Eaha to roto?

Tapura tumu parau

“Ua horoa ˈtu na hoi au i te haapaoraa na outou”

“Ua horoa ˈtu na hoi au i te haapaoraa na outou”

“Ua horoa ˈtu na hoi au i te haapaoraa na outou”

“Ahiri hoi . . . ua riro outou ei orometua ua tia ïa i te maoro.”—HEBERA 5:12.

1. No te aha te mau parau i roto i te Hebera 5:12 e turai iho â ˈi i te hoê Kerisetiano ia haapeapea rii?

 A TAIO ai outou i te mau parau faauruahia o ta tatou irava tumu, te haapeapea rii ra anei outou no outou iho? Mai te peu e e, e ere ïa o outou anaˈe. Ei pǐpǐ a te Mesia, ua ite tatou e e tia ia tatou ia riro ei orometua haapii. (Mataio 28:19, 20) Ua ite tatou e no te tau ta tatou e ora nei, mea ru ia haapii tatou ma te aravihi roa ˈˈe e tia ˈi. E ua ite tatou e tei ta tatou haapiiraa te ora aore ra te pohe o te feia ta tatou e haapii ra! (Timoteo 1, 4:16) E ui iho â paha ïa tatou ia tatou iho e: ‘Ua riro mau anei au ei orometua haapii mai tei titauhia? E nafea vau ia haere atu â i mua?’

2, 3. (a) Mea nafea to te hoê orometua haapii faataaraa i te niu o te haapiiraa maitai? (b) Ua horoa mai Iesu i teihea hiˈoraa i te pae o te haapiiraa na tatou?

2 Eiaha taua mau haapeapearaa ra ia faatoaruaru ia tatou. Ia feruri tatou i te haapiiraa mai te hoê noa mea o te titau i te tahi aravihi anohaa taa ê, i reira paha tatou e manaˈo ai e mea fifi roa ia haere i mua. E ere râ te niu o te haapiiraa maitai i te anohaa, o te hoê râ mea faufaa ˈtu â. A tapao na eaha ta te hoê orometua haapii aravihi i papai i roto i te hoê buka no nia i taua tumu parau ra: “E ere te haapiiraa maitai tei te anohaa aore ra te huru raveraa taa ê, te mau tapura aore ra te mau ohipa. . . . Na mua roa, ua taaihia te haapiiraa i te aroha.” Parau mau, to ˈna manaˈo, o to te hoê ïa orometua haapii nǒa. Teie râ, e au atu â ta ˈna parau i ta tatou haapiiraa ei Kerisetiano. E nafea hoi?

3 Aita ˈtu to tatou Hiˈoraa ei orometua haapii maori râ o Iesu Mesia tei parau i ta ˈna mau pǐpǐ e: “Ua horoa ˈtu na hoi au i te haapaoraa na outou.” (Ioane 13:15) Te faahiti ra oia i to ˈna hiˈoraa i te faaiteraa i te haehaa, e au atoa mau râ te hohoˈa ta Iesu i haamau na tatou i ta ˈna ohipa faufaa roa ˈˈe ei taata i te fenua nei—oia hoi te haapiiraa i te parau apî maitai o te Basileia o te Atua i te taata. (Luka 4:43) Ei teie nei, ia tia ia outou ia maiti i te hoê noa taˈo no te faataa i te taviniraa a Iesu, e maiti paha ïa outou i te taˈo ra “aroha,” e ere anei? (Kolosa 1:15; Ioane 1, 4:8) Mea faito ore te here o Iesu i to ˈna Metua i te raˈi, o Iehova. (Ioane 14:31) Ei orometua haapii râ, ua faaite Iesu i te hinaaro na roto e piti ravea hau. Mea hinaaro na ˈna te pue parau mau ta ˈna e haapii ra, e mea aroha na ˈna te taata ta ˈna e haapii ra. E hiˈopoa maitai aˈe anaˈe i teie na tuhaa o te hiˈoraa ta ˈna i vaiiho mai.

Mea maoro to ˈna hinaaroraa i te pue parau mau a te Atua

4. Mea nafea to Iesu faahoturaa i te hinaaro i te haapiiraa a Iehova?

4 E faahopearaa rahi roa to te huru feruriraa o te hoê orometua haapii i mua i ta ˈna tumu parau, i nia i te huru maitai o ta ˈna haapiiraa. E itehia te tâuˈa ore e e pee atu i nia i ta ˈna mau piahi. Aita Iesu i tâuˈa ore i te pue parau mau faahiahia ta ˈna e haapii ra no nia ia Iehova e to ˈNa Basileia. Mea hinaaro roa na Iesu taua tumu parau ra. Ua faahotu oia i taua hinaaro ra ei piahi. I te roaraa o te mau tau hou oia a riro ai ei taata, e piahi aau tae roa te Tamaiti fanau tahi. E parau tano roa to roto i te Isaia 50:4, 5: “Ua horoa mai te Fatu ra o Iehova ia ˈu i te arero o te feia ite, ia tia ia ˈu ia parau atu i te parau au i tei rohirohi ra. Te faaara nei oia i tera poipoi, i tera poipoi, te faaara nei oia i tau tariˈa, ia haapao vau mai te taata e haapii ra. Ua faafatafata te Fatu ra o Iehova i tau tariˈa, e aore hoi au i patoi atu; aore hoi au i orai tia i muri.”

5, 6. (a) Eaha te tupuraa ta Iesu i ite atu ma te papu i to ˈna bapetizoraahia, e eaha te faahopearaa i nia ia ˈna? (b) Eaha te taa-ê-raa ta tatou e ite ra i rotopu ia Iesu e ia Satani i te pae o te faaohiparaa i te Parau a te Atua?

5 A paari mai ai oia ei taata i te fenua nei, ua tamau Iesu i te hinaaro i te paari o te Atua. (Luka 2:52) E, i te taime i bapetizohia ˈi oia, ua ite atu oia i te hoê tupuraa otahi. “Vetea aˈera te raˈi,” o ta te Luka 3:21 ïa e parau ra. Papu ïa e ua nehenehe atura ia Iesu e haamanaˈo i to ˈna oraraa hou a riro ai ei taata. I muri iho, faaea ˈtura oia e 40 mahana haapaeraa maa i te medebara. Ua oaoa rahi mau tera oia i te feruriruriraa i te mau taime haapiiraa e rave rahi roa ta ˈna i fanaˈo i te raˈi ia Iehova ra. Aita râ i maoro, ua tamatahia to ˈna hinaaro i te pue parau mau a te Atua.

6 I to Iesu rohirohiraa e poiaraa, ua tamata Satani i te faahema ia ˈna. Auê ïa taa-ê-raa e itea mai ia tatou i rotopu i na tamaiti a te Atua! Ua faahoro raua atoa ra i roto i te mau Papai Hebera—ma te huru feruriraa ê roa râ. Ua taviri Satani i te Parau a te Atua, a faaohipa ˈtu ai ma te faatura ore no ta ˈna mau fa miimii. Oia mau, e vahavaha anaˈe to taua orure hau ra no te pue parau mau a te Atua. I te tahi aˈe pae, ua faahiti Iesu i te mau Papai ma te hinaaro papu, a faaohipa ˈi i te Parau a te Atua ma te haapao maitai i roto i ta ˈna mau pahonoraa atoa. I vai na Iesu mea maoro hou taua mau parau faauruahia ra a papaihia ˈi no te taime matamua, ua faatura rahi atu râ oia. E pue parau mau faufaa tera no ǒ mai i to ˈna Metua i te raˈi ra! Ua parau oia ia Satani e mea faufaa roa ˈtu â taua mau parau a Iehova ra i te maa. (Mataio 4:1-11) Oia, ua hinaaro Iesu i te pue parau mau atoa ta Iehova i haapii atu ia ˈna. Mea nafea râ to ˈna faaiteraa i taua hinaaro ra ei orometua haapii?

To ˈna hinaaro i te pue parau mau ta ˈna e haapii ra

7. No te aha Iesu i ore ai i hamani i ta ˈna iho mau haapiiraa?

7 I ite-noa-hia na to Iesu hinaaro i te pue parau mau ta ˈna e haapii ra. Inaha hoi, i nehenehe noa na ta ˈna e hamani i to ˈna iho mau manaˈo. E ite e e paari iti rahi to ˈna. (Kolosa 2:3) Ua haamanaˈo pinepine râ oia i te feia e faaroo ra ia ˈna e e ere na ˈna iho te mau mea atoa ta ˈna e haapii atura, na to ˈna râ Metua i te raˈi. (Ioane 7:16; 8:28; 12:49; 14:10) Mea hinaaro roa na ˈna te pue parau mau a te Atua no te mono atu e to ˈna iho mau manaˈo.

8. I te omuaraa o ta ˈna taviniraa, mea nafea to Iesu haamauraa i te hiˈoraa i te turuiraa i nia i te Parau a te Atua?

8 I to Iesu haamataraa i ta ˈna taviniraa i mua i te taata, ua haamau oioi oia i te hiˈoraa. E rave anaˈe i te huru i parau ai oia no te taime matamua i te nunaa o te Atua e o oia te Mesia i tǎpǔhia. Ua tia noa ˈtu anei oia i mua i te nahoa taata, a parau ai e o oia te Mesia, e a rave atu ai i te mau semeio hauriria no te haapapu atu i te reira? Aita. Ua haere oia i te hoê sunago ra i reira te nunaa o te Atua e matau ai i te taio i te mau Papai. I reira, ua taio oia ma te reo puai i te parau tohu o te Isaia 61:1, 2 e ua faataa e e au teie nau parau mau faaite atea, ia ˈna. (Luka 4:16-22) Ua tauturu ta ˈna mau semeio e rave rahi i te haapapu e te turu ra Iehova ia ˈna. Noa ˈtu â, ua turui noa oia i nia i te Parau a te Atua i roto i ta ˈna haapiiraa.

9. I to ˈna haaraa i nia i te mau Pharisea, mea nafea to Iesu faaiteraa i to ˈna haapao maitai i te Parau a te Atua?

9 I to Iesu aaraahia e te feia patoi a te haapaoraa, aita oia i tamata i te faahemo atu ia ratou, noa ˈtu e i nehenehe noa na ta ˈna e upootia i nia ia ratou i roto i taua mârôraa ra. Area râ, ua vaiiho oia e na te Parau a te Atua e patoi atu. A haamanaˈo na, ei hiˈoraa, i to te mau Pharisea pariraa i te mau pǐpǐ a Iesu e ua ofati ratou i te ture o te Sabati na roto i te ootiraa i te tahi maa huero maa i roto i te faaapu e te amuraa ˈtu a haere ai ratou na reira. Ua pahono Iesu e: “Aitâ outou i taio i ta Davida i rave e tana mau taata atoa a poia ˈi ratou ra?” (Mataio 12:1-5) Papu mau e ua taio taua mau taata faahua parau-tia ra i taua aamu faauruahia ra i roto i te Samuela 1, 21:1-6. Mai te peu e te reira iho â, aita ïa ratou i haroaroa i te hoê haapiiraa faufaa e vai ra i roto. Area o Iesu ra, aita noa ïa oia i taio i te aamu. Ua feruriruri atoa râ oia i te reira e ua farii maite i te mau faaueraa tumu i noaa mai. Ua hinaaro oia i te mau faaueraa tumu ta Iehova i haapii na roto i taua mau irava ra. Ua faaohipa ïa oia i taua aamu ra, e oia atoa te hoê hiˈoraa no roto i te Ture a Mose, no te faaite i te huru faito noa o te Ture. Ua turai-atoa-hia Iesu e to ˈna haapao maitai ia faatia i te Parau a te Atua i mua i te mau tutavaraa a te mau aratai haapaoraa e taviri i te reira no to ratou iho maitai aore ra e huna ˈtu i raro aˈe i te hoê puea tutuu a te taata.

10. Mea nafea to Iesu faatupuraa i te mau parau tohu no nia i te huru maitai o ta ˈna haapiiraa?

10 No to Iesu hinaaro i ta ˈna e haapii ra, eita roa ˈtu oia e haapii ei peu matau noa, ma te haumani aore ra te huru aau ore. Ua na ô te mau parau tohu i faauruahia e e paraparau te Mesia ma ‘te maitai i nia i to ˈna vaha,’ e ma te faaohipa i te “parau maitatai.” (Salamo 45:2; Genese 49:21) Ua faatupu Iesu i taua mau parau tohu ra na roto i te rave-noa-raa e ia anaanataehia e ia vai oraora ta ˈna poroi, a faaohipa ˈi i “te mau parau maitatai rahi” ia haapii oia i te pue parau mau ta ˈna e hinaaro rahi roa ra. (Luka 4:22) Aita e feaaraa e i oraora mai na to ˈna mata no to ˈna aau tae, e i anaana mai na to ˈna na mata no to ˈna anaanatae rahi i ta ˈna e haapii ra. Eaha râ paha te au ia faaroo atu, e auê ïa hiˈoraa maitai no tatou ia paraparau tatou ia vetahi ê no nia i ta tatou i haapii!

11. No te aha Iesu i ore roa ˈtu ai i teoteohia no to ˈna aravihi ei orometua haapii?

11 Ua teoteohia anei Iesu no to ˈna maramarama iti rahi i te pue parau mau a te Atua e to ˈna aravihi i te paraparau? E pinepine te reira i te tupu e te mau orometua haapii taata. A haamanaˈo na râ e ua taaihia to Iesu paari i to ˈna mǎtaˈu i te Atua. Eita taua paari ra e apitihia e te teoteo, no te mea ‘tei te feia haehaa te paari.’ (Maseli 11:2) Te vai ra ˈtu â te tahi mea o tei tapea ia Iesu eiaha ia teoteohia.

To ˈna aroha i te taata ta ˈna e haapii ra

12. Mea nafea to Iesu faaiteraa e aita oia e hinaaro ra ia mǎtaˈu ta ˈna mau pǐpǐ ia ˈna?

12 Ua ite-noa-hia to Iesu aroha iti rahi i te taata i roto i ta ˈna haapiiraa. Aita ta ˈna haapiiraa i riro aˈenei ei haamǎtaˈuraa i te taata, eiaha mai ta te feia teoteo. (Koheleta 8:9) I muri aˈe i to ˈna ite-mata-raa i te hoê o ta Iesu mau semeio, ua maere rahi roa o Petero, e ua tipapa oia i raro i te pae turi o Iesu. Aita râ Iesu i hinaaro ia mehameha ta ˈna mau pǐpǐ ia ˈna. Ua parau oia ma te maitai e, “Eiaha e mǎtaˈu” e faaite atura ia Petero i te ohipa oaoa iti rahi faariroraa i te taata ei pǐpǐ ta ˈna e rave atoa. (Luka 5:8-10) Te hinaaro ra Iesu ia turaihia ta ˈna mau pǐpǐ e to ratou iho hinaaro i te pue parau mau faahiahia no nia i te Atua, eiaha râ e te mehameha i ta ratou orometua haapii.

13, 14. Mea nafea to Iesu faaiteraa i te aumauiui no te taata?

13 E ite-maitai-atoa-hia to Iesu aroha i te taata ta ˈna e haapii ra i roto i to ˈna aumauiui no ratou. “E ia hiˈo aˈera oia i te rahi o te taata, aroha ˈtura oia ia ratou, no te mea, [ua haavevehia e] ua purara ratou . . . mai te mamoe tiai ore ra.” (Mataio 9:36; MN) Ua aroha oia ia ratou no to ratou huru tupuraa hepohepo e ua turaihia oia ia tauturu atu.

14 A tapao na i to Iesu aumauiui i roto i te tahi atu tupuraa. I to te hoê vahine, e tapahi to ˈna, tapiriraa ˈtu ia ˈna i roto i te hoê nahoa taata e faatiaiaraa ˈtu i te hiti o to ˈna ahu, ua ora semeio mai oia. Ua ite Iesu i te pauraa te tahi mana to ˈna, aita râ oia i ite o vai tei ora mai. Ua onoono oia ia itehia mai te vahine. No te aha? E ere no te faahapa ˈtu no to ˈna ofatiraa i te Ture aore ra te mau ture rii a te mau papai parau e a te mau Pharisea, mai ta ˈna paha i mǎtaˈu. Aita, ua na ô atu râ oia e: “E tau tamahine, i ora oe i to faaroo; a haere ma te hau, e ma te ora i to maˈi [ino mau].” (Mareko 5:25-34; MN) A tapao na i te aumauiui i roto i taua mau parau ra. Aita oia i parau noa e, “Ia ora oe.” Ua na ô râ oia e: ‘Ia ora oe i to maˈi ino mau ra.’ Te faaohipa ra o Mareko i ǒ nei i te hoê taˈo e nehenehe te auraa mau e riro ei “pǎpǎi,” te hoê huru tairiraa e faaohipa-pinepine-hia na ei hamani-ino-raa. Te farii ra ïa Iesu e i haamauiui na to ˈna maˈi ia ˈna, peneiaˈe e mauiui rahi i te pae tino e i te pae aau. Ua aroha roa oia ia ˈna.

15, 16. Eaha te tahi mau tupuraa i roto i te taviniraa a Iesu tei faaite e ua imi oia i te huru maitai i roto i te taata?

15 Ua faaite atoa Iesu i te aroha i te taata na roto i te imiraa i te mau huru maitatai i roto ia ratou. E rave anaˈe i tei tupu i to ˈna farereiraa ia Natanaela tei riro mai i muri aˈe ei aposetolo. “Ua hiˈo atura Iesu ia Natanaela i te haereraa mai ia ˈna ra, ua parau ihora ia ˈna, A hiˈo na i te ati Iseraela mau, aore roa e haavare o roto ia ˈna ra.” Na roto i te semeio, ua hiˈo Iesu i roto i te mafatu o Natanaela, e ua haapii rahi oia no nia ia ˈna. Parau mau, e ere roa ˈtu o Natanaela i te mea tia roa. Te vai ra to ˈna mau huru tia ore, mai ia tatou paatoa. Oia mau, i to ˈna faarooraa no nia ia Iesu, ua parau oia ma te huru tanai e: “E maitai anei to Nazareta mai?” (Ioane 1:45-51) Teie râ, i roto i te mau mea atoa ta ˈna i nehenehe e parau no nia ia Natanaela, ua maiti Iesu e hiˈo noa i te hoê mea popou, oia hoi to te taata ra haavare ore.

16 Oia atoa, i to te hoê faehau toroa—te hoê paha Etene, te hoê Roma—tapiriraa ˈtu e uiraa ˈtu ia Iesu e faaora i te hoê tavini e maˈihia ra, ua ite Iesu e e mau huru tia ore to te faehau ra. Mea papu e ua î te oraraa o te hoê faehau toroa no taua tau ra i te mau ohipa haavîraa uˈana, taparahiraa taata, e haamoriraa hape. Ua hiˈo noa râ Iesu i te hoê mea maitai—te faaroo taa ê o te taata ra. (Mataio 8:5-13) I muri aˈe, i to Iesu paraparauraa i te taata ohipa ino tei rîhia i nia i te pou haamauiuiraa i pihai mai ia ˈna, aita oia i avau atu no to ˈna oraraa ohipa ino, ua faaitoito atu râ ma te horoa ˈtu i te hoê tiaturiraa no a muri aˈe. (Luka 23:43) Ua ite maitai Iesu e e faatoaruaru noa te faaiteraa i te manaˈo ino e te faahapahapa, ia vetahi ê. Aita e feaaraa e ua faaitoitohia te taata e rave rahi e haere i mua no ta ˈna mau tutavaraa e imi i te huru maitai i roto ia vetahi ê.

To ˈna aau tae e tavini i te taata

17, 18. I to ˈna fariiraa i te hopoia e haere mai i te fenua nei, mea nafea to Iesu faaiteraa i te aau tae e tavini ia vetahi ê?

17 Te tahi atu haapapuraa puai i to Iesu aroha i te taata ta ˈna e haapii ra, o to ˈna ïa aau tae e tavini atu. I to ˈna oraraa hou a riro ai ei taata, ua here noa iho â te Tamaiti a te Atua i te taata. (Maseli 8:30, 31) Ei “Logo,” aore ra auvaha, a Iehova, ua fanaˈo paha oia i te mau haaraa e rave rahi e te taata. (Ioane 1:1) Teie râ, no te haere atoa mai e haapii tia ˈtu â i te taata, ‘haapae atura i to ˈna iho huru, rave atura i to te tavini ra huru.’ (Philipi 2:7; Korinetia 2, 8:9) A tia mai ai oia i te fenua nei, aita Iesu i tiaturi e e tavinihia oia. Ua parau râ oia e: “Aita atoa hoi te Tamaiti a te taata nei i haere mai ia tavinihia to ˈna, ei tavini râ, e ia horoa i to ˈna ora ei hoo no te taata e rave rahi.” (Mataio 20:28) Ua faatupu iho â Iesu i taua mau parau ra.

18 Ua tavini Iesu ma te haehaa no te mau hinaaro o te feia ta ˈna e haapii ra, a horoa ˈi ma te haamarirau ore ia ˈna iho no ratou. Ua haere oia na raro na te Fenua Tǎpǔhia atoa ehia rahiraa kilometera no to ˈna mau tere pororaa ei tutavaraa i te paraparau i te feia rahi roa ˈˈe. Eiaha mai te mau Pharisea e te mau papai parau teoteo, ua vai haehaa noa oia e te ohie ia tapirihia ˈtu. Ua tapiri atu te mau huru taata atoa—te feia tiaraa, te faehau, te tia o te ture, te vahine, te tamarii, tei veve, tei maˈihia, e tae noa ˈtu tei tiavaruhia e te huitaata—ia ˈna ma te aau tae e te mǎtaˈu ore. Noa ˈtu e mea tia roa oia, e taata o Iesu o tei ite i te rohirohi e te poia. Noa ˈtu râ e ua rohirohi oia aore ra te hinaaro ra e faafaaea aore ra e fanaˈo i te taime hau no te pure, ua tuu oia i te mau hinaaro o vetahi ê na mua ˈˈe i to ˈna iho.—Mareko 1:35-39.

19. Mea nafea to Iesu horoaraa i te hiˈoraa o te haaraa ma te haehaa, te faaoromai e te maitai i nia i ta ˈna mau pǐpǐ?

19 Mai tera atoa to Iesu aau tae e tavini i ta ˈna iho mau pǐpǐ. Ua na reira oia na roto i te haapiiraa ˈtu ma te maitai e te faaoromai. Ia ore e taa oioi ia ratou te tahi mau haapiiraa faufaa roa, aita oia i faarue, i riri, aore ra i tamaˈi atu. Ua tamau oia i te imi i te ravea apî e taa ˈi ia ratou. Ei hiˈoraa, a feruri noa na i te pinepine o to te mau pǐpǐ mârôraa o vai te mea rahi roa ˈˈe i roto ia ratou. Tae noa ˈtu i te po hou oia a haapohehia ˈi, ua imi noa Iesu i te ravea apî e haapii ai ia ratou e haa ma te haehaa te tahi i nia i te tahi. No nia i te haehaa, mai te tahi atu mau mea atoa, ua tano Iesu i te parauraa e: “Ua horoa ˈtu na hoi au i te haapaoraa na outou.”—Ioane 13:5-15; Mataio 20:25; Mareko 9:34-37.

20. Eaha te ravea haapiiraa tei faataa ê ia Iesu i te mau Pharisea, e no te aha taua ravea ra i riro ai ei mea nanonano?

20 A tapao na e aita Iesu i faaite noa ˈtu i te mau pǐpǐ eaha te hiˈoraa; “ua horoa ˈtu” oia “i te haapaoraa.” Ua haapii oia ia ratou maoti te hiˈoraa. Aita oia i na nia mai i te paraparau mai, mai te huru ra e mea teitei aˈe oia, mai te huru ra e te faariro ra oia ia ˈna iho ei mea faahiahia roa no te rave i te mau mea ta ˈna e parau atura e rave. Tera te huru o te mau Pharisea. “O te parau hoi ta ratou, aita râ i haapao,” o ta Iesu ïa i parau no nia ia ratou. (Mataio 23:3) Ua faaite Iesu ma te haehaa i ta ˈna mau piahi eaha mau te auraa o ta ˈna mau haapiiraa na roto i te faaohiparaa i te reira. No reira, ia faaitoito oia i ta ˈna mau pǐpǐ ia ora i te hoê oraraa haehaa e te nounou ore i te taoˈa, aita i titauhia ia hamani ratou i te manaˈo no nia i te auraa o ta ˈna parau. Te ite noa ra ratou i te auraa mau o ta ˈna mau parau ra: “E ana to te alope, e tauraa to te manu o te reva, area te Tamaiti a te taata nei aita o ˈna tuaroi.” (Mataio 8:20) Ua tavini Iesu i ta ˈna mau pǐpǐ na roto i te horoaraa ma te haehaa i te hiˈoraa no ratou.

21. Eaha te tauaparauhia i roto i te tumu parau i muri nei?

21 Papu maitai, o Iesu te Orometua haapii rahi roa ˈˈe i ora aˈenei i te fenua nei! Ua papu i te feia aau tia atoa tei ite atu e tei faaroo atu ia ˈna to ˈna hinaaro i te mea ta ˈna e haapii ra e to ˈna aroha i te taata ta ˈna e haapii ra. I teie tau, mea papu atoa te reira ia tatou o te haapii ra i te hiˈoraa ta ˈna i horoa. E nafea râ tatou ia pee i te hiˈoraa maitai roa o te Mesia? E tauaparau te tumu parau i muri nei i taua uiraa ra.

E nafea outou ia pahono?

• Eaha te niu o te haapiiraa maitai, mai tei faaitehia e vai?

• Mea nafea to Iesu faaiteraa i te hinaaro i te pue parau mau ta ˈna e haapii ra?

• Mea nafea to Iesu faaiteraa i te aroha i te taata ta ˈna e haapii ra?

• Eaha te mau hiˈoraa o te faaite i to Iesu aau tae e tavini ma te haehaa i te feia ta ˈna e haapii ra?

[Uiraa haapiiraa]

[Hohoˈa i te api 12]

Mea nafea to Iesu faaiteraa e mea hinaaro na ˈna te mau faaueraa tumu e vai ra i roto i te Parau a te Atua?