Eaha to roto?

Tapura tumu parau

E riro anaˈe ei tavini ravea apî e te faaau ohie

E riro anaˈe ei tavini ravea apî e te faaau ohie

E riro anaˈe ei tavini ravea apî e te faaau ohie

“Ua faaau vau ia ˈu iho i te mau mea atoa i te taata atoa nei, ia ora te tahi pae ia ˈu.”—KORINETIA 1, 9:22.

1, 2. (a) Mea nafea te aposetolo Paulo i te riroraa ei tavini manuïa? (b) Mea nafea Paulo i te faataaraa i to ˈna iho huru i mua i ta ˈna hopoia?

 UA MǍRÛ mai oia ia haa i nia i te mau taata maramarama e te feia riirii hamani fare ie. Ua haapapu oia i to ˈna manaˈo i te mau tia mana Roma e taata faaapu Pherugia. Ua turai ta ˈna mau papai i te mau Heleni faatia haere noa e ati Iuda tapea i te tutuu. Eita ta ˈna haaferuriraa e noaa ia patoi e mea puai atoa ta ˈna faaararaa i te huru aau. Ua tutava oia i te imi i te mea e tu ai te manaˈo e te mau taata atoa ia nehenehe oia e aratai ia vetahi i te Mesia ra.—Ohipa 20:21.

2 O te aposetolo Paulo tera taata, te hoê tavini manuïa e te ravea apî mau. (Timoteo 1, 1:12) Ua horoa Iesu i te ohipa na ˈna “e hopoi i [to te Mesia] iˈoa i mua i te aro o te mau Etene ra, e i te hui arii ra, e i te tamarii hoi a Iseraela ra.” (Ohipa 9:15) Eaha to ˈna huru i mua i teie hopoia? Teie ta ˈna i faahiti: “Ua faaau vau ia ˈu iho i te mau mea atoa i te taata atoa nei, ia ora te tahi pae ia ˈu i taua mau ravea atoa nei. No te evanelia i na reira ˈi au, ia noaa atoa ia ˈu i ta te evanelia ra.” (Korinetia 1, 9:19-23) Eaha ta tatou e nehenehe e haapii na roto i te hiˈoraa o Paulo o te nehenehe e tauturu ia tatou ia manuïa ˈtu â i roto i ta tatou pororaa e haapiiraa?

E farerei te hoê taata i tauihia i te fifi

3. Eaha to Paulo huru i nia i te mau Kerisetiano hou to ˈna tauiraa?

3 I riro noa na anei Paulo ei taata faaoromai rahi, e te faatura, e tano no te hopoia i horoahia ˈtu? Aita roa ˈtu! Na te manaˈo etaeta i te pae faaroo i faariro ia Saulo (te iˈoa o Paulo na mua ˈˈe) ei taata hamani ino uˈana i te mau pǐpǐ a te Mesia. Ei taata apî, ua farii oia i to Setephano taparahiraahia. I muri iho, ua aˈuaˈu Paulo ma te aroha ore i te mau Kerisetiano. (Ohipa 7:58; 8:1, 3; Timoteo 1, 1:13) Ua rahi noa ta ˈna “parau haamǎtaˈu e te taparahi i te mau pǐpǐ a te Fatu ra.” No te mauruuru ore i te aˈuaˈu i te mau Kerisetiano i roto ia Ierusalema noa, ua haaparare oia i ta ˈna ohipa ririraa e tae roa ˈtu i te pae apatoerau o Damaseko.—Ohipa 9:1, 2.

4. Eaha te faatanoraa ta Paulo i rave no te amo i ta ˈna hopoia?

4 Peneiaˈe te tumu o te riri uˈana o Paulo i te Kerisetianoraa, o te tiaturiraa papu ïa e e haapiˈo te faaroo apî i te haapaoraa ati Iuda ma te anoi atu e te mau manaˈo ê e ere i to te ati Iuda. Inaha, e “Pharisea” Paulo, oia ïa “tei faataa ê” te auraa o te iˈoa iho. (Ohipa 23:6) A feruri na eaha râ paha Paulo i te hitimahuta ia ˈna i faaroo e ua maiti te Atua ia ˈna no te poro i te Mesia—i te mau taata atoa—i te mau Etene! (Ohipa 22:14, 15; 26:16-18) Ua patoi atoa hoi te mau Pharisea i te tamaa ˈtu e taua mau taata ra ta ratou i hiˈo ei taata rave hara! (Luka 7:36-39) Aita e feaaraa, ua titau te reira ia tutava rahi oia i te hiˈopoa i ta ˈna huru hiˈoraa e i te faaau atu i te hinaaro o te Atua ia ora te mau huru taata atoa e tia ˈi.—Galatia 1:13-17.

5. E nafea tatou e nehenehe ai e pee ia Paulo i roto i ta tatou taviniraa?

5 E nehenehe tatou e na reira atoa. I te mea e te rahi noa ˈtura te taata rau ta tatou e farerei i roto i ta tatou tuhaa fenua reo e nunaa rau, e mea tia ia tutava maite tatou i te hiˈopoa i to tatou huru e i te haapae i te mau manaˈo oti noa atoa. (Ephesia 4:22-24) Noa ˈtu e te ite ra tatou i te reira aore ra aita, te ohipa ra ta tatou aratairaa i te pae totiare e te pae haapiiraa i nia ia tatou. E nehenehe te reira e faatupu i roto ia tatou i te mau manaˈo e huru pae tahi e te fati ore. E mea tia ia tinai tatou i tera mau manaˈo ia manuïa tatou i te imi e te tauturu i te feia e au i te mamoe. (Roma 15:7) Tera ta Paulo i rave. Ua farii oia i te tautooraa e faaaano i ta ˈna taviniraa. Ma te turaihia e te here, ua faahotu oia i te mau aravihi i te pae haapiiraa o te au ia pee. Oia mau, te faaite ra te faahohonuraa i te taviniraa a “te aposetolo a te Etene” e mea haapao maite, mea faaau ohie, e mea aravihi oia i roto i te pororaa e te haapiiraa. *Roma 11:13.

Te hoê tavini ravea apî o te ohipa

6. Mea nafea Paulo i te haapao-maite-raa i te huru oraraa o te feia e faaroo ra ia ˈna, e eaha te faahopearaa?

6 Mea haapao maite Paulo i te mau tiaturiraa e huru oraraa o te feia e faaroo ra ia ˈna. Ia ˈna i paraparau atu i te arii Ageripa II, ua faˈi Paulo e “ua ite” te arii “i te mau peu atoa, e te mau parau atoa a te ati Iuda.” I muri iho, ua faaohipa Paulo ma te aravihi i to ˈna ite i te mau tiaturiraa a Ageripa e ua tauaparau e o ˈna no nia i te mau mea ta te arii i taa maitai roa. No te maramarama e te papu o ta Paulo haaferuriraa, ua parau Ageripa e: ‘Ua fatata vau i te riro ei Kerisetiano ia oe.’—Ohipa 26:2, 3, 27, 28.

7. Mea nafea Paulo i te faaau-ohie-raa ia ˈna i poro i te hoê nahoa taata i Lusetera?

7 Mea faaau ohie atoa Paulo. A tapao na i te taa-ê-raa o ta ˈna raveraa ia ˈna i tutava i te faataui i te manaˈo o te hoê nahoa taata i roto i te oire o Lusetera ia ore ratou e haamori ia ˈna e ia Baranaba ei atua. I parauhia na e ua faarirohia teie mau taata o te paraparau i te reo Lukaonia, ei feia maˈua e te tiaturi atu â i te mau mea niu ore o te huiraatira. Ia au i te Ohipa 14:14-18, ua faaite Paulo i te poieteraa e te mau ô natura ei haapapuraa i te hau-ê-raa o te Atua mau. Mea ohie ia pee i tera faahitiraa parau, e e au ra ïa e ua ‘morohi te feia rahi i te afai mai i te tusia’ na Paulo raua Baranaba.

8. Mea nafea Paulo i te faaiteraa e mea faaau ohie oia noa ˈtu to ˈna huru aau puai i te tahi mau taime?

8 Parau mau, e ere Paulo i te taata tia roa, e i te tahi mau taime, mea puai to ˈna huru aau no nia i te tahi mau mea. Ei hiˈoraa, i te hoê taime i to ˈna aroraahia ma te tano ore e te haama, ua taora parau oia i te hoê ati Iuda, o Anania te iˈoa. I to Paulo râ parauraahia e ua faaino oia i te tahuˈa rahi ma te ite ore, ua tatarahapa oioi aˈera oia. (Ohipa 23:1-5) I Ateno, i te omuaraa, ‘ua riri roa oia i te hiˈoraa ˈtu i taua oire ra e ua î roa i te idolo.’ I roto râ i ta ˈna oreroraa i nia i te aivi o Mars, aore ra te Areopago, aita Paulo i riri noa ˈˈe. Ua paraparau râ oia i to Ateno i ta ratou vahi rururaa, ma te haaferuri i nia i te mau mea e tu ai te manaˈo na roto i te faahitiraa i ta ratou fata “Na te Atua itea ore” e te hoê o ta ratou mau rohipehe.—Ohipa 17:16-28.

9. Mea nafea Paulo i te faaiteraa i te aravihi i roto i te haaraa i nia i te taata e rave rau e faaroo ra?

9 I roto i te haaraa i nia i te taata e rave rau e faaroo ra, ua faaite Paulo i te aravihi faahiahia. Ua faatura oia i te taˈere e te huru oraraa o tei ohipa i nia i te feruriraa o te feia e faaroo ra ia ˈna. Ia ˈna i papai i te mau Kerisetiano i Roma, ua ite maitai oia e te ora ra ratou i roto i te oire pu o te hau puai roa ˈˈe o taua tau ra. Te hoê manaˈo faufaa roa o ta Paulo rata i te mau Kerisetiano i Roma, oia ïa ua upootia mai to te Mesia mana e hoo faahou mai i nia i te mana o te hara a Adamu e haapiˈo. Ua paraparau oia i te mau Kerisetiano Roma e te feia e haaati ra ia ratou na roto i te reo o te haaputapû i to ratou aau.—Roma 1:4; 5:14, 15.

10, 11. Mea nafea Paulo i te faaau-ohie-raa i ta ˈna mau faahohoˈaraa i nia i te feia e faaroo ra ia ˈna? (A hiˈo atoa i te nota i raro i te api.)

10 Ua aha Paulo i to ˈna hinaaroraa e faataa i te pue parau mau hohonu o te Bibilia i te feia e faaroo ra ia ˈna? Mea ite te aposetolo i te faaohipa i te mau faahohoˈaraa matauhia e te ohie ia taa no te haamaramarama i te mau manaˈo fifi i te pae varua. Ei hiˈoraa, ua ite Paulo e ua matau te mau taata i Roma i te faanahoraa o te faatîtîraa i te Hau emepera Roma taatoa. Oia mau, e tîtî paha e rave rahi o te taata ta ˈna i papai atu. No reira, ua faaohipa Paulo i te faatîtîraa ei faahohoˈaraa no te paturu i ta ˈna haapapuraa puai mau no nia i te maitiraa a te hoê taata e tavini i te hara aore ra i te parau-tia.—Roma 6:16-20, MN.

11 “I rotopu i te mau Roma,” ta te hoê ïa papai e parau ra, “e nehenehe te hoê fatu e faatiamâ roa i te hoê tîtî, aore ra e nehenehe te hoê tîtî e hoo mai i to ˈna tiamâraa ma te aufau i to ˈna fatu. E nehenehe atoa e faanahohia te tiamâraa mai te peu e o te hoê atua te fatu.” E nehenehe atoa ta te hoê tîtî tiamâ e tamau noa i te rave i te ohipa na to ˈna fatu ia noaa mai te moni. Ua faahiti paha Paulo i teie raveraa ia ˈna i papai no nia i te maitiraa a te taata taitahi i te fatu ta ˈna e faaroo—te hara aore ra te parau-tia. Ua tiamâ mai te mau Kerisetiano i Roma i te hara e ua fatuhia ratou i teie nei e te Atua. Ua tiamâ mai ratou no te tavini i te Atua, e nehenehe noa râ ratou e maiti i te tavini i te hara—te fatu tahito—ia hinaaro noa ˈtu ratou. E turai tera faahohoˈaraa ohie e te matauhia râ i tera mau Kerisetiano i Roma ia ui ia ratou iho, ‘Teihea fatu ta ˈu e tavini nei?’ *

Haapiiraa na roto i to Paulo hiˈoraa

12, 13. (a) Eaha te tutavaraa e titauhia i teie mahana no te haaputapû i te aau o te taata e rave rau e faaroo maira? (b) Eaha ta outou i ite e mea manuïa ia poro i te taata o te oraraa e rave rau?

12 Mai ia Paulo, e mea tia ia haapao maite, ia faaau ohie, e ia aravihi tatou no te haaputapû i te aau o te taata e rave rau e faaroo maira. No te tauturu i te feia e faaroo maira ia maramarama i te auraa o te parau apî maitai, eita noa tatou e hinaaro e farerei atu ma te faatia ture, e vauvau i te hoê poroi faaineinehia, aore ra e vaiiho i te tahi mau papai bibilia. E tutava tatou i te haroaroa i to ratou mau hinaaro e ta ratou mau tapitapi, ta ratou e au e ta ratou e au ore, e ta ratou e mǎtaˈu e to ratou mau manaˈo oti noa. Noa ˈtu e e titauhia ia feruri e ia tutava rahi, te ru nei te mau taata poro i te Basileia e ati aˈe te ao nei i te na reira. Ei hiˈoraa, te na ô ra te amaa a te mau Ite no Iehova i Honegeria e: “Te faatura ra te mau taeae i te mau taˈere e huru oraraa o te mau taata o te tahi atu mau nunaa e aita ratou e tiaturi ra e e faaau ohie ratou i te mau taˈere o te fenua iho.” Te tutava ra te mau Ite i te tahi atu vahi i te na reira atoa.

13 I te hoê fenua i te Asia Hitia o te râ, te tapitapi ra te rahiraa o te taata i te ea, te haamataroraa i te tamarii, e te haapiiraa. Te tutava ra te feia poro i te Basileia no reira i te haamahitihiti i teie mau tumu parau eita râ e tauaparau no nia i teie mau mea mai te mau tupuraa e ino noa ˈtura na te ao atoa nei aore ra te mau fifi taa ê i te pae totiare. Oia atoa, ua tapao te feia poro i roto i te hoê oire rahi i te Hau Amui e te tapitapi ra te mau taata tapiri atu iho â i ta ratou tuhaa fenua i teie mau tumu parau mai te ohipa piˈo, te maumauraa o te tereraa pereoo, e te ohipa ino. Ua faaohipa te mau Ite ma te manuïa i tera mau tumu parau no te haamata i te mau tauaparauraa bibilia. Ua papu i te mau orometua haapii bibilia manuïa e noa ˈtu te tumu parau ta ratou i maiti, e tapea noa ratou i te feruriraa maitai e te faaitoito, ma te onoono i nia i te faufaaraa ia faaohipa i te mau faaueraa tumu bibilia i teie nei e te mau tiairaa oaoa ta te Atua e pûpû ra no te tau no a muri aˈe.—Isaia 48:17, 18; 52:7.

14. A faataa na i te mau ravea e nehenehe ai tatou e faaau ohie i nia i te mau hinaaro e tupuraa taa ê o te mau taata.

14 Mea faufaa atoa ia tauiui i ta tatou raveraa i roto i te taviniraa, i te mea e mea taa ê roa ino te taˈere, te haapiiraa, e te mau haapaoraa a te taata. E taa ê ta tatou raveraa i nia i te mau taata e tiaturi i te hoê Atua Poiete, eiaha râ i te Bibilia, i tei faaohipahia no te aparau i te feia e tiaturi e aita te Atua e vai ra. I te taata o te manaˈo e e mauhaa haaparareraa parau te mau papai faaroo taatoa, e taa ê ta tatou faaiteraa i ta tatou e faaohipa no te hoê taata e farii i ta te Bibilia e haapii ra. E titau-atoa-hia ia faaau ohie i roto i te haaraa i nia i te mau taata ua rau te faito o te haapiiraa ta tatou e paraparau atu. E faaohipa te mau orometua haapii aravihi i te haaferuriraa e te mau faahohoˈaraa e tano ia au i te tupuraa ta ratou e farerei.—Ioane 1, 5:20.

A tauturu i te mau melo tavini apî

15, 16. No te aha e hinaarohia ˈi ia haamataro i te mau melo tavini apî?

15 Aita Paulo i tapitapi i te haamaitai noa i ta ˈna iho mau ravea haapiiraa. Ua ite oia i te faufaaraa ia haamataro e ia faaineine i te ui apî aˈe mai ia Timoteo raua Tito, no te riro mai ei tavini manuïa. (Timoteo 2, 2:2; 3:10, 14; Tito 1:4) Oia atoa, te hinaaro-ru-hia ra e horoa e e fanaˈo i te haamataroraa i teie mahana.

16 I te matahiti 1914 ra, ua fatata e 5 000 feia poro i te Basileia e ati aˈe te fenua; i teie mahana, fatata e 5 000 melo apî tei bapetizohia i te hebedoma taitahi! (Isaia 54:2, 3; Ohipa 11:21) Ia haamata te mau melo apî i te amui mai e te amuiraa Kerisetiano e ia hinaaro ratou e apiti i te taviniraa, mea hinaaro na ratou te haamataroraa e te aratairaa. (Galatia 6:6) Mea faufaa roa ia faaohipa tatou i ta te Fatu ra o Iesu raveraa i roto i te haapiiraa e te haamataroraa i te mau pǐpǐ. *

17, 18. E nafea tatou e nehenehe ai e tauturu i te mau melo apî ia noaa te tiaturi i roto i te taviniraa?

17 Aita noa Iesu i imi i te hoê nahoa taata e i parau i ta ˈna mau aposetolo e haamata i te paraparau. Ua haamataratara na mua oia i te faufaaraa o te ohipa pororaa e ua faaitoito e pure tamau. I muri iho, ua horoa oia e toru faanahoraa tumu: te hoê hoa pororaa, te hoê tuhaa fenua, e te hoê poroi. (Mataio 9:35-38; 10:5-7; Mareko 6:7; Luka 9:2, 6) E nehenehe tatou e na reira atoa. Noa ˈtu e te tauturu nei tatou i ta tatou iho tamarii, te hoê taata haapii apî, aore ra te tahi taata aita e apiti faahou ra i te ohipa pororaa, e mea tano ia rave i te hoê tutavaraa ia haamataro mai tera.

18 E hinaaro te mau melo apî i te tauturu rahi ia noaa te tiaturi ia vauvau ratou i te poroi o te Basileia. E nehenehe anei outou e tauturu ia ratou ia faaineine e ia faaohipa i te hoê faaiteraa ohie e te anaanatae? I roto i te taviniraa, a vaiiho ia ratou ia haapii na roto i to outou hiˈoraa a poro ai outou na mua. E nehenehe outou e pee i te hiˈoraa o Gideona o tei parau i to ˈna mau hoa aro e: “E hiˈo mai outou ia ˈu, a na reira atoa ˈi.” (Te mau tavana 7:17) I muri iho a horoa i te melo apî i te ravea no te apiti atu. A haapopou ma te mahanahana i te mau melo apî no ta ratou mau tutavaraa, e ia tano, a horoa poto noa i te mau manaˈo tauturu no te haamaitai atu.

19. Eaha ta outou faaotiraa papu a tutava ˈi outou i ‘te rave faahope roa i ta outou [taviniraa]’?

19 No ‘te rave faahope roa i ta tatou [taviniraa],’ e faaoti papu tatou i te riro ei taata faaau ohie atu â i roto i ta tatou paraparauraa, e te hinaaro nei tatou e haamataro i te mau melo tavini apî ia na reira atoa. Ia feruriruri tatou i te faufaaraa o ta tatou fa—e horoa i te ite mau no nia i te Atua e aratai atu i te ora—ua papu ia tatou e e hoona te tutavaraa taatoa no te faaau atu i “te mau mea atoa i te taata atoa nei, ia ora te tahi pae ia [tatou] i taua mau ravea atoa nei.”—Timoteo 2, 4:5; MN; Korinetia 1, 9:22.

[Nota i raro i te api]

^ No te mau hiˈoraa o tera mau huru maitatai i roto i ta Paulo taviniraa, a hiˈo i te Ohipa 13:9, 16-42; 17:2-4; 18:1-4; 19:11-20; 20:34; Roma 10:11-15; Korinetia 2, 6:11-13.

^ Oia atoa, ei faataaraa i te taairaa apî i rotopu i te Atua e ta ˈna mau “tamarii” faatavaihia i te varua, ua faaohipa Paulo i te hoê manaˈo e au i te ture mea huru matauhia e to ˈna mau taata taio i roto i te Hau emepera Roma. (Roma 8:14-17) “E peu Roma matauhia iho â te faaamuraa, e ua taai-piri-hia e te mau manaˈo Roma i te utuafare,” ta te hoê buka (St. Paul at Rome) ïa e parau ra.

^ I teie mahana, te vai ra te porotarama ra “Te tauturu nei te mau pionie ia vetahi ê” i roto i te taatoaraa o te mau amuiraa a te mau Ite no Iehova. Te faaohipa ra te porotarama i te aravihi e te haamataroraa a te mau tavini taime taatoa i roto i te tautururaa i te feia poro aravihi rii.

Te haamanaˈo ra anei outou?

• E nafea tatou e nehenehe ai e pee ia Paulo i roto i ta tatou taviniraa?

• Eaha te mau tauiraa e titau-mau-hia ra i roto i to tatou feruriraa?

• E nafea tatou ia maitai noa ta tatou poroi?

• Eaha ta te mau melo tavini apî e hinaaro ra no te faahotu i te tiaturi?

[Uiraa haapiiraa]

[Parau iti faaôhia i te api 28]

E mea haapao maite, mea faaau ohie, e mea aravihi te aposetolo Paulo i roto i te pororaa e te haapiiraa

[Parau iti faaôhia i te api 30]

Ua horoa Iesu e toru faanahoraa tumu na ta ˈna mau pǐpǐ: te hoê hoa pororaa, te hoê tuhaa fenua, e te hoê poroi

[Hohoˈa i te api 27]

Ua manuïa Paulo i te pororaa i te taata e rave rau e faaroo ra ma te faaau ohie

[Hohoˈa i te api 29]

E haapao te mau tavini manuïa i te taˈere o te mau taata e faaroo ra ia ratou

[Hohoˈa i te api 30]

E tauturu te mau tavini ravea apî i te mau melo apî ia faaineine no te taviniraa