Teie taupee, tei te tomoraa ïa o te Vahi Moˈa o te hiero. Ia au i te mau huriraa Te Bibilia, Huriraa o te ao apî tei piahia hou i te matahiti 2023, “e 20 kubiti te roa o te taupee i mua, ua tuea i te aano o te fare, e 120 to ˈna teitei.” (Par. 2, 3:4) Ia au atoa i te tahi atu mau huriraa Bibilia, “120 kubiti” te teitei o te taupee, hohoˈa noa i te hoê pare e 53 metera te teitei!

I roto râ i Te Bibilia, Huriraa o te ao apî tei piahia i 2023, “e 20 to ˈna teitei,” aore ra e iva metera te teitei. a Teie te tahi mau tumu i faatanohia ˈi teie parau.

Aita te teitei o te taupee i faahitihia i roto i Te mau arii 1, 6:3. I roto i teie irava, ua faahiti noa Ieremia i te roa e te hohonu o te taupee, eiaha râ to ˈna teitei. E i te pene 7, ua faataa maitai oia i te tahi atu mau tuhaa o te hiero, mai te Miti faatôhia, na ahuru pereoo turairai, e na piti pou veo e tia noa ra i rapaeau mai i te taupee. (Arii 1, 7:15-37) Ahani e 53 metera iho â te teitei o te taupee, e mea teitei aˈe i te tahi atu mau tuhaa o te hiero, no te aha ïa Ieremia i ore ai i faahiti i te reira? Te haapapu atoa ra te tahi mau taata tuatapapa ati Iuda, e hanere matahiti i muri aˈe, e ere iho â te taupee i te mea teitei aˈe.

No te tahi mau aivanaa, e parari te mau patu o te hiero ahani 120 kubiti te teitei o te taupee. No te mea era aˈe te teitei o te mau patu ofai i tahito ra, mea aano roa ïa te niu. Area te niaraa, mea ôaôa aˈe ïa. E ere râ mai tera no te hiero o Solomona. Ia au i te tahi mau aivanaa, aita i hau i te 6 kubiti, aore ra e 2,7 metera te meumeu o te mau patu o taua hiero ra. No reira te taata tuatapapa paturaa o Theodor Busink i na ô ai: “Ia hiˈohia te meumeu o te patu o te [tomoraa o te hiero], eita ïa e tano ia parau 120 kubiti [te teitei] o te taupee.”

Eita e ore e ua hape te papairaahia te Paraleipomeno 2, 3:4. Te faahiti ra iho â te tahi mau papai tahito “120” i roto i teie irava. Tera râ, “e 20 kubiti” tei faahitihia e te tahi atu mau papai e nehenehe e tiaturihia, mai te Codex Alexandrinus no te senekele pae e te Codex Ambrosianus no te senekele ono. Mea nahea ïa i hape ai te papairaa? Na roto i te reo Hebera, e hohoˈa noa te papairaa o te taˈo no “hanere” e no “kubiti.” Eita ïa e ore e ua hape te taˈo.

Te imi nei iho â tatou i te taa i teie mau tatararaa e te hamaniraa o te hiero o Solomona. Ta tatou râ e haapao na mua roa, o ta teie hiero ïa e faahohoˈa ra, oia hoi te hiero pae varua. Mauruuru roa tatou ia Iehova i te titau-manihini-raa i ta ˈna mau tavini atoa ia haamori ia ˈna i roto i taua hiero ra!—Heb. 9:11-14; Apo. 3:12; 7:9-17.