Eaha to roto?

Tapura tumu parau

A patoi i te huru feruriraa o teie nei ao

A patoi i te huru feruriraa o teie nei ao

“A ara eiaha outou ia faatîtîhia i te haapiiraa philosopho e te haavare faufaa ore . . . a teie nei ao.”—KOL. 2:8.

HIMENE: 38, 31

1. Eaha ta te aposetolo Paulo i papai i te mau Kerisetiano i Kolosa? (A hiˈo i te hohoˈa matamua.)

 UA PAPAI te aposetolo Paulo i te mau Kerisetiano i Kolosa a tapeahia ˈi oia i Roma i te mau matahiti 60-61. Ua faataa ˈtu oia no te aha i titauhia ˈi ia noaa ia ratou “te maramarama pae varua,” oia hoi te aravihi ia hiˈo i te mau mea mai ta Iehova e hiˈo ra. (Kol. 1:9) Ua parau Paulo: “Te parau atu nei au i te reira ia ore outou ia hema i te mau parau haavarevare. A ara eiaha outou ia faatîtîhia i te haapiiraa philosopho e te haavare faufaa ore ia au i te peu tutuu a te taata e te mau mea rii a teie nei ao, eiaha râ ia au i te Mesia.” (Kol. 2:4, 8) Faataa ˈtura Paulo no te aha mea hape te tahi mau manaˈo tuiroo e no te aha râ mea rahi te au nei i tera mau manaˈo. Ei hiˈoraa, e turai te tahi o teie mau manaˈo i te taata ia feruri e mea paari aore ra mea maitai aˈe ratou ia vetahi ê. Ua papai ïa Paulo i ta ˈna rata no te tauturu i te mau taeae ia ape i te huru feruriraa o teie nei ao e ia patoi i te mau peu hape.—Kol. 2:16, 17, 23.

2. No te aha tatou e tauaparau ai no nia i te tahi mau hiˈoraa o te huru feruriraa o teie nei ao?

2 Aita te feia e huru feruriraa o teie nei ao to ratou, e tâuˈa ra i ta Iehova mau aratairaa, e mai te peu e eita tatou e haapao maitai, e haaparuparu riirii noa mai to ratou mau manaˈo i to tatou tiaturi i to te Atua paari. Te ite nei tatou paatoa i te huru feruriraa o teie nei ao na roto i te afata teata, te Internet, i te ohipa aore ra i te haapiiraa. E nafea tatou e ape ai i teie huru feruriraa ino? I roto i teie tumu parau, e tauaparau mai tatou no nia e pae hiˈoraa o te huru feruriraa o teie nei ao e e hiˈo mai tatou e nafea ia patoi i teie mau manaˈo.

MEA FAUFAA ANEI IA TIATURI I TE ATUA?

3. Eaha te manaˈo ta e rave rahi e au ra? No te aha?

3 “E nehenehe au e riro mai ei taata maitai noa ˈtu aita vau e tiaturi ra i te Atua.” Pinepine tatou i te faaroo i teie manaˈo i e rave rahi vahi. Te feia e parau ra i te reira, o te feia ïa o tei ore i feruri hohonu e te vai mau ra anei te Atua, e te oaoa noa ra ratou i to ratou tiamâraa e rave i te mau mea atoa ta ratou e hinaaro. (A taio i te Salamo 10:4.) Te vai ra vetahi atu o te manaˈo ra e mea maramarama ratou ia parau, “Nehenehe atoa vau e pee i te tahi mau aratairaa maitatai ma te ore e tiaturi i te Atua.”

4. Eaha te nehenehe e parau no te tauturu i te hoê taata o te tiaturi ra e aita e Atua poiete?

4 Mea tano anei ia tiaturi e aita e Atua poiete? E painu roa te tahi mau taata ia huri ratou i nia i te ihi no te imi i te pahonoraa. Mea ohie râ te pahonoraa. E nehenehe anei te hoê fare e tupu noa mai mai tera? Eita! E titauhia te hoê taata no te patu i te reira. Mea ohie roa te hoê fare ia faaauhia i te mau mea ora. E nehenehe te taoˈa tahi ora haihai roa ˈˈe e hamani i te tahi atu mau taoˈa tahi ora, ohipa ta te hoê fare e ore e nehenehe e rave. Te auraa ïa e e nehenehe te hoê taoˈa tahi ora e haaputu i te tahi mau haamaramaramaraa, a opere atu ai te reira i te mau taoˈa tahi ora apî ia nehenehe atoa ratou e hamani i te tahi atu mau taoˈa tahi ora. Na vai i poiete i te mau taoˈa tahi ora e te aravihi no te rave i teie mau mea? Te pahono ra te Bibilia: “E mea hamanihia hoi te fare atoa e te taata, o tei hamani râ i te mau mea atoa, o te Atua ïa.”—Heb. 3:4.

5. Eaha te nehenehe e parau no nia i te manaˈo e e nehenehe tatou e ite eaha te mea maitai ma te ore e tiaturi i te Atua?

5 Eaha te nehenehe e parau no nia i te manaˈo e e nehenehe tatou e ite eaha te mea maitai ma te ore e tiaturi i te Atua? Parau mau, te faaite ra te Bibilia e te pee atoa ra vetahi o te ore e tiaturi i te Atua i te tahi mau aratairaa maitatai. (Roma 2:14, 15) Ei hiˈoraa, mea faatura paha e mea here na te hoê taata i to ˈna na metua. Mai te peu râ aita o ˈna e pee i ta Iehova mau ture aveia, e rave o ˈna i te tahi mau faaotiraa ino mau. (Isa. 33:22) Mea rahi te taata maramarama i teie mahana tei papu e mea titauhia ta te Atua tauturu no te faatitiaifaro i te mau fifi o teie nei ao. (A taio i te Ieremia 10:23.) Eiaha roa ˈtu ïa tatou e manaˈo e e nehenehe tatou e ite eaha te mea maitai ma te ore e tiaturi i te Atua e ma te ore e pee i ta ˈna mau ture aveia.—Sal. 146:3.

MEA FAUFAA ANEI TE HAAPAORAA?

6. Eaha ta e rave rahi e manaˈo ra no nia i te haapaoraa?

6 “E oaoa oe noa ˈtu aita ta oe e haapaoraa.” Mea rahi te manaˈo ra e mea fiu te haapaoraa, e aita e faufaa to te reira. Mea rahi atoa te haapaoraa e haapii ra i te po auahi, te faahepo nei i te taata ia horoa i te moni, aore ra te turu nei i te tahi mau tia poritita. E ere mea maere ia ite e te rahi noa ˈtu ra te taata e parau ra e mea oaoa aˈe i rapaeau i te haapaoraa! E parau paha ratou i te parau mai teie, “Te tiaturi nei au i te Atua, aita râ vau e hinaaro ra e haere i roto i te hoê haapaoraa.”

7. E nafea te haapaoraa mau e faaoaoa ˈi ia oe?

7 E nehenehe mau anei tatou e oaoa aita anaˈe e haapaoraa ta tatou? Mea papu e e oaoa te hoê taata aita anaˈe e haapaoraa hape. Eita râ te hoê taata e ite i te oaoa mau maori râ e riro mai oia ei hoa no Iehova, “te Atua oaoa.” (Tim. 1, 1:11) Te tauturu ra te mau mea atoa ta Iehova e rave ia vetahi ê. Ei tavini na ˈna, te oaoa nei tatou no te mea te imi atoa ra tatou i te ravea no te tauturu ia vetahi ê. (Ohi. 20:35) Ei hiˈoraa, a feruri na e nafea te haamoriraa mau e tauturu ai i te hoê utuafare ia oaoa. E haapii tatou i te faatura e i te vai taiva ore i to tatou apiti. E haapii tatou i ta tatou mau tamarii te faatura, e e faatupu tatou i te here mau no te mau mero o to tatou utuafare. Te tauturu ra te haamoriraa mau i to Iehova nunaa ia ohipa amui i roto i te hau i roto i te amuiraa e ia faaite i te here i to ratou mau taeae.—A taio i te Isaia 65:13, 14.

8. E nafea te Mataio 5:3 e tauturu ai ia tatou ia taa eaha te faaoaoa mau i te taata?

8 E nehenehe mau anei te hoê taata e oaoa mai te peu e eita oia e tavini i te Atua? Eaha te faaoaoa i te taata? Mea au na vetahi ta ratou ohipa, te tuaro, aore ra ta ratou mau faaanaanataeraa. Mea au na vetahi atu e faataa i te taime no to ratou utuafare e to ratou mau hoa. Noa ˈtu e hopoi mai teie mau mea i te oaoa, te vai ra te tahi atu â ohipa te toe ra. Mea taa ê tatou i te mau animara, e nehenehe ïa tatou e haapii no nia i te Atua poiete a haamori atu ai ia ˈna. Ua hamani oia ia tatou ia oaoa tatou i te rave i te reira. (A taio i te Mataio 5:3.) Ei hiˈoraa, e oaoa e e faaitoitohia tatou ia putuputu e to tatou mau taeae e tuahine no te haamori ia Iehova. (Sal. 133:1) Te oaoa atoa nei tatou i te mea e tei roto tatou i te hoê autaeaeraa na te ao atoa nei, e oraraa mâ e e tiaturiraa faahiahia mau to tatou no a muri aˈe.

MEA FAUFAA ANEI TE MAU TURE AVEIA?

9. (a) Eaha hoê manaˈo tuiroo no nia i te taotoraa i te tahi apiti? (b) No te aha te Parau a te Atua e parau ai e e ere mea tano ia taoto i te hoê apiti i rapaeau i te faaipoiporaa?

9 “Eaha te inoraa ia taoto e te hoê apiti i rapaeau i te faaipoiporaa?” E ani paha te taata: “No te aha mea etaeta ˈi to oe feruriraa? A rave i te mea ta oe e hinaaro!” Te opani nei râ te Parau a te Atua i te peu taotoraa tia ore. * (A taio i te Tesalonia 1, 4:3-8.) E tiaraa to Iehova e haamau i te ture no tatou, na ˈna hoi i poiete ia tatou. Te parau ra oia e o te tane anaˈe e te vahine ua faaipoipohia raua te nehenehe e taoto te tahi i te tahi. No to ˈna here ia tatou i horoa mai ai Iehova i te ture. Ua ite oia e mai te peu e pee tatou i te reira, e maitai mai to tatou oraraa. E rahi atu â te here e te faatura i roto i te hoê utuafare ia auraro oia i te mau ture a te Atua, e e ite oia i te hau. E faautua râ te Atua i te feia tei ite i ta ˈna mau ture, aita râ e auraro atu.—Heb. 13:4.

10. E nafea te hoê Kerisetiano e ape ai i te peu taotoraa tia ore?

10 Te haapii mai ra te Bibilia e nafea ia ape i te peu taotoraa tia ore. Mea tia ia haapao maitai tatou i te mau mea ta tatou e hiˈo ra. Ua parau Iesu: “Te taata atoa o te hiˈo noa i te hoê vahine a hinaaro atu ai ia ˈna, ua faaturi ïa ia ˈna i roto i to ˈna aau. No reira, te hapa ra oe no to oe mata atau, a paaro i to oe mata atau e a faarue atu.” (Mat. 5:28, 29) Mea titauhia ïa ia ape tatou i te mau hohoˈa faufau e te mau pehe tia ore. Ua papai Paulo: “A haapohe i te mau mero o to outou tino no te fenua nei, to roto hoi te mau peu taotoraa tia ore.” (Kol. 3:5) Mea tia atoa ia haapao maitai tatou i to tatou mau manaˈo e ta tatou mau tauaparauraa.—Eph. 5:3-5.

E TAMAU ANEI OE I TO FERURIRAA I NIA I TE HOÊ TOROA I ROTO I TEIE NEI AO?

11. Eaha te tumu e hinaaro ai tatou i te hoê toroa maitai?

11 “E oaoa oe mai te peu e toroa maitai ta oe.” E parau mai paha vetahi ia tatou ia tuu i to tatou taime e puai i roto i te hoê toroa i roto i teie nei ao, no te hoê iho â râ toroa e riro atu ai tatou ei taata tuiroo, ei taata mana aore ra ei taata moni roa. Inaha hoi mea rahi te manaˈo ra e maoti te hoê toroa maitai e oaoa ˈi tatou, e nehenehe atoa tatou e manaˈo mai ia ratou.

12. E faaoaoa anei te hoê toroa maitai ia oe?

12 E oaoa mau iho â anei oe i te hoê toroa o te faariro ia oe ei taata mana aore ra tuiroo? Eita. A feruri na, ua hinaaro Satani ia noaa mai ia ˈna te mana e ia tui to ˈna roo. Ua noaa iho â ia ˈna te mea ta ˈna i hinaaro noa na. E riri rahi râ to ˈna. (Mat. 4:8, 9; Apo. 12:12) A feruri na râ i to tatou oaoa ia tauturu tatou ia vetahi ê ia haapii no nia i te Atua e te a muri aˈe faahiahia roa ta ˈna i fafau. Aita e toroa i roto i teie nei ao e nehenehe e horoa mai i teie huru oaoa. Oia atoa, ia noaa mai ia ratou te hoê toroa maitai, e pinepine te taata i te tataˈu te tahi i te tahi, e riro mai ratou ei feia ino aore ra e pohehae ratou ia vetahi ê. I te pae hopea râ, eita ratou e oaoa noa ˈˈe. Te parau ra te Bibilia e “te amu,” aore ra te horo ra ratou na muri “i te mataˈi.”—Koh. 4:4.

13. (a) E nafea tatou e hiˈo ai i ta tatou ohipa? (b) Eaha tei faaoaoa mau ia Paulo?

13 Papu maitai, mea faufaa ia imi tatou i te ohipa, e ere atoa i te mea ino ia maiti i te hoê ohipa ta tatou e au roa. Eiaha râ ta tatou ohipa ia riro ei mea faufaa roa ˈˈe i roto i to tatou oraraa. Ua parau Iesu: “E ore e tia i te hoê taata ia tavini e piti fatu, e hae hoi oia i te hoê e e here oia i te tahi atu, aore ra e faatura oia i te hoê e e vahavaha oia i te tahi atu. E ore e tia ia outou ia tavini i te Atua e te moni.” (Mat. 6:24) E hopoi mai te taviniraa ia Iehova e te haapiiraa ˈtu ia vetahi ê te Bibilia i te oaoa rahi roa ˈˈe. A hiˈo na i te aposetolo Paulo. I to ˈna apîraa, ua haapao noa o ˈna ia noaa mai ia ˈna te hoê toroa maitai roa. I muri aˈe, ua oaoa mau o ˈna i to ˈna iteraa mea nafea te poroi a te Atua i taui ai i te oraraa o te mau taata ta ˈna i poro. (A taio i te Tesalonia 1, 2:13, 19, 20.) Aita e toroa i roto i teie nei ao o te nehenehe e faaoaoa ia tatou mai te taviniraa ia Iehova e te haapiiraa ˈtu ia vetahi ê no nia ia ˈna!

Mea oaoa na tatou ia tauturu ia vetahi ê ia haapii no nia i te Atua (A hiˈo i te paratarafa 12, 13)

E NEHENEHE ANEI TA TATOU E FAAORE I TE MAU FIFI O TEIE NEI AO?

14. No te aha mea rahi te au nei i te manaˈo e e nehenehe te taata e faatitiaifaro i to ˈna iho mau fifi?

14 “E nehenehe te huitaata e faatitiaifaro i to ratou iho mau fifi.” Mea rahi te au nei i teie manaˈo. No te aha? Mai te peu e parau mau te reira, aita ïa e faufaa to te aratairaa a te Atua, te auraa atoa ïa e e nehenehe tatou e rave i te mea ta tatou e hinaaro. Ua faaroo aˈena paha oe i te taata i te parauraa e te iti noa ˈtu ra te mau fifi mai te tamaˈi, te mau ohipa iino, te maˈi e te veve. Tera ta te hoê parau faataa e faaite ra: “Te tumu i maitai roa mai ai te huitaata, no te mea ïa e ua faaoti ratou i te faariro i te fenua ei vahi maitai aˈe.” E parau mau anei teie? Ua itea mai anei i te taata te ravea no te faatitiaifaro i te mau fifi o teie nei ao? E hiˈo anaˈe i te reira.

15. No te aha tatou e parau ai e mea peapea roa te tupuraa ta teie nei ao e faaruru ra?

15 Ua faatitiaifaro anei te huitaata i te fifi o te tamaˈi? I roto i na piti Tamaˈi rahi tei tupu, ua hau atu i te 60 mirioni taata tei pohe. I 2015 noa, ua titauhia ia faarue e 12 mirioni e 400 tausani taata i to ratou nohoraa no te tamaˈi aore ra te hamani-ino-raa. Ia amuihia te taatoaraa, e 65 mirioni ïa taata tei taui i te vahi. E te mau ohipa iino? I te tahi mau vahi, ua iti mai te tahi mau huru ohipa iino. Tera râ, te maraa noa ˈtu ra te tahi atu mau huru ohipa iino, mai te mau ohipa iino na roto i te Internet, te haavîraa i roto i te utuafare, te ohipa totoaraa e te mau ohipa piˈo. E te maˈi? Parau mau, ua itehia mai te rapaauraa no te tahi mau maˈi. I 2013 râ, ua faaite te hoê tapura e, i te matahiti tataitahi, e iva mirioni taata i raro aˈe mai i te 60 matahiti te pohe nei no te mau maˈi mai te maˈi mafatu, te maˈi i roto i te roro parauhia AVC, te mariri ai taata, te maˈi mahaha, e te omaha tihota. Eaha te nehenehe e parau no nia i te veve? Ua faaite te fare moni no te ao nei e ua maraa te faito o te feia e ora ra i roto i te veve rahi i Afirika mai 280 mirioni i 1990 tae atu i 330 mirioni i 2012.

16. (a) No te aha o te Faatereraa arii a te Atua anaˈe te nehenehe e faatitiaifaro i te mau fifi o teie nei ao? (b) Eaha ta te Faatereraa arii a te Atua e rave, ia au i te parau a Isaia raua te hoê papai salamo?

16 Eita tatou e maere i tera mau mea. I teie mahana, na te feia miimii e faatere ra i te mau faanahonahoraa i te pae o te faanavairaa faufaa e i te pae poritita. Eita ta tera mau taata e nehenehe e faaore i te tamaˈi, te mau ohipa iino, te maˈi e te veve. O te Faatereraa arii a te Atua anaˈe te nehenehe e rave i te reira. A feruri na i te ohipa ta Iehova e rave no te huitaata. E faaore roa ta ˈna Faatereraa arii i te mau tumu atoa e tupu ai te tamaˈi, mai te miimii, te mau ohipa piˈo, te here aiˈa, te haapaoraa hape, e Satani iho. (Sal. 46:8, 9) E faaore ta te Atua Faatereraa arii i te mau ohipa iino. I teie mahana, te haapii nei taua Faatereraa ra i e rave rahi mirioni taata ia here e ia tiaturi te tahi i te tahi. Aita e faatereraa ê atu o te nehenehe e rave i te reira. (Isa. 11:9) Fatata roa Iehova i te faaore i te mau maˈi atoa a horoa ˈtu ai i te ea tia roa i te mau taata atoa. (Isa. 35:5, 6) E faaore oia i te veve a iriti atu ai i te uputa o te hoê oraraa oaoa e te hoê auhoaraa piri roa e o ˈna. Mea faufaa roa ˈˈe te reira i te moni.—Sal. 72:12, 13.

“IA ITE HOI OUTOU E NAFEA IA PAHONO”

17. E nafea oe e patoi ai i te huru feruriraa o teie nei ao?

17 No reira, mai te peu e faaroo oe i te tahi manaˈo tuiroo o te haaparuparu ra i to oe faaroo, a imi eaha ta te Bibilia e parau ra no nia i te reira. A tauaparau no nia i te reira e te hoê taeae aore ra tuahine feruriraa paari. A feruri no te aha mea au ai na te taata i teie manaˈo, no te aha mea hape, e e nafea oe e patoi ai i te reira. E paruru tatou ia tatou iho i te huru feruriraa o teie nei ao ma te rave i ta Paulo i parau: “Ei haerea paari noa to outou i nia i te feia no rapae . . . Ia ite hoi outou e nafea ia pahono i te taata tataitahi.”—Kol. 4:5, 6.

^ Te itehia ra te mau irava o te Ioane 7:53 tae atu i te 8:11 i roto i te tahi mau huriraa Bibilia e ere no roto mai i te mau papai matamua o te Bibilia. Ua taio vetahi i teie mau irava e manaˈo atura ma te hape e o te taata anaˈe aita roa ta ˈna e hara te nehenehe e haava i te hoê taata o tei faaturi. Ia au râ i te ture ta te Atua i horoa ia Iseraela: “Ia itea te taata i te taotoraa i te vahine tara tane ra, e pohe atoa raua i reira.”—Deut. 22:22.