Mu gore ra 1920 asati awakana, abereki angu akafunda cokwadi. Ndakabarhwa mu kutanga ke gore ra 1939. Pendainga ndiciri mudoko ku Inglaterra, ndaienda pamwepo no abereki angu ku misangano ye ciKristu uye ndaipfarira Chikoro chaMwari Choushumiri. Dakara na nyamasi uno, ndiciri kuedzurira mazwire andakaita pendakakwira pa bhokisi kuitira kuti nditunhudzire kureba kuti ndikwanise kuona apurutani ndiri pamusoro pe cikuwa kuti ndiite mharidzo yangu ye kutanga. Ndainga ndino makore matanhatu uye ndainga ndakashatirhwa nge kutya, ndeciringira anhu ese.

Mu basa re kuparidzira, baba angu akatara mharidzo yakapfawa kuti ndiseenzese mu basa re kuparidzira. Ndainga ndino makore masere pendakatanga kuparidzira pa nyumba no nyumba. Ndakapfara maningi samuzi paakaerenga tsamba yandainga ndinayo uye ciripori-poco akatenda bhuku rinozwi “Mwari Ngaave Wazwokwadi”! Ndakagogoma ko bvunza baba angu. Basa re kuparidzira uye misangano zvakaita kuti ndipfare uye zvakandibetsera kuti ndikudze cido cangu ce kuseenzera Djehovha mu nguwa yakadzara.

Cokwadi ce Bhaibheri cakatanga kundibaya mwoyo mumasure mekuti baba angu aasinari kuti nditambirewo Murindiri wangu. Ndaipfarira maningi kopiya imwe na imwe yaiguma no correio. Rugondo rangu muna Djehovha, rairumbwa recikura uye ndakaguma pa kudzitsaurira kaari.

Se mhuri, tainga tiri madheregadho e gungano raizwi “Aumento da Teocracia” rakaizwa mu gore ra 1950 ku Nova York. Mu cirongomuna, 3 ya Katutu, musoro we zuwa irona waiti “Zuwa re Misionario.” Zuwa irona, Hama Carey Barber, pa nguwa iyona aiseenza hinga nhai ye Dare Rinotungamirira, akaita mharidzo ye rubhabhatidzo. Pedzepo akabvunzisa aya ainga ecida kubhabhatidzwa mibvunzo  miiri mu masure me kupedza maridzo yawo, ndakapurumuka uye ndakati, “Honde!” Ndainga ndino makore 11, asi ndakazwisisa kuti ndainga ndatora danho rinokosha maningi. Ngokudaro, ndaitya kupinda mu mvura ngekuti ndainga ndisikakwanisi kusambirira. Baba mukuru angu akandiperekedza dakara ku piscina uye akandigondesa kuti apana caizoitika. Zvezvirokwazvo, zvakakasika maningi zvekuti tsoka dzangu adzizi kuguma dakara pasi pe piscina. Ndakatambidzwa ku hama imweni ndicienda kuno imweni; imwe yakandibhabhatidza uye imwe yakandibvisa mu piscina. Kubvira pa zuwa irona rinokosha, Djehovha ari kurumbwa ecigadzirisa makwanza angu.

Pandakapedza cikora, ndaida kugara piyonero, asi afundisi angu aindikohomedzesa kuti ndiende ku cikora ce pamusoro-soro. Ndakazopedzesera ndatendera kuenda uye ndakaenda ku cikora ce pamusoro-soro, asi ndakakasika kuona kuti ndainga ndisikazokwanisi kurumbwa ndiri mu cokwadi uye pa nguwa imweyo ndecikanda nzero dzangu pa fundo, hino ndakasanangura kusiya. Ndakabvunza Djehovha zvese zvaaitika ndeciseenzesa munamato uye ndakasanangura kutara tsamba ye kusiya cikora, ndakazviita mu kupera ke gore re kutanga. Ndecigonda Djehovha, no kukasika ndakatanga upiyonero.

Muna Khunguru 1957 basa rangu re nguwa yakadzara rakatanga mu thaundi rinozwi Wellingborough. Ndakakumbira hama dze ku Bheteri re ku Londres kuti dzitumire hama iri piyonero yagara ne basa yaizondibetsa pa basa. Hama Bert Vaisey akagara mubetseri wangu, uye kupeta masimba kawo kakandibetsera kugara no urongwa wakanaka we mu basa re kuparidzira. Mu ungano mainga muno hanzvadzi dzakura dzinokwana kuita atanhatu uye Hama Vaisey na inini. Kugadzirira uye kupinda misangano yese kakandibetsera kuti ndikudze rugondo rangu muna Djehovha uye kupangidza kutenda kangu.

Mu masure me nguwa doko ye mu karaboso nge ndaa ye kuramba kugara musurudado, ndakaziyana na Barbara, piyonera kamare. Takacata mu gore ra 1959, tainga takagadzirira kuenda kupi hako kataizoendeswa. Pakutanga, takaenda ku Lancashire ku noroeste ye Inglaterra. Pedzepo, muna Mavhiza wa 1961, takapikwa kopinda kursu yo mwedzi umwe ye Cikora ce Aziisi e Umambo ku Bheteri re ku Londres. Asi zvakandishamisa nge zve kuti, pakapera kursuyo, ndakagadzwa pa basa re muonereri we nharunda. Mukati me masumana mairi, ndakarowedzwa no muonereri wainga agara no basa we ku thaundi re Birmingham, uye Barbara wakatenderhwa kuti tiende tese. Pedzepo, takaenda ku mbuto yedu yataizoseenzera mumathaundi e Lancashire uye Cheshire.

Mukati me mazuwa edu e kuzorora e gore ra 1962, takatambira tsamba yaibva ku firiyari. Mukatimo mainga muno formulȧrio re kutara kukumbira kupinda Cikora ce Giriyedhi! Mu masure mekuti tanyasa kurangarira uye no kuita munamato, Barbara na inini takatara formulȧrio uye takahwirinza nokukasika hingana zvaikumbirhwa. Mu masure me mwedzi mishanu, tainga tiri mugwanza tecienda ku Brooklyn, Nova York, kuti tipinde krasi 38 ye Giriyedhi, kursu ye sangano yo mwedzi gumi.

 Zvaifundwa ku Giriyedhi azvizi kutifundisa basi nge zve Soko ra Mwari uye no sangano rake, asi nge kubatana kedu hinga hama no hanzvadi dze mu nyika yese. Asi mukati me makore 20, takafunda zvakawanda no aya atainga tecifunda nawo. Ndakagara no cikomborero cokuita basa mazuwa ese pamwepo no Hama Fred Rusk, ainga ari umwe we afundisi edu. Asi fundo huru yaaindikohomedzesa yainga iri yekudikanwa ke kupasa zano zvakadjeka, zvecireya kuti, kuona kuti zano ramapasa rainga rakabatana no Matarhwa here. Pa ese ainga ecitipasa mharidzo mukati me fundo yedu, mainga muno hama dzino ungwaru dzakadai hingana hama Nathan Knorr, Frederick Franz, uye no Karl Klein. Uye hingana isusu, afundi, takafunda zvakawanda no muezaniso we kudzidodosa we Hama A.  H.  Macmillan, mharidzo yawe yakatibetsera kuziya nhungamiriro ya Djehovha mukati me nguwa yo kuedzwa ya 1914 dakara kutanga ke gore ra 1919!

Kursu payainge yecida kupera, Hama Knorr akabvunza Barbara na inini kuti taizotumirhwa ku Burundi nyika iri ku África. Takatanga kupsvakisisa mu mabhibhirioteka e Bheteri kuti tione mu Bhuku Regore kuti kainga kuno aparidzi angani pa nguwa iyona. Asi zvakatishamisa nge zve kuti, apana patakagumira numero yo aparidzi e nyika ii! Honde, taitoenda ku ndima isikambozi kuseenzwa, iyo yainga iri mu kontinente yekuti tainga tisikazii zvakawanda nge zvayo. Kutetemera katakaita hai! Asi munamato we pa mwoyo wakatibetsera maningi.

Pa basa redu ipvsa, zvese zvataizia zvainga zvacinja—maimire okunza mapsva, tsika ipvsa, uye mureketero mupvsa. Parizvino taidikana kuziya kureketa ciFranseji. Uyewo takabatana no cinetso ce pekugara. Mumasure me mazuwa mairi ekuti tagumeyo, umwe we watakapinda naye ku turma ye Giriyedhi, Harry Arnott, akativhakacira ecienda kaaizoda kuzoseenzera ku Zâmbia. Iyena wakatibetsa kuti tikwanise kuona pekugara, pakazogara nyumba yedu yokutanga ye ma misionariyo. Pasina nguwa yakareba, takatanga kupikiswa no anyautongi emo, awo ainga asikatozii nge zve Apupuri a Djehovha. Patakatanga kupfarira basa redu, anyautongi akatibvunza kuti tainga tisikazokwasi kurumbwa tirimo kana tisina phepha re pamutemo. Zvinotsukwarisa kuziya kuti, taidikana kubvemo, uye toenda ku nyika imweni inozwi Uganda.

Kugonda kedu Djehovha kakatibetsera kuti tisanyanye kuneseka nge kuguma kedu ku Uganda  zvisiripi pa mutemo. Hama ye ku Canadá yaiseenza kunodiwa aparidzi akawanda ku Uganda yakakwanisa kupanganidza nge zvedu ku mu surudado waiseenza pa cinyamugano, uye akatipasa mwedzi minganani yekuti taizokwanisa kuhambisa maphepha ekuti titenderhwe kugara imona. Kubudirira uku kakatipangidza pamhene kuti Djehovha aitibetsa.

Asi mugariro we zviro we pa nguwa ii wainga wakasiyana ne we ku Burundi. Basa re Umambo rainga ratangwa, kunyazi kainga kuno Apupuri a Djehovha anokwana 28 basi mu nyika yese. Mu ndima, taigumira akawanda aireketa ciNgezi. Takakasika kuzwisisa kuti tikwanise kubetsera aya aipfarira kuti akasike kubudirira, taidikana kufundira kureketa mureketero umwe wemo. Takatanga kuparidzira mu nharaunda inozwi Kampala, umo mainyasa kurekethwa mureketero unozwi Luganda, hino takashinga kufundira mureketero uwona. Takapedza makore no makore kuti tinyase kureketa mureketero iwona, asi izvona zvakakwanisawo kutibetsera pa basa redu! Takatanga kunyasa kuzwisisa zvinodikanwa zve kumwiya zve afundi. Awona, aikwanisawo kunyasa kufunungura mwoyo yawo uye ainyasa kupanganidza nge zve mazwiro awo pa zviya zvaaifunda.

Mupfaro wedu we kugumira anhu aidzidodosa aitambira cokwadi no nyara mbiri, wakatunhudzirika no cikomborero cimweni catainga tisikakariri—rainga riri basa re kuhambira mu nyika yese. Tecitungamirirhwa no firiyari yo ku Quênia, takatanga “kuita rhwendo” kuitira kuti tipsvake mbuto dzakasisira kuitira kuti mapiyonero akwanise kupedza ndima yese. Pa nguwa dzakawanda, tainyasa kutambirhwa zvakanaka nge anhu ainga asati atomboziya nge zve Apupuri a Djehovha. Awona aiita zviri zvese kuti tizwe kunyasa kutambirhwa uye aitotibikira zvekurhya.

Rhwendo rimwenizve rakazoteera. Kubva mu Kampala, ndakaita rwendo re mazuwa mairi no komboio kuti ndigume ku citeshi ce mabharko ce ku Mombaça, uye pedzepo, ndakaenda ku Seychelles teciseenzesa bharko guru, ku grupu re ku ilhas ye ku Oceano Índico. Padarika ci nguwa, kubvira mu gore ra 1965 dakara 1972, Barbara wakazobatanawo na inini pa kuvhakacira Seychelles. Mukati me nguwa ii, aparidzi airi aigara kawo ega akaita cigrupu, hino, zvaizoita kuti kubude ungano ipsva. “Rhwendo” rakanditora kuti ndivhakacire hama dzeku Eritreia, Etiópia uye no ku Sudão.

Mu Uganda mugarire we zviro e zve utongi akacinja nge kukasika mu masure mekubudiswa pa mupando nge anyahondo. Mu makore aya akazoteera e kupanduka, akandipasa uzii we kutondoedza nhungamiriro yekuti “pasai Sezari zviro zva Sezari.” (Mk. 12:17) Pa nguwa imweni, ese airaramemo ainga ari e nyika dze kunze akabambidzirhwa kuti aende kootaririsa pa nyumba ye mapurisiya e padhuze no paanogara. Tisikarangariri kairi katatu, takaenda kootaririsa. Mu masure me mazuwa manganani, petainge tecienda ku Kampala, mapurisiya ecibise-bise akaimisa inini no mu misionariyo umweni. Mwoyo yedu yakatanga kuponda! Awona akatipumha kuti tainga tiri akwarakwatisi e cibise-bise uye akatitora dakara ku nyumba yawo huru, iyo katakazopanganidza kuti tiri ma misionariyo anoda runyararo. Maphepha edu atainga tataririsa ku mapurisiya aazi kutobetsera kuti atisiye. Tecirindwa no musurudado uno pfuti, takaendeswa ku nyumba yo mapurisiya yainga iri dhuze no nyumba yedu yo ma misionariyo. Takanyaradzwa maningi petakaguma uye patakatambirhwa no musurudado wainga ari pa musuwo, uwo wakaziya kuti tainga tataririsa kare, wakatiziya uye akabvunza musurudado watainga tinaye kuti atisiye tiende!

 Mu mazuwa awona, tairumbwa tecidarika no mumakwanza aityisa ainga akafungwa no masurudado, maka-maka kana tikasongana no musurudado waimwa maningi. Nguwa dzese, tainamata uye taizwa takaterama nge ce mukati kati ngokuti taitenderhwa kupinda takacengeteka. Zvinotsukwarisa kuti, mu gore ra 1973, ma misionariyo ese e nyika dze kunze akabambidzirhwa kubuda mu Uganda.

Kecipiri, takatambirazve basa ipvsa, pa nguwa ino kuti tiende ku Costa do Marfim, iri ku África Ocidental. Cinjo dzipi dzataidikana kuitazve: Kufundira tsika imweni ipsva uye taidikana kureketa ciFranseji nguwa dzese, uye kugadzirisa upenyu no ma misionario aibva kakasiyana-siyana! Ngokudaro, takaonazve nhungamiriro dza Djehovha pa anhu aidzidodosa ainga ari mu ndima kutambira kaaita cokwadi. Tese takaona kuti kugonda kedu Djehovha kakagadzirisa kudini makwanza edu.

Hino, ciriporipoco, Barbara wakabathwa no câncer. Kunyazi no rwendo redu re ku nyika dze kunze kuti tipsvake kuraphwa kakasisira, mu gore ra 1983 akabambirira kurhwara zvekuti tainga tisikacakwanisi kurumbwa tiri mu basa redu re nguwa yakadzara mu África. Zvezvirokwazvo, izvi zvakatirhwadza maningi!

Câncer ya Barbara yakabambirira kukura patainga teciseenza pa Bheteri re ku Londres uye iyena akaguma pa kutamika. Mhuri ye Bheteri yakanditsigira zvisikaiti. Mhuri imweni yakandibetsera kuti ndikwanise kurarama no cinjo iyi uye kuti ndirumbwe ndecigonda Djehovha. Paa padarika cinguwa, ndakaziya hanzvadzi imweni yaiseenza pa Bheteri, yainga yamboseenza hingana piyonera kamare uye rudo raainga anaro muna Djehovha raipangidza kuti ainga ari munhu we mwiya. Ndakacata mu gore ra 1989 na Ann uye takatanga kuseenza ku Bheteri re ku Londres dakara zwino.

Kutanga muna 1995 dakara 2018, ndakagara no cikomborero ce kuseenza hingana muemereri we dare re nyika yese, tecivhakacira nyika dzinokwana kuita 60. Mu nyika imwe na imwe, ndakanyasa kuona kuti Djehovha anokomborera kudini aseenzi ake mu magarire e zviro akasiyana-siyana.

Mu gore ra 2017 takawhirirazwe ku África. Wainga uri mupfaro kuenda na Ann ku Burundi uye tese tiri airi takapfara nge kukura ke basa mu ndima iyona! Mu gwanza rimwero randakaparidzira pa nyumba no nyumba mu gore ra 1964, parizvino paano Bheteri rinobetsera aparidzi anokwana kuita 15 500.

Ndakapfara maningi pendakatambira bhuku raireketa nge zve basa rangu randakaita mu gore ra 2018. Pa mu ndandanda we nyika dzandakahamba painga pano nyika inozwi Costa do Marfim. Patakaguma ku Abidjan, thaundi guru, zvaiita hingana kuti ndiri kuwhirira kumba. Pendakaringira mundandanda we numero dze thurufunu, kuti ndiani waizogara dhuze no musuwo we kwartu yedu ye Bheteri, ainga ari hama yandaiziya yaizwi Sossou. Ndakaedzurira kuti iyona yakamboseenza hingana muonereri we thaundi pendainga ndiri ku Abidjan. Asi ndainga ndapsveteka. Ainga ari Sossou umweni—mwana wake.

Djehovha ari kurumbwa ecidzadzisa soko rake. Nge ndaa ye matambudziko akawanda, ndakaguma pakuziya kuti, kana tikagonda Djehovha, ayena acagadzirisa makwanza edu. Parizvino, tino cidaka-daka ce kuhamba mu gwanza risina mugumo iro ricazoita kuti tinyase kudakadzwa no upenyu mu nyika ipsva.—Zvi. 4:18.