Eaha to roto?

Tapura tumu parau

“Eaha te tupu ra i Farani?”

“Eaha te tupu ra i Farani?”

“Eaha te tupu ra i Farani?”

“Tiamâraa, tiamâraa here,” to roto teie mau parau i te himene aiˈa Farani “La Marseillaise.” Aita e feaaraa, e tia ia haafaufaahia te tiamâraa. Tera râ, te faatupu ra te tahi mau tupuraa apî i Farani i te tahi haapeapearaa no te mea aita te mau tiamâraa tumu e faaturahia ra. No reira, i te Mahana pae 3 no Novema 2000, tau ahuru tausani Ite no Iehova tei opere i te hoê taatoaraa 12 mirioni api parau taa ê ra “Que se trame-t-il en France? Les libertés pourraient-elles régresser?”

TAU matahiti i teie nei to te mau Ite no Iehova i Farani faahuehueraahia e te mau taata poritita e te feia patoi i te mau pǔpǔ iti faaroo huru rau. Ua haafifi te reira i te mau Ite, ei melo taitahi, ei amuiraa, e ei fenua. Tera râ, i te 23 no Tiunu 2000, ua horoa te Tiripuna nui, te tiripuna hau teitei roa ˈˈe i Farani, i te hoê faaotiraa eita e moehia o tei haapapu i te manaˈo rahi o na tiripuna nainai aˈe e 31 i roto i na hau atu i te 1 100 haavaraa. Ua haapapu te tiripuna teitei e ua tuati roa te haamoriraa a te mau Ite no Iehova i te ture Farani e ua faatiahia eiaha e tute i ta ratou mau Piha a te Basileia mai te tahi atu â mau haapaoraa.

Aita roa ˈtu râ te Faatere hau Farani o te faanavairaa faufaa e faatura ra i teie faaotiraa, te tamau noa ra oia i te patoi i te oreraa te mau Ite no Iehova e aufau i te tute ia au i ta te ture i faataa no te mau faanahonahoraa faaroo. Ua tute te Faatere hau e 60 % i nia i te mau ô a te mau Ite e te mau hoa i roto i na amuiraa 1 500 i Farani. Te haavahia ra teie ohipa i teie nei.

Ua ravehia te ohipa i faahitihia aˈenei no te faaite roa i teie manaˈo tuati ore e no te haamahitihiti i te mau fifi atâta i roto i taua tuteraa etaeta ra e i roto i te mau ture e pûpûhia o te faaore i te tiamâraa faaroo no te taatoaraa. *

Hoê mahana roa

I te hora 2 i te aahiata i haamata ˈi te mau Ite no te tahi mau amuiraa i te opereraa i mua i te mau vahi tapearaa pereoo auahi, te mau fare tapihaa, e i te mau tauraa manureva. I te hora 6, ua ara o Paris. Fatata e 6 000 rima tauturu e tia noa ra i te mau vahi e nehenehe ai ratou e farerei i te mau taata o te haere ra i ta ratou ohipa. Te na ô ra te hoê vahine apî e: “Mea maitai ta outou ohipa e rave ra no te tiamâraa i te pae haapaoraa. E ere no te mau Ite no Iehova noa.” I Marseille, ua hau atu i te 350 Ite tei opere i te api parau i te mau vahi tapearaa pereoo na raro i te fenua e i roto i te aroâ. I roto hoê hora, ua haapuroro te radio i te opereraa, ma te parau i te feia e faaroo ra eiaha e maere ia farerei te mau Ite no Iehova ia ratou. I Strasbourg, te pu o te Tiripuna Europa no te mau tiaraa o te taata, te tia noa ra te mau horopatete te tahi i muri mai i te tahi i te vahi tapearaa pereoo auahi a tiai noa ˈi i ta ratou api parau. Te parau ra te hoê paruru e, noa ˈtu e aita oia e farii ra i ta tatou mau tiaturiraa, te anaanatae ra oia i ta tatou haavaraa, i te mea e mea faufaa e mea tia ta tatou aroraa.

I te hora 8, noa ˈtu te ûa puai, e 507 Ite i te oire o Grenoble o te mau Alpes tei opere i te api parau i roto i te mau aroâ aore ra tei tuu atu i roto i te mau afata rata. A ite ai te mau taata faahoro pereoo e tramway i te ohipa e tupu ra, ua tapea ratou i to ratou pereoo no te ani i te tahi api parau. I te oire tooa o te râ o Poitiers, e api parau aˈena ta te mau horopatete o te pereoo auahi tei tae mai i te hora 9 o tei horoahia ˈtu i to ratou revaraa mai. I Mulhouse, i pihai i te otia o Heremani, e 40 000 api parau tei opere-aˈena-hia.

I te hora 10, mea rahi te amuiraa tei opere hau atu i te afaraa o ta ratou mau api parau. I taua poipoi ra, mea iti roa te taata tei ore i rave i te api parau, e ua noaa mai te tahi mau aparauraa anaanatae. I Besançon, e hau atu noa i te 80 kilometera i te atea i te otia o Herevetia, ua faaite te hoê taata apî i to ˈna anaanatae i te Bibilia e ua ui oia no te aha te Atua e faatia ˈi i te mauiui. Ua titau manihi te Ite ia ˈna ia tamau raua i te tauaparau i te Piha a te Basileia fatata, i reira, ua haamata-oioi-hia te hoê haapiiraa bibilia i nia i te buka rairai ra Eaha ta te Atua e titau ra ia tatou?

I te hora 12, mea rahi te mau Ite o tei poro hoê aore ra e piti hora i te maoro i te taime tamaaraa. I te avatea, ua tamau noa te opereraa, e mea rahi te mau amuiraa o tei faaoti i te hora 3 aore ra i te hora 4 i taua avatea ra. I te mataeinaa pu o Reims, ua faaite te tahi mau taata o tei haapii na aore ra o tei amui na i te mau Ite no Iehova i mutaa iho, i to ratou hinaaro e apiti faahou i te amuiraa. I Bordeaux, e toru haapiiraa bibilia i te fare o te taata tei haamatahia. I taua noa oire ra, ua ite atu te hoê Ite i te hoê pueraa api parau i nia i te iri tapihooraa i to ˈna tomoraa ˈtu i roto i te hoê fare toa no te hoo mai i te hoê vea. Ua horoahia te hoê api parau na te fatu fare toa, te hoê Ite tahito, e i te taaraa ia ˈna te faufaaraa o te reira, ua nenei faahou oia i te api parau no te opere atu.

I Le Havre, i Normandie, ua huru ê te hoê vahine Porotetani o tei faaroo i roto i te radio e te tutehia ra te mau ô a te mau Ite no Iehova. Ua farii oia ma te aau tae i te api parau e ua haapopou oia i te mau Ite no to ratou pahonoraa ma te itoito i tera ohipa tano ore. I te hora 7 mairi e 20 minuti i te ahiahi, i roto i te mau parau apî o te afata teata o te tuhaa fenua i Lyon, teie tei parauhia no nia i te opereraa: “I teie poipoi, mea ohie aˈe i te ape i te mau totapa ûa i te ape i te mau api parau a te mau Ite no Iehova.” Ua uiuihia e piti Ite o tei faataa i te mau tumu i ravehia ˈi tera opereraa.

Ua opere te tahi mau Ite o tei hinaaro e haa i muri aˈe i ta ratou ohipa i roto i te ao, i te tahi mau api parau na te feia e hoˈi ra i ǒ ratou mai te ohipa mai e ua tuu i te tahi atu i roto i te mau afata rata. I na oire o Brest e o Limoges—tei tui hoi te roo no ta ˈna porcelaine—o te feia o tei faarue i te hohoˈa teata i te hora 11 i te po te feia hopea o te mahana o tei horoahia ˈtu te api parau. Ua haaputuhia te mau api parau e toe ra e ua operehia i te poipoi aˈe.

Mau faahopearaa

Ua papai te hoê Ite e: “Te manaˈo ra to matou mau enemi e te haaparuparu ra ratou ia matou. Inaha, mea ê roa tei tupu.” I roto i te rahiraa o te mau amuiraa, e hau atu i te 75 % o te mau Ite o tei apiti i roto i te opereraa i taua mahana ra, ua rave te tahi pae 10, 12, aore ra 14 hora i roto i teie ohipa. I Hem, i te pae apatoerau o Farani, i muri aˈe i te hoê po ohiparaa, ua opere te hoê Ite i te api parau mai te hora 5 i te poipoi e tae atu i te hora 3 i te avatea. I te oire tapiri o Denain, e amuiraa hoi to reira mai te matahiti 1906 mai â, e 75 Ite tei rave e 200 hora no te opere i te api parau i te Mahana pae. Ua faaoti papu atoa te tahi atu, noa ˈtu te matahiti rahi, te paruparu, te ûa puai, e apiti atoa ˈtu. I Le Mans, ei hiˈoraa, e toru vahine ruhiruhia e 80 matahiti e tiahapa tei rave e piti hora no te tuu i te api parau i roto i te mau afata rata, e ua opere te hoê Ite i nia i te hoê parahiraa huira i te api parau i mua i te vahi tapearaa pereoo auahi. E mea faaitoito mau â ia ite e rave rahi mau Ite o tei faaea na i te poro, e rave ra i teie ohipa taa ê!

Aita e feaaraa, ua horoa teie opereraa i te hoê faaiteraa rahi. Ua horoahia te hoê api parau na te feia no te mau huru oraraa atoa, mea rahi hoi o ratou mea varavara i te farereihia i ǒ ratou. E rave rahi taata tei manaˈo e ua hau atu â teie ohipa i ravehia i te paruru i te mau faufaa a te mau Ite. Mea rahi o tei faariro i te reira mai te hoê parururaa i te tiamâraa o te manaˈo haava e te haamoriraa no te taatoaraa i Farani. Ei haapapuraa i te reira, ua ani te taata i te tahi atu â mau api parau no te horoa na to ratou mau hoa, mau hoa ohipa, aore ra fetii.

Oia, te oaoa ra te mau Ite no Iehova i Farani i te faaite i te iˈoa o Iehova e i te paruru i te mau faufaa a te Basileia. (Petero 1, 3:15) To ratou tiaturiraa haavare ore, ia ‘parahi hauti-ore-hia ïa ratou ma te hau, ma te paieti, e ma te tura.’—Timoteo 1, 2:2.

[Nota i raro i te api]

^ Ua tupu te hoê â opereraa i te avaˈe Tenuare 1999 no te patoi i te paetahiraa i te pae haapaoraa. A hiˈo i Te Pare Tiairaa o te 1 no Atete 1999, api 9, e te Annuaire des Témoins de Jéhovah 2000, mau api 24-26.