Ndakabarhwa muna 1934, abereki angu akafuruka kubva ku Suíça uye oenda koogara ku thaundi re Timmins, ku provhinsiya yo Otário, ku Canadá thaundi rainga rino migodhi. Mumakore e kuma 1939, mai angu akatanga kuerenga revhista ye Murindiri uye kutanga kupinda misangano ye Apupuri a Djehovha. Awona akanditora pamwepo no hama dzangu 6 uye toenda ku Nyumba ye Umambo. Apazi kupera nguwa yakareba maningi, awona akabhabhatidzwa hinga umwe we Apupuri a Djehovha.

Baba angu aazi kuzvipfarira kuti Mai angu agare umwe we Apupuri a Djehovha, asi awona aida cokwadi uye ainga akashinga kurumbwa akagondeka kuna Djehovha. Awona akaita izvona mu kutanga ke makore e kuma 1940 basa re Apupuri a Djehovha parairambidzwa ku Canadá. Awona aibata Baba angu no unaki uye no rureremedzo, kunyazi awona paaiabata zvakashata. Muezaniso wakanaka wakapangidzwa na mai angu, wakabetsera inini pamwepo no hama dzangu kuti titende cokwadi. Zvinopfadza kuona kuti no kuhamba ke nguwa maitiro a Baba angu akacinja, awona akatanga kubata mhuri yedu no unaki.

Mu nguwa ye kupisa mu gore ra 1950, ndakapinda gungano re mutanha rainga rino musoro unoti: Kutunhudzirhwa ke Basa re Kuparidzira ku Thaundi re Nova Iorque. Inini ndaida kutunhudzira basa rangu pa kuseenzera Djehovha, mumasure me kucedza no hama uye hanzvadzi dze dii rimweni re nyika uye kuzwa maentrevhista e aya akapinda Cikora ce Giriyadhi! Zvaakandibvunza zvakandipfadza maningi uye ndakagara no cido cakakura maningi ce kuda kupinda mu basa re nguwa yakadzara. Pandakandoguma kumba, ndakatara petisau yo piyonero we nguwa dzese. Bheteri ro ku Canadá rakadaira tsamba yangu recindikohomedzesa kuti nditange ndabhabhatidzwa. Ndizvona kamare zvandakazoita mu 1 ya Otubro ya 1950. Mumasure mazvo, ndakagara mu piyonero we nguwa dzese uye ndakagadzwa kuti ndiende koosenzera ku  thaundi re Kapuskasing, ikona ndiko kandakatanga kuseenzera. Thaundi iri raigara kure maningi no mbuto yandairarama pamwepo no mhuri yangu.

Mu nguwa ye kutonhora muna 1951, Bheteri rakapika hama dzaikwanisa kureketa mureketero we Cifraseji kuti adzipire kuenda koobetsera ku provhinsiya ye Quebec kairekethwa mureketero we Cifraseji. Mu mbuto iyona maidiwa aparidzi akawanda. Ndakakura ndecireketa Cifraseji uye Inglêji, ndiyo ndaa ndakatenda mupiko uye ndakagadzwa kuti ndiende kooseenzera ku thaundi re Rouyn. Ikona, apana munhu wandaiziyana naye. Ciro candainga ndinaco basi rainga riri phepha raipangidza ku mbuto yandaienda, hinga zvandapanganidza pakutanga. Asi zvese zvakabuda nge mwazvo. Inini na Marcel takagara shamwari dzakanaka uye inini ndaipfarira maningi kuseenzera ku Quebec ke makore marongomuna, dii re makore aya ndakaseenza hinga mupiyonero espesiyari.

Pandainga ndiri ku Quebec, ndakapfara maningi pandakatambira mupiko we kupinda turma 26 ye Cikora ce Giriyadhi ku South Lansing, ku Nova Iorque. Takapedza cikora ici mu zuwa ra 12 ya Fevrero ya 1956, uye inini ndakagadzwa kuti ndiende kooseenzera ku nyika yekuti nyamasi inoziikanwa kuti Gana, ku África ocidental. Asi ndisati ndaenda ku nyika yandakagadzwa kuti ndiende kooseenzereyo, inini ndaidikana kuhwirira ku Canadá kuti ndiende kootora maphepha e pamutemo anonditendera kooseenza ku nyika imweni (visto).

Inini ndairangarira kuti ndaizogareyo ke masumana manganani, asi ndakazogareyo ke mwedzi minomwe ku Toronto ndecietsera maphepha angu. Pa nguwa yese ii, inini ndaigara pa nyumba pe mhuri imweni yaidiwa maningi inozwi Cripps, ipona ndakaziya mwana wawo we mwanakadzi waizwi Sheila. Isusu takatanga kusirirana. Pandaienda koomukumbira kuti ticate, maphepha angu akabuda. Inini na Sheila takanamata ngezvazvo uye takasanangura kuti inini ndaidikana kuenda ku basa ku nyika yandakagadzwa. Takasanangurawo kuti taizorumbwa tecicedza teciseenzesa tsamba uye tecietsera kuti kunamorari kedu kaizoguma ku mucato. Ici cainga cisiripi cisananguro ciri nyore, asi no kuhamba ke nguwa zvakagara pamhene kuti cainga ciri cisananguro cakanaka.

Mumasure me mwedzi umwe ndecihamba no komboio, navhiyo inothwara zviro uye ndeka, ndakaguma ku Accra, ku Gana. Inini ndakagadzwa kuti  ndiseenze hinga muonereri we mutanha. Ndaidikana kuhamba mu nyika yese yo Gana kutobatanidzawo no Costa do Marfim, (nyamasi uno inoziikanwa hinga Côte d’Ivoire uye Togoland, pari zvino Togo). Mu nguwa yakawanda ndaiita rhwendo ndega ndeciseenzesa karu ye Bheteri inozwi jipe. Ndaipfarira maningi kuita rhwendo ndecienda koovhakacira hama!

Mumapeto e sumana, inini ndainga ndino matii mu mangungano e nharaunda. Isusu tainga tisina Nyumba dze Magungano. Ndiyo ndaa, hama dzaigadzira nyumba isikagari ke nguwa yakaremba yaigadzirhwa no masengere uye masakani e mikoko kuti aiite bvute uye kudziirira hama. Sezvo dhepartamento re zvekurhya rainga risina makojeradhori, hama dzainga dzisikaurai zvinyama dakara zuwa raiizwa gungano kuti azopase zvekurhya aya ainga auya ku gungano.

Pamweni paya, mu magungano umu maiitika zviro zvimweni zvinosekesa. Zuwa rimweni hama Herb Jennings, awo ainga ari misiyonariyo paaiita mharidzo yawo, n’ombe yakapukunyuka. Iyona yakagogoma yecienda pakati pe cikpuwa no apurutani. Herb wakaima kuita mharidzo uye n’ombeyo yainga isisina kokwenda. pedzepo hama murongomuna dzainga dzino simba dzakaibata uye oitora kuenda nayo ku mbuto yaibikirhwa zvekurhya. Hama dzainga dziri ku apurutani dzakapondera nyara.

Inini ndaipangidza drama rino musoro unoti: A sociedade do Novo Mundo em ação ku anhu aigara mutanha uri padhuzepo. Kuti ndiite izvona, ndaibudisa drama iri pa djira rakakura ro kucena rainga rakasungirhwa pakati pe maphoo mairi kana kuti pa miti miiri. Anhu aigara ku mutanha uu aida maningi drama iri! Ku akawanda iri rainga riri drama rekutanga kuona mu upenyu wawo. Awona aipondera nyara no simba paaiona mafoto e anhu aibhabhatidzwa. Drama iri rakabetsera anhu akawanda kuona kuti isusu tiri sangano rakabatana re nyika yese.

Mumasure me makore maiiri ndiri ku África, ndakapfara maningi nge kupinda gungano re nyika dzakawanda ku Thaundi re Nova Iorque muna 1958. Ndakapfarazve maningi nge kuonanazve na Sheila, uwo wainga aita rhwendo kubva ku Quebec uye zvino wainga oseenza hinga mupiyonera espesiyari. Isusu taicedza teciseenzesa tsamba, asi zvino tainga taa pamwepozve tese, ndakamukumbira kucata, iyena wakatenda. Pedzepo, inini ndakatumira tsamba kuna Hama Knorr ndicibvunzisa kuti zvinoita here kuti Sheila apinde Cikora ce Giriyadhi uye atumirhwe ku África kuti tiseenze pamwepo tiri ikona. Awona akazvitendera. Sheila wakazoguma ku Gana. Isusu takacata ku Accra, mu zuwa 3 ya Otubro ya 1959. Isusu takazwa kuti Djehovha akatikomborera kudini nge kumukanda pa mbuto yekutanga mu upenyu wedu.

Muna 1961, isusu takagadzwa kuti tiende koosenza ku Camarões, ku África. Inini ndainga ndakabatikana  maningi sezvo ndaidikana kuumba firiyari ipsva. Hinga muonereri we sedhi wainga abva kugadzwa, ndainga ndino zviro zvakawanda zvekuti ndifundire. Asi muna 1965 takaona kuti Sheila wainga ano pamwiri. Zvaitishuphira maningi kurangaridza tiri abereki. Asi kuziya kuti taizogara no ubaba upsva zvakatisiya tecipfara. Asi zvakaitika nge zvekuti, patainga teciita urongwa kuti tihwirire ku Canadá pakaitika zviro zvinothyisa.

Sheila wakafirhwa no mwana. Medhiko wakatibvunza kuti wainga ari mwana we mwanarume. Izvona zvakaitika mu makore 50 adarika, asi isusu atizombofi takakanganwa zviro zvakaitika. Kunyazi takatsukwara nge zvakaitika, isusu takarumbwa teciita basa redu rataida maningi.

Hama dzeku Camarões kajinji kakhona dzaisongana no cinetso cekuteererhwa, nge ndaa ye kutama dii raanotsigira panocokuita no zvematongerhwe e nyika. Zviro zvainyanya kushata maningi maka-maka pa nguwa ye mavhoto. Zviya zvataithyira maningi zvakazoitika mu 13 ya Mayo ya 1970, Apupuri a Djehovha paakarambidzwa basa rawo zviri pa mutemo. Bheteri redu rakarungama rainga rabva kudimurhwa, rakatorhwa no govherno mu mwedzi mishanu mumasure mekuti tacinja kuenda ikona. Pasati papera sumana, mamisiyonariyo ese kutobatanidzawo inini na Sheila takadzingirhwa mu nyikeyo. Zvakatishuphira maningi kusiya hama dzedu, ngokuti isusu tairangarira maningi ngezvadzo. Isusu taidzibvunzisa kuti zvinyi zvaaizoita pari zvino.

Pakutanga isusu takagara mwedzi mitanhatu ku Bheteri re França. Ikona ndaikwanisa kurumbwa ndecibetsera pa zviya zvaidiwa no hama dze ku Camarões. Mu mwedzi wa Dezembro we gore irona, isusu takacinjwa kuenda kooseenzera ku Bheteri ro Nigéria, iro rakatanga kubetsera mabasa e ku Camarões. Hama dze ku Nigéria dzakatitambira zvakanaka maningi, isusu takapfarira maningi kuseenzera ikona ke makore akawanda.

Muna 1973 taidikana kuita cisananguro cinoshupha maningi. Sheila waibatana no cinetso cakakura ce uthongo. Patainga tiri ku gungano ku Nova Iorque, iyena wainga asikacakwanisi kushingirira uye wakandibvunza kuti: “Inini andidi kurumbwa ndakadai! Inini ndapera simba uye ndiri kurhwara nguwa dzese.” Iyena wainga aseenza pamwepo na inini ku África ocidental ke makore 14. Inini ndaidada maningi nge ndaa yake nge kuseenza kaaiita akatendeka, asi taidikana kuita cinjo dzimweni. Mumasure me kunyasa kuongorora mugariro wedu uye kunamata ngezve nyaya ii, isusu takasanangura kuhwirira ku Canadá, iyo kataikwanisa kunyasa kucengeta zvakanaka uthongo wa Sheila. Kusiya basa redu re umisiyonariyo uye re nguwa yakadzara cakagara cisananguro cinoshupha maningi catakaita mu upenyu.

Patakaguma ku Canadá, inini ndakapsvakirhwa basa nge shamwari yangu yandaiziyana nayo ke makore akawanda. Iyena wainga ano roja yaitengeswa mapesa e karu kana kuti masimbi kutobatanidzawo no karu, yainga iri mu thaundi rainga riri padhuze no Toronto. Isusu takaarugari nyumba, takatenga midziyo dzainga dzaseenzeswa kare uye takakwanisa kuita cinjo tisikazi kuita magaa. Isusu taida kurumbwa tino upenyu usina zvakawanda, tecietsera kuti pamweni zuwa rimweni taizohwirirazve mu basa re nguwa yakadzara. Izvona zvakaitika pa nguwa yatainga tisikaetseri kamare.

Ndakatanga kudzipira mu Masabudu ese koowaka Nyumba ipsva ye Mangugano ku Norval, Ontário. No  kuhamba ke nguwa, ndakagadzwa kuti ndiseenze hinga muonereri we Nyumba dze Magungano. Uthongo wa Sheila wainga woita zviri nani uye isusu takasanangura kuti taizokwanisa kuita basa iri. Pedzepo mu mwedzi wa Junyo ya 1974, isusu takacinja. Isusu takapfara maningi nge kuhwirirazve mu basa re nguwa yakadzara!

Zvinopfadza kuona kuti uthongo wa Sheila wakarumbwa weciita zviri nani. Mumasure me makore maiiri, isusu takatenda basa re kuenda koosenza ku nharaunda. Nharaunda iyona yainga iri ku provhisiya ye Manitoba, ku Canadá iyo inonyanya kuziikanwa maningi nge kutonhora kayo. Isusu taipfarira maningi kugara no hama uye hanzvadzi dze nharaunda iyona, idzo dzainga dzino rudo rakakura maningi. Isusu takafunda kuti azvinei nokuti ku mbuto ipi yatinoseenzera Djehovha—cinokosha ngece kurumbwa tecimuseenzera, azvinei nokuti ndi kupi.

Mumasure me makore akawanda ndeciseenza ku nharaunda, isusu takapikwa kuti tiende koossenza ku Bheteri ro Canadá muna 1978. Nguwa doko yakazoteera, ndakafunda fundo rinokosha, asi arizi kugara nyore kandiri. Ndakagadzwa kuti ndiite mharidzo ye nguwa imwe no hafu mu mureketero we Cifrasenji pa musangano unokosha ku Montreal. Zvinotsukwarisa kuti apurutani akagara no cinetso ce kunyasa kuzwisisa mharidzo yangu, ndiyo ndaa hama imweni yo Dhepartamento re Basa re ku Bhateri akandipasa mazano ngezve mharidzo yandainga ndaita. Kubhuya zvazviri, inini ndaidikana kuzwisisa kuti ndainga ndisiripi muiti we mharidzo wakanaka. Asi inini andizi kutendera zvakanaka zano iri randakapaswa. Inini ndakanyangadzwa ngokuti ndakarangarira kuti hama iyona inoshupha maningi—iyona aizi kutombondisimbawo. Inini ndakaita cishaishi ce kutonga mushobo wandainga ndapaswa zano uye zvandairangarira ngezve munhu wainga andipasa zanoro.

Mazuwa manganani akazoteera, hama ye Dare re Firiyari yakauya kuzocedza na inini nge ndaa ye zviya zvainga zvaitika. Inini ndakatendera kuti ndainga ndisikazi kutambira zvakanaka zano randakapaswa uye ndakabhuya kuti ndaitsukwara nge ndaa ye zviya zvainga zvaitika. Pedzepo, ndakacedza no hama iya yainga yandipasa mazano. No unaki wakakura, iyena wakatenda kukumbira rurekerero kandakaita. Esperiensiya ii yakandifundisa fundo re kudzidodosa rekuti andizomborikanganwi. (Zvie. 16:18) Ndakanamata kuna Djehovha kakawanda nge zvazvo uye ndinoda kuita zviri zvese kuti ndisaone zano randinopaswa nge mushobo wakashata.

Ndiri kuseenzera ku Bheteri re Canadá ke makore anodarika 40. Kutanga muna 1985, ndakagara no makomborero e kuseenza mu Dare re Firiyari. Muna Fevrero ya 2021, mukadzi wangu anodiwa Sheila wakawata mu rufu. Pane kubatana no kutsukwara nge ndaa ye kufirhwa no mukadzi wangu anodiwa, inini ndiri kubatanawo no zvinetso zvangu zve uthongo. Asi basa ra Djehovha, rinoita kuti ndirumbwe ndakabatikana uye ndecipfara. Nge mushobo uu andirangariri maningi ngezve “kuhamba kunoita mazuwa mu upenyu wangu.” (Mup. 5:20) Kunyazi no zvinetso zvandakambobatana nazvo mu upenyu wangu, mupfaro wandakambozwa unodarika zvinetso zvese. Kukanda Djehovha pa mbuto yekutanga mu upenyu wangu uye kupedza makore 70 ndiri mu basa re nguwa yakadzara, zvakandiunzisira makomborero akawanda maningi. Inini ndinonamata kuti hama uye hanzvadzi dze cidjaha dzirumbwe dzecikanda Djehovha pa mbuto yekutanga mu upenyu wadzo. Zvezvirokwazvo, ndino rugondo rakakura rekuti idzona dzicagarawo no upenyu wakadzara no makomborero uye mupfaro, izvi zvinoitika basi kana tikaseenzera Djehovha.