Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Te hoê “tavini” haapao maitai e te paari atoa

Te hoê “tavini” haapao maitai e te paari atoa

Te hoê “tavini” haapao maitai e te paari atoa

“O vai hoi te tavini haapao maitai e te paari, ta to ˈna ra fatu i faatavana i [nia i ta ˈna mau rave ohipa]?”—MATAIO 24:45; MN.

1, 2. No te aha e mea faufaa roa ˈi ia fanaˈo tamau tatou i te maa varua i teie mahana?

 I TE taperaa mahana o te Mahana piti 11 no Nisana 33 T.T., ua ui te mau pǐpǐ a Iesu i te hoê uiraa e auraa hohonu to te reira no tatou i teie mahana. Ua ui ratou ia ˈna: “[Eaha] te tapao o to oe [vairaa] mai e te hopea o teie nei ao?” Ei pahonoraa, ua faahiti Iesu i te hoê parau tohu rahi. Ua faahiti oia i te hoê tau tamaˈi, oˈe, aueueraa fenua, e te maˈi. E “e matamehai” noa te reira “no te [mauiui].” E ino roa ˈtu â te mau mea. Auê te riaria e!—Mataio 24:3, 7, 8, 15-22; Luka 21:10, 11; MN.

2 Mai te matahiti 1914 mai, ua tupu te rahiraa o te mau tuhaa o te parau tohu a Iesu. Te “mauiui” roa nei te huitaata. Eiaha râ te mau Kerisetiano mau e riaria. Ua fafau Iesu e e faaamu oia ia ratou i te maa maitai i te pae varua. I teie nei e tei te raˈi o Iesu, eaha ïa ta ˈna i rave ia fanaˈo tatou i te fenua nei i ta tatou maa varua?

3. Eaha te mau faanahoraa ta Iesu i rave ia fanaˈo tatou i te “maa i te hora mau”?

3 Na Iesu iho i pahono i taua uiraa ra. A faahiti ai oia i te parau tohu rahi, ua ui oia: “O vai hoi te tavini haapao maitai e te paari, ta to ˈna ra fatu i faatavana i [nia i ta ˈna mau rave ohipa] ei hopoi atu i ta ratou maa i te hora mau ra?” E ua na ô atura e: “E ao to te reira tavini, to tei roohia mai e to ˈna ra fatu te na reira ra. Oia mau ta ˈu e parau atu ia outou nei, e faariro oia ia ˈna ei tiaau i te mau taoˈa atoa na ˈna ra.” (Mataio 24:45-47; MN) Oia mau, e itea mai te hoê “tavini” tei faauehia e horoa i te maa varua, te hoê “tavini” haapao maitai e te paari. Hoê noa anei taata tera tavini, e mau taata anei, aore ra e ohipa ê? I te mea e te opere nei te tavini haapao maitai i te maa varua hinaaro-rahi-hia, e mea faufaa ia ite tatou i te pahonoraa.

E taata anei aore ra e pǔpǔ?

4. Mea nafea to tatou iteraa e e ere “te tavini haapao maitai e te paari” i te hoê noa taata?

4 E ere “te tavini haapao maitai e te paari” i te hoê noa taata. No te aha? No te mea ua haamata te tavini i te opere i te maa varua i te senekele matamua, e ua parau Iesu e e na reirâ te tavini ia tae mai te Fatu i te matahiti 1914. Fatata ïa 1 900 matahiti taviniraa haapao maitai no te hoê noa taata. Aita hoi o Metusela i ora maoro mai tera!—Genese 5:27.

5. A faataa no te aha e ere o te Kerisetiano taitahi “te tavini haapao maitai e te paari.”

5 E nehenehe anei e parau e i te auraa rahi, o te Kerisetiano taitahi “te tavini haapao maitai e te paari”? E parau mau e mea titauhia ia haapao maitai e ia paari te mau Kerisetiano atoa; e ohipa ê râ ta Iesu i manaˈo ia ˈna i faahiti i “te tavini haapao maitai e te paari.” Mea nafea to tatou iteraa? Ua parau oia e ia tae mai te “fatu,” e faariro oia i te tavini ei “tiaau i te mau taoˈa atoa na ˈna ra.” E nafea ïa te Kerisetiano taitahi e faarirohia ˈi ei tiaau i te mau mea atoa, te mau taoˈa “atoa” a te Fatu? Eita ïa e nehenehe!

6. Mea nafea to te nunaa Iseraela faanahoraahia ei “tavini” na te Atua?

6 No reira teie noa te tatararaa tano, te faahiti ra Iesu i te hoê pǔpǔ Kerisetiano ei “tavini haapao maitai e te paari.” E nehenehe anei e parau e e tavini rau? Oia mau. E 700 matahiti hou te Mesia, ua faahiti Iehova i te nunaa Iseraela taatoa mai “tau tavini, i maitihia e au ra.” (Isaia 43:10) Te melo taitahi o te nunaa Iseraela mai te matahiti 1513 H.T.T., a horoahia ˈi te Ture a Mose, e tae roa i te Penetekose 33 T.T., e melo ïa o teie pǔpǔ o te tavini. Aita te rahiraa o te mau Iseraela i ohipa roa i roto i te faatereraa i te ohipa a te nunaa aore ra i roto i te tiaauraa i ta ˈna porotarama tamaaraa i te pae varua. Ua faaohipa Iehova i te mau arii, tavana, peropheta, tahuˈa, e ati Levi no te haapao i te reira. Ei nunaa râ, ua titauhia ia tia ˈtu Iseraela no te mana arii o Iehova e ia arue ia ˈna i rotopu i te mau nunaa. E ite no Iehova te Iseraela taitahi.—Deuteronomi 26:19; Isaia 43:21; Malaki 2:7; Roma 3:1, 2.

Ua faaruehia te hoê “tavini”

7. No te aha te nunaa Iseraela i tahito ra i faaea ˈi i te riro ei “tavini” na te Atua?

7 I te mea e o Iseraela te “tavini” a te Atua tau senekele aˈenei, o ˈna atoa anei te tavini ta Iesu i faahiti? Eita, no te mea aita o Iseraela i tahito ra i haapao maitai e aita atoa i paari. Ua haapoto Paulo i te tupuraa ia ˈna i faahiti i ta Iehova i parau i te nunaa e: “Ua faainohia . . . te iˈoa o te Atua i ǒ te Etene ia outou.” (Roma 2:24) Oia mau, ua hope te tuatapaparaa orure hau roa o Iseraela i to ratou patoiraa ia Iesu, a faarue atu ai Iehova ia ratou.—Mataio 21:42, 43.

8. Inafea to te hoê “tavini” nominoraahia no te mono ia Iseraela, e i roto i teihea mau tupuraa?

8 Noa ˈtu teie haapao ore o te “tavini” ra o Iseraela, ua fanaˈo noa te feia haamori haapao maitai i te maa varua. I te Penetekose 33 T.T., e 50 mahana i muri aˈe i to Iesu tia-faahou-raa, ua niniihia te varua moˈa i nia fatata 120 o ta ˈna mau pǐpǐ i roto i te hoê piha i nia i Ierusalema. I taua taime ra, ua fa mai te hoê nunaa apî. Ma te au, ua atutu to ˈna faraa mai i te faatia-haere-raa to ˈna mau melo ma te mǎtaˈu ore i “te peu taa ê a te Atua” i to Ierusalema. (Ohipa 2:11) Ua riro maira taua nunaa apî ra i te pae varua, ei “tavini” o te faaite haere i to Iehova hanahana i te mau nunaa e o te opere i te maa i te hora mau. (Petero 1, 2:9) Ua parauhia ˈtura oia ma te tano ‘te Iseraela o te Atua.’—Galatia 6:16.

9. (a) O vai “te tavini haapao maitai e te paari”? (b) O vai ma te mau “rave ohipa”?

9 Te mau melo atoa o ‘te Iseraela o te Atua,’ e mau Kerisetiano pûpûhia e te bapetizohia ïa o tei faatavaihia i te varua moˈa e o te tiaturi ra e ora i nia i te raˈi. No reira “te tavini haapao maitai e te paari,” o te taatoaraa ïa o te feia faatavaihia, ei pǔpǔ, e ora nei i te fenua nei i te hoê tau faataahia mai te matahiti 33 T.T. e tae mai i teie mahana, mai te mau Iseraela atoa i ora i te mau tau atoa mai te matahiti 1513 H.T.T. e tae atu i te Penetekose 33 T.T., e melo ïa o te pǔpǔ o te tavini hou te Kerisetianoraa. O vai ma râ te mau “rave ohipa,” o te fanaˈo ra i te maa varua no ǒ mai i te tavini ra? I te senekele matamua T.T., ua tiaturi te mau Kerisetiano atoa e ora i nia i te raˈi. No reira, e mau Kerisetiano faatavaihia atoa te mau rave ohipa, tei hiˈohia ei taata taitahi, eiaha ei pǔpǔ. Ua hinaaro te taatoaraa, tae noa ˈtu te feia e hopoia ta ratou i roto i te amuiraa, i te maa varua no ǒ mai i te tavini ra.—Korinetia 1, 12:12, 19-27; Hebera 5:11-13; Petero 2, 3:15, 16.

“I te taata atoa i ta ˈna ohipa”

10, 11. Mea nafea to tatou iteraa e e ere hoê â ohipa ta te mau melo atoa o te pǔpǔ o te tavini?

10 Noa ˈtu e o ‘te Iseraela o te Atua’ te pǔpǔ o te tavini haapao maitai e te paari ma te hoê ohipa, e hopoia atoa ta te melo taitahi. O ta te mau parau a Iesu i roto i te Mareko 13:34 ïa e faataa ra. Ua parau oia e: “E au . . . te Tamaiti a te taata nei i te hoê taata i haere i te fenua ê, o tei vaiiho i to ˈna fare, e poroi ihora i to ˈna mau tavini, tuu ihora i te taata atoa i ta ˈna ohipa, e poroi ihora hoi i te tiai opani e faaitoito.” E ohipa ïa ta te melo taitahi o te pǔpǔ o te tavini, e faarahi i te mau taoˈa a te Mesia i te fenua nei. E rave oia i ta ˈna ohipa ia au i tei maraa ia ˈna e i ta ˈna mau ravea.—Mataio 25:14, 15.

11 Hau atu â, ua parau te aposetolo Petero i te mau Kerisetiano faatavaihia o to ˈna ra tau e: “E horoa te taata atoa i te maitai no te tahi mai tei noaa mai ia ˈna ra, mai te tiaau maitai i te maitai huru rau a te Atua ra.” (Petero 1, 4:10) No reira, e hopoia na taua feia faatavaihia ra e horoa i te maitai te tahi i te tahi ma te faaohipa i te mau ô ta te Atua i horoa ˈtu. Te faaite atoa ra ta Petero mau parau e e ere hoê â aravihi, hopoia, aore ra fanaˈoraa taa ê ta te mau Kerisetiano atoa. Ua nehenehe râ te melo taitahi o te pǔpǔ o te tavini e turu i te maraaraa o te nunaa pae varua. Mea nafea?

12. Mea nafea te melo tane e vahine taitahi o te pǔpǔ o te tavini i te tururaa i te maraaraa o te tavini?

12 A tahi, ua titauhia ia riro te melo taitahi ei ite no Iehova, ma te poro i te parau apî maitai o te Basileia. (Isaia 43:10-12; Mataio 24:14) Hou rii noa to ˈna maueraa i nia i te raˈi, ua faaue Iesu i ta ˈna mau pǐpǐ tane e vahine haapao maitai atoa e haapii i te taata. Ua na ô oia e: “E teie nei, e haere outou e faariro i te mau fenua atoa ei pǐpǐ, a bapetizo atu ai ia ratou i roto i te iˈoa o te Metua, e no te Tamaiti, e no te [varua moˈa]; ma te haapii atu ia ratou i te haapao i te mau mea atoa ta ˈu i parau atu ia outou na: e inaha, tei pihai atoa iho vau ia outou, e tae noa ˈtu i te hopea o teie nei ao.”—Mataio 28:19, 20; MN.

13. Eaha te haamaitairaa taa ê ta te feia faatavaihia atoa i fanaˈo?

13 I te itearaa mai te mau pǐpǐ apî, ua titauhia ia haapii maitai ia ratou i te haapao i te mau mea atoa ta te Mesia i parau i ta ˈna mau pǐpǐ. I muri aˈe, ua aravihihia te feia aau farii no te haapii ia vetahi ê. Ua operehia te maa maitai i te pae varua na te feia e riro ei melo o te pǔpǔ o te tavini i te fenua e rave rahi. Ua rave te mau Kerisetiano faatavaihia atoa, te tane e te vahine, i te ohipa faauehia e faariro i te taata ei pǐpǐ. (Ohipa 2:17, 18) Ia tamau teie ohipa mai te taime i haamata ˈi te tavini i ta ˈna ohipa e tae roa i te hopea o teie nei ao.

14. Na vai ma anaˈe i haapii i te amuiraa, e eaha te manaˈo o te mau vahine faatavaihia haapao maitai?

14 Ua riro te feia faatavaihia tei bapetizo-apî-hia ei melo o te pǔpǔ o te tavini, e noa ˈtu o vai tei haapii ia ratou, ua haapii-atoa-hia ratou e te mau melo o te amuiraa tei haapao i te mau titauraa bibilia no te tavini ei matahiapo. (Timoteo 1, 3:1-7; Tito 1:6-9) Ua tia i teie mau tane nominohia ia turu i te maraaraa taa ê o te nunaa. Aita te mau vahine Kerisetiano faatavaihia haapao maitai i inoino e o te mau tane Kerisetiano anaˈe tei maitihia no te haapii i te amuiraa. (Korinetia 1, 14:34, 35) Ua oaoa râ ratou i te fanaˈo i te ohipa puai a te mau tane i roto i te amuiraa e ua mauruuru no ta ratou mau haamaitairaa taa ê, oia atoa te faaiteraa i te parau apî maitai ia vetahi ê. I teie mahana, te faaite nei te mau tuahine faatavaihia itoito rahi i te hoê â huru feruriraa, noa ˈtu e mea faatavaihia te mau matahiapo aore ra aita.

15. I te senekele matamua, nohea mai te maa varua, e na vai i aratai i te opereraa o te reira?

15 No roto roa mai te maa varua faufaa rahi i operehia i te senekele matamua, i te mau rata a te mau aposetolo e a te tahi atu mau pǐpǐ tei aratai i te ohipa. Ua faahaerehia te mau rata ta ratou i papai—o na buka faauruahia e 27 iho â râ o te mau Papai Heleni Kerisetiano—na roto i te mau amuiraa, a riro atu ai ei niu o te haapiiraa a te mau matahiapo. Mea na reira te mau tia o te tavini i opere maite ai i te maa maitai i te pae varua na te mau Kerisetiano haavare ore. Ua haapao maitai te pǔpǔ o te tavini no te senekele matamua i ta ˈna ohipa faauehia.

Te “tavini” 19 senekele i muri aˈe

16, 17. Mea nafea to te pǔpǔ o te tavini haapao-maite-raa i ta ˈna ohipa e tae roa i te matahiti 1914?

16 E i teie mahana? I te haamataraa to Iesu vairaa mai i te matahiti 1914, ua itea mai anei ia ˈna te hoê pǔpǔ Kerisetiano faatavaihia e opere maite ra i te maa i te hora mau? E. Ua ite-maitai-hia o vai tera pǔpǔ maoti te hotu maitai ta ˈna i faatupu. (Mataio 7:20) Ua haapapu te tuatapaparaa mai reira mai e mea tano taua faaotiraa ra.

17 I to Iesu taeraa mai, fatata e 5 000 rave ohipa o te faaatutu ra i te parau mau bibilia. Mea iti te rave ohipa, ua faaohipa râ te tavini i te tahi mau ravea apî no te faaatutu i te parau apî maitai. (Mataio 9:38) Ei hiˈoraa, ua neneihia te mau vauvauraa tumu parau bibilia i roto fatata e 2 000 vea. E mau ahuru tausani ïa taata tei taio i te parau mau o te Parau a te Atua i te hoê â taime. Hau atu â, ua faaineinehia te hoê porotarama pataraa hohoˈa peni rau e hohoˈa teata e vau hora i te maoro. Maoti te reira, e iva mirioni tiahapa taata i e toru tuhaa fenua rarahi tei ite i te poroi bibilia mai te haamataraa o te Poieteraa e tae roa i te hopea o te Faatereraa tausani matahiti a te Mesia. O te mau papai neneihia te tahi atu ravea. I te matahiti 1914, ei hiˈoraa, fatata e 50 000 Pare Tiairaa tei neneihia.

18. Inafea to Iesu faariroraa i te tavini ei tiaau i ta ˈna mau taoˈa atoa, e no te aha?

18 Oia mau, i to te Fatu taeraa mai, ua itea ia ˈna ta ˈna tavini haapao maitai e faatamaa maite ra i te mau rave ohipa e e poro atoa ra i te parau apî maitai. E mau hopoia rahi aˈe tei tiai mai i taua tavini ra. Ua na ô Iesu e: “Oia mau ta ˈu e parau atu ia outou nei, e faariro oia ia ˈna ei tiaau i te mau taoˈa atoa na ˈna ra.” (Mataio 24:47) Ua na reira Iesu i te matahiti 1919, i muri aˈe i to te tavini faarururaa i te hoê tau tamataraa. No te aha râ “te tavini haapao maitai e te paari” i fanaˈo ai i te mau hopoia rahi aˈe? No te mea ua rahi te mau taoˈa a te Fatu. Ua horoahia te faatereraa ia Iesu ra i te matahiti 1914.

19. A faataa mea nafea te mau hinaaro pae varua o te “feia rahi roa” i haamâhahia ˈi.

19 Ua faariro te Fatu, tei faaterono-apî-hia, i ta ˈna tavini haapao maitai ei tiaau i teihea mau taoˈa? I te mau mea pae varua atoa ïa na ˈNa ra i te fenua nei. Ei hiˈoraa, e piti ahuru matahiti i muri aˈe i to te Mesia faateronoraahia i te matahiti 1914, ua itea mai te “feia rahi roa” o te mau “mamoe ê atu.” (Apokalupo 7:9; Ioane 10:16) E ere ratou i te mau melo faatavaihia o ‘te Iseraela o te Atua,’ e mau tane e vahine haavare ore râ tei tiaturi e ora i te fenua nei, tei here ia Iehova e tei hinaaro e tavini ia ˈna mai te feia faatavaihia atoa. Inaha, ua parau ratou i “te tavini haapao maitai e te paari” e: “E haere atoa matou i ǒ na: ite aˈenei matou e, tei ia outou te Atua.” (Zekaria 8:23) Ua amu teie mau Kerisetiano bapetizo-apî-hia i te hoê â maa maitai i te pae varua e te mau rave ohipa faatavaihia, e ua na reira noa na pǔpǔ e piti mai reira mai. Auê ïa haamaitairaa no te mau melo o te “feia rahi roa” e!

20. Eaha te ohipa a te “feia rahi roa” i roto i te faarahiraa i te mau taoˈa a te Fatu?

20 Ma te oaoa, ua apiti te mau melo o te “feia rahi roa” i te pǔpǔ o te tavini faatavaihia ei feia poro i te parau apî maitai. A poro ai ratou, ua rahi te mau taoˈa a te Fatu i te fenua nei, e ua rahi atoa te hopoia a “te tavini haapao maitai e te paari.” A maraa ˈi te numera o te feia i hinaaro e ite i te parau mau, ua faarahihia te mau fare neneiraa no te haapao i te mau aniraa i te mau papai bibilia. Ua haamauhia te mau amaa a te mau Ite no Iehova i te fenua e rave rahi. Ua tonohia te mau mitionare “e tae noa ˈtu i te hopea o te fenua.” (Ohipa 1:8) I te matahiti 1914, fatata e pae tausani taata tei faatavaihia, e i teie mahana, e ono mirioni tiahapa taata e arue ra i te Atua, no te “feia rahi roa” te rahiraa. Oia mau, ua rahi roa te mau taoˈa a te Arii mai to ˈna faakoronaraahia i te matahiti 1914!

21. Eaha na parabole e piti ta tatou e hiˈopoa i roto i ta tatou haapiiraa i mua nei?

21 Te faaite ra teie mau mea atoa e mea “haapao maitai” e mea “paari” atoa te tavini. I muri rii aˈe i to ˈna faahitiraa i “te tavini haapao maitai e te paari,” ua horoa Iesu e piti parabole o tei haamahitihiti i taua na huru maitai ra: te parabole o na paretenia paari e te maamaa e te parabole o te taleni. (Mataio 25:1-30) Te hinaaro nei tatou e ite eaha te auraa o na parabole no tatou i teie mahana! E hiˈopoa tatou i teie uiraa i roto i te tumu parau i muri nei.

Eaha to outou manaˈo?

• O vai “te tavini haapao maitai e te paari”?

• O vai ma te mau “rave ohipa”?

• Inafea to te tavini haapao maitai faariroraahia ei tiaau i te mau taoˈa atoa a te Fatu, e no te aha i taua taime ra?

• O vai ma tei tauturu i te faarahi i te mau taoˈa a te Fatu i te mau ahuru matahiti i mairi aˈenei, e mea nafea?

[Uiraa haapiiraa]

[Hohoˈa i te api 22]

Ua haapao maite te pǔpǔ o te tavini no te senekele matamua i ta ˈna ohipa faauehia