ndaa, Djehovha akanyangadzwa maningi no citema ca Soromoni. Zvakaizwa na Soromoni zvakaunzisa mugumisiro wakashata ku anhu, zvekuti zvakapedza makore akawanda. I zvirokwazvo kuti Bhaibheri rinobhuya kuti Soromoni paakafa wakaigwa “mu guwa re madzitsekuru ake,” uye pakati pawo paibatanidzawo mwanarume wakatendeka, Mambo Dhavhidhi. (1 Mad. 11:5-9, 43; 2 Mad. 23:13) Asi izvi zvinopangidza here kuti Soromoni acamutswa? Bhaibheri aribhuyi. Asi pamweni anhu amweni angabhuya kuti Soromoni angamutswa ngekuti Bhaibheri rinobhuya kuti “munhu wese unonga afa, asudzunurhwa pa citema cake.” (Aro. 6:7) Izvi izvirokwazvo, asi azvidi kureya kuti kana munhu akafa iyena acagara no citenderhwa ce kumutswa kuti araramezve. Rumuko i cipo catapaswa na Mwari wedu ano rudo, Djehovha. Iyena anopasa cipo ici ku anhu aanoda kuti amuseenzere nokusikaperi. (Djobo 14:13, 14; Juau 6:44) Kodi Soromoni acatambira cipo ici ce rumuko here? Djehovha basi ndiye ano mhinduro, haiwa isusu. Asi zvatinoziya ngezve kuti Djehovha nguwa dzese anoita zve unatsi.
ZVATINOZIYA
10. Djehovha anozwa kudini pa kutsakatiswa ke anhu? (Ezekiyeri 33:11) (Onaiwo mufanikiso.)
10 Erengai Ezekiyeri 33:11. Djehovha anotibvunza mazwiro ake paanotonga munhu kuti atsakatiswe. Muphostori Pedru wakafemerhwa kuti atare masoko akaezana no masoko akatarhwa no muphorofita Ezekiyeri ekuti “Djehovha . . . apana waanoda kuti atsakatiswe.” (2 Ped. 3:9) Masoko aya anotinyaradza maningi, isusu tinoziya kuti Djehovha aazombotsakatisi munhu nokusikaperi pasina cinangwa cekuti iyena aite izvona. Iyena ano usisi wakakara uye anopangidza usisi uwona pese pazvinodikanwa.
Pakumutswa ke anhu asiripi anatsi, anhu ese acapaswa mukana we kufunda ngezva Djehovha (Onai ndima 10)
11. Ndiani aazomutswi uye tinoziya kudini izvona?
11 Tinoziyei ngezve anhu asikazomutswi? Bhaibheri rinobhuya ngezve miezaniso mishoma basi. b Ngo muezaniso, Djesu akapangidza kuti Djudhasi Iskariyoti ainga asikazomutswi. (Mark. 14:21; onaiwo Juau 17:12 uye masoko e kufunda) Djudhasi wainyasa kuziya kuti waishaishira Djehovha Mwari uye no Mwana Wake, Djesu. (Onai Marko 3:29 uye masoko e kufunda.) Djesu akabhuyawo ngezve atungamiriri e magereja kuti awona ainga asikazomutswiwo. (Mat. 23:33; onai Juau 19:11 uye masoko e kufunda “mwanarume.”) Uyewo, muphostori Pauro wakangwadza apanduki e kunamata kuti kana akatama kucinyuka ainga asikazomutswi.—Aheb. 6:4-8; 10:29.
12. Tinoziyei ngezve usisi wa Djehovha? Pasai miezaniso.
12 Ngokudaro, cinyi catinoziya ngezve usisi wakakura wa Djehovha? Djehovha akapangidza kudini kuti “aadi kunyazi munhu umwe hake atsakatiswe”? Onai kuti Djehovha akapangidza kudini usisi ku anhu akaita zvitema zvakakura. Ngo muezaniso, Mambo Dhavhidhi wakaita upombwe uye wakauraya munhu. Asi Dhavhidhi wakacinyuka, ndiyo ndaa, Djehovha akamupangidzira usisi wake wakakura uye akamurekerera. (2 Sam. 12:1-13) Mu nguwa yakaremba ye upenyu wake, Mambo Manase wakaita zviro zvakashata maningi. Asi kunyazi zvakadaro, Djehovha akaona kuti Manase wainga acinyuka zvezvirokwazvo. Ndiyo ndaa, Djehovha akamurekerera. (2 Mak. 33:9-16) Miezaniso idzi, dzinotiedzurira kuti Djehovha nguwa dzese anopangidza usisi wake kana pano cikonzero cekuita izvona. Iyena acamutsa anhu, kunyazi aya akaita citema cakakura, asi akacinyuka.
13. (a) Ngei Djehovha akapangidza usisi ku anhu e ku Ninivhi? (b) Djesu akabhuyei ngezve anhu e ku Ninivhi?
13 Isusu tinoziyawo kuti Djehovha akapangidza usisi wake ku anhu e ku Ninivhi. Akabvunza Djona kuti: “Ndinoziya ngezve zvishaishi zvawo.” Asi sezvo awona akacinyuka pa zvishaishi zvawo, Djehovha no usisi Wake akaarekerera. Djehovha akapangidza usisi wakakura kudarika Djona. Djona wakanyangadzwa maningi, asi Djehovha akamuedzurira kuti anhu e ku Ninivhi ainga “asikazii musiyano wekuita zviro zvakanaka uye zvakashata.” (Djon. 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Mumasure me kudarika ci nguwa, Djesu akaseenzesa muezaniso iwona kuti afundisse ngezve unatsi uye usisi wa Djehovha. Djesu akabhuya kuti anhu e ku Ninivhi ekuti akacinyuka aizomutswa pa “zuwa re kutongwa.”—Mat. 12:41.
14. Aninivhi “acamutsirhwa kutongwa” nge mushobo upi?
14 “Kutongwa” kupi kekuti Aninivhi “acamutsirhwa”? Djesu akabhuya ngezve “kumutsirhwa kutongwa.” (Juau 5:29) Iyena ainga ecida kureya ngezve Kutonga ke Makore Ciuru, inonga iri nguwa yekuti kucaoneka kumutswa “ke anatsi no asiripi anatsi”. (Zvii. 24:15) Ku anhu asiripi anatsi, awona “acamutsirhwa kutongwa” kana kuti, Djehovha na Djesu acaona kuti dakara papi kuti anhu aya acacinyuka zvezvirokwazvo uye oseenzesa zviya zvaari kufunda. Kana Muninivhi akamutswa uye oramba kunamata Djehovha nge mushobo unodiwa, Djehovha aazotenderi kuti iyena arumbwe ecirarama. (Isa. 65:20) Asi panocokuita no ese aya anosanangura kuseenzera Djehovha, kutongwa kwawo kucange kakanaka. Awona acagara no mukana we kurarama nokusikaperi!—Dha. 12:2.
15. (a) Ngei tisikadikani kubhuya kuti anhu akatsakatiswa e Sodhoma no Gomora apana kunyazi umwe hake angamutswa? (b) Tingazwisisa kudini masoko akatarhwa pana Djudha 7? (Onai bhokisi rakazwi: “ Djudha Waida Kureyei?”)
15 Djesu paakabhuya ngezve anhu e Sodhoma no Gomora, iyena akabhuya kuti zvaizonga zviri nani kaari “pa Zuwa re Kutongwa” pane ku anhu aya aimuramba uye airambawo fundiso dzake. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Ruka 10:12) Djesu aida kureyei? Amweni pamweni angarangarira kuti Djesu aiseenzesa masoko ekutunhudzira, asi ici cainga cisiripi cinangwa ca Djesu. Nge mushobo umwewo, Djesu paakareketa ngezve anhu e Sodhoma no Gomora, iyena ainga asikabhuyi nge mushobo we kuezanisira. c Hino zvese izvi zvinopangidza kuti Djesu paainga ecibhuya ngezve anhu e Sodhoma no Gomora, iyena ainga asikabhuyi nge mushobo we kuezanisira. Zvese zvinopangidza kuti anhu e ku Ninivhi pamwepo no anhu e Sodhoma no Gomora “Aizotongwa” nge mushobo umwewo. Kuitawo hinga Aninivhi, anhu e Sodhoma no Gomora aiitawo zvitema zvakakura. Asi Aninivhi akagara no mukana we kucinyuka. Kusiya izvona, edzurirai kuti Djesu akabhuya kuti “kumutsirhwa kutongwa” kaireya “anhu asiripi anatsi.” (Juau 5:29) Hino, pamweni kuno kariro ku anhu e Sodhoma no Gomora. Zvingabvira kuti ku anhu aya, anganani awo angamutswa uye isusu taizogara no mukana we kuafundisa ngezva Djehovha uye ngezva Djesu Kristu!
16. Tinoziyei ngezve kusanangura kucaita Djehovha kuti ndiani acamutswa? (Djeremiya 17:10)
16 Erengai Djeremiya 17:10. Vhersikuro ii, inotibetsera kuti tinyase kuzwisisa zvakanaka zvatinoziya, zvekuti: Djehovha nguwa dzese “anoongorora zviri mu mwoyo, anosoona zvinorangarirhwa no munhu mukati me mwoyo wake.” Zvezvirokwazvo, Djehovha paacazomutsa anhu mu nyika ipsva, iyena “acazopasa mubairo munhu umwe na umwe maererano no zviito zvake.” Pazvinonga zvicidikananwa Djehovha acaita izvona kamare, asi acazviita no usisi. Hino, atidikani kubhuya kuti munhu aamutswi, asi tingabhuya izvona basi kana Bhaibheri rikanyasa kuzvidjekesa!
“MUTONGI WE NYIKA YESE” ACAITA “ZVE UNATSI”
17. Zvinyi zvicaitika mune ramangwana no anhu aya akafa?
17 Kubvira pa kupanduka ka Sathani uye Adhamu na Evha, anhu akawanda ari kufa. “Muzondi” mukuru rufu uri kuuraya anhu akawanda maningi! (1 Ako. 15:26) Zvinyi zvicaitika no anhu ese? Cikwata cidoko cinokwana kuita 144 000 ce aseenzi a Kristu akagondeka, cicamutswa kuti cirarame kudenga cisikazofi. (Zvak. 14:1) Uye anhu akawanda, anarume no anakadzi akaseenzera Djehovha akagondeka “acamutswa” kuti ararame pa nyika hinga “anatsi,” uye acararama nokusikaperi pa nyika kana akarumbwa akatendeka kuna Djehovha mu Mukutonga ke Makore Ciuru uye pa muedzo wekupedzesera. (Dha. 12:13; Aheb. 12:1) Uyewo pa nguwa iyona, anhu asiripi “anatsi”—kutobatanidzawo no aya ekuti aazi kutomboseenzera Djehovha uye “akaita zviro zvakashata,” acagara no mukana we kucinja uye ogara aseenzi akatendeka a Djehovha. (Ruka 23:42, 43) Asi anhu amweni akaita zviro zvakashata maningi uye akasanangura kupandukira Djehovha, iyena akasanangura kutama kuzoamutsa.—Ruka 12:4, 5.
18-19. (a) Tingagara no rugondo ripi re kutonga ka Djehovha panocokuita no anhu akafa? (Isaya 55:8, 9) (b) Ticaonei mu fundo inoteera?
18 Kodi tingagara no rugondo rekuti Djehovha paanotonga anhu, iyena nguwa dzese anoita cisananguro cakanaka here? Zvezvirokwazvo honde! Kuita hinga Abrahamu wakazwisisa zvakanaka kuti Djehovha akakwana, ano uzii uye ndi “Mutongi we nyika yese” ano usisi. Djehovha akarowedza Mwana wake uye akamupasa ubaba we kutonga anhu ese. (Juau 5:22) Djehovha na Djesu anoziya mazwiro e munhu umwe na umwe uye zvaanorangarira. (Mat. 9:4) Hino paanotonga munhu umwe na umwe, awona nguwa dzese anoita “zvakanaka”!
19 Hino, gondai kuti Djehovha nguwa dzese acaita zvisananguro zvakanaka. Isusu hinga anhu atikwanisi kutonga amweni, asi Djehovha basi ndiye anokwanisa! (Erengai Isaya 55:8, 9.) Ndiyo ndaa, no rugondo tinoda kusiya kuti kutonga kese kuizwe mu nyara dza Djehovha na Djesu, Mambo wekuti anoteedzera nge mushobo wakakwana unatsi uye usisi wa Baba ake Djehovha. (Isa. 11:3, 4) Asi tingabhuyei ngezve kutonga kucaita Djehovha pa nguwa ye dambudziko guru? Zviyi zvatisikazii? Uye zvinyi zvatinoziya? Fundo inoteera icadaira mibvunzo idzi.
NGOMA 57 Ngatiparidzire Anhu e Madzinza Ese
b Panocokuita no Adhamu, Evha uye Kaini, onai mu Murindiri wa 1 ya Janero wa 2013 pajina 12, masoko e pasi mu ciShona.
c Kana munhu akareketa masoko okutunhudzira anonga ecibhuya zviro zvakawanda, asi anonga asina cinangwa cekuti anhu amweni azwisise zviya zvaari kubhuya. Djesu paakabhuya ngezve anhu e Sodhoma no Gomora, iyena ainga asikatunhudziri masoko, ngekuti aida kuti anhu anyase kuzwisisa zviya zvaaibhuya.
