Eaha to roto?

Tapura tumu parau

“I na te parabole anaˈe ra hoi oia i te haapiiraa ˈtu ia ratou”

“I na te parabole anaˈe ra hoi oia i te haapiiraa ˈtu ia ratou”

“I na te parabole anaˈe ra hoi oia i te haapiiraa ˈtu ia ratou”

‘Ua parau parabole atu Iesu ia ratou, i na te parabole anaˈe ra hoi oia i te haapiiraa ˈtu ia ratou.’—MATAIO 13:34.

1, 2. (a) No te aha te mau faahohoˈaraa nanonano e ore ai e moe ohie? (b) Teihea huru faahohoˈaraa ta Iesu i faaohipa, e eaha te mau uiraa e hiti mai no nia i ta ˈna faaohiparaa i te mau faahohoˈaraa? (A hiˈo atoa i te nota i raro i te api.)

 TE HAAMANAˈO ra anei outou i te hoê faahohoˈaraa ta outou i faaroo e rave rahi matahiti aˈenei, peneiaˈe i roto i te hoê oreroraa parau no te taatoaraa? Eita te mau faahohoˈaraa maitatai e moe oioi. Ua tapao te hoê papai buka e “e faariro” te mau faahohoˈaraa “i te tariˈa ei mata e i te feia e faaroo noa ra ei feia o te manaˈo ma te mau hohoˈa i roto i to ratou feruriraa.” No te mea e pinepine tatou i te feruri maitai aˈe na roto i te mau hohoˈa, e taa ohie aˈe ia tatou te mau manaˈo maoti te mau faahohoˈaraa. E nehenehe te mau faahohoˈaraa e faaoraora i te mau taˈo, e mau roa ˈtu ai te mau haapiiraa i roto i to tatou mehara.

2 Aita ˈtu orometua haapii i te fenua nei i riro aˈenei ei mea aravihi aˈe i te faaohipa i te mau faahohoˈaraa ia Iesu Mesia. Te haamanaˈo-ohie-noa-hia ra te mau parabole e rave rahi a Iesu, fatata e piti tausani matahiti i muri aˈe i te faahitiraahia. * No te aha Iesu i tiaturi rahi ai i teie ravea haapiiraa taa ê? E eaha te mea i nanonano maitai ai ta ˈna mau faahohoˈaraa?

Te tumu i haapii ai Iesu na roto i te faahohoˈaraa

3. (a) Ia au i te Mataio 13:34, 35, eaha te hoê tumu i faaohipa ˈi Iesu i te mau faahohoˈaraa? (b) Na te aha e faaite ra e ua haafaufaa mau â Iehova i teie ravea haapiiraa?

3 Te horoa ra te Bibilia e piti tumu faahiahia i faaohipa ˈi Iesu i te faahohoˈaraa. A tahi, te faatupu ra oia i te parau tohu. Ua papai te aposetolo Mataio e: ‘Ua parau parabole atu Iesu ia ratou, i na te parabole anaˈe ra hoi oia i te haapiiraa ˈtu ia ratou: i te faatiaraa i te parau a te peropheta ra i te na ôraa mai, E parau parabole ta ˈu e parau.’ (Mataio 13:34, 35) “Te peropheta” ta Mataio e faahiti ra, o tei fatu ïa i te Salamo 78:2. Ua papai taua fatu salamo ra ma te faauruahia e te varua o te Atua e rave rahi senekele hou te fanauraa o Iesu. E ere anei i te mea maere e ua faataa Iehova e rave rahi matahiti na mua ˈˈe e e haapii ta ˈna Tamaiti na roto i te mau faahohoˈaraa? Papu mau e ua haafaufaa Iehova i teie ravea haapiiraa!

4. Mea nafea to Iesu faataaraa i te tumu i faaohipa ˈi oia i te mau faahohoˈaraa?

4 A piti, ua faataa Iesu iho e e faaohipa oia i te mau faahohoˈaraa no te titia i te feia mafatu farii ore. I muri aˈe i to ˈna faatiaraa ˈtu i te parabole o te ueue huero i ‘te taata e rave rahi,’ ua ui ta ˈna mau pǐpǐ e: “Eaha oe i parau parabole atu ai ia ratou?” Ua pahono atu Iesu e: “Ua horoahia ia outou te ite i te parau aroaro i te basileia o te ao ra, aita râ i horoahia ia ratou. I parau parabole atu ai au ia ratou; no te mea aore ratou i ite i te hiˈoraa, aore i faaroo i te faarooraa, e aore hoi i haapao. E ua tupu ia ratou te tohu a Isaia, o tei na ô ra e, E faaroo noâ outou, eita e ite; e hiˈo noâ outou, eita râ e haroaroa. Ua etaeta hoi te aau o teie nei feia.”—Mataio 13:2, 10, 11, 13-15; Isaia 6:9, 10.

5. Mea nafea ta Iesu mau faahohoˈaraa i te titiaraa i te feia haehaa e faaroo ra i te feia mafatu teoteo?

5 Eaha te mea i roto i te mau faahohoˈaraa a Iesu tei faataa ê i te taata? I te tahi taime, i titauhia na te feia e faaroo ra ia ˈna ia faahohonu maitai e taa ˈi ia ratou te auraa mau o ta ˈna mau parau. E faaitoito te feia haehaa i te ani i te haamaramaramaraa hau. (Mataio 13:36; Mareko 4:34) Ua heheu ïa ta Iesu mau faahohoˈaraa i te parau mau i te feia e poia ra i te reira; e i taua atoa taime ra, ua huna te reira i te parau mau i te feia mafatu teoteo. Auê ïa orometua haapii faahiahia mau o Iesu e! E hiˈopoa anaˈe i teie nei i te tahi mau mea i riro ai ta ˈna mau faahohoˈaraa ei mea nanonano.

Faaohiparaa i te mau mea rii ma te maiti maitai

6-8. (a) Eaha te ravea aitâ te feia e faaroo ra ia Iesu i te senekele matamua i fanaˈo atura? (b) Eaha te mau hiˈoraa e faaite ra e mea maiti maitai ta Iesu i te mau mea rii ta ˈna e faaohipa?

6 Ua ui aˈena anei outou mai te aha râ te huru no taua mau pǐpǐ no te senekele matamua ra tei faaroo tia ˈtu ia haapii Iesu? Noa ˈtu ta ratou fanaˈoraa taa ê e faaroo i te reo o Iesu, aitâ ratou i fanaˈo atura i te ravea e maimi i roto i te hoê papai no te haamanaˈo i te mau mea ta ˈna i parau. I titauhia na râ ratou ia tamau i te mau parau a Iesu i roto i to ratou feruriraa e to ratou aau. Maoti to ˈna aravihi i te faaohipa i te mau faahohoˈaraa, ua faariro Iesu ei mea ohie aˈe na ratou ia haamanaˈo i ta ˈna i haapii. Mea nafea hoi?

7 Mea maiti maitai ta Iesu i te mau mea rii ta ˈna e faaohipa. Ia tano maitai te tahi mau mea rii i te hoê aamu aore ra ia titauhia no te haapapuraa, e faaohipa mau atu oia. No reira, ua parau maitai oia ehia rahiraa mamoe i vaiihohia i muri a haere ai te fatu e imi i tei moe, ehia rahiraa hora ta te mau rave ohipa i rave i roto i te ô vine, e ehia rahiraa taleni i tuuhia.—Mataio 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.

8 I taua atoa taime ra, e vaiiho Iesu i te mau mea rii faufaa ore o te nehenehe e faataupupu i to tatou maramaramaraa i te auraa o te mau faahohoˈaraa. Ei hiˈoraa, i roto i te parabole o te tavini aroha ore, aita e faataaraa i horoahia no nia i te tumu i raea ˈi i taua tavini ra te tarahu e 60 000 000 denari. Te haamahitihiti ra Iesu i te faufaaraa e faaore i te hara. Te mea faufaa, e ere ïa mea nafea to te tavini riroraa ei aitarahu, mea nafea râ ta ˈna tarahu i te faaoreraahia e mea nafea to ˈna iho haaraa i nia i te hoê hoa tavini tei tarahu ia ˈna te tahi maa moni rii ia faaauhia. (Mataio 18:23-35) Oia atoa, i roto i te faahohoˈaraa o te tamaiti haamâuˈa faufaa, aita Iesu i faaite no te aha te tamaiti apî aˈe i titau taue ai i ta ˈna tufaa e no te aha oia i puhura ˈtu ai. Ua faataa maite râ Iesu i te huru aau e te haerea o te metua i te tauiraa te mafatu o ta ˈna tamaiti e to ˈna hoˈiraa mai i te fare. Mea faufaa roa taua mau mea rii ra no nia i te haerea o te metua no te manaˈo ta Iesu e tatara ra, oia hoi e faaore “rahi” Iehova i te hara.—Isaia 55:7; Luka 15:11-32.

9, 10. (a) I to ˈna faataaraa i te taata i roto i ta ˈna mau faahohoˈaraa, ua haapapu Iesu i te aha? (b) Mea nafea to Iesu faariroraa ei mea ohie aˈe na te feia e faaroo ra ia ˈna e te tahi atu â ia haamanaˈo i ta ˈna mau faahohoˈaraa?

9 Mea paari atoa Iesu ia faataa oia i te taata i roto i ta ˈna mau parabole. Eita oia e faataa rahi roa i te huru rapaeau o te taata, e pinepine râ oia i te haapapu i ta ratou i rave aore ra ua nafea ratou i mua i te mau tupuraa ta ˈna e faatia ra. No reira, maoti i te faataa mai te aha te huru o te taata maitai no Samaria, ua faatia Iesu i te hoê mea faufaa roa ˈtu â—mea nafea to te Samaria tautururaa ma te aumihi i te hoê ati Iuda i pepe e te tarava ra i nia i te purumu. Ua horoa Iesu i te mau mea rii i hinaarohia no te haapii e e tia ia faataehia te aroha i te taata-tupu i nia i te taata ê atu i to to tatou iho nunaa aore ra tiaraa basileia.—Luka 10:29, 33-37.

10 Maoti to ˈna faaohiparaa i te mau mea rii ma te haapao maitai, ua faariro noa Iesu i ta ˈna mau faahohoˈaraa ei mea taa maitai e te teimaha ore. Ua faariro ïa oia ei mea ohie aˈe na te feia e faaroo ra ia ˈna i te senekele matamua—e te tahi atu â eita e pau ia numera o te taio i te mau Evanelia faauruahia a muri aˈe—ia haamanaˈo i te reira e i te mau haapiiraa faufaa ta ˈna i haapii.

No roto mai i te oraraa o te mau mahana atoa

11. A horoa na i te mau hiˈoraa e nafea te mau parabole a Iesu e faahiti ai i te mau mea ta ˈna i tapao ma te feaa ore a paari mai ai oia i Galilea.

11 Mea aravihi roa Iesu i te faaohipa i te mau faahohoˈaraa i taaihia i te oraraa o te taata. Mea rahi ta ˈna mau parabole o te faahiti i te mau mea ta ˈna i tapao ma te feaa ore a paari mai ai oia i Galilea. A feruri na maa taime iti i te omuaraa o to ˈna oraraa. Mai te aha te pinepine o to ˈna iteraa i to ˈna metua vahine i te faaineineraa i te faraoa hopue na roto i te raveraa i te hoê tâpû faraoa ota faahopuehia tei tuuhia i te hiti na mua ˈˈe e faaohiparaa ˈtu ei hopue? (Mataio 13:33) Ehia taime to ˈna mataitairaa i te feia ravaai a tuu ai ratou i ta ratou mau upeˈa i roto i te pape ninamu maramarama o te Miti no Galilea? (Mataio 13:47) Mai te aha te pinepine to ˈna hiˈopoaraa i te tamarii i te hautiraa i nia i te vahi hooraa? (Mataio 11:16) Ua tapao mau â Iesu i te tahi mau mea matauhia ta ˈna i faaohipa i roto i ta ˈna mau faahohoˈaraa—te mau huero e ueuehia ra, te mau oroa faaipoiporaa oaoa, e te mau aua sitona e paari ra i nia i te mahana.—Mataio 13:3-8; 25:1-12; Mareko 4:26-29.

12, 13. E nafea te parabole a Iesu no nia i te sitona e te zizania ia faaite e mea matau ia ˈna te mau huru tupuraa no taua vahi ra?

12 E ere ïa i te mea maere e ua î te mau parabole e rave rahi a Iesu i te mau huru tupuraa no te mau mahana atoa. No reira, ia taa maitai aˈe ia tatou to ˈna aravihi i te faaohipa i teie ravea haapiiraa, mea faufaa ia hiˈopoa eaha te auraa o ta ˈna mau parau no te mau ati Iuda e faaroo ra ia ˈna. E rave anaˈe e piti hiˈoraa.

13 A tahi, i roto i te parabole o te sitona e te zizania, ua parau Iesu no nia i te hoê taata tei ueue i te sitona maitai i roto i ta ˈna aua, ua haere mai râ “to ˈna enemi” e ueue i te zizania na nia iho. No te aha Iesu i maiti ai i tera iho ohipa ino mau ra? A haamanaˈo na e te faatia ra oia i te faahohoˈaraa i pihai iho i te Miti no Galilea, e te ohipa matamua a to Galilea, o te faaapu iho â ïa. Eaha te mea ino atu â no te hoê taata faaapu ia haere omoe mai te hoê enemi i roto i ta ˈna aua e ueue i te zizania ino na nia iho? Te faaite ra te mau ture a te hau no taua tau ra e i tupu na taua mau aroraa ra. E ere anei i te mea papu e ua faaohipa Iesu i te hoê tupuraa i taa i te feia e faaroo ra?—Mataio 13:1, 2, 24-30.

14. I roto i te parabole o te taata maitai no Samaria, no te aha e mea faahiahia ˈi ia faahiti Iesu i te eˈa ‘mai Ierusalema ˈtu e i Ieriko’ no te vauvau i to ˈna manaˈo?

14 A piti, a haamanaˈo na i te parabole o te taata maitai no Samaria. Ua haamata Iesu ma te parau e: “Te hoê taata no Ierusalema i te [pouraa ˈtu] i Ieriko, roohia ihora i te nǎnǎ eiâ haru, taratarahia ihora tana ahu e ratou, e paruparu ihora oia, haere atura, faarue ihora ia ˈna; ua fatata i te pohe.” (Luka 10:30; MN) Ma te faahiahia, ua faahiti Iesu i te eˈa ‘mai Ierusalema ˈtu e i Ieriko’ no te vauvau i to ˈna manaˈo. I to ˈna faatiaraa i teie parabole, tei Iudea oia, aita i atea roa ia Ierusalema; ua ite mau â ïa te feia e faaroo ra i te purumu ra. Mea matauhia te huru atâta o taua iho eˈa ra, no te hoê iho â râ taata e haere ra o o ˈna anaˈe. E tipuupuu te reira na te mau fenua moemoe, e rave rahi ïa vahi tapuniraa no te mau eiâ.

15. No te aha i ore ai i nehenehe i te hoê noa ˈˈe taata ia faatia i te tâuˈa ore o te tahuˈa e o te ati Levi i roto i te faahohoˈaraa no nia i te taata maitai no Samaria?

15 Te vai ra te tahi atu vahi faahiahia i to Iesu faahitiraa i te eˈa mai ‘Ierusalema ˈtu e i Ieriko.’ Ia au i te parabole, te pou atoa ra te hoê tahuˈa na mua e, i muri iho, te hoê ati Levi na nia i taua purumu ra—aita râ raua i tapea no te tauturu i te taata ati. (Luka 10:31, 32) Te tavini ra te mau tahuˈa i te hiero i Ierusalema, e te tauturu ra te mau ati Levi ia ratou. E rave rahi tahuˈa e ati Levi e faaea ra i Ieriko aita anaˈe ratou e ohipa ra i te hiero, no te mea e 23 noa kilometera i te atea o Ieriko ia Ierusalema. No reira, aita e feaaraa e ua na nia na ratou i taua eˈa ra i te haere. A tapao atoa na e “no Ierusalema” te tahuˈa e te ati Levi i te pouraa na nia i te eˈa ra, te faaatea ˈtu ra ïa raua i te hiero. * Aita e taata e nehenehe e faatia i te tâuˈa ore o teie na taata a parau ai e, ‘Ua ape raua i te taata pepe no te mea e au ra e ua pohe oia, e ia tapea raua i te hoê tino pohe, eita ïa e au ia raua ia tavini i te hiero no te tahi maa taime.’ (Levitiko 21:1; Numera 19:11, 16) E ere anei i te mea maramarama e ua faahiti te faahohoˈaraa a Iesu i te mea matauhia e te feia e faaroo ra?

No roto mai i tei poietehia

16. No te aha e ere ai i te mea maere e mea matau maitai ia Iesu tei poietehia?

16 Te faaite ra te tahi mau faahohoˈaraa e parabole a Iesu i to ˈna ite i te mau tiare, te mau animara, e te ahuaraˈi. (Mataio 6:26, 28-30; 16:2, 3) Nohea mai tera ite to ˈna? A paari mai ai oia i Galilea, aita e feaaraa e ua nehenehe maitai ta ˈna e mataitai i te mau mea i poietehia e Iehova. Hau atu â, o Iesu “te matahiapo o te mau mea atoa i poietehia,” e ua faaohipa Iehova ia ˈna ei “rave ohipa aravihi” i roto i te poieteraa i te mau mea atoa. (Kolosa 1:15, 16, MN; Maseli 8:30, 31, MN) Mea maere anei ïa e mea matau maitai ia Iesu tei poietehia? E hiˈo anaˈe mea nafea to ˈna faaohiparaa i teie ite ma te aravihi i roto i ta ˈna haapiiraa.

17, 18. (a) E nafea te mau parau a Iesu i papaihia i roto i te Ioane pene 10 e faaite ai e mea matau maitai ia ˈna te huru o te mamoe? (b) Eaha ta te tahi feia i haere i te mau fenua o te Bibilia i tapao no nia i te taairaa i rotopu i te mau tiai mamoe e ta ratou mau mamoe?

17 I roto i te mau faahohoˈaraa î roa ˈˈe i te here a Iesu, te vai ra tei papaihia i roto i te Ioane pene 10 i reira oia e faaau ai i to ˈna taairaa piri roa e ta ˈna mau pǐpǐ i te taairaa o te tiai mamoe e ta ˈna mau mamoe. Te faaite ra te mau parau a Iesu e mea matau maitai ia ˈna te huru o te mamoe rata. Ua faaite oia e e farii iho â te mamoe ia arataihia ratou, e e pee maite ratou i to ratou tiai. (Ioane 10:2-4) Ua itehia te taairaa huru otahi i rotopu i te mau tiai mamoe e te mau mamoe e te tahi mau taata tei haere i te mau fenua o te Bibilia. I te senekele 19, ua tapao te taata ihi natura o Henry Tristram e: “I te hoê mahana, te mataitai ra vau i te hoê tiai mamoe i te hautiraa e ta ˈna nǎnǎ. Te haavarevare horo ê ra oia; ua aˈuaˈu e ua haaati te mau mamoe ia ˈna. . . . I te pae hopea, ua haaati maite te nǎnǎ ia ˈna e ua ouˈouˈa haere noa ˈtura e ati aˈe oia.”

18 No te aha te mau mamoe e pee ai i to ratou tiai? ‘No te mea ua ite ratou i to ˈna reo,’ o ta Iesu ïa i parau. (Ioane 10:4) Ua ite mau anei te mau mamoe i te reo o to ratou tiai? Ma te ite roa ˈtu oia iho, ua papai o George Smith i roto i ta ˈna buka (The Historical Geography of the Holy Land) e: “I te tahi taime, ua fanaˈo matou i ta matou taime faafaaearaa i te avatea i pihai iho i taua mau apoo pape no Iudea ra i reira na tiai mamoe e toru aore ra e maha e haere mai ai e ta ratou mau nǎnǎ. E anoi haere te mau nǎnǎ, e i maere na matou e nafea râ te tiai mamoe taitahi e taa faahou ai teihea ta ˈna iho. Ia oti râ i te mau mamoe i te inu i te pape e te hauti, e haere hoê hoê te mau tiai i tera vahi, i tera vahi o te peho, e e pii te tahi i ta ˈna iho piiraa taa ê; e e faarue iho â ta ˈna mamoe i te toea e haere atu ai i to ˈna iho tiai ra, e reva ˈtu ai te mau nǎnǎ mai i to ratou haereraa mai i te nahonaho.” Aita ˈtu ravea maitai aˈe i faahohoˈa ˈi Iesu i to ˈna manaˈo. Ia farii e ia auraro tatou i ta ˈna mau haapiiraa e ia pee tatou i ta ˈna aratairaa, e nehenehe ïa tatou e aupuruhia ma te here e “te tiai mamoe maitai.”—Ioane 10:11.

No roto mai i te mau tupuraa matauhia e te feia e faaroo ra ia ˈna

19. No te patoi i te hoê manaˈo hape, mea nafea to Iesu faaohiparaa ma te nanonano i te hoê ati i tupu i taua vahi ra?

19 Te tahi mau faahohoˈaraa nanonano, o te tahi ïa mau tupuraa aore ra hiˈoraa e haapiiraa to roto. I te hoê taime, ua rave Iesu i te hoê ohipa no tupu noa ˈtura no te patoi i te manaˈo hape ra e ia roohia te hoê taata i te ati, ua au iho â ia ˈna. Ua na ô oia e: “E na taata tino ahuru ma vau i mairihia e te fare rahi i Siloama ra, e pohe ihora, te manaˈo na outou e, e feia hara rahi ratou i to Ierusalema atoa ra?” (Luka 13:4) Ua haapapu Iesu ma te nanonano e mea hape te huru feruriraa no nia i te oraraa faataahia. Aita taua na taata 18 ra i pohe no te tahi hara tei faatupu i te riri o te Atua. Oia mau, e faahopearaa to ratou pohe riaria no te tau e te tupuraa manaˈo-ore-hia. (Koheleta 9:11) Ua patoi ïa oia i te hoê haapiiraa hape na roto i te faahitiraa i te hoê tupuraa matau-maitai-hia e te feia e faaroo ra ia ˈna.

20, 21. (a) No te aha te mau Pharisea i faahapa ˈi i te mau pǐpǐ a Iesu? (b) Eaha te aamu bibilia ta Iesu i rave no te faataa e aita Iehova i opua aˈenei i te hoê faaohiparaa etaeta i ta ˈna ture no nia i te Sabati? (c) Eaha te tauaparauhia i roto i te tumu parau i muri nei?

20 I roto i ta ˈna haapiiraa, ua rave atoa Iesu i te mau hiˈoraa bibilia. A haamanaˈo na i te taime i faahapa ˈi te mau Pharisea i ta ˈna mau pǐpǐ i te ootiraa e te amuraa i te maa huero i te Sabati. Oia mau, te ofati ra te mau pǐpǐ, eiaha i te Ture a te Atua, i te tatararaa etaeta râ a te mau Pharisea no nia i te ohipa eita e tia ia rave i te Sabati. No te faataa e aita te Atua i opua aˈenei i te hoê faaohiparaa i ta ˈna ture no nia i te Sabati mai tera i te etaeta, ua faahiti Iesu i te hoê ohipa i faatiahia i roto i te Samuela 1, 21:3-6. No te poia, ua tapae atu o Davida e to ˈna mau taata i te sekene e ua amu i te pane o te aro tei monohia i te mea apî. I tuuhia na te pane tahito i te hiti na te mau tahuˈa e amu. I roto râ i taua huru tupuraa ra, aita Davida e to ˈna mau taata i faahapahia i te amuraa ˈtu. Ma te faahiahia, o taua aamu ra te hiˈoraa otahi no nia i te pane tahito i amuhia e te taata e ere i te tahuˈa tei papaihia i roto i te Bibilia. Ua ite Iesu i te aamu mau e tia ia rave, e aita e feaaraa e mea matau te reira i te mau ati Iuda e faaroo ra ia ˈna.—Mataio 12:1-8.

21 E Orometua Rahi mau â o Iesu! E nehenehe noa ta tatou e maere i to ˈna aravihi faito ore i te faaite i te mau parau mau faufaa ma te taahia e te feia e faaroo ra ia ˈna. E nafea râ tatou ia pee ia ˈna ia haapii tatou? E tauaparauhia te reira i roto i te tumu parau i muri nei.

[Nota i raro i te api]

^ E rau te huru o te mau faahohoˈaraa a Iesu, te vai ra te hiˈoraa, te faaturuaraa, te faaauraa, e te faataiperaa. Mea matau-maitai-hia oia no ta ˈna faaohiparaa i te parabole tei faataahia mai “te hoê aamu poto, e pinepine mea hamanihia, e parau mau morare aore ra pae varua to roto.”

^ Mea teitei aˈe Ierusalema ia Ieriko. No reira, ia haere te hoê taata ‘mai Ierusalema ˈtu e i Ieriko,’ mai tei parauhia i roto i te parabole, te ‘pou atura’ ïa oia.

Te haamanaˈo ra anei outou?

• No te aha Iesu i haapii ai na roto i te mau faahohoˈaraa?

• Eaha te mau hiˈoraa e faaite ra e ua faaohipa Iesu i te mau faahohoˈaraa e taa iho â i te feia no te senekele matamua e faaroo ra ia ˈna?

• Mea nafea to Iesu faaohiparaa ma te nanonano i to ˈna ite i te mau mea i poietehia i roto i ta ˈna mau faahohoˈaraa?

• Mea nafea to Iesu faaohiparaa i te mau tupuraa matauhia e te feia e faaroo ra ia ˈna?

[Uiraa haapiiraa]

[Hohoˈa i te api 15]

Ua paraparau Iesu no te hoê tavini tei ore i hinaaro e faaore i te hoê tarahu huru iti e no te hoê metua tei faaore i te hara a ta ˈna tamaiti tei haamâuˈa i te taatoaraa o ta ˈna tufaa

[Hohoˈa i te api 16]

Eaha te manaˈo faufaa o te parabole a Iesu no nia i te taata maitai no Samaria?

[Hohoˈa i te api 17]

Ua ite mau anei te mau mamoe i te reo o to ratou tiai mamoe?