Eaha to roto?

Te faahapa ra anei te Bibilia ia ˈna iho?

Te faahapa ra anei te Bibilia ia ˈna iho?

Te pahonoraa a te Bibilia

 Aita te Bibilia e faahapa ia ˈna iho, mea tuati maitai te mau irava i roto. Ia hiˈohia te tahi mau irava, e au ra e aita iho â e tuati ra. Tera râ, e nehenehe e taa maitai i te reira ma te faaohipa i to muri nei aratairaa:

  1.   A hiˈopoa i te tupuraa. E nehenehe e manaˈo e ua hape te hoê taata papai mai te peu e faaohipa tatou i ta ˈna i papai i roto i te tahi atu tupuraa.

  2.   A feruri ia au i te huru hiˈoraa o te taata papai. E nehenehe te mau taata ite mata roa i te hoê tupuraa e faatia i ta ratou i ite, noa ˈtu eita ratou e faahiti hoê â taˈo aore ra te tahi atu haamaramaramaraa.

  3.   A haapao maitai i te tupuraa e te peu ravehia i tera tau.

  4.   Ia taa maitai ia tatou eaha te auraa mau o te hoê taˈo, e faahohoˈaraa anei te reira aore ra eita.

  5.   E nehenehe e parau e na te hoê taata i rave te tahi ohipa, noa ˈtu ere na ˈna i rave i te reira. a

  6.   A faaohipa i te hoê huriraa Bibilia tano maitai.

  7.   Eiaha e faatuati i ta te Bibilia e parau ra e te mau haapiiraa hape e vai ra i roto i te haapaoraa.

 Te faaite ra to muri nei mau hiˈoraa e nafea teie mau aratairaa e faataa no te aha e manaˈohia ˈi e te faahapa ra te Bibilia ia ˈna iho.

Aratairaa 1: Te tupuraa

Mai te peu ua faaoti te Atua i ta ˈna ohipa i te hitu o te mahana, no te aha te ohipa noa ra o ˈna? Te faatia ra te Genese no nia i te poieteraa, i to te Atua “faafaaea i ta ˈna mau ohipa atoa i rave i te hitu o te mahana,” ua faaea ïa o ˈna i te hamani i te mau mea atoa i nia atoa i te fenua. (Genese 2:2-4) I to Iesu parauraa “te ohipa noa nei â to ˈu Metua,” aita o ˈna i faahiti i te poieteraa, te parau ra oia no te tahi atu mau ohipa ta te Atua i rave. (Ioane 5:17) Hau atu ta ˈna i poiete, ua haapapai te Atua i te Bibilia no te aratai i te taata.—Salamo 20:6; 105:5; Petero 2, 1:21.

Aratairaa 2 e te 3: Te huru hiˈoraa o te taata papai e te tupuraa

Ihea Iesu i faaora ˈi i te tane matapo? Te parau ra te buka a Luka “a piri atu ai Iesu ia Ieriko” i reira o ˈna i faaora ˈi i te tane matapo, area râ o Mataio e piti tane matapo ta ˈna i faahiti, e ua tupu teie semeio “a faarue ai Iesu . . . ia Ieriko.” (Luka 18:35-43; Mataio 20:29-34) Ua papaihia teie na piti aamu ia au i na piti huru hiˈoraa. Noa ˈtu râ, ua tuati maitai raua. Ua haapapu Mataio e piti tane matapo, area râ o Luka ua haapao noa oia i te taata matapo ta Iesu i aparau atu. No te haapapu ihea i tupu ai teie semeio, te parau ra te mau ihipǎpǎ, i te tau o Iesu e piti oire i roto ia Ieriko, te vai ra te oire tahito ati Iuda e te oire apî no Roma, hoê kilometera e te afa i te atearaa. Peneiaˈe, tei ropu o Iesu i na piti oire a faaora ˈi o ˈna i te tane matapo.

Aratairaa 4: Te faahohoˈaraa

E haamouhia anei te fenua? Te parau ra te Bibilia i roto i te Koheleta 1:4 “e vai noa . . . te fenua e a muri noa ˈtu,” area râ i roto i te tahi atu irava te parauhia ra “area te mau mea o te raˈi e te fenua, e pau ïa.” (Petero 2, 3:10) I roto i te Bibilia, e piti huru faaohiparaa i te taˈo “fenua.” No te faataa i to tatou paraneta e te taata e ora ra i nia i te fenua. (Genese 1:1; 11:1) I to te Petero 2, 3:10 parauraa e haamouhia te “fenua,” e ere ïa to tatou paraneta, o te haamouraa ïa “o te feia faatura ore i te Atua.”—Petero 2, 3:7.

Aratairaa 5: Te hiˈopoaraa na vai i rave tera ohipa

I Kaperenaumi, na vai i hopoi i te aniraa a te raatira faehau ia Iesu? Te parau ra te Mataio 8:5, 6 e na te raatira faehau i haere ia Iesu, area râ i roto i te Luka 7:3 te parauhia ra e ua tono te raatira faehau i te tahi mau aratai ati Iuda no te haere ia Iesu. Nafea tatou e taa i te reira? Na te raatira faehau teie aniraa, ua tono râ oia te tahi atu taata no te haere ia Iesu.

Aratairaa 6: Te hoê huriraa tano maitai

E hara tatou pauroa? Te parau ra te Bibilia, ua raeahia tatou i te hara no ǒ mai i te taata matamua ra o Adamu. (Roma 5:12) Te parau ra te tahi mau huriraa aita te hoê taata maitai “e rave i te hara.” (Ioane 1, 3:6) Na roto i te reo Heleni, ua papaihia te taˈo “hara” i roto i te Ioane 1, 3:6 mai te huru ra te rave noa ra te taata i te reira. Te vai ra te taa-ê-raa i roto i to tatou huru ei taata hara e i te tamauraa i te rave i te hara, ma te ore e auraro i te mau faaueraa a te Atua. No reira te parauhia ra i roto i te tahi huriraa “eita e rave i te hara” aore ra “eita e tamau i te rave i te hara.”

Aratairaa 7: Te Bibilia, eiaha râ te mau haapiiraa hape

Hoê â faito anei to Iesu e te Atua aore ra tei raro aˈe mai Iesu i te Atua? Ua parau Iesu: “Mea hoê mâua te Metua.” I roto i te tahi atu irava, ua parau oia: “Mea hau aˈe te Metua ia ˈu.” (Ioane 10:30; 14:28) No te taa maitai taua mau irava, e hiˈopoa tatou eaha ta te Bibilia e haapii no nia ia Iehova e ia Iesu. Eiaha râ e faatuati i te reira e te haapiiraa o te Toru tahi, e ere teie haapiiraa no roto mai i te Bibilia. Te faaite ra te Bibilia e ere noa o Iehova i te metua o Iesu o to ˈna atoa ra Atua te tia ia haamorihia. (Mataio 4:10; Mareko 15:34; Ioane 17:3; 20:17; Korinetia 2, 1:3) E ere hoê â faito to Iesu e te Atua.

 Ia hiˈohia te mau irava tapiri, e taa ia tatou no te aha Iesu i parau ai “mea hoê mâua te Metua.” Te haapapu ra o ˈna e hoê â fa ta to ˈna Metua ra Iehova e o ˈna. Ua parau Iesu i muri iho: “E mea hoê mâua to ˈu Metua.” (Ioane 10:38) Ua hoê atoa Iesu e ta ˈna mau pǐpǐ, ua pure oia no ratou: “Ua horoa ˈtu vau ia ratou i te hanahana ta oe i horoa mai no ˈu, ia hoê hoi ratou mai ia tâua. Mea hoê matou e mea hoê tâua.”—Ioane 17:22, 23.

a Ei hiˈoraa, te parau ra te Encyclopædia Britannica no nia i te Taj Mahal, “na te emepera moghol Chah Djahan i patu i te reira.” Parau mau, e ere iho â na ˈna i patu i te reira, te na ô faahou ra teie buka, “ua faaohipahia hau atu 20 000 taata rave ohipa” no te patu i te reira.