Eaha to roto?

Tapura tumu parau

“I roto i te paradaiso tatou e farerei ai!”

“I roto i te paradaiso tatou e farerei ai!”

“Ei te paradaiso oe e o vau atoa.”—LUKA 23:43.

HIMENE: 145, 139

1, 2. Eaha te manaˈo rau o te taata no nia i te paradaiso?

 UA PUTAPÛ roa te aau o te mau taeae e tuahine no te fenua e rave rau i to ratou faarueraa i te vahi i faatupuhia ˈi te hoê tairururaa i Korea. Ua aroha ˈtu hoi to ratou mau taeae ma te pii: “I roto i te paradaiso tatou e farerei ai!” No outou, eaha te paradaiso ta ratou e manaˈo ra?

2 I teie mahana, ua rau te manaˈo o te taata no nia i te paradaiso. E parau vetahi e moemoeâ noa te paradaiso. No te tahi atu, e vahi ïa i reira te taata e oaoa ˈi. No te feia e pohe ra i te poia, e manaˈo paha ratou i te hoê vahi mea rahi te maa. I to te tahi vahine iteraa i te hoê peho tei î i te tiare nehenehe mau, ua na ô oia: “E paradaiso mau teie!” Tera noa â ta te taata e parau no tera vahi noa ˈtu 15 metera te meumeu o te hiona e topa i reira i te mau matahiti atoa. E outou, eaha te puta mai i roto i to outou feruriraa ia faahitihia te parau o te paradaiso? Ua papu anei ia outou e tupu iho â te reira?

3. Ihea te paradaiso i te faahitiraahia no te taime matamua i roto i te Bibilia?

3 Ia au i te Bibilia, i vai na te hoê paradaiso i tahito e e itehia â te reira a muri aˈe. I roto i te Genese te paradaiso i te faahitiraahia no te taime matamua. Te na ô ra te Genese 2:8: “Ua ô hoi te Atua ra o Iehova i te ô . . . i Edene ra [“paradaiso au mau,” huriraa Bibilia Katolika Douay Version], e ua tuu ihora oia i te taata ta ˈna i hamani ra i reira.” Na roto i te reo Hebera, e vahi au mau te auraa o te parau “Edene.” O te hoê ïa aua nehenehe roa tei î i te maa e i reira e itehia ˈi te hau i rotopu i te taata e te animara.—Gen. 1:29-31.

4. No te aha e parauhia ˈi e paradaiso te ô i Edene?

4 Ua hurihia te taˈo Hebera “ô” i te parau Heleni paradeiso. I roto i ta raua buka îite, te faataa ra na aivanaa Bibilia o M’Clintock e Strong eaha te puta mai i roto i te feruriraa o te taata Heleni ia faaroo oia i te parau paradeiso. E manaˈo ïa oia i te hoê aua rahi nehenehe mau i reira e itehia ˈi te raau rahi, te maa hotu rau, te pape mâ e te nǎnǎ animara e amu ra i te matie ruperupe mau. Aita roa e mauiui i reira.—A hiˈo atoa i te Genese 2:15, 16.

5, 6. Mea nafea Adamu raua Eva i te ereraa i te haamaitairaa ia ora i roto i te paradaiso e eaha te uiraa e hiti mai?

5 Mai tera te nohoraa ta te Atua i horoa no Adamu raua Eva i te haamataraa. I to raua râ faaroo-ore-raa ia Iehova, ere atura Adamu e Eva, oia atoa ta raua huaai tamarii, i te haamaitairaa ia ora i roto i te paradaiso. (Gen. 3:23, 24) Ua vai noa râ te ô i Edene e tae roa i te diluvi i te tau o Noa.

6 E ani paha vetahi: “E ite-faahou-hia anei te paradaiso i nia i te fenua i te hoê mahana? Mai te peu e e, te vai ra anei te haapapuraa? E nehenehe anei au e ora i roto i te paradaiso e te feia ta ˈu e here ra? E nafea ia faataa ia vetahi ê e riro iho â te fenua ei paradaiso a muri aˈe?”

HAAPAPURAA E RIRO FAAHOU TE FENUA EI PARADAISO

7, 8. (a) Eaha te parau tǎpǔ ta te Atua i horoa ia Aberahama? (b) No Aberahama, ihea te haamaitairaa ta te Atua i tǎpǔ atu e itehia ˈi?

7 I te mea na Iehova i hamani i te paradaiso i te haamataraa, i roto ïa i ta ˈna Parau tatou e ite ai te parau papu no nia i te paradaiso. A haamanaˈo na ua fafau te Atua e riro te huaai a Aberahama “mai te one tahatai ra.” I muri iho, ua horoa Iehova i teie parau tǎpǔ faufaa roa ia Aberahama: “E maitai te mau fenua atoa o te ao nei i to oe na huaai; o oe i faaroo mai i tau reo nei.” (Gen. 22:17, 18) I muri aˈe, ua faahiti â te Atua i taua parau tǎpǔ ra i te tamaiti a Aberahama e i ta ˈna mootua.—A taio i te Genese 26:4; 28:14.

8 I to ˈna parauraa e haamaitaihia “te mau fenua atoa o te ao nei,” aita Aberahama i manaˈo noa ˈˈe i te hoê haamaitairaa i roto i te paradaiso i nia i te raˈi. Ua papu ïa i te hoa o te Atua e itehia tera mau haamaitairaa i nia i te fenua. Te vai ra anei te tahi atu haapapuraa Bibilia e ite-faahou-hia te paradaiso i nia i te fenua?

9, 10. Eaha te tahi atu mau parau o te haapapu ra e ite-faahou-hia te paradaiso i nia i te fenua?

9 Maoti te varua moˈa, ua aratai atoa te Atua ia Davida, hoê o ta Aberahama huaai, ia tohu i te huru oraraa e itehia a muri aˈe i nia i te fenua. Ua faaite Davida e haamouhia te feia ino, “area te feia mǎrû ra, e parahi ïa i te fenua, e oaoa ratou i te rahi o te hau ra.” (Sal. 37:1, 2, 10, 11) Ua tohu atoa Davida: “E parahi te feia parau-tia i nia i te fenua, e parahi tamau â ratou i reira.” (Sal. 37:29; Sam. 2, 23:2) E ere anei i te parau tamahanahana? E nehenehe mau te feia e rave ra i te hinaaro o te Atua e tiaturi papu o te feia parau-tia anaˈe te ora i nia i te fenua o te faariro-faahou-hia ei paradaiso.

Te haapapu ra te mau parau tohu e riro faahou mai te fenua ei paradaiso

10 I te roaraa râ o te tau, ua faarue te rahiraa Iseraela ia Iehova e i ta ˈna haamoriraa moˈa. Vaiiho atura te Atua i to Babulonia ia haamou ia Ierusalema e ia hopoi tîtî i to ˈna nunaa. (Par. 2, 36:15-21; Ier. 4:22-27) Na roto râ i ta ˈna mau peropheta, ua tohu te Atua e hoˈi faahou ta ˈna mau tavini i Ierusalema e 70 matahiti i muri aˈe. Ua tupu te mau parau atoa mai ta te Atua i fafau. E hiˈopoa anaˈe te tahi o tera mau parau tohu o te haapapu mai e riro faahou te fenua ei paradaiso.

11. Inafea te Isaia 11:6-9 i te tupuraa i te taime matamua e eaha te uiraa e hiti mai?

11 A taio i te Isaia 11:6-9. Na roto i te peropheta Isaia, ua faaite te Atua e ite to ˈna nunaa i te hau ia hoˈi ratou i to ratou fenua. Eita te animara e te taata e haafifi ia ratou. Eita atoa te feia apî e te ruhiruhia e mǎtaˈu faahou. E ere anei mai tera te huru oraraa i roto i te ô i Edene ra? (Isa. 51:3) Ua tohu atoa Isaia o te fenua taatoa, eiaha noa râ te nunaa Iseraela, “te ite ia Iehova, mai te vairaa miti e î i te miti ra.” Eaha ta te reira e haapapu mai ra? A muri aˈe ïa teie mau parau tohu e tupu roa ˈi!

12. (a) Eaha te mau haamaitairaa ta te mau Iseraela i fanaˈo a hoˈi mai ai na Babulonia mai? (b) Eaha te haapapu ra a muri aˈe te Isaia 35:5-10 e tupu roa ˈi?

12 A taio i te Isaia 35:5-10. Ua tohu â Isaia eita te animara e te taata e haafifi i te mau Iseraela o te hoˈi mai na Babulonia mai. Mai i roto i te ô i Edene ra, e auhune te maa i to ratou fenua no te pape rahi e faarari maitai i te repo. (Gen. 2:10-14; Ier. 31:12) Te tiai ra anei tatou i te tahi atu tupuraa o tera parau tohu? A tapao na te parauhia ra e faaorahia te matapo, te pirioi e te tariˈa turi. Aita te reira i tupu i nia i te mau Iseraela o tei hoˈi mai na Babulonia mai. E haapapuraa ïa a muri aˈe te Atua e faaore roa ˈi i te maˈi atoa!

13, 14. Mea nafea te Isaia 65:21-23 i te tupuraa a hoˈi mai ai te mau Iseraela na Babulonia mai e e nafea te reira e tupu ai a muri aˈe? (A hiˈo i te hohoˈa matamua.)

13 A taio i te Isaia 65:21-23. I te taeraa ˈtu te mau ati Iuda i to ratou fenua, ua ino roa te mau fare e te mau faaapu. Maoti râ te haamaitairaa a te Atua, ua patu faahou ratou i to ratou iho fare e ua amu i te maa ta ratou iho i tanu!

14 I roto i tera mau irava, te faaauhia ra to tatou pue mahana i “te mau mahana o te raau” o te nehenehe hoi e ora e tausani matahiti te maoro. E ia naea ia tatou tera faito, e titauhia te hoê ea maitai roa! Hau roa ˈtu ïa te maitai ia ora te taata ma te hau! Afea te reira e tupu ai? A muri aˈe ïa ia riro te fenua taatoa ei paradaiso!

Afea ta Iesu parau e tupu ai? (A hiˈo i te paratarafa 15, 16)

15. Eaha te tahi mau haamaitairaa ta Isaia i tohu?

15 Ua hiˈo mai nei tatou i te tahi mau parau tohu o tei faaite mai i te huru oraraa i roto i te paradaiso a muri aˈe. O te feia anaˈe e haamaitaihia e te Atua te parahi i nia i te fenua nei. Eita te animara e te taata e hamani ino i te tahi e te tahi. E faaorahia te mau maˈi atoa mai te matapo, te tariˈa turi e te pirioi. Na te taata iho e patu i to ratou fare e e tanu i ta ratou maa. E ora maoro aˈe te taata i te mau tumu raau. Mea rahi ïa te irava Bibilia o te haapapu ra e ite-faahou-hia te paradaiso i nia i te fenua. Eita râ paha vetahi e tiaturi e tupu iho â te reira. E nafea ïa tatou ia faataa ˈtu? No te aha tatou e tiaturi papu ai e riro iho â te fenua ei paradaiso i te hoê mahana? E haapapuraa aueue ore ta Iesu i horoa mai.

TE HOÊ PARADAISO I NIA I TE FENUA!

16, 17. I roto i teihea tupuraa Iesu i te faahitiraa i te parau o te paradaiso?

16 Noa ˈtu aita ta ˈna e hara, ua faautuahia e ua patitihia Iesu i nia i te pou haamauiuiraa. E piti atoa ati Iuda rave hara tei patitihia, hoê i te pae aui e hoê i te pae atau o Iesu. Ua taa i te tahi e arii o Iesu, no reira oia i na ô ai: “Iesu, haamanaˈo mai oe ia ˈu ia tae oe i roto i ta oe Faatereraa arii.” (Luka 23:39-42) Mea faufaa ta Iesu i pahono i tera taata, te haapapu ra hoi te reira eaha ta tatou e ite a muri aˈe. Ua papaihia tera mau parau i roto i te Luka 23:43. Ua huri vetahi aivanaa i taua irava ra mai teie: “Oia mau ta ˈu e parau atu ia oe, ei te paradaiso oe e o vau atoa i teie mahana.” Eaha râ ta Iesu i hinaaro e faaite ia ˈna i faahiti i te parau “i teie mahana”?

17 I roto i te tahi mau reo o teie tau, e faaohipahia te mau tapao faatomaraa no te haamatara i te auraa o te tahi parau. I roto râ i te mau papai Heleni tahito roa, eita te reira e ite-pinepine-hia. E nehenehe atoa te feia huri e taui i te apaparaa parau ia au i ta ratou i taa, e mea rahi tei na reira i roto i te tahi atu mau huriraa Bibilia. No reira e ui iho â ïa tatou, ua parau anei Iesu: “Oia mau ta ˈu e parau atu ia oe, ei te paradaiso oe e o vau atoa i teie mahana”? Aore ra, “Oia mau ta ˈu e parau atu ia oe i teie mahana: Ei te paradaiso oe e o vau atoa”?

18, 19. Eaha te tauturu mai ia taa i ta Iesu i hinaaro e parau?

18 A haamanaˈo na ua parau Iesu i ta ˈna mau pǐpǐ: “E vai atoa ïa te Tamaiti a te taata nei i raro i te repo e toru rui e toru ao.” E ua na ô atoa: “E tuuhia te Tamaiti a te taata nei i te rima o to ˈna mau enemi, e taparahi pohe ratou ia ˈna, e i te toru o te mahana, e faatiahia mai oia.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34) Ua haapapu te aposetolo Petero e tera iho â tei tupu. (Ohi. 10:39, 40) Aita ïa Iesu i haere i roto i te paradaiso i te mahana iho â i parau ai oia i te taata rave hara. Te faaite ra te Bibilia ua taoto Iesu “i roto i te Apoo” e toru mahana e ua faatiahia mai oia i muri iho.—Ohi. 2:31, 32. *

19 Ua faahiti ïa Iesu i te mau parau, “Oia mau ta ˈu e parau atu ia oe i teie mahana” no te tauturu i te taata rave hara ia haafaufaa i ta ˈna e parau atu i muri iho. Mea matau-atoa-hia tera huru faahitiraa parau i te tau o Mose. Ua na ô atoa hoi Mose i te hoê mahana: “E teie nei mau parau ta ˈu e parau atu ia oe i teie nei mahana.”—Deut. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Eaha ˈtu â te tauturu mai ia taa i ta Iesu mau parau?

20 Ia au i te faataaraa a te tahi taata huri Bibilia no te pae Hitia o te râ no Ropu, o te parau ‘i teie mahana’ te haafaufaahia ra i roto tera irava. Mea tano ïa ia huri, “Oia mau ta ˈu e parau atu ia oe i teie mahana: Ei te paradaiso oe e o vau atoa.” Te na ô ra taua taata huri ra: “E faaite te reira ua horoahia te hoê parau fafau i taua mahana ra, e tupu râ te reira i muri aˈe.” Ua matau te feia no tera tuhaa fenua i te paraparau mai tera no te haapapu ua faahitihia te hoê parau fafau i te hoê mahana e e parau papu te reira. I roto i te tahi huriraa Bibilia reo Syriaque no te mau matahiti 1600, ua hurihia tera irava mai teie: “Amene, i teie mahana te parau atu nei au ia oe ei te ô i Edene oe e o vau atoa.” E ere anei taua parau fafau ra i te mea mahanahana?

21. Eaha te haamaitairaa tei ore i horoahia i te taata rave hara e no te aha?

21 Ua fafau anei Iesu e haere tera taata rave hara i roto i te hoê paradaiso i te raˈi? Aita. Aita tera taata rave hara i ite ua haamau Iesu i te hoê faufaa e ta ˈna mau aposetolo taiva ore no te faatere e o ˈna i te raˈi. (Luka 22:29) Hau atu â, aita tera taata rave hara i bapetizohia. (Ioa. 3:3-6, 12) Eaha te paradaiso ta Iesu i manaˈo? O te hoê paradaiso ïa i nia i te fenua ta Iesu i fafau i tera taata rave hara. Tau matahiti i muri aˈe, ua ite orama te aposetolo Paulo i te hoê taata o tei ravehia ˈtu “i roto i te paradaiso.” (Kor. 2, 12:1-4) Noa ˈtu ua maitihia Paulo e te tahi atu mau aposetolo no te ora e no te faatere i nia i te raˈi, ua ite orama oia i te hoê paradaiso no a muri aˈe. E itehia anei tera paradaiso i nia i te fenua? E ora anei outou i roto i tera paradaiso?

A TIAI MAITE I TE PARADAISO!

22, 23. Eaha ta outou e tiai maite nei?

22 A haamanaˈo ua faaite Davida ia tae i te hoê mahana, “e parahi te feia parau-tia i nia i te fenua.” (Sal. 37:29; Pet. 2, 3:13) I tera taime, e haapao ïa te mau taata atoa i nia i te fenua i te mau faaueraa tia a te Atua. Na roto ia Isaia, ua tohu te Atua: “Mai te mau mahana o te raau nei te mau mahana o to ˈu ra mau taata.” (Isa. 65:22) I roto i te ao apî, e ora ïa te feia e tavini ia Iehova e rave rahi tausani matahiti. Mea papu anei tera mau parau? E. Ia au hoi i te Apokalupo 21:1-4, e haamaitai te Atua i te huitaata e “e ore roa te pohe.”

23 Mea papu ïa ta te Bibilia e haapii ra no nia i te paradaiso. Noa ˈtu ua ere Adamu raua Eva i tera haamaitairaa, e ite-faahou-hia te paradaiso i nia i te fenua. Ua faaite Davida o te feia mǎrû e te parau-tia te parahi e te ora e a muri noa ˈtu i nia i te fenua. E tauturu mai te mau parau tohu a Isaia ia tiai maite i te taime e riro roa ˈi te fenua ei paradaiso nehenehe mau. Afea te reira e itehia ˈi? I te taime ïa e tupu ai ta Iesu i parau i te taata rave hara! A tiai maite ïa i tera paradaiso no te ite i te tupuraa o teie mau parau: “I roto i te paradaiso tatou e farerei ai!”

^ Ua parau te aivanaa Marvin Pate, ua tiaturi e rave rahi aivanaa i tera iho â mahana Iesu i te poheraa e te haereraa i roto i te paradaiso. No Marvin râ, aita tera faataaraa e tuati ra i ta te Bibilia e parau ra. Ia au i te faatiaraa Bibilia, ua vai Iesu i roto i te Apoo e i muri aˈe roa oia i te haereraa i te raˈi.—Mat. 12:40; Ohi. 2:31; Roma 10:7.