Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Mea riri na Iehova te haerea haavare

Mea riri na Iehova te haerea haavare

Mea riri na Iehova te haerea haavare

‘Eiaha tatou ia haavare te tahi i te tahi.’—MALAKI 2:10.

1. Eaha ta te Atua e titau ia tatou ia hinaaro tatou e fanaˈo i te ora mure ore?

 TE HINAARO ra anei outou i te ora mure ore? Tei ia outou ra taua tiaturiraa ra i fafauhia i roto i te Bibilia, e na ô paha ïa outou e, ‘Oia iho â ïa.’ Ia hinaaro râ outou ia haamaitai te Atua ia outou i te ora mure ore i roto i ta ˈna ao apî, e tia e ia raea ia outou ta ˈna mau titauraa. (Koheleta 12:13; Ioane 17:3) Mea tano ore anei ia titau i te taata tia ore ia na reira? Eita, te faaitoito maira hoi Iehova e: “Hinaaro hoi au i te aroha eiaha te tusia; e te ite i te Atua eiaha te mau tusia taauahi.” (Hosea 6:6) E raea atoa ïa i te mau taata tia ore te mau titauraa a te Atua.

2. Mea nafea to te mau Iseraela e rave rahi haavareraa ia Iehova?

2 E ere râ o te taata atoa te hinaaro e haapao i ta Iehova parau. Te faaite ra Hosea e e rave rahi atoa Iseraela tei ore i hinaaro. Ei nunaa, ua farii ratou e ô i roto i te hoê faufaa, te hoê parau faaau, e auraro i te ture a te Atua. (Exodo 24:1-8) Aita râ i maoro, ‘ua hapa ratou i te faufaa’ na roto i te ofatiraa i ta ˈna mau ture. No reira Iehova i parau ai e ua “haavare” taua mau Iseraela ra ia ˈna. (Hosea 6:7) E e rave rahi tei na reira atoa mai reira mai. Mea riri râ na Iehova te haerea haavare, i nia anei ia ˈna aore ra i nia i te feia e here e e tavini ra ia ˈna.

3. Eaha te faahohonuraa e ravehia i roto i teie haapiiraa?

3 E ere o Hosea anaˈe te peropheta tei haamahitihiti i te manaˈo o te Atua i te haavare, te hoê manaˈo e tia ia tatou ia farii ia hinaaro tatou e fanaˈo i te hoê oraraa oaoa. I roto i to mua ˈtu tumu parau, ua haamata tatou i te faahohonu i te rahiraa o te poroi parau tohu a Malaki, na nia i te pene matamua o ta ˈna buka. I teie nei, e haere anaˈe i nia i te pene 2 o taua buka ra e hiˈo e nafea te faataa-faahou-raahia te manaˈo o te Atua i te haavare. Noa ˈtu e te faahiti ra o Malaki i te huru tupuraa e ite-rahi-hia ra i roto i te nunaa o te Atua tau ahuru matahiti i muri aˈe i to ratou hoˈiraa mai mai te faatîtîraa i Babulonia, mea faufaa mau taua pene 2 ra no tatou i teie tau.

Mau tahuˈa tei hapa

4. Eaha te faaararaa a Iehova i te mau tahuˈa?

4 E haamata te pene 2 ma te faahaparaa a Iehova i te mau tahuˈa ati Iuda no to ratou faarueraa i to ˈna mau eˈa parau-tia. Ia ore ratou e haapao i ta ˈna aˈoraa e e faatitiaifaro i to ratou mau eˈa, mea papu e e tae mai te mau faahopearaa iino. A tapao na i na irava matamua e piti: “E te feia tahuˈa, na outou teie nei parau. Ia ore outou ia faaroo, e ia ore ia haapao ma te aau atoa, e ia haamaitai mai i to ˈu nei iˈoa, te parau maira Iehova sabaota ra, e tuu vau i te ino i nia ia outou, ia faainohia to outou maitai.” Ahiri te mau tahuˈa i haapii i te ture a te Atua i te nunaa e i haapao atu, ua haamaitaihia ïa ratou. No to ratou râ tâuˈa ore i te hinaaro o te Atua, e faaino maoti te tae mai. Tae noa ˈtu te mau haamaitairaa ta te mau tahuˈa e faahiti, e riro ïa ei faaino.

5, 6. (a) No te aha te mau tahuˈa i riro ai ei feia hapa mau? (b) Mea nafea to Iehova faaiteraa e te vahavaha ra oia i te mau tahuˈa?

5 No te aha te mau tahuˈa i riro ai ei feia hapa mau? Te horoa ra te irava 7 i te hoê faataaraa maramarama: “Ia tapea hoi to te tahuˈa ra vaha i te ite, e ia imi hoi ratou i te ture i to ˈna vaha, o te vea hoi oia na Iehova sabaota ra.” Hau atu i te hoê tausani matahiti na mua ˈtu, ua parau te mau ture a te Atua tei horoahia ia Iseraela na roto ia Mose e na te mau tahuˈa te hopoia ‘e haapii i te tamarii a Iseraela i te mau haapaoraa atoa ta Iehova i parau mai.’ (Levitiko 10:11) Ma te peapea, i muri aˈe, ua tapao te taata i papai i te Paraleipomeno 2, 15:3 e: “E rave rahi hoi te mahana, aita o Iseraela Atua mau, aita e tahuˈa ia haapii mai, aita hoi e ture.”

6 I te tau o Malaki, i te senekele 5 H.T.T., hoê â te huru tupuraa o te mau tahuˈa. Aita ratou e haapii ra i te Ture a te Atua i te nunaa. E au ïa taua mau tahuˈa ra ia titauhia e faˈi i te parau. A tapao na i te mau parau teimaha ta Iehova i faatae atu i nia ia ratou. Te na ô ra te Malaki 2:3 e: ‘E titiri au i te repo i nia i to outou mata, i te repo no ta outou mau oroa moˈa ra.’ Auê ïa avau e! I hopoihia na te tutae o te mau animara i pûpûhia ei tusia i rapae mai i te tiahapa e tahu i te auahi. (Levitiko 16:27) Ia parau râ Iehova ia ratou e e titirihia te tutae i nia i to ratou mata, te faaite maitai ra ïa oia e te vahavaha ra e te patoi ra oia i ta ratou mau tusia e te feia e pûpû ra i te reira.

7. No te aha Iehova i riri ai i te mau orometua haapii i te Ture?

7 E rave rahi senekele hou te tau o Malaki, ua faataa Iehova e na te mau ati Levi e haapao i te sekene e i muri aˈe, i te hiero e te taviniraa moˈa. O ratou te mau orometua haapii a te nunaa o Iseraela. Tei te amo-maite-raa i ta ratou hopoia te ora e te hau no ratou e no te nunaa. (Numera 3:5-8) Ua ere râ te mau ati Levi i te mǎtaˈu i te Atua o te omuaraa ra. No reira Iehova i parau ai ia ratou e: “Ua faarue râ outou i te eˈa nei; e rave rahi tei turori i te ture nei ia outou; ua faaino outou i te faufaa a Levi . . . outou aore i haapao i ta ˈu nei parau.” (Malaki 2:8, 9) No to ratou oreraa e haapii i te parau mau e to ratou hiˈoraa ino, ua haavare te mau tahuˈa i te mau Iseraela e rave rahi, ua tano ïa Iehova i te ririraa ia ratou.

Tapearaa i te mau ture aveia a te Atua

8. E titau-hua-raa anei ia haapao te taata i te mau ture aveia a te Atua? A faataa na.

8 Eiaha tatou ia manaˈo e e au i taua mau tahuˈa ra te aumauiui e i tia na ia faaorehia ta ratou hara no te mea e taata tia ore noa ratou e aita i maraa ia ratou i te haapao i te mau ture aveia a te Atua. Teie râ, e nehenehe ta te taata e haapao i te mau faaueraa a te Atua, eita hoi Iehova e titau ia ratou i tei ore e maraa ia ratou. Ua haapao paha te tahi nau tahuˈa i taua tau ra i te mau ture aveia a te Atua, e aita e feaaraa e ua na reira te hoê i muri aˈe—oia o Iesu, te “Tahuˈa Rahi” faahiahia ra. (Hebera 3:1) E nehenehe mau e parau no nia ia ˈna e: “Te ture ra i te parau mau, tei roto ïa i to ˈna vaha, e aore hoi e hapa o roto i to ˈna utu: ua amui atoa mai i to ˈna haerea ia ˈu nei ma te hau e te parau au, e rave rahi ta ˈna i faafariu mai i te ino ra.”—Malaki 2:6.

9. Na vai i faaite i te parau mau ma te haapao maitai i to tatou nei tau?

9 Na reira atoa, ua hau atu i te hoê senekele i teie nei, ua tavini te mau taeae faatavaihia o te Mesia, te feia e tiaturi ra e haere i te raˈi, ei “autahuˈa moˈa, ei hopoi i te tusia varua e au i te Atua.” (Petero 1, 2:5) Na ratou na mua i faaite i te mau parau mau bibilia ia vetahi ê. A farii ai outou i te parau mau ta ratou e haapii ra, aita anei outou i ite roa ˈtu e to roto te ture iho o te parau mau i to ratou vaha? Ua tauturu ratou i te haafariu mai i te feia e rave rahi i te hape i te pae faaroo, no reira i teie nei, e mau mirioni taata na te ao atoa tei ite i te parau mau bibilia e te tiaturi i te ora mure ore. Tei ia ratou atu ai te fanaˈoraa otahi e haapii i te ture o te parau mau i te tahi atu â mau mirioni taata.—Ioane 10:16; Apokalupo 7:9.

Te tumu e ara ˈi

10. No te aha e tumu ai ta tatou e ara ˈi?

10 E tumu râ e ara ˈi tatou. E nehenehe tatou e ere i te mau haapiiraa e vai ra i roto i te Malaki 2:1-9. Te ara ra anei tatou eiaha ei parau-tia ore i roto i to tatou vaha? Ei hiˈoraa, e nehenehe mau anei te mau melo o to tatou utuafare e tiaturi i ta tatou parau? E nehenehe anei to tatou mau taeae e tuahine i roto i te amuiraa e na reira atoa? Mea ohie roa ia haamatau i te faahiti i ta tatou mau parau e ia au e mea tano ia faaroohia e mea haavare râ hoi. Aita anaˈe, e faarahi aore ra e huna paha tatou i te tahi mau parau rii i roto i te hoê ohipa tapihoo. Eita anei te reira e itehia e Iehova? E ia pee tatou i taua mau peu ra, e farii anei oia i te mau tusia arueraa a to tatou vaha?

11. O vai iho â râ te titauhia ia ara?

11 No te feia tei ia ratou te fanaˈoraa taa ê e haapii i te Parau a te Atua i roto i te amuiraa i teie tau, ia riro te Malaki 2:7 ei faaararaa. Te parauhia ra e ‘ia tapea to ratou vaha i te ite, e ia imi te taata i te ture i to ratou vaha.’ E hopoia rahi ta teie mau orometua haapii, te faaite ra hoi te Iakobo 3:1 e ‘o ratou te faahapa-rahi-hia.’ Noa ˈtu e e tia ia ratou ia haapii ma te itoito e te aau tae, e tia ia niu-maitai-hia ta ratou haapiiraa i nia i te Parau papaihia a te Atua e te mau faataaraa e tae mai na roto i te faanahonahoraa a Iehova. E na reira ïa ratou ‘e au maite ai ia haapii atu ia vetahi ê.’ No reira ratou e aˈohia ˈi e: “E faaitoito ia vai maite â oe i mua i te aro o te Atua ma te itehia mai, ei rave ohipa aita e haamaraa, e te tia hoi i te tufa i te parau mau ra.”—Timoteo 2, 2:2, 15.

12. E tia i te feia e haapii ra ia ara maitai i te aha?

12 Ia ore tatou ia ara, e nehenehe tatou e hema ˈtu i te oomo mai i te mau mea ta tatou e au aore ra i to tatou mau manaˈo i roto i ta tatou haapiiraa. E riro iho â râ ei fifi no te hoê taata o te tiaturi i ta ˈna iho mau faaotiraa noa ˈtu e aita roa ˈtu e tu ra e ta te faanahonahoraa a Iehova e haapii ra. Te faaite ra râ te Malaki pene 2 e e tia ia tatou ia tiaturi e e pee te mau orometua haapii o te amuiraa i te ite no ǒ mai i te Atua ra, eiaha râ i to ratou iho mau manaˈo o te nehenehe hoi e faaturori i te mau mamoe. Ua parau Iesu e: “Area te faaturori i te hoê i teie nei mau taata rii i faaroo ia ˈu nei, e huru maitai aˈe oia ia taamuhia te hoê ofai mule i nia i tana aˈî e ia hurihia oia i raro i te moana.”—Mataio 18:6.

Faaipoiporaa i te taata faaroo ore

13, 14. Eaha te hoê haerea haavare ta Malaki i haamahitihiti?

13 Mai te irava 10 e haere atu ai, te haamahitihiti ra te Malaki pene 2 i te haerea haavare ma te tanai atu â. Te faataa maitai ra o Malaki e piti na haerea i taaihia ma te faahiti pinepine i te taˈo ra “haavare.” Na mua, a hiˈo na e te omua ra o Malaki i ta ˈna aˈoraa i teie mau uiraa: “E ere anei hoê â metua tane to tatou atoa nei? e ere anei na te Atua hoê tatou i hamani? eaha ra hoi tatou atoa nei i haavare ai i to ˈna ihora taeae, i te faainoraa i te faufaa o to tatou mau metua ra?” E i roto i te irava 11 (MN), te na ô râ oia e, to Iseraela haerea haavare, e faainoraa ïa i “te moˈaraa o Iehova.” Eaha te vahi hape roa o ta ratou raveraa? Te faataa maitai ra taua irava ra hoê haerea hape: Ua ‘faaipoipo ratou i te tamahine a te tahi atua ê.’

14 Teie ïa te auraa, ua faaipoipo te tahi mau Iseraela, no roto hoi ratou i te hoê nunaa tei pûpûhia na Iehova, i tei ore e haamori ra ia ˈna. E tauturu mai te mau irava tapiri ia ite tatou no te aha te reira i hape roa ˈi. Te na ô ra te irava 10 e hoê â “metua tane” to ratou. E ere ïa o Iakoba (tei tauihia te iˈoa ei Iseraela), e ere atoa o Aberahama, e ere atoa o Adamu. Te faaite ra te Malaki 1:6 e o Iehova te “metua tane.” Ua taaihia te nunaa Iseraela e oia, to roto ratou i te faufaa i faaauhia e to ratou mau metua. Teie hoê o te mau ture o taua faufaa ra: “Eiaha oe e faaipoipo ia ratou; eiaha oe e horoa i to tamahine i ta ˈna ra tamaiti, eiaha hoi oe e rave i ta ˈna ra tamahine na ta oe ra tamaiti.”—Deuteronomi 7:3.

15. (a) E nafea paha te tahi pae ia tamata i te faatia i te faaipoiporaa i te hoê taata faaroo ore? (b) E nafea Iehova ia faaite i to ˈna manaˈo i te faaipoiporaa?

15 Teie paha te manaˈo o te tahi pae i teie tau: ‘Mea maitai roa te taata ta ˈu e anaanatae atura. Arauaˈe iho, e farii mau paha oia i te haamoriraa mau.’ Te haapapu ra teie huru manaˈo i te faaararaa i faauruahia: “E haavare rahi to te aau i te mau mea atoa nei, e ua ino roa.” (Ieremia 17:9) Te faaitehia ra te manaˈo o te Atua i te faaipoiporaa i te taata faaroo ore i roto i te Malaki 2:12: “Te taata e na reira ra, e tâpû-ê-hia ïa e Iehova.” Te aˈohia ra ïa te mau Kerisetiano e faaipoipo ‘ia au noa i te Fatu.’ (Korinetia 1, 7:39) I roto i te faanahoraa Kerisetiano, eita te hoê taata faaroo e “tâpû-ê-hia” no to ˈna faaipoiporaa i te hoê taata faaroo ore. Teie râ, ia vai noa te taata faaroo ore mai tera, e roohia oia i te aha ia haamou oioi te Atua i teie faanahoraa?—Salamo 37:37, 38.

Hamani-ino-raa i to ˈna hoa faaipoipo

16, 17. Eaha te hoê haerea haavare ta te tahi pae i pee?

16 Tauaparau atu ai Malaki no nia i te piti o te haerea haavare: te hamani-ino-raa i to ˈna hoa faaipoipo, na roto iho â râ i te faataaraa tia ore. Te na ô ra te irava 14 o te pene 2 e: “O Iehova te ite ia oe e te vahine o to apîraa na, i tei haavarehia e oe ra: oia ra hoi to oe taua, e te vahine mau na oe i faaauhia ra.” Na roto i te haavareraa i ta ratou mau vahine, ua ‘haamoe’ te mau tane ati Iuda i te fata a Iehova “i te roimata.” (Malaki 2:13) Te noaa ra i taua mau taata ra te faataaraa no te mau tumu tia ore, a faarue hape ai i te mau vahine o to ratou apîraa ra, papu mau no te faaipoipo i te mau vahine apî aˈe aore ra i te mau vahine etene. E ua faatia te mau tahuˈa haerea piˈo i te reira! Te na ô ra râ te Malaki 2:16 e: “Te riri nei hoi au i te taata i faataa ê i tana vahine, te parau maira Iehova, te Atua o Iseraela.” I muri aˈe, ua faaite Iesu e o te morare ore anaˈe te tumu e faataa ˈi e e tiamâ ˈtu ai te hoa hara ore e faaipoipo faahou.—Mataio 19:9.

17 A feruri maitai na i te mau parau a Malaki, e a hiˈo na e nafea te reira ia haaputapû i to tatou aau. Te faahiti ra oia i “to oe taua, e te vahine mau na oe i faaauhia ra.” Ua faaipoipo te tane atoa e au ia ˈna teie parau i te hoê hoa haamoriraa, te hoê vahine Iseraela, a maiti ai ia ˈna ei hoa here, ei apiti i roto i te oraraa. Ua tupu paha taua faaipoiporaa ra i to raua apîraa ra, eita râ e tia, a mairi ai te tau e a paari ai raua, ia morohi te faufaa ta raua i faaau, oia hoi, te faufaa o te faaipoiporaa.

18. E nafea te aˈoraa a Malaki no nia i te haerea haavare e au ai no teie tau?

18 E au maite atoa te aˈoraa no nia i taua mau tumu parau ra no teie tau. Mea peapea e te vahavaha ra te tahi pae i te faaueraa a te Atua e faaipoipo ia au noa i te Fatu. E mea peapea atoa e aita te tahi pae e tamau ra i te rave e ia vai puai noa to ratou faaipoiporaa. Area râ, te imi ra ratou i te otoheraa e te pee ra i te hoê haerea mea riri na te Atua na roto i te faataaraa ma te ore e au i te Bibilia no te faaipoipo i te taata ê. I te na reiraraa, ua rave ratou e ia “fiu roa Iehova.” I te tau o Malaki, aita atoa te feia tâuˈa ore i te aˈoraa a te Atua i riaria i te manaˈo e eita e nehenehe e faatia i ta Iehova huru hiˈoraa. Ua na ô mau â hoi ratou e: “Teihea te Atua [parau-tia] ra?” Auê ïa huru feruriraa ino e! Eiaha tatou ia topa i roto i taua marei ra.—Malaki 2:17; MN.

19. E nafea te mau tane e te mau vahine e fanaˈo ai i te varua o te Atua?

19 Te vahi maitai, te faaite ra Malaki e aita te tahi mau tane i haavare i ta ratou mau vahine. Te vai ra to ratou ‘tei toe mai o to te varua moˈa o te Atua.’ (Irava 15, MN) Auaa râ, ua î te faanahonahoraa a te Atua i teie tau i te mau tane o te ‘faatura i ta ratou mau vahine.’ (Petero 1, 3:7) Eita ratou e rave ino i ta ratou mau vahine i te pae tino aore ra i te vaha, eita ratou e onoono e rave i te mau peu taatiraa hairiiri, e eita ratou e faahaama i ta ratou mau vahine na roto i te hautiraa i te tahi atu mau vahine aore ra i te mataitairaa i te mau hohoˈa faufau. Ua haamaitai-atoa-hia te faanahonahoraa a Iehova i te mau vahine Kerisetiano haapao maitai e rave rahi o te ore e taiva i te Atua e i ta ˈna mau ture. Ua ite teie mau tane e mau vahine eaha ta te Atua e riri, e e feruri e e haa ratou ia au i te reira. Ia tamau noa outou i te riro mai ia ratou, ‘a faaroo ai i te Atua’ ei faatere e ia haamaitaihia e to ˈna varua moˈa.—Ohipa 5:29.

20. Eaha te taime e fatata maira no te huitaata?

20 Fatata Iehova i te haava i teie ao atoa. E titauhia te taata atoa ia tia ˈtu i mua ia ˈna no ta ratou mau tiaturiraa e mau ohipa. “E hope roa tatou atoa i te faˈi i te parau ia ˈna iho i te Atua ra.” (Roma 14:12) Teie ïa te uiraa i teie nei: O vai te ora ˈtu i te mahana o Iehova? Na te toru e te hopea o teie anairaa tumu parau e tauaparau i te reira manaˈo.

E nehenehe anei ta outou e faataa?

• Eaha te tumu i faahapa ˈi Iehova i te mau tahuˈa no Iseraela?

• No te aha e ere ai te mau ture aveia a te Atua i te mea teitei roa no te taata ia haapao atu?

• No te aha e tia ˈi ia tatou ia haapao maitai i ta tatou haapiiraa i teie tau?

• Eaha na peu e piti ta Iehova i faahapa taa ê?

[Uiraa haapiiraa]

[Hohoˈa i te api 15]

I te tau o Malaki, ua faahapahia te mau tahuˈa no te mea aita ratou i haapao i te mau eˈa o Iehova

[Hohoˈa i te api 16]

E tia ia tatou ia haapao maitai i te haapii i te mau eˈa o Iehova, eiaha ia paturu i ta tatou iho e au

[Hohoˈa i te api 18]

Ua faahapa Iehova i te mau Iseraela tei faataa i ta ratou mau vahine no te mau tumu faufaa ore e tei faaipoipo i te mau vahine etene

[Hohoˈa i te api 18]

I teie tau, e faatura te mau Kerisetiano i te faufaa o to ratou faaipoiporaa