Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Ua ite anei oe?

Ua ite anei oe?

I te tau o Iesu eaha te mau tute i titauhia i te nunaa ia aufau?

UA MATAU te mau Iseraela i te horoa i te moni no te turu i te haamoriraa mau. Ua riro râ te aufauraa tute ei mea fifi e te teimaha no te mau ati Iuda i te tau o Iesu.

No te turu i te haamoriraa a te Atua i te sekene e i te hiero, ua titauhia ia aufau te mau ati Iuda hoê afa sekela (piti derama). I te senekele matamua, ua faaohipahia tera moni no te mau tusia e no te atuatu i te hiero ta Heroda i patu. Ua ui te tahi mau ati Iuda ia Petero te aufau ra anei Iesu i tera tute e aita Iesu i patoi i te aufau i tera tute, ua faaue hoi o ˈna ia Petero ia haere e tii mai i te moni no te aufau i tera tute.—Mat. 17:24-27.

Ua titau-atoa-hia ia horoa te nunaa a te Atua i te tuhaa ahuru o te mau maa atoa e tupu ra i nia i to ratou mau tâpû fenua. (Lev. 27:30-32; Num. 18:26-28) Ua faahepo te mau aratai haapaoraa ia ravehia i te tuhaa ahuru o te mau maa tupu atoa, oia atoa to “te mineta, te aneto e te kumina.” Aita Iesu i faahapa i te horoaraa i te tuhaa ahuru, ua faahapa râ o ˈna i te huru haavarevare o te mau papai parau e te mau Pharisea.—Mat. 23:23

Ua titau-atoa-hia ia aufau te mau ati Iuda e rave rahi tute i te faatereraa Roma. Ei hiˈoraa, ua titauhia ia horoa te feia tei fatu i te hoê fenua i te moni aore ra te maa tupu ei aufauraa i tera tute. E ravehia hoê tuhaa i nia e pae o ta te fenua i faatupu. Te vai atoa ra te tahi atu tute ravehia i nia i te ati Iuda tataitahi. No nia i tera tute te mau Pharisea i uiui ai ia Iesu. Ua faaite Iesu i to ˈna manaˈo ma te pahono ia ratou: “A faahoˈi ïa i ta Kaisara ia Kaisara, ta te Atua râ i te Atua.”—Mat. 22:15-22.

E faaaufau-atoa-hia te tute i nia i te mau taihaa e afaihia ra e hoo i te vahi ê aore ra te afaihia mai ra e hoo i roto i te oire. E faaaufauhia tera mau tute i te mau uahu, eˈaturu, purumu, uputa oire aore ra i te mau matete.

Ua riro te taatoaraa o te mau tute i titauhia e to Roma ei mea fifi ia aufau. Ia au i te taata tuatapapa Roma o Tacite, i te faatereraa te emepera Tiberio e tei te fenua noa â Iesu, “ua taparu to Suria e to Iudea ia faaiti i ta ratou mau tute, ua rahi roa hoi tei titauhia ia ratou.”

Ua rahi atu â te moni i titauhia i te nunaa no te mau faanahoraa i ravehia no te faaaufau i tera mau tute. E hoohia te tiaraa raatira titau tute i te taata o te aufau i te tino moni rahi roa ˈˈe. Te taata e riro ia ˈna tera tiaraa, e tihepu mai o ˈna i te tahi atu mau taata no te haere e titau i te moni i te nunaa ra. E apî mai tera mau taata i nia i te mau tute ta ratou e haere e faaaufau e e noaa atoa mai te apî a te raatira titau tute. E au ra e te vai ra te tahi mau taata titau tute ta Zakaio i tihepu mai. (Luka 19:1, 2) Ua ite te taata i tera mau raveraa e no reira ratou i hae ai i te mau titau tute.