Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Te hoê niu maitai roa no to outou faaipoiporaa

Te hoê niu maitai roa no to outou faaipoiporaa

Pene 2

Te hoê niu maitai roa no to outou faaipoiporaa

1-3. Ia au i te Mataio 7:24-27, maoti te aha e manuïa ˈi to tatou oraraa?

 TE HURU maitai o te hoê fare, o te hoê oraraa aore ra o te hoê faaipoiporaa, tei te niu ïa i reira i te paturaahia. I roto i te hoê o ta ˈna mau faahohoˈaraa, ua faahiti maira Iesu i te parau o e piti na taata tei patu i to raua fare, te hoê tei noaa hoi ia ˈna i te paari, ua patu ïa i nia i te pǎpǎ, area te tahi ra, te hoê taata maamaa, i nia ïa i te one. A tupu ai te hoê vero e a tairi ai te mau vai pue e te mataˈi i na fare toopiti nei, aita tei patuhia i nia i te pǎpǎ i aueue, area tei patuhia i nia i te one ra, ua parari aˈera ïa.

2 Aita o Iesu i horoa mai i teie nei hohoˈa no te haapii i te taata e nafea râ ia patu i te hoê fare, no te haapapu mai râ e mea faufaa mau â ia patu i to ˈna oraraa i nia i te hoê niu maitai. Ma to ˈna tiaraa afai parau na te Atua, teie ta ˈna i faahiti: “O te faaroo mai i ta ˈu nei mau parau, e haapao atura”, ua riro hoi oia mai te taata i patu i nia i te pǎpǎ. Area “tei faaroo noa mai i ta ˈu nei mau parau, e aore i haapao” e faitohia ïa oia i tei patu i nia i te one ra. — Mataio 7:24-27.

3 A tapao na e i roto i na huru tupuraa e piti nei, te faaite maira o Iesu e eita e navai noa i te faarooraa ˈtu i te mau aˈoraa paari mau e te iteraa e eaha te tia ia rave. O te faaohiparaa râ i taua mau aˈoraa nei o te horoa mai i te taa-ê-raa i rotopu i te manuïaraa e te oreraa e manuïa. “E ao to outou, e te feia i ite i teie nei mau parau, ia haapao outou i taua parau ra.” — Ioane 13:17.

4. Eaha te haapiiraa ta tatou e nehenehe e huti mai i te faaipoiporaa o na taata matamua (Genese 2:22 e tae atu i te 3:19)?

4 E tano maitai hoi teie parau i te faaipoiporaa. Ia horoa tatou no ˈna i te hoê niu paari maitai, e riro ïa oia i te ore e aueue i mua i te mau fifi o te oraraa nei. I hea râ hoi teie niu maitai mau ra e itea ˈi? I pihai iho i te Atua ra o Iehova, te Tumu o te faaipoiporaa, tei taati ia Adamu raua o Eva, na taata matamua, ma te faariro ia raua ei tane e ei vahine, e i muri iho, ua horoa maira i te mau aratairaa paari mau ei maitai no raua. Ia pee maite raua i taua mau aˈoraa nei, e riro ïa raua i te ite i te hoê huru oraraa hanahana e te mure ore, e inaha ia ore raua ia haapao i te reira, aita roa ˈtu ïa to raua e oraraa no a muri atu. Ua papu maitai te tahi e te tahi i te mau faaueraa a te Atua, teie râ ua faatia aˈera i te huru miimii ia faafariu ê ia raua i te eˈa o te faaroo. Ua opua aˈera hoi raua e ore e haapao i te faaararaa, e inaha, ua faaino roa aˈera te reira i to raua faaipoiporaa e to raua oraraa, mai te vero e tuparari i te hoê fare i patuhia i nia i te one.

5, 6. Eaha te tauturu ta te Atua e horoa mai nei na te feia i oti i te faaipoipohia e na te feia e manaˈo ra e faaipoipo?

5 Na te Atua ra o Iehova iho i taati i na taata matamua, i teie nei râ mahana, te vaiiho nei oia e na te mau tane e te mau vahine te hopoia no te maiti i to ratou hoa faaipoipo. Teie râ, te vai nei â ia tatou nei ta ˈna mau aˈoraa paari mau e faaite mai e nafea râ ia faatupu i te hoê oraraa utuafare fetii oaoa. No reira, tei te taata tataitahi atura ïa e hinaaro ra e faaipoipo i te opuaraa no ˈna iho mai te peu e e apee oia aore ra eita i taua mau aˈoraa nei. Hau atu â, te faaite mai nei te Atua i roto i ta ˈna Parau e e nehenehe ta tatou e ani atu ia ˈna e ia tauturu mai ia tatou nafea râ ia rave i te mau opuaraa maitai no nia i taua tumu parau nei. — Iakobo 1:5, 6.

6 Mea papu maitai e e ere hoê â huru tupuraa i roto i tera aore ra i tera vahi o te fenua nei. I roto e rave rahi mau fenua, na te mau tane e te mau vahine iho e maiti i to ratou hoa faaipoipo, area i roto vetahi atu mau fenua, na te mau metua ïa e faanaho i te faaipoiporaa o ta ratou mau tamarii, e i te tahi taime na te hoê “taata faafaaipoipo”. I roto vetahi atu mau fenua, e horoa faaipoipo atu te mau metua i ta ratou tamahine ia aufauhia mai iho â râ te hoê tino moni, e oia hoi e pinepine e eita ta te tane e nehenehe e aufau. Teie râ, noa ˈtu eaha te mau huru tupuraa, e nehenehe te mau aˈoraa ta te Bibilia e horoa mai nei e haamanuïa i te faaipoiporaa.

IA HAAPII NA MUA NA OUTOU I TE ITE E O VAI MAU NA OUTOU

7-10. a) Ia manaˈo te hoê taata e faaipoipo, eaha te tia ia ˈna ia ite no nia ia ˈna iho? Nafea hoi te reira e nehenehe ai? b) Eaha ta te Bibilia e parau ra no nia i te faufaaraa o te mau tumu te hoê taata e faaipoipo ai?

7 Eaha ta outou e tiai ra i te faaipoiporaa? Eaha ta outou e hinaaro ra i te paeau tino, i te paeau no te here e i te paeau varua? Eaha te mea faufaa roa no outou? Eaha ta outou e titau ra e nafea hoi te reira e nehenehe ai e taeahia e outou? Ei pahonoraa i taua mau uiraa nei, e tia ia outou ia ite maitai e o vai mau na outou, e ere roa ˈtu hoi i te mea ohie mai te nehenehe e manaˈohia. Ia nehenehe tatou e ite e o vai mau na tatou iho, ia noaa ïa ia tatou i te paari i te pae no te here e, oia hoi, eita ta tatou e nehenehe e ite i to tatou huru mai ta tatou iho e ora nei i roto i te mau tuhaa atoa. O ta te aposetolo Paulo ïa i papai i roto i te Korinetia 1, 4:4 i te na ôraa e: “Aore hoi au nei i ite i ta ˈu nei hapa; eita râ vau e tiahia e te reira: o te hiˈopoa mai râ ia ˈu nei, o te Fatu [Iehova] ïa.”

8 I te hoê mahana a hinaaro ai te Poiete e faataa ˈtu ia Ioba i te tahi mau parau ta ˈna e ore e taa ra, ua na ô atura oia ia ˈna e: “E ui na vau ia oe, e na oe e faaite mai ia ˈu.” (Ioba 38:3). E nehenehe mau hoi vetahi mau uiraa e tauturu mai ia tatou ia ite e o vai mau na tatou e ia ite atoa e eaha to tatou mau manaˈo hohonu. Ia uiui na outou iho e eaha te mau tumu outou e hinaaro ai e faaipoipo.

9 Te hinaaro ra anei outou e faaipoipo no te haamâha i te tahi mau hinaaro i te paeau materia, mai te maa, te ahu e te nohonoraa? E mau hinaaro faufaa mau hoi teie e titauhia e te mau taata atoa, mai ta te Bibilia e faaite maira i te na ôraa mai e: “E teie nei, e maa ta tatou, e te ahu, ia mauruuru tatou i te reira.” E te taatiraa i te pae tino? Mea tia mau â hoi taua hinaaro ra. “E mea maitai i te faaipoipo i te amâ.” (Timoteo 1, 6:8; Korinetia 1, 7:9). Te hinaaro ra anei outou i te tahi hoa tane aore ra i te tahi hoa vahine no outou? I te mea e ua haamau te Atua i te faaipoiporaa, no taua atoa nei hoi tumu e oia atoa ia tahoê te tane e te vahine no te faatupu hoê â ohipa (Genese 2:18; 1:26-28). Ua riro mau â te faatupuraa i te hoê ohipa maitai roa ei oaoaraa o te tia mau hoi ia haamauruuruhia: “O te reira ra, ua amu anaˈe te taata i te maa e ua inu i te pape, e ua rave oia i te maitai no ta ˈna ra ohipa, e mea ho-mai-hia mai ïa e te Atua.” — Koheleta 3:13.

10 Mea maoro i teie nei to te mau taata herehere faariro-noa-raa i te mafatu ei taipe no to ratou mau manaˈo hohonu. Inaha, teie te uiraa putapû mau ta te Bibilia e horoa mai nei no nia i te mafatu: “O vai te ite?” (Ieremia 17:9). Ua papu maitai anei ia outou e ua ite maitai outou eaha to roto i to outou mafatu?

11. Eaha te mau hinaaro matamua i te pae no te here te tia ia haamâhahia i roto i te faaipoiporaa?

11 E pinepine, te nehenehe i te pae tino nei i te haamoe ia tatou i te tahi atu mau hinaaro, mau hinaaro i te pae no te here iho â râ. No reira, ia paimi outou i te hoê hoa, te haafaufaa maitai ra anei outou i to outou hinaaro e ia papuhia mai e eaha ta outou e titau mau ra, ia herehia mai outou e te tane aore ra te vahine ta outou e faaipoipo atu? Mea hinaaro hoi na tatou tataitahi i te hoê hoa piri roa o ta tatou e nehenehe e faaite atu i to tatou mau manaˈo ma te ore hoi e mǎtaˈu e ia “pipiri mai [oia] i to ˈna aau”. (Ioane 1, 3:17.) E nehenehe anei ta outou e horoa ˈtu i teie mau mea atoa na to outou hoa, e e na reira atoa mai anei oia?

12. E manuïa ˈi te faaipoiporaa, no te aha te mâharaa te mau hinaaro pae tino e te mau hinaaro i te pae no te here e ore ai e navai?

12 Teie ta Iesu i parau: “E ao to tei haehaa te aau, no ratou hoi te basileia ra o te ao.” (Mataio 5:3). Eaha to outou mau hinaaro i te pae varua? Ia manuïa anei ïa i te pae no te toroa, no te moni, no te mau taoˈa materia? E faatupu anei te titauraa i taua mau mea nei i te hau mau e te oaoaraa? E ere hoi te reira te itehia nei? E tia ˈtura ïa ia tatou ia papu maitai e te vai ra i roto ia tatou tataitahi i te hiaai i te pae varua o te ore hoi e nehenehe e mâha i to tatou mau hinaaro i te pae materia. Te turai mai nei to tatou feruriraa ia tatou ia ite e o vai mau na tatou, eaha mau na to roto ia tatou e no te aha tatou e ora ˈi i nia i te fenua nei e te haere tia ra tatou i hea. Ua papu maitai anei ia outou i taua mau hinaaro i te pae varua ra e ua ite anei outou e nafea râ ia haamâha i te reira?

TE TUATIRAA TO TE TAHI E TO TE TAHI HURU

13. Ia riro to outou faaipoiporaa ei faaipoiporaa oaoa, taa ê atu i to outou iho mau hinaaro, eaha ˈtu â te tia ia outou ia ite?

13 Peneiaˈe paha e ua taa ia outou eaha ta te tino e ta te feruriraa e hinaaro ra, teie râ ua ite anei outou e e taa mai anei te tane aore ra te vahine ta outou e manaˈo ra e faaipoipo atu, i te reira? Ia nehenehe outou e oaoa, eita e navai ia ite noa outou eaha to outou iho mau hinaaro, ia ite atoa râ outou e eaha te mau hinaaro o te tane aore ra te vahine ta outou e faaipoipo atu. Ma te papu maitai, te hinaaro ra outou ia oaoa oia. Inaha, ia peapea te hoê o na hoa, e peapea atoa ïa te tahi.

14. No te aha e pinepinehia ˈi i te ite te tuati-ore-raa te huru o na hoa faaipoipo?

14 E rave rahi mau hoa faaipoipo teie e ora amui nei ma te ore roa ˈtu hoi e oaoa e teie e faataa nei no te tuati ore to te tahi e to te tahi huru. E parau fifi mau teie, to ˈna râ auraa, mea faufaa roa ˈtu â ïa i roto i te faaipoiporaa. Oia mau, mai te peu e eita te hoê tane e te hoê vahine e tano no te hoê oraraa amui, e riro ïa to raua oraraa ei oraraa fifi roa. Te faahaamanaˈo maira hoi te reira i te hoê faanahoraa maitai mau a te Ture a Mose e opani na e ia taatihia e piti animala e ere hoê â rarahi e hoê â puai, inaha, e nehenehe te tahi mau fifi e tupu mai (Deuteronomi 22:10). Mai te reira atoa hoi no te hoê tane aore ra te hoê vahine, oia hoi noa ˈtu â ïa e ua taatihia raua e te faaipoiporaa, eita râ raua e tano. Mai te peu e eita na hoa e piti e anaanatae i te hoê â mea, mai te peu e mea taa ê to te tahi e to te tahi manaˈo i te pae no te mau hoa e te mau peu faaanaanataeraa e mai te peu e aita roa ˈtu aore ra e tuhaa iti roa e tuati ai to raua manaˈo, e riro ïa to raua taatiraa i te fifi roa.

15, 16. Eaha vetahi mau mea te tia i na taata e faaipoipo atu ia aparau na mua ˈˈe i te faaipoiporaa, e nafea raua ia aparau?

15 Teie hoi ta te Bibilia e parau ra: “Aore i paraparau atoa ra e ore tei manaˈohia ra e tupu.” (Maseli 15:22). Mai te peu e te manaˈo ra outou e faaipoipo, ua paraparau aˈenei anei outou e te tane aore ra te vahine ta outou e faaipoipo atu, no nia i te tahi mau tumu parau e nehenehe e faaohipahia? Ei hiˈoraa, eaha te mau faahopearaa o te toroa a te tane i nia i te oraraa o te utuafare? I ta ˈna hoi ohipa e nehenehe ai outou e haamau i to outou vahi faaearaa e tae noa ˈtu hoi te moni e noaa mai no te faaruru atu i te mau hinaaro o te mau mahana atoa. Na vai e haapao i te moni? E tia anei i te vahine ia rave i te ohipa? Mai te aha ïa te huru to outou mau auraa e te mau metua o te tahi e te tahi? Eaha te manaˈo o na hoa tataitahi e faaipoipo atu, no nia i te parau no te taatiraa i te pae tino nei, no nia i te parau no te mau tamarii e te haapiiraa ˈtu ia ratou? E hinaaro anei te hoê o na hoa e ei nia ˈˈe oia i te tahi, aore ra e riro anei orua i te tâuˈa i te tahi e te tahi ma te here?

16 E nehenehe anei ta outou e tauaparau ma te hau e te au maite i nia i te taatoaraa o teie mau tumu parau, e i nia vetahi atu â, e a faatitiaifaro atu ai te reira ia mauruuru maite te tahi e te tahi? E nehenehe anei ta outou e tuatapapa e e faatitiaifaro amui i te mau fifi ma te rave e ia matara noa te aparauraa i rotopu ia outou? Inaha, te aparau-maite-raa te tahi e te tahi o te ravea ïa e oaoa ˈi to outou faaipoiporaa.

17-19. No te aha te huru oraraa o te pue fetii no reira mai tatou e riro ai ei mea faufaa roa i roto i te tuatiraa te huru o na hoa faaipoipo?

17 E pinepine i te itehia e tuati te huru o na taata toopiti, mai te peu e hoê â huru oraraa to raua. Teie ta te buka ra Auxiliaire pour une meilleure intelligence de la Bible (beretane), i te api 1114, e parau ra no nia i te faaipoiporaa i te mau tau bibilia:

“Mai te huru ra ïa e e peu matauhia e te hoê tane i te maiti i ta ˈna vahine i roto i to ˈna fetii aore ra i to ˈna puhapa. O ta te mau parau ïa a Labana ia Iakoba e haapapu maira: ‘E mea maitai ia horoa ˈtu vau ia ˈna [ta ˈu tamahine] na oe, eiaha vau e horoa ˈtu ia ˈna na te tahi taata ê atu.’ (Gen. 29:19). E pee na hoi te feia e haamori ia Iehova i taua faaueraa tumu nei, mai ia Aberahama i tono i te hoê tavini e tii i te hoê vahine na ta ˈna tamaiti na Isaaka, i roto i to ˈna iho fenua, i rotopu i te mau melo o to ˈna fetii, maoti hoi i te maiti i te hoê o te mau tamahine no Kanaana inaha, i rotopu hoi ia ratou to ˈna paariraa (Gen. 24:3, 4).”

18 Papu maitai, e ere ïa te auraa e mea maitai i teie tau, ia faaipoipo atu i te hoê fetii piri roa, inaha e nehenehe te hoê taatiraa mai teie te huru e faatupu mai i te tahi mau fifi e e riro te hoê tamarii huma i te noaa mai. Teie râ, e nehenehe te huru oraraa o to tatou pue fetii e ohipa mai i nia ta tatou huru hiˈoraa i te faufaaraa o te mau mea. Ma te papu maitai, e riro te huru e itehia i roto i te utuafare fetii i te ohipa ˈtu i nia te haerea e te mau manaˈo o te tamarii e o te taurearea. Mai te peu e hoê â huru oraraa to toopiti na taata, e ohie roa ïa raua i te ora i te hoê “oraraa amui”. E ere roa ˈtu hoi te auraa e eita e nehenehe e piti na hoa faaipoipo e ere hoê â nunaa to raua e mea taa ê hoi to raua huru oraraa, e nehenehe e farii i te tahi e te tahi e e oaoa i roto i to raua faaipoiporaa, mai te peu iho â râ e ua noaa ia raua i te paari i te pae no te here.

19 Parau mau e mea faufaa roa ia haamatau eiaha noa i te fetii o te hoa o ta outou e faaipoipo atu, ia ite atoa râ outou e eaha te mau auraa e vai ra i rotopu ia ˈna e to ˈna mau metua, to ˈna mau tuaana e to ˈna mau tuahine. Hau atu â, eaha hoi to ˈna huru i nia i te feia paari? Mea au anei na ˈna i te mau tamarii rii?

20, 21. Nafea tatou ia hiˈo i te mau hapa o te tane aore ra te vahine ta tatou e manaˈo ra e faaipoipo atu?

20 Teie râ, noa ˈtu eaha te mau ravea ta outou e rave, ia haamanaˈo na outou e eita roa ˈtu te tuati-maite-raa to te tahi e to te tahi huru e riro ei mea papu roa. E hapa anaˈe hoi ta tatou tataitahi, e mai te peu e nehenehe vetahi e itehia na mua ˈˈe i te faaipoiporaa, a muri aˈe ïa te tahi e papu-maitai-hia ˈi. Nafea râ ïa i teie nei?

21 Inaha hoi, e ere roa ˈtu tei te mau hapa iho e ore ai te hoê faaipoiporaa e oaoa, tei te huru râ o te tahi e te tahi i mua i ta te tahi e ta te tahi mau hapa. E nehenehe anei ta outou e farii e e na mua aˈe te mau huru maitai o te hoa ta outou e faaipoipo atu i ta ˈna mau hapa, aore ra te ite noa ra anei outou i te mau mea tano ore e te faahaamanaˈo noa ˈtura ra anei outou i te reira? E farii noa anei outou i ta te tahi hapa, ma te papu maitai e te hinaaro atoa ra outou e ia na reira-atoa-hia i nia ia outou? Teie hoi ta te aposetolo Petero e parau ra: “E moe hoi te hapa e rave rahi i te aroha.” (Petero 1, 4:8). Te ite ra anei outou i teie huru aroha no te tane aore ra te vahine ta outou e manaˈo ra e faaipoipo atu? Mai te peu e aita, mea maitai aˈe ïa ia faaore outou i taua faaipoiporaa nei.

“E NEHENEHE TA ˈU E TAUI IA ˈNA”

22-24. No te aha e ere i te mea maitai ia faaipoipo atu i te hoê taata e parau mai e e taui o ˈna no tatou aore ra ia parau e e tamata tatou i te taui ia ˈna?

22 E riro paha outou i te parau e: “E nehenehe ta ˈu e taui ia ˈna.” Inaha, o vai hoi ta outou e here ra? Te taata o ta outou iho i matau aore ra te taata ta outou e manaˈo ra e taui? Inaha, mea fifi roa hoi ia taui ia tatou iho, eaha ˈtu â pai ïa ia taui i te tahi. Parau mau, e nehenehe te mau parau mau o te Parau a te Atua e taui i te hoê taata i te faaitoitoraa ˈtu ia ˈna ia “haapae (...) i te taata tahito” e ia faaapîhia i roto i te puai e faaitoito i to ˈna feruriraa (Ephesia 4:22, 23). Teie râ, e haapao maitai i te tane aore ra te vahine e parau mai ia outou e e nehenehe ta ˈna e taui oioi i to ˈna huru, no outou. Mai te peu e e nehenehe e faatitiaifaro aore ra e faarue i te mau peu iino, e rave ïa te reira e hia rahiraa avae, aore ra e hia rahiraa matahiti. Eita atoa ta tatou e nehenehe e ore e haapao i to tatou mau huru i noaa mai i to tatou mau tupuna e te vahi i reira to tatou paariraa tei faatupu hoi i to tatou huru feruriraa e riro mai ai tatou mai ta te taata e ite maira. E riro te here mau i te faaitoito ia tatou ia tauturu i te tahi e te tahi, ia riro ei mau taata maitai aˈe e ia na nia ˈˈe i to tatou mau huru paruparu, eita râ e turai mai ia tatou ia faahepo i to tatou hoa ia rave i te hoê huru haavarevare e haamoe roa i to ˈna iho huru mau.

23 E manaˈo ê roa to vetahi no nia i te vahine aore ra te tane e tano maitai e aita ˈtu ai, e i te mau taime atoa ratou e here atu ai i te hoê tane aore ra i te hoê vahine, e hinaaro iho â ïa ratou e ia tano maitai taua tane aore ra taua vahine ra i te hohoˈa ta ratou i manaˈo. Papu maitai, eita teie huru moemoeâ e nehenehe e tupu, area râ, teie hoi ta teie mau taata e titau ra ia noaa mai iho â ia ratou, i te hoa o ta ratou e here ra. Ia ore ratou e manuïa, e inoino roa ïa ratou e e imi atura i te tahi atu vahi, i te tane aore ra te vahine e ore roa ˈtu e itehia mai ia ratou, no te mea te maimi ra ratou i te hoê taata no roto i te moemoeâ e e vai ra i roto noa i to ratou feruriraa. E ere roa ˈtu teie mau huru taata i te mau hoa papu.

24 Mai te rahiraa o tatou nei, te mau taurearea iho â râ, e riro paha e mai teie atoa te huru o ta outou mau moemoeâ. Ia roaa râ ia tatou i te hoê paari rahi aˈe i te pae no te here, e papu maitai ïa tatou e e tia ia tatou ia faarue roa i taua mau moemoeâ nei. Te mea mau eiaha râ te moemoeâ, tera te mea faufaa roa i roto i te faaipoiporaa.

25. Eaha te taa-ê-raa i rotopu i te here mau e te here e morohi noa?

25 E ere roa ˈtu te here mau i te mea matapo mai ta te rahiraa e parau nei. Mai te peu e e tapoˈi oia e hia rahiraa hapa, eita ta ˈna e e nehenehe e ore e haapao i te reira. O te here e morohi noa, eiaha râ te here mau te mea matapo e teie e patoi nei i te hiˈo i te mau fifi ta vetahi pae e ite nei ia haere mai. E haamoe atoa hoi oia i te mau feaaraa paari roa ˈˈe. Inaha, ia papu maitai râ ia outou e e ite-faahou-hia mai iho â te reira a muri aˈe. Ia tapo outou i to outou mata i nia vetahi mau mea au ore i te tau o to outou momoˈaraa, ma te feaa ore e itehia mai â te reira i muri aˈe i te faaipoiporaa. Parau mau, e riro iho â tatou i te faaite i to tatou huru maitai roa ˈˈe i te feia ta tatou e faahinaaro atura, ia maoro râ e ite-maitai-hia ˈtu ai to tatou huru mau. Ia horoa na outou i te taime no te haamatau maitai atu i te tane aore ra te vahine ta outou e manaˈo ra e faaipoipo atu e a faaite atu i to outou huru mau. E nehenehe atoa te aˈoraa i muri nei a te aposetolo, i papaihia i roto i te Korinetia 1, 14:20 e tano no te feia e hinaaro ra e faaipoipo: “Eiaha outou ei tamarii i te ite (...); i te ite râ, ei taata paari ïa outou”.

E PARAU FAAAU HOI TE FAAIPOIPORAA

26. Ia au i te mau Papai, eaha te huru faaauraa te faaipoiporaa (Roma 7:2, 3)?

26 E tia ia tatou ia feruri maitai i nia i te mau faaauraa ta te faaipoiporaa e titau ra. Mai te peu e aita te tahi aore ra te tahi o na hoa faaipoipo e opua maitai ra e tapea i ta ˈna parau faaau, tei nia ïa to raua faaipoiporaa i te hoê niu e aueue noa. I to tatou nei tau, i roto e rave rahi mau fenua o te ao nei, e oioi noa hoi te tahi mau faaipoiporaa i te ore mai tei oioi atoa i te tupu. No te aha? No te mea, e pinepine te feia faaipoipo apî i te ore e papu maitai i te pae morare i roto i ta ratou mau faaauraa, e inaha e parau atura hoi ratou e ia ore e manuïa, e faataa ïa ratou. Mai te peu e mai te reira te huru, eita te faaipoiporaa e manuïa i te omuaraa ra iho â e e riro atura hoi ei peapearaa eiaha râ ei oaoaraa. Area te Bibilia, te faaite maira ïa e te feia e faaipoipo e tahoê ratou no te oraraa taatoa. No nia ia Adamu raua o Eva, na taata matamua, ua parau maira te Atua e e “riro raua ei hoê”. (Genese 2:18, 23, 24.) Ei vahine hoê hoi ta te tane, e ei tane hoê ta te vahine. Ua haapapu faahou maira te Tamaiti a te Atua i teie faaueraa tumu ia ˈna i parau e: “E teie nei, e ere atura raua i te toopiti, hoê râ. E ta te Atua i taati ra, eiaha te taata e faataa ê atu.” Te faaturi te tumu hoê roa e nehenehe ai te mau taairaa o te faaipoiporaa e mutu. — Mataio 19:3-9.

27-29. a) E tia i te hoê vahine ia titau i te aha i te tane ta ˈna e faaipoipo atu? b) Eaha te tia i te hoê tane ia titau i te vahine ta ˈna e faaipoipo atu?

27 E ohipa faufaa mau â te faaipoiporaa, e te vahine e hinaaro e ia manuïa to ˈna faaipoiporaa, e mea maitai ïa no ˈna e ia faaipoipo oia i te hoê tane o ta ˈna e nehenehe e faatura, te hoê tane huru aifaito maitai e te manaˈo papu, e nehenehe e amo i ta ˈna mau hopoia e tei paari maitai no te farii i te tahi mau manaˈo e nehenehe e tuatapapahia. Ia ui na outou i teie nei mau uiraa: E nehenehe anei ta ˈna e horoa mai i te mau mea e hinaarohia e to mâua utuafare? E riro anei oia ei metua no te mau tamarii e noaa mai i to mâua faaipoiporaa? E mau manaˈo morare teitei anei to ˈna, ia nehenehe mâua toopiti atoa ra e tapea papu i to mâua faaipoiporaa ei faaipoiporaa maitai mau e ia ore atoa hoi ia viivii? E taata haehaa anei oia e te ieie ore, aore ra e taata teoteo anei oia, te upoo etaeta e te titau e ia aurarohia o ˈna, i te manaˈo-noa-raa e ua tano noa oia e e patoi anei oia i te aparau maite no nia i te mau fifi? Ia haamatau outou i te hoê taata mai teie te huru na mua roa aˈe outou e faaipoipo ai, e nehenehe ïa ta outou e ite i teie mau huru mea, mai te peu iho â râ e e haamau outou i to outou manaˈo i nia i te mau faaueraa tumu bibilia.

28 Oia atoa, e imi te tane e hinaaro mau e ia manuïa to ˈna faaipoiporaa i te hoê vahine ta ˈna e nehenehe e here mai ta ˈna e here i to ˈna iho tino e o te riro hoi ei tauturu no ˈna e ei hoa i roto i to ˈna utuafare (Genese 2:18). E tia i te hoê vahine utuafare maitai ia faahotu e rave rahi mau huru maitai e ia faatupu e rave rahi mau hopoia. Ia ite maitai hoi oia i te tunu i te maa, i te faanehenehe i te fare, i te ore e haamauˈa noa i te moni, ei metua vahine e ei vahine haapii. Te pûpû mai nei to ˈna tiaraa, o te nehenehe hoi e riro ei tiaraa faahiahia roa i te pae no te faatupuraa i te tahi mau mea e no te faaitoito, e rave rahi mau ravea e aravihi ai oia. E vahine rave ohipa roa te hoê vahine maitai, mai te hoê tane maitai. “E hiˈo oia i te haapaoraa o to ˈna ra utuafare, e aore i amu i te maa i noaa i te faatau ra.” — Maseli 31:27.

29 Oia mau, e tia mau â i te taurearea tane mai te taurearea vahine ia feruri maitai i nia i te mea ta raua e ite ra i te taata ta raua e manaˈo ra e faaipoipo: Mea haapao maitai anei oia i to ˈna tino aore ra eita e mea nahonaho maitai anei oia? E vahine rave ohipa anei oia aore ra e vahine hupehupe, te manaˈo maitai e te haapao maitai, aore ra e vahine upoo etaeta anei e te haapao noa ia ˈna iho? Mea haamauˈa moni anei o ˈna? E nehenehe anei to ˈna aravihi i te pae no te feruriraa e faatupu mai i te tahi mau aparauraa faahiahia mau e e nehenehe anei e taoˈahia i te pae varua, aore ra mea hupehupe o ˈna i te pae no te feruriraa e riro atu ai te oraraa utuafare ei oraraa haumani, e inaha, o te mau ohipa pae tino anaˈe atura ïa te ohipa faufaa roa ˈˈe i te mau mahana atoa?

30, 31. No te aha te faaturiraa i te tau momoˈaraa e nehenehe ai e faaino roa i te hoê faaipoiporaa?

30 Ia manuïa to raua faaipoiporaa, e tia hoi i na taata toopiti ia faatura i te tahi e te tahi. E papu-maitai-hia taua faatura nei ia faaite raua i to raua here te tahi i te tahi i te tau momoˈaraa. Ia rahi roa raua i te farerei te tahi e te tahi aore ia rahi roa raua i te tapeapea te tahi i te tahi, e nehenehe ïa te reira e faaino i to raua mau auraa na mua ˈˈe i to raua faaipoiporaa. Maoti hoi i te riro ei niu maitai no te hoê faaipoiporaa, e faaite mai te mau taairaa i te pae tino hou raua e faaipoipo ai e e ere roa ˈtu na raua i te mea tâuˈa ia oaoa te tahi e te tahi. E nehenehe te here rahi roa e faatupu hoi i te hoê taime i te mau taairaa mai te huru ra ïa o te ore roa ˈtu e aueue, e toetoe oioi noa e te reira tau hebedoma noa i muri iho, aore ra tau mahana noa, e faaore roa i te hoê faaipoiporaa. — A taio i te aamu no nia i te here e morohi noa o Amona no Tamara i faaitehia i roto i te Samuela 2, 13:1-19.

31 Ia faaturi na taata i momoˈahia, e nehenehe ïa te tahi mau manaˈo feaa e tupu mai i roto i to raua feruriraa no nia i te mau manaˈo hohonu i turai mau i te tahi e te tahi ia faaipoipo. E ravea noa anei te reira no te haamâha i to ˈna here rahi, aore ra no te mea te hinaaro mau ra oia e ora ˈtu i pihai iho i te taata ta ˈna e here mau ra? Te taata e ore e tapea ia ˈna na mua ˈˈe i te faaipoiporaa, e riro ïa oia i te ore e tapea ia ˈna i muri aˈe, e te mau faahopearaa o te faaturi ïa e te peapea (Galatia 5:22, 23). E nehenehe e mau mai i roto i te feruriraa o te tahi mau taata faaipoipo-apî-hia tei faaturi na i to raua tau momoˈaraa, i te tahi mau manaˈo peapea e ore roa ˈtu ai hoi e itea mai ai ia raua i to raua aifaitoraa i te pae no te here i roto i to raua faaipoiporaa.

32. Nafea te faaturi i te tau momoˈaraa e nehenehe ai e faaino roa i to tatou mau auraa e te Atua?

32 Te vahi ino roa ˈtu â, oia hoi e faaino te faaturi i to tatou mau auraa e te Poiete, inaha, mea hinaaro hoi na tatou i ta ˈna tauturu. “Teie hoi to te Atua hinaaro ia haamaitaihia outou; ia ore outou ia faaturi; (...) ia ore roa te hoê ia rave i te hapa e te mea tia ore i tana taeae i taua mea nei (...). E teie nei, o te patoi mai, e ere ïa i te taata ta ˈna i patoi maira, o te Atua râ, o tei horoa mai i to ˈna [varua moˈa] ia [tatou] nei.” — Tesalonia 1, 4:3-8.

TE HOÊ NIU I NIA I TE PǍPǍ

33, 34. Mai te peu e e tia ia tatou ia maiti i te hoê hoa, eaha te mau huru, ia au i te mau Papai, te riro ei mea faufaa roa ˈˈe i te huru rapae?

33 E haamau anei outou i to outou utuafare, i to outou fetii, i nia i te pǎpǎ aore ra i nia i te one? Tei te huru ïa i ta outou faaohiparaa i to outou paari no te maiti i to outou hoa. Eita te nehenehe e te huru i te pae taatiraa o te tino e navai. Eita ta te reira e nehenehe e faahoona i te tuati-ore-raa te huru i te pae no te feruriraa e i te pae varua. Area te mau aˈoraa a te Parau a te Atua, e nehenehe ïa te reira e horoa mai i te hoê niu paari mau na to outou faaipoiporaa.

34 Te faaite maira te Bibilia e mea faufaa aˈe te huru i roto ra o te hoê taata i to ˈna huru rapae. Ma te faauruahia e te Atua, teie ta te buka o te mau Maseli e parau ra: “E mure â te nehenehe, e te purotu e mou ïa, o te vahine râ e mâtaˈu ia Iehova ra, e haamaitai-rahi-hia ïa.” (Maseli 31:30). Te parau ra te aposetolo Petero, tei faaipoipohia hoi e “o te taata moe râ o te aau ra” e “te aau mǎrû e te mamahu” “o te mea taoˈa rahi ïa i mua i te aro o te Atua”. (Petero 1, 3:4.) Ia pee tatou i te huru o te Atua, o te ‘ore hoi e hiˈo i te huru rapae’, eita ïa tatou e vaiiho i te huru rapae o te hoê hoa ia ohipa mai i nia ia tatou nei. — Samuela 1, 16:7.

35, 36. a) No te aha e mea faufaa roa ia faaipoipo i te hoê taata e tiaturi i te Atua e i ta ˈna Parau? b) E hinaaro outou e ite atu i te hoa ta outou e faaipoipo atu ia faatupu i taua tiaturiraa nei, ia au i tei hea faito?

35 Teie hoi te faaotiraa a te arii paari ra o Solomona, tei feruri maite i nia i te oraraa: “O te Atua te mâtaˈu atu, e haapao hoi i ta ˈna parau; o ta te taata atoa ïa e ati noa ˈˈe.” (Koheleta 12:13). E opani-roa-hia i te mau ati Iseraela, tei faaau e e auraro ratou i te Ture a te Atua, ia faaipoipo atu i te mau taata e ere hoê â haamoriraa e ta ratou, ia ore hoi taua mau taata ra ia faafariu ê ia ratou i te Atua mau ra. “Eiaha oe e faaipoipo ia ratou; eiaha oe e horoa i to tamahine i ta ˈna ra tamaiti, eiaha hoi oe e rave i ta ˈna ra tamahine na ta oe ra tamaiti. E riro hoi ratou i te faafariu ê i to mau tamarii ia ore ia pee mai ia ˈu, ia haamori i te mau atua ěê ra.” — Deuteronomi 7:3, 4.

36 No teie atoa mau tumu i aˈohia ˈi i te mau melo o te amuiraa kerisetiano, tei ô i roto i te hoê “faufaa apî” e te Atua, ia faaipoipo “ia au râ i te Fatu”. (Ieremia 31:31-33; Korinetia 1, 7:39.) Maoti hoi i te faatupu i te hoê huru feruriraa hape, inaha na te paari e te here e aratai ra i teie nei aˈoraa. Oia mau, aita ˈtu mea e nehenehe e faaetaeta ˈtu â i te mau taairaa o te faaipoiporaa maori râ te atiraa ˈtu toopiti atoa ra na taata i te Poiete. Ia faaipoipo outou i te hoê taata e tiaturi ra i te Atua, e tiaturi ra i ta ˈna Parau e o te farii ra hoi i te reira mai ia outou na, e nehenehe atura ïa ta orua toopiti atoa ra e fariu tia ˈtu i nia i te hoê anaˈe ra aratai, no te rave mai i te tahi mau aˈoraa. E riro paha outou i te manaˈo e e ere te reira i te mea faufaa roa, inaha hoi, “eiaha e vare, e ino te parau maitai i te amuiraa iino ra”. (Korinetia 1, 15:33.) Noa ˈtu e e maiti outou i to outou hoa i roto i te amuiraa kerisetiano iho, mea maitai ia papu maitai outou e te tavini mau ra anei taua taata ra ia Iehova ma to ˈna mafatu atoa e e ere oia mai te feia e tamata ra i te ora i nia noa i te otia o te kerisetianoraa, a huti-noa-hia ˈi oia e te huru feruriraa e te mau peu a teie nei ao. Eita hoi e nehenehe e haere na nia i te eˈa o te Atua e a horo atu ai na nia i te eˈa o teie nei ao. — Iakobo 4:4.

37, 38. a) No te aha e ere i te mea maitai ia haamatau aore ra ia faaipoipo oioi? b) E tia i te feia e manaˈo ra e faaipoipo ia faaroo i te mau aˈoraa a vai?

37 Teie hoi te uiraa ta Iesu e ui ra: “O vai ïa taata i ǒ outou nei ia opua i te fare e faatia, e ore e mata na i te parahi i raro, a taio ai i te taoˈa e oti ai, i te navairaa ta ˈna taoˈa? o te haamau hoi oia i te niu, e aore aˈera i oti ia ˈna.” (Luka 14:28, 29). E nehenehe teie parau e tano no te faaipoiporaa. I te mea hoi e ua faariro te Atua i te faaipoiporaa mai te hoê taatiraa no te oraraa taatoa nei, e ere roa ˈtu ïa i te mea maitai ia rû noa i te maiti i to ˈna hoa. Ia papu atoa ia outou iho e e nehenehe ta outou e faaoti i te ohipa ta outou i haamata i te rave. Eiaha atoa e haafaufaa ore i te taime outou e haamatau ai ia outou, mai te huru ra ïa e e ohipa hauti. Ia hauti tatou e te mau manaˈo hohonu o vetahi ê, e ohipa ino roa ïa te reira o te nehenehe hoi e faatupu mai i te peapea e i te haapepe maoro i te pae morare. — Maseli 10:23; 13:12.

38 E tia mau â hoi i te mau taurearea feruriraa maitai e o te manaˈo ra e faaipoipo, ia haapao i te mau aˈoraa a te mau taata paari aˈe, te mau taata iho â râ e hinaaro mau ra e ia oaoa ratou. Te faahaamanaˈo maira te Ioba 12:12 i te faufaaraa o taua aˈoraa nei i te na ôraa mai e: “Tei te feia tahito te parau paari; e te ite ra, tei te rahi ïa o te mahana ra.” A faaroo atu i te reo o te mau taata aravihi e oia hoi ‘e tiaturi ia Iehova ma to outou aau atoa ra; eiaha râ e tiaturi i to outou ihora haapao. Eiaha e haamoe ia ˈna i to outou atoa ra mau haerea; e na ˈna e faaite ia outou i to outou ra mau haerea’. — Maseli 3:5, 6.

39. No te aha te Bibilia e riro ai ei mea faufaa roa no te feia i oti ê na i te faaipoipohia?

39 E riro paha e rave rahi o te feia e taio nei i teie mau parau i te oti i te faaipoipohia. E noa ˈtu â ïa e ua tuu ê na ratou i te mau niu o ta ratou faaipoiporaa, e nehenehe te Bibilia e tauturu mai ia ratou ia faatupu i te tahi mau tauiraa faufaa mau i roto i te mau tuhaa e hinaarohia ra. Noa ˈtu eaha te huru o to outou faaipoiporaa, e nehenehe ta outou e haamaitai atu â i te reira na roto i te feruri-hohonu-raa i nia i te mau aˈoraa ta te Poiete e horoa mai nei no te ora i te hoê oraraa utuafare oaoa.

[Uiraa haapiiraa]

[Hohoˈa i te api 12]

E mau maite anei to outou faaipoiporaa i mua i te vero?