Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Aratairaa maitai te tautooraa na te ao atoa

Aratairaa maitai te tautooraa na te ao atoa

Aratairaa maitai te tautooraa na te ao atoa

E taata papai e e rohipehe te taata. Ua î to ˈna aau i te tiaturiraa no te tau no a muri aˈe. Fatata e 90 matahiti aˈenei, ua feruri oia i te hoê vahi “mea taiâ ore te feruriraa e mea faateitei te upoo; mea tamoni ore te ite; aita te ao i vahihia e te mau otia aiˈa oti noa; e parauhia te parau mau; [e] e faaitoito te taata ma te rohirohi ore i te titau i te huru tia roa.”

TE FAAITE ra teie taata papai i te tiaturiraa e ia tae i te hoê mahana, e fanaˈo te feia o to ˈna fenua e te toea o te ao i te hoê vahi mai tera. Ahiri e i teie mahana te ora noa ra teie rohipehe i noaa te re Nobel, papu maitai e e inoino roa oia. Noa ˈtu ta ˈna mau haereraa i mua e mau itearaa atoa, te amahamaha roa ˈtura te ao. E mea peapea te tiaturiraa taatoa o te oraraa no a muri aˈe o te taata.

I to ˈna uiraahia no te aha te haavîraa uˈana i fa taue ai i rotopu i te tahi mau pǔpǔ i roto i to ˈna fenua, ua faaite te hoê taata faaapu i te mea ta ˈna i manaˈo e tera te tumu. “No te mau aratai iino,” ta ˈna ïa i parau. I roto i ta ˈna buka Humanity—A Moral History of the Twentieth Century, te faaite ra te taata tuatapapa ra o Jonathan Glover i te hoê â manaˈo: “E ere te haapoheraa [i roto i te hoê â fenua] i te hoê fa-taue-raa mai o te riri i te opu ê, ua opuahia râ e te feia e hinaaro ra e tapea noa i te mana.”

I te tupuraa te tamaˈi i rotopu e piti repupirita o te Yougoslavie tahito i te omuaraa o te mau matahiti 1990, ua papai te hoê vahine papai vea e: “E rave rahi matahiti to matou ora-amui-raa ma te oaoa e i teie nei, ua tae roa matou i te taparahi i ta matou iho mau aiû. Eaha hoi to matou?”

Tau tausani kilometera ia Europa, te vai ra te fenua Inidia, te vahi fanauraa o te rohipehe i faahitihia i te omuaraa. I roto i te hoê oreroraa “E nehenehe anei Inidia e ora ˈtu ei hoê nunaa?,” ua tapao te taata papai o Pranay Gupte e: ‘Fatata e 70 % o te huiraatira rahi o Inidia i iti aˈe i te 30 matahiti, aita râ e aratai no te horoa ˈtu i te hohoˈa e pee.’

I te tahi mau fenua, ua tia i te mau aratai ia vaiiho i to ratou tiaraa no te mau pariraa i te peu haapiˈo. No te mau tumu rau, te fifihia ra te ao i te pae aratairaa. Te haapapu ra te mau huru tupuraa i te tanoraa o te mau parau a te hoê peropheta i ora na fatata e 2 600 matahiti aˈenei. Ua parau oia e: “E ere tei te taata iho to ˈna haerea; e ere hoi tei taua taata e haere ra i te haapao i to ˈna taahiraa.”—Ieremia 10:23.

Te vai ra anei te ravea no te faatitiaifaro i te ahoaho o teie nei ao? O vai te nehenehe e aratai i te huitaata i roto i te hoê ao eita te taata e amahamaha faahou i te tamaˈi e eita ratou e riaria faahou, mea tamoni ore te ite mau e mea pue noa, e i reira te huitaata e haere tia ˈtu ai i te huru tia roa?

[Faaiteraa i te fatu o te hohoˈa i te api 3]

Fatmir Boshnjaku