Eaha to roto?

Tapura tumu parau

AAMU

“Ua faaoti papu vau i te ohipa no Iehova”

“Ua faaoti papu vau i te ohipa no Iehova”

UA VAIIHO matou i te hoê pǔpǔ taata ta matou i farerei i pihai iho i te oire iti o Granbori, hoê ïa vahi i roto roa i te uru raau Suriname. Rave atura matou i te hoê vaa no te tere na nia i te anavai Tapanahoni. A tere noa ˈi matou, ua tano te matini o te vaa i nia i te hoê ofai rahi, patia ihora te muaraa o te vaa e ô mai nei te pape i roto. Ua riaria roa vau! Noa ˈtu e rave rahi matahiti to ˈu haere-noa-raa na nia i teie mau vaa no te mau tere haaati, aita vau i haapii aˈenei i te ˈau.

Hou a faaite ai eaha tei tupu i muri iho, e faatia ˈtu vau mea nafea to ˈu haamataraa i te taviniraa taime taatoa.

Ua fanauhia vau i 1942, i Curaçao, i te taamotu Caraïbes. Ua paari to ˈu papa i Suriname, tera râ ua haere o ˈna e ora i te oire no te rave i te ohipa. Tau matahiti hou a fanauhia ˈi au, o to ˈu papa hoê o te feia matamua tei bapetizohia ei Ite no Iehova, i Curaçao. a E pae tamarii matou. Noa ˈtu i te tahi taime aita matou i hinaaro e haapii i te Bibilia, ua tamau noa papa i te haapii ia matou i te mau hebedoma atoa. I te 14raa o to ˈu matahiti, ua haere matou pauroa e ora i Suriname no te mea ua hinaaro papa e haapao i to ˈna mama tei paari roa.

TE TAUTURU A TE HOA MAITAI

I Suriname, ua haamata vau i te faahoa i te tahi mau taurearea o ta ˈu amuiraa. Mea paari aˈe ratou ia ˈu e te tavini ra ratou ei pionie tamau. E ite au i to ratou oaoa, i te mau taime atoa e faatia mai ai ratou i te mau maitai ta ratou i ite i roto i te pororaa. Ia faaoti te putuputuraa, e paraparau matou no nia i te mau tumu parau Bibilia a mataitai noa ˈi i te mau fetia. Ua tauturu teie mau hoa ia ˈu ia ite eaha ta ˈu e hinaaro mau ra i roto i to ˈu oraraa. Ua faaoti papu vau i te ohipa no Iehova. Ua bapetizohia vau i te 16raa o to ˈu matahiti e e piti matahiti i muri aˈe, ua riro mai au ei pionie tamau.

TE TAHI HAAPIIRAA FAUFAA TA ˈU I FANAˈO

A poro ai ei pionie i Paramaribo

Mea rahi ta ˈu i haapii ei pionie e ua tauturu te reira ia ˈu i roto i te taviniraa taime taatoa. Na mua roa, ua haapii au i te faufaaraa ia faaineine maitai ia vetahi ê. I to ˈu haamataraa ei pionie, na Willem van Seijl te hoê mitionare i tauturu ia ˈu. b Ua haapii o ˈna ia ˈu e nafea ia amo maite i ta ˈu mau hopoia i roto i te amuiraa. I taua taime ra, aita vau i manaˈo e e titauhia ia faaineinehia vau. I te matahiti i muri aˈe, ua tonohia vau ei pionie taa ê no te tauturu i te hoê pǔpǔ taata poro e ora ra i roto roa i te uru raau Suriname. Ua mauruuru roa vau i te faaineineraa ta te mau taeae, mai ia Willem i horoa mai. Mai reira mai, ua hinaaro vau e pee i to ratou hiˈoraa ma te rave i te taime no te faaineine ia vetahi ê.

Ua haapii atoa vau i te faufaaraa o te hoê oraraa haapae e te naho maitai. I te mahana matamua o te mau avaˈe atoa, e faanaho mâua te taeae e apiti ra ia ˈu i roto i te taviniraa pionie, eaha te maa e te tahi atu mau ohipa ta mâua e hinaaro no te mau hebedoma i mua nei. I muri aˈe, e haere hoê o mâua i te oire no te hoo mai i te reira. Ei pionie taa ê, e horoahia mai te hoê tino moni no ta mâua haamâuˈaraa o te avaˈe. Ua titauhia ïa ia mâua ia faaohipa maitai i te reira e tae noa ˈtu i te hopea o te avaˈe. I te mea e te ora ra mâua i roto i te uru raau, ia moˈe noa ˈtu hoê ohipa, aita e taata e nehenehe e tauturu mai. Inaha, i te apîraa, ua haapii au eaha te hoê oraraa haapae e te naho maitai, ua tauturu te reira ia ˈu ia tuu i te taviniraa ia Iehova i te parahiraa matamua i roto i to ˈu oraraa.

Ua haapii atoa vau i te faufaaraa ia poro i te taata na roto i to ratou reo tumu. E paraparau vau i te reo Holane, Beretane, Papiamento e te reo e paraparau-rahi-hia i Suriname, oia hoi, te Sranantongo parau-atoa-hia Sranan. I roto râ i te uru raau, ua tapao vau i te anaanatae o te taata no te parau apî oaoa mai te peu e poro mâua na roto i to ratou reo tumu. E ere i te mea ohie no ˈu ia haapii i te tahi mau reo, mai te reo Saramaka. Ua oaoa râ vau i te na reiraraa. I te roaraa o te mau matahiti, ua nehenehe au e poro e rave rahi atu â taata no te mea ua haapii au i to ratou reo tumu.

E hape atoa na ta ˈu parau i te tahi taime. Ei hiˈoraa, i te hoê mahana, ua maˈihia te hoê vahine o te haapii ra i te Bibilia, ua mauiui to ˈna ouma, ua hinaaro ïa vau e ani ia ˈna eaha to ˈna huru na roto i to ˈna reo. Ua hape râ ta ˈu parau, ua ani au e hapu anei to ˈna! Aita roa ˈtu o ˈna i au. Noa ˈtu ua hape ta ˈu parau i te tahi taime, ua tutava noa vau i te poro i te taata atoa na roto i to ratou reo tumu.

TE TAHI ATU HOPOIA TEI HOROAHIA MAI

I 1970, ua riro vau ei tiaau haaati. I taua matahiti ra, ua faaite au i te porotarama “Une visite au siège mondial des témoins de Jéhovah” i e rave rahi pǔpǔ taata poro e ora ra i roto i te uru raau. No te farerei ia ratou, e tere au e te tahi atu mau taeae na nia i te vaa. I roto i te vaa, ua tuu matou i te hoê matini hamani uira, te tura mori, te mori teitei e te taihaa taviri hohoˈa. Ua titauhia ia matou ia afai i tera mau taihaa na roto i te uru raau e tae atu i te vahi e patahia ˈi te porotarama. Te haamanaˈo noa ra vau i te huru o te feia tei putuputu no te faaroo i te porotarama. Ua putapû roa ratou i te reira. Ua oaoa roa vau i te tautururaa ia vetahi ê ia haapii no nia ia Iehova e i ta ˈna faanahonahoraa i nia i te fenua. A ite ai e ua nehenehe e rave rahi taata e faafatata ˈtu ia Iehova maoti teie mau ravea, aita vau i tatarahapa noa ˈˈe i te mau haapaeraa atoa ta ˈu i rave.

TE TAURA FIRI TORU

To mâua Ethel faaipoiporaa i Tetepa 1971

Noa ˈtu ua oaoa vau i roto i ta ˈu taviniraa o vau anaˈe, ua hinaaro vau i te hoê hoa faaipoipo. Ua pure ïa vau ia itehia mai ia ˈu hoê vahine o te ineine i te apiti ia ˈu i roto i teie huru taviniraa i te hoê vahi moˈemoˈe. Hoê matahiti i muri aˈe, ua haamatau vau ia Ethel, hoê pionie taa ê o tei ineine i te rave i te mau haapaeraa no te tavini ia Iehova. Mai to ˈna apîraa, ua faahiahia roa o ˈna i te aamu o te aposetolo Paulo tei tavini ia Iehova ma te taime taatoa e ua hinaaro o ˈna e pee i to ˈna hiˈoraa. Ua faaipoipohia mâua i Tetepa 1971 e ua haamata mâua i te tavini i roto i te tuhaa haaati.

I te mea e ua paari Ethel i roto i te hoê utuafare haihai, ua ineine noa ïa o ˈna i te haere na roto i te uru raau no ta mâua mau tere haaati. Ei hiˈoraa, ia tere mâua no te farerei i te mau amuiraa i roto roa i te uru raau, mea iti te taihaa ta mâua e afai. E puˈa mâua i te ahu i roto i te tahora pape e e hopu atoa mâua i roto. Ua amu atoa mâua i te maa ta te mau taeae e tuahine e faaineine na mâua, mai te moo tuatara, te iˈa piranha aore ra te tahi atu mea te noaa mai ia ratou i roto i te uru raau e te tahora pape. Aita anaˈe e farii maa, e faaohipa ïa mâua i te rauere meiˈa. Aita anaˈe e patia, e amu rima noa mâua. A rave ai i teie mau haapaeraa i te roaraa o ta mâua taviniraa, ua piri atu â mâua ia Iehova mai te hoê taura firi toru. (Koh. 4:12) Aita mâua i tatarahapa noa ˈˈe!

I te hoê mahana, a hoˈi ai na te hoê tere farereiraa i te mau taeae, tupu atura ta ˈu i faahiti i te omuaraa. No te puai o te opape, patia ˈtura te muaraa o te vaa i roto i te pape e pee aˈera i nia. Auaa te vai ra to matou ahu poito e aita matou i topa i roto i te anavai. Tera râ, i te mea e ua ô mai te pape i roto i te vaa, ua faarue matou i te maa e vai ra i roto i ta matou mau farii no te tatâ i te pape.

I te mea e aita faahou ta matou e maa, ua taiˈa matou. Aita râ hoê aˈe iˈa ta matou i noaa mai. Pure atura matou ia Iehova no te ani ia ˈna ia horoa mai i te tahi maa na matou. I tera iho â taime, noaa mai nei hoê iˈa e ua paia maitai matou i tera po.

TANE FAAIPOIPO, METUA TANE E TIAAU HAAATI

I muri aˈe e pae matahiti i roto i te taviniraa haaati, ua oaoa roa mâua Ethel i te riroraa mai ei metua. Aita râ mâua i ite eaha te tupu no mâua i muri aˈe. Ua hinaaro mâua Ethel e faaea noa i roto i te taviniraa taime taatoa. I 1976, fanauhia mai ta mâua hoê tamaiti o Ethniël. E piti matahiti e te afa i muri mai, fanauhia mai nei o Giovanni.

Te hoê bapetizoraa i roto i te anavai Tapanahoni piri ia Godo Holo i te pae hitia o te râ o Suriname i 1983

No te hinaaro rahi i Suriname i taua taime ra, ua faaoti te amaa ia tamau noa vau i te tavini ei tiaau haaati, a aupuru noa ˈi mâua i ta mâua na tamaiti. I te taurearearaa mai ta ˈu na tamaiti, ua tonohia vau no te tere i roto i te tahi noa mau amuiraa. I te mau avaˈe atoa, e tavini au e piti hebedoma ei tiaau haaati, e i te toea o te avaˈe, ei pionie ïa i roto i te amuiraa. Mai te peu e mea piri aˈe te mau amuiraa ta ˈu e farerei, e haere atoa mai Ethel e ta mâua na tamaiti na muri ia ˈu. Ia tere râ vau e farerei i te mau amuiraa i roto i te uru raau e ia tupu te mau tairururaa i ǒ, o vau anaˈe ïa te haere.

I roto i te taviniraa haaati, pinepine au i te tere na nia i te vaa no te farerei i te mau amuiraa i te vahi moˈemoˈe

Ua titauhia ia ˈu ia faanaho i te tahi porotarama no ta ˈu mau hopoia. Ua haapao vau ia tamau noa vau e to ˈu utuafare i te haapii i te Bibilia i te mau hebedoma atoa. Ia tere vau e farerei i te mau amuiraa i roto i te uru raau, e tamau ïa Ethel i te haapii e ta ˈu na tamaiti. E rave iho â vau i te taime no to ˈu utuafare. Ia nehenehe au, e hauti matou aore ra e haere matou e mataitai i te tahi mau vahi aita i atea roa i te fare. Aita vau e taoto oioi i te po, e faaineine hoi au i ta ˈu ohipa ei tiaau. Ua riro mau Ethel mai te vahine maitai roa faahitihia i roto i te Maseli 31:15. E tia o ˈna i te poipoi roa no te faaineine i te taofe na matou ia nehenehe matou e taio amui i te irava mahana hou ta mâua na tamaiti e haere ai i te haapiiraa. Ua faahiahia roa vau i ta ˈu vahine no te mau haapaeraa ta ˈna i rave no te tauturu ia ˈu ia haapao i ta ˈu mau hopoia!

Ei metua, ua tutava mâua i te tauturu i ta mâua na tamaiti ia here ia Iehova e ia oaoa i roto i te taviniraa. Ua hinaaro mâua ia rave atoa raua i te taviniraa taime taatoa, eiaha no te faaoaoa ia mâua, no te mea râ na raua iho i maiti. Pinepine mâua i te faaite ia raua i te oaoa ta mâua i ite i roto i te taviniraa. Ua faaite atoa mâua i te mau fifi ta mâua i faaruru e mea nafea Iehova i te tautururaa e i te haamaitairaa i to matou utuafare. Ua haapao atoa mâua ia faahoa ta mâua na tamaiti i te mau taeae e tuahine o te tuu ra i te taviniraa ia Iehova na mua roa i roto i to ratou oraraa.

Ua aupuru noa Iehova ia matou. Papu, ua haapao atoa vau i ta ˈu tuhaa. I to ˈu apîraa, a tavini ai au ei pionie taa ê, ua haapii au e nafea ia faaohipa maitai i te moni, ia noaa mai ia ˈu i te mea e hinaarohia. Noa ˈtu râ, i te tahi taime, ua ere matou i te tahi mau mea. I taua mau taime ra, ua taa ia ˈu e na Iehova i tauturu ia matou. Ei hiˈoraa, i te hopea matahiti 1980 e tae atu i te matahiti 1990, mea fifi roa te oraraa no te mea ua tupu te hoê tamaˈi tivira i Suriname. Ua tamau noa râ Iehova i te aupuru ia matou.—Mat. 6:32.

A FERURI AI I TO ˈU ORARAA

Mai te pae aui i te pae atau: O vau e ta ˈu vahine Ethel

Ta mâua tamaiti matahiapo Ethniël e ta ˈna vahine Natalie

Ta mâua tamaiti Giovanni e ta ˈna vahine Christal

I te roaraa o to matou oraraa, ua tamau noa Iehova i te aupuru ia matou e ua tauturu atoa o ˈna ia oaoa e ia mauruuru noa i te mea e vai ra ia matou. Ua riro ta mâua na tamaiti ei haamaitairaa na mâua e ua oaoa mâua i te tautururaa ia raua ia tavini ia Iehova. Ua oaoa ˈtu â mâua a maiti ai raua i te taviniraa taime taatoa. Ua apiti raua i te mau haapiiraa Kerisetiano e i teie nei, te tavini ra raua e ta raua na vahine i te amaa no Suriname.

Ua paari roa mâua Ethel i teie nei, tera râ, te tamau noa ra mâua i te tavini ei pionie taa ê. No te rahi o ta mâua ohipa, aita ïa to ˈu e taime no te haapii i te ˈau. Aita râ vau i tatarahapa noa ˈˈe. A feruri ai i to ˈu oraraa, te tiaturi papu nei au e ua rave au i te faaotiraa maitai roa ˈˈe a maiti ai i te rave i te taviniraa taime taatoa i to ˈu apîraa.

a A hiˈo i te api 70 o te Buka matahiti a te mau Ite no Iehova 2002 (Farani).

b Ua piahia te aamu o Willem van Seijl “La réalité a dépassé mes attentes” i roto i te Réveillez-vous! o te 8 no Atopa 1999.