Skip to content

Skip to table of contents

ZVAKAITIKA MU UPENYU

Djehovha Akatibambisa Pa Nguwa dze Runyararo uye pa Nguwa dze Hondo

Djehovha Akatibambisa Pa Nguwa dze Runyararo uye pa Nguwa dze Hondo

Paul: Isusu taipfara maningi! Yainga iri Novembro ya 1985, uye isusu tainga tiri mugwanza tecienda kooita basa redu hinga mamisiyonariyo ku—Liberia, ku Africa Ocidental. Ndeka yatainga takapakira yakamboima ku Senegal. Anne wakabhuya kuti: “Mumasure me nguwa imwe tinonga taa ku Liberia!” Pedzepo takazwa ciziiso caiti: “Anhu anoda koocitira ku Liberia anodikana kucitira pano. Nge ndaa ye anhu arikupandukira anyautongi azviiti kuti tiime ikona.” Pamazuwa 10 akazoteera, isusu takagara no mamisiyonariyo amweni ku Senegal, masoko aibva ku Liberia aibhuya ngezve karu dzakakura dzainga dzakadzara no mitumbi ye anhu akafa uye ngezve anhu aibambidzirhwa kutorhwa zvekuti akaphanicwa—nge kufurhwa no pfuti.

Anne: Atiripi anhu akanjaira migariro ino cinja-cinja, kubhuya zvirokwazvo ndaizikanika hingana Anninha Unothya. Inini ndinotothya kudarika gwanza! Asi kunyazi zvakadaro tainga takasanangura kuenda ku basa redu.

Paul: Isusu tiri airi taibva kumabvazuwa ke Inglaterra, takarerhwa ku mbuto imweyo. Inini na Anne’ takatanga kuseenza hingana mapiyonero patakapedza cikora uye tiri airi takabetserhwa uye takatsigirhwa. Ku dii rangu ndakatsigirhwa no abereki angu uye Anne wakatsigirhwa na mai ake. Isusu taida kuseenza mu nguwa yakadzara ke upenyu wedu wese uye abereki edu akatitsigira. Pandainga ndinomakore 19, ndakagara no makomborero e kuenda ku Bheteri, uye Anne wakaenda ku Bheteri patakacata muna 1982.

Gradhuasau yo Giriadhi, muna 8 ya Setembro, gore ra 1985

Anne: Isusu taida maningi Bheteri, asi tainga tino cido cakakura ce kuseenzera ku mbuto inodiwa aparidzi akawanda. Uye ngokuti ku Bheteri isusu takagara no mukana we kuseenza no hama dzakamboseenza hingana mamisionariyo, zvinoita hingana kuti cido icona cakatotunhudzirika. Takanamata ngezve nyaya iyona usiku wese pa makore matatu, uye takapfara maningi muna 1985 patakatambira mupiko kuti tiende koopinda cikora ce Giriyadhi turma numero 79! Mumasure mazvo takagadzwa kuti tiende koosenzera ku Liberia, ku Africa Ocidental.

KUBAMBISWA NGE RUDO RE HAMA NO HANZVADZI DZEDU

Paul: Takakwira ndeka yokutanga yakatenderhwa kuti tihwirire ku Liberia. Kuti murangarire, barurya ro kutinhira ko karu basi raitoita kuti anhu atetemere nge kuthya! Kuti tigare takaterama, taierenga matii manganani o Pisarema usiku wese. Zvezvirokwazvo, isusu taida maningi basa redu. Anne waiseenza hinga mu misionariya mu basa re kuparidzira, uye inini ku Bheteri ndaiseenza pamwepo na hama John Charuk. a Maesperiyensiya awo uye kuzwisisa kaiita mugariro we hama, zvakandibetsera maningi.

Anne: Ngei takapfarira ku Liberia ke nguwa doko basi? Nge ndaa ye hama dzedu. Awona ainga ano rudo, aipfara maningi uye ainga akatendeka. Isusu takazoadawo maningi uye akazogara mhuri yedu. Mazano awo akatibambisa maningi ku dii ro kumwiya. Basa re kuparidzira raidakadza maningi. Anhu ainyangadzwa maningi pataikasika kubuda pa nyumba pawo, izvi zvaishamisa! Anhu aicedza mu gwanza ngezve Bhaibheri uye taitoguma totocedza nawo. Tainga tino afundi e Bhaibheri akawanda uye zvaitoshupha kuafundisa ese. Ici cainga ciri cinetso cataipfarira!

TECITHYA ASI TAKABAMBA

Tecionerera hama dzedu dzakatiza hondo mu Bheteri yo Liberia muna, 1990

Paul: Mumasure me makore marongomuna tiri mu runyararo, muna 1989 makaoneka cinjo nokukasika, mu nyika iyona makaitika hondo. Arhwisi akapanduka akawina mutanha wainga uno Bheteri mu 2 ya Julho ya 1990. Ke mwedzi mitatu tainga tisikareketi no anhu okunza kutobatanidzawo no hama dzedu uye no Sedhi Mundiari. Kainga kuno mutongi umwe basi, nzara uye anhu aitodziphwa. Zvinetso izvona zvakarumbwa zviripo ke makore 14 uye zvakabata-bata nyika iyona yese.

Anne: Nhengo dze madzinza amweni airhwisana uye aiuraya anhu e madzinza amweni. Anyahondo ainga ano pfuti uye aipfeka macira asikazi kusisira. Aihamba-hamba mu gwanza ecitora zvese zvaaiona ku amweni uye kuuraya anhu kaiita hingana “kuuraya huku.” Zvaiita kuona anhu akawanda akafa mu mbuto dzaionererhwa anhu, amweni padhuze no pa firiyari. Aseenzi akatendeka a Djehovha akauraiwa kutobatanidzawo mamisionariyo mairi ataida maningi.

Ecikanda upenyu wawo pa ngozi, hama dzakafisa hama dzo madzinza amweni, dzaiteererhwa uye dzaiuraiwa. Mamisionariyo no mabheterita akaitawo zvimwezvo. Hama dzimweni dzakatizira ku Bheteri dzaitowata dii ro pasi uye dzimweni dzaitowata na isusu pa dii ro pamusoro. Mu quarto medu taitowata no mhuri yainga ino anhu anokwana kuita 7.

Paul: Mazuwa ese masurudado aiedza kupinda mu Bheteri kuti awone kuti taifindarisa anhu here. Tainga tino urongwa we kudziirira waibatanidza anhu arongomuna: Airi aigara pa janera uye airi aigara pa musuwo mukuru. Aya aigara pa musuwo mukuru paaikanda moko dzawo mberi zvaipangidza kuti zvese zvainga zvakanaka. Asi paaikanda moko dzawo sure zvaipangidza kuti masurudado aida kupinda no simba uye aya airingira ngo pa janera aidikana kugogoma kuti afindarise hama dzedu nokukasika.

Anne: Paapadarika masumana akawanda, cikwata ce masurudado cainga cakanyangadzwa cakakwanisa kupinda mu Bheteri. Inini no hanzvadzi imweni, takafindara mu kaza dhe bhanyo, matainga tino mbuto doko yataifindarira sure ke arumariyo. Hanzvadziyo yakadzifunyira imona. No pfuti dzakakura, masurudado akanditeera dakara ku nyumba yo pamusoro. Awona akatanga kuponda musuwo kuti auphwanye. Paul wakadeketera eciti: “Mukadzi wangu uri kuseenzesa kaza dhe bhanyo.” Kuti tikwanise kufindara sure ke arumariyo, taidikana kukhwededza zviro zvinganani, izvona zvaiita kuti awona arangarire kuti pano ciro ciri kuitika. Mwiri wangu wese wakatanga kutetemera. Ndaizofunungura kudini musuwo? Ndakanamata kuna Djehovha ndecikumbira kuti andibetsere. Pedzepo pandakafunungura musuwo, cinoshamisa nge cekuti ndainga ndakaterama. Umwe wawo wakandindunda woenda koofunungura arumariyo ecivhanganyura zviro. Iyena aazi kutendera kuti aazi kuona ciro. Pedzepo iyena no cikwata cake akatanga kupsvaka mu makwarto amweni uye mu denga ro nyumba. Asi aazi kuona ciro.

COKWADI CAKARUMBWA CECIDJEKA

Paul: Takagara tisina cekurhya mu mwedzi dzakawanda. Pa kunamata ke macibesi pa Bheteri, “cokurhya co macibesi” cainga ciri cokurhya co kumwiya basi. Asi zvokurhya izvona ndizvo zvakatibetsera.

Isusu taizviziya kuti kana tikagara tisina cokurhya kana mvura zvaizodikana kuti tibude pa firiyari. Hino hama dzedu dzainga dzakafindara dzaizodini? Pamweni dzaizouraiwa. Asi pa nguwa yakasisira zvinoita hingana kuti Djehovha aiita cishamiso uye aitipasa zvataida. Djehovha akatiriritira uye akatibetsera pakurhwisana no zvinetso zvedu.

Nyika payaitunhudzira kushata, cokwadi caibambirirawo kudjeka. Nguwa no nguwa, hama dzedu dzaidikana kutiza kuti dziponese upenyu wadzo, asi airumbwa akatendeka uye akaterama. Anganani akabhuya kuti zviya zvataibatana nazvo, yainga iri rowedzo “kuitira kutambudzika kukuru.” Madjaha uye akuru e ungano akashinga akaita zviri zvese kuti abetsere hama. Paaidikana kubuda kaaigara, hama dzairumbwa dzakabatana, dzaiparidzira ku mbuto dzaainga ari, uye dzaipinda misangano ku Nyumba dze Umambo dzaaigadzira mu makwasha. Misangano yainga iri paraizo yekubambiswa pakati pe matambudziko. Basa re kuparidzira, rakaabetsera pakurhwisana no dambudziko irona. Pataikowanisa zviro zve ajudha umanitariya zvaitibaya mwoyo kuona hama dzecikumbira pasta dze kubuda nadzo mu basa re kuparidzira pane kukumbira macira. Anhu ainga akapererhwa uye airarama ecithya, akatanga kuzwawo masoko akanaka. Awona aishamisika nge kuona Apupuri a Djehovha ecipfara uye ecienderera mberi. Awona aidjeka pakati pe cidima ciya. (Mat. 5:14-16) Kushingaira ke hama kakaita kuti masurudado manganani ainga ano hasha afunde cokwadi.

KUBAMBISWA KUTI TIKWANISE KUENEKANA NO HAMA

Paul: Pamweni paya, takadikana kusiya nyikeyo katatu mu nguwa doko basi, uye kairi pa gore rimwe. Hanzvadzi imweni yekuti yainga iri misionariya yakareketa ngezve mazwiro edu, iyona yakati: “Ku Giriyadhi, isusu takafundira kukanda mwoyo yedu pa basero uye ndizvona zvatakaita. Hino kusiya hama dzedu pa mugariro yakaita hingana ii zvaitirhwadza manigini!” Asi taipfara nge kuziya kuti kunyazi tairarama ku nyika dziri padhuze no padhuze taikwanisa kurumbwa tecibetsera hama dzedu dze ku Liberia.

Tecihwirira ku Liberia no mupfaro, muna 1997

Anne: Mu Mayo ya 1996, arongomuna edu takabuda no karu yakadzara no madhukumento anokosha e ku firiyari. Cinangwa cedu cainga ciri ce kutekenya makirometru anokwana 16 dakara ku mbuto yakacengeteka ye thaundi. Pa nguwa iyona kamare, mbuto yatainga tiri yakatanga kurhwiswa. Masurudado ainga ano hasha, akaridzira pfuti mu denga, akatiimisa, akadusa atatu edu mu karu no hasha uye akabuda ecitekenya na Paul mukatimo. Takasara ipona tecidzirhya mwoyo. Ciripo-ripoco, Paul wakauya katiri no ngazi yecierera pa huma. Pakutanga, takarangarira kuti iyena wainga afurhwa no pfuti, asi takazorangarira kuti kudai zvainga zviri izvona iyena wainga asikazoui ecihamba! Musurudado umweni wainga amuponda paakamudusa mu karu. Zvakapfadza nge zvekuti iyena wainga asikazi kukuwadzika maningi.

Padhuze na ipona painga pano karu ye masurudado yainga yakadzara no anhu aithya. Isusu takapakirawo nge dii re kunza, asi painga pasina mbuto yekuti tibate. Mutekenyi wakabuda ecigogomesa maningi zvekuti takashota padoko basi kuti timbwere. Takakhuwa maningi kuti iyena aime, asi iyena waithya maningi uye wainga asikadi kutozwa izvona. Pakupedzesera, takazokwanisa kuona pe kubata uye takaguma takaremba maningi uyewo tecitetemera nge ndaa ye simba ratainga taseenzesa.

Paul: Takadzara no mabukuta uye no macira akamweka, takaningisana tecidzibvunzisa kuti taizorumbwa kudini tiri apenyu. Takawata pa shango padhuze no ndeka yainga ino zvipangidzo zve kufurhwa no pfuti uye ndiyona yataizopakira pa zuwa raizoteera kuti tikwanise kwenda ku Serra Leoa. Takatenda maningi ngokuti tainga tiri apenyu, asi tainetseka maningi ngezve hama dzedu dze Cikristu.

SIMBA KUTI TIRHWISANE NO ZVINETSO ZVIPSVA ZVATAINGA TISIKAKARIRI

Anne: Patakaguma ku Bheteri ku thaundi re Freetown ku Serra Leoa, isusu takazwa takacengeteka uye takabathwa zvakanaka. Pandainga ndisikakariri, ndakatanga kurangarira ndeciita hingana ndiri kuona zviro zvese zviya zvakashata zvainga zvakaitika. Comasikati inini ndaigara ndecithya uye ndakadjenga ndisikatokwanisi kunyasa kurangarira. Zviro zvese zvaiita hingana kuti azviropi zvezvirokwazvo. Cousiku inini ndaimuka ndecibuda ziya uye ndecitetemera no mazwiro e kuti ciro cakashata caida kuitika. Zvaitoshupha kufema. Paul waindikhumbatira uye tainamata tese. Isusu taiemba ngoma dze Umambo dakara ndaima kutetemera. Ndakarangarira kuti ndainga ndaakutopenga uye kuti ndainga ndisikazokwanisi kurumbwa ndiri misiyonariya.

Andizokanganwi zvese zvakaitika. Pa semana iyona takatambira marevhista mairi. Imwe yainga iri Mukai wa 8 ya junyo,ya 1996. Iyona yainga ino fundo yaiti: Como Lidar com Sindromi de Pânico.” Ipona inini ndakazwisisa zviro zvaitika na inini. yocipiri wainga uri Murindiri wa 15,ya Mayo ya 1996, ndakaona fundo yaiti: Como Obtêm Essa Força?” Murindiri uu wainga uno foto ye berepeswa rainga rakakuwadzika. Fundo iyona yaipanganidza kuti kuita hinga berepeswa rinokwanisa kurumbwa recirhya uye recikwanisa kumburuka, kunyazi manhenga aro akakuwadzika maningi, isusu tinokwanisawo kurumbwa tecitambira mwiya mucena wa Djehovha kuti tibetsere amweni kunyazi tecinetseka mundangariro. Fundo idzi dzakandipasa simba uye zvainga zviri zvekurhya zvauya pa nguwa yakasisira zvecibva kuna Djehovha. (Mat. 24:45) Ciro cakandibetsera ikupsvakisisa mafundo aya uye kugara ndiri nawo mupasta. Nokuhamba ke nguwa mazwiro angu aya ekugara ndecithya akapunguka.

KUBAMBISWA KUTI TIITE BASA RIPSVA

Paul: Mugariro pawaitendera kuti tikwanise kuhwirira kumba ku Liberia, isusu taipfara maningi. Pakupera ke gore ra 2004 isusu takakwanisa makore angakwana kuita 20 tiri mu basa irona. Hondo yainga yapera. Painga pano urongwa we kugadzira Bheteri ripsva. Panguwa yatainga tisikakariri takapikwa kuti tiite basa rimweni.

Uu wakagara muedzo mukuru. Isusu tainga takabatana maningi no mhuri yedu yekumwiya—taizokwanisa kudini ku isiya? Pedzepo takaedzurira kuti patakaenda ku Giriyadhi, takasiya mhuri dzedu sure uye takapaswa makomborero akawada na Djehovha. Ndiyo ndaa, takatenda. Basa redu ripsva taizoriita mu nyika yainga iri pa dhuze, Gana.

Anne: Takacema maningi pa takasiya Liberia. Hama yakura uye ino ugwaru inozvi Frank, yakabhuya kuti: “Tikanganwei!” Pedzepo iyona yakapanganidza yeciti: “Zvezvirokwazvo imwimwi amuzotikanganwi, asi munodikana kuseenza no mwoyo wenyu wese pa basa renyu ripsva. Basero ngera Djehovha! Hino, kandai ndangariro dzenyu ku hama dziri kweneyo.” Izvi zvakatimbabisa kuti tikwanise kubatana no cinetso cokutangazve ku mbuto yekuti anhu padoko basi aitiziya uye zvese zvainga zviri zvipsva.

Paul: Apazi kutora nguwa yakareba, uye hama dzedu dze ku Gana dzakazogara mhuri yedu ipsva. Kweneyo kainga kune Apupuri a Djehovha akawanda! Takafundira zvakawanda no hama dziya dzakakura uye dzakabamba pa kunamata. Mumasure me kuseeza makore 13 ku Gana, takatambira ciro cimweni catainga tisikakariri. Takapikwa kuti tiende koseenza ku Bheteri ku África Oriental ku Quênia. Kunyazi tainga tino cisuwo co hama dzedu no mabasa ataiita kare, nokukasika takabatana no hama dzakagondeka dzo ku Quênia. Uye ticiri kuzwa kuti ticiri kubetsera nge kuseenza ku mbuto yakakura, kunoda rubetso rakakura.

No shamwari dzipsva mu ndima yo firiyari ku África Oriental mu 2023

PATINORINGIRA SURE

Anne: Pakuhamba ke makore, takabatana no migariro yakawanda inoshupha uye nguwa dzimweni ndaithya maningi. Migariro inoshupha uye inotikanda pangozi ingakwanisa kubata-bata ndangariro dzedu uye mwiri wedu kamare. Isusu aticengethwi peciseenzeswa zvishamiso. Pandinozwa pfuti dzeciridzwa, mu ndani mangu munovhunduka, moko dzangu dzinopera simba. Asi ndakafundira kugonda rubetso rese ratinopaswa na Djehovha kuti atimbambise kutobatanidzawo rubetso ratinopaswa no hama ne hanzvadzi dzedu. Uye ndakazvionawo no madziso angu kamare, kuti kana tikabatisisa urongwa wedu we kunamata, Djehovha acatibetsera kuti tirumbwe tiri pa basa redu.

Paul: “Imwimwi munopfarira basa renyu here?” Nyika ingakwanisa kurungama, asi ingakwanisa kugara mbuto inothyisa uye ino ngozi. Asi munoziya kuti cinyi candinonyanya kupfarira kudarika nyikeyo? Hama dzedu dzinokosha dzekuti i mhuri yedu. Kunyazi hazvo takarerhwa no mushobo wakasiyana uye tinotsika dzakasiyana, isusu tino marangariro amwewo. Tairangarira kuti tainga tatumwa koobambisa hama, asi awona ndiwona akatibambisa.

Pese petaicinjwa basa, taiona zvishamiso: Hama dzedu dze nyika yese. Patinonga tiri nhengo ye ungano, tinonga tiri mhuri. Tino rugondo rekuti kana tikarumbwa tecigonda Djehovha, iyena anotipasa simba rese ratinoda.—Afi. 4:13.

a Onai zvakaitika mu upenyu na John Charuk’s, “Sou grato a Deus e a Cristo,” mu Murindiri wa 15 ya Marso 1973. mu cizungu.