Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Manaˈo faufaa o te buka a Ezekiela—II

Manaˈo faufaa o te buka a Ezekiela—II

Mea ora te parau a Iehova

Manaˈo faufaa o te buka a Ezekiela—II

TEI Titema 609 H.T.T. Ua haamata te arii Babulonia i ta ˈna haaatiraa hopea ia Ierusalema. E tae mai i reira, ua niuhia te poroi a Ezekiela na te mau tîtî i Babulonia i nia i te hoê noa manaˈo tumu: te toparaa e te haamouraa o to ratou oire here, o Ierusalema. I teie nei râ, e taui te tumu parau o te mau parau tohu a Ezekiela, oia ïa te ohipa e tupu i nia i te mau nunaa etene o te oaoa no te ati o te nunaa o te Atua. Ia topa Ierusalema 18 avaˈe i muri aˈe, e manaˈo tumu apî faahou to te poroi a Ezekiela: te haamau-faahou-raa hanahana o te haamoriraa mau.

E parau tohu tei roto i te Ezekiela 25:1–48:35 no nia i te mau nunaa e haaati ra ia Iseraela e te faaoraraa o te nunaa o te Atua. * Ua faanahohia te faatiaraa ia au i te tereraa o te tau e te tumu parau atoa, eiaha te Ezekiela 29:17-20. Tei roto râ na irava e maha i te parau tohu i nia ia Aiphiti. Ei tuhaa o te mau Papai faaurua, e poroi ‘ora e te puai rahi’ ta te buka a Ezekiela.—Hebera 4:12.

‘IA RIRO TEIE NEI FENUA MAI TE Ô RA IA EDENE’

(Ezekiela 25:1–39:29)

Ua ite ê na Iehova i to ratou huru ia topa o Ierusalema, no reira oia e faaue ai ia Ezekiela e tohu i nia iho ia Amona, Moabi, Edoma, Philiseti, Turia, e Sidona. E eiâhia o Aiphiti. Ua faaauhia “te arii o Aiphiti ra ia Pharao, e te taata rahi atoa no ˈna ra” i te hoê arezi o te tâpûhia i “te ˈoˈe a te arii o Babulonia.”—Ezekiela 31:2, 3, 12; 32:11, 12.

Fatata e ono avaˈe i muri aˈe i te haamouraa o Ierusalema i 607 H.T.T., e haere atu te hoê taata tei ora mai e faaite ia Ezekiela e: “Ua tairihia taua oire ra.” E ‘ore atura te peropheta i vava’ faahou i te mau tîtî. (Ezekiela 33:21, 22) E parau tohu haamau-faahou-raa ta ˈna e faaite. Na Iehova “e tuu i te tiai hoê i nia ia ratou, [ta ˈna] tavini nei o Davida.” (Ezekiela 34:23) Ia ano o Edoma e tia ˈi, ia riro râ o Iuda, te fenua i nia ˈtu, ‘mai te ô ra ia Edene.’ (Ezekiela 36:35) E fafau Iehova i te paruru i to ˈna nunaa i hoˈi faahou mai i te aroraa a “Goga.”—Ezekiela 38:2.

Uiraa bibilia pahonohia:

29:8-12—Inafea to Aiphiti anoraa e 40 matahiti i te maoro? I muri aˈe i te haamouraa o Ierusalema i 607 H.T.T., ua horo te toea o Iuda i Aiphiti noa ˈtu te faaararaa a te peropheta Ieremia. (Ieremia 24:1, 8-10; 42:7-22) Aita ïa ratou i ora mai no te mea ua haere atu Nebukanesa e haru ia Aiphiti. I muri aˈe paha ïa i taua haruraa ra to Aiphiti vai-ano-raa e 40 matahiti i te maoro. Noa ˈtu e aita te tuatapaparaa e horoa ra i te haapapuraa o teie anoraa, e nehenehe tatou e tiaturi e ua tupu te reira no te mea o Iehova te Faatupu i te parau tohu.—Isaia 55:11.

29:18—Mea nafea “aore [ai] e rouru i toe i to te mau upoo, aore hoi e tapono toe i te pahure”? No te uˈana rahi e te rohirohi o te haaatiraa o te oire i roto o Turia, ua pahure te upoo o te mau faehau a Nebukanesa no te ǔiraa o to ratou taupoo e ua pahure atoa to ratou tapono no te amoraa i te mau taihaa no te patu i te mau pare e te mau haapuraa etaeta.—Ezekiela 26:7-12.

Haapiiraa no tatou:

29:19, 20. I te mea e ua faarue to Turia i to ratou oire motu e e rave rahi o ta ratou faufaa, aita i rahi te taoˈa ta te arii Nebukanesa i rave i Turia. Noa ˈtu e e arii etene faaoru o Nebukanesa e te miimii, ua faautua maitai Iehova ia ˈna no ta ˈna i rave ma te horoa ˈtu ia Aiphiti ei ‘utua no ta ˈna ra nuu.’ Eiaha anei ïa tatou e pee i te Atua mau ma te aufau i te mau tute i te mau hau faatere no te mau ohipa ta ratou e rave nei no tatou? Noa ˈtu eaha te haerea o te feia mana toroa e te faaohiparaa o te mau tute, ia aurarohia teie titauraa e tia ˈi.—Roma 13:4-7.

33:7-9. Eiaha roa ˈtu te pǔpǔ tiai no teie tau—te toea faatavaihia—e to ratou mau hoa e haamarirau i te poro i te parau apî maitai o te Basileia e i te faaara i te taata no nia i te “ati rahi” i mua nei.—Mataio 24:21.

33:10-20. E ora tatou ia fariu mai tatou i te mau ohipa ino e ia pee maite tatou i ta te Atua e titau maira. Inaha, mea “au” te eˈa o Iehova.

36:20, 21. No te oreraa e haapao i te mau titauraa ei ‘mau taata no Iehova,’ ua haaviivii te mau Iseraela i te iˈoa o te Atua i rotopu i te mau nunaa. Eiaha roa ˈtu tatou e riro ei feia haamori iˈoa noa ia Iehova.

36:25, 37, 38. Ua î te paradaiso pae varua ta tatou e fanaˈo nei i teie mahana i “te nǎnǎ moˈa.” Ia vai mâ noa ïa te reira e tia ˈi.

38:1-23. Auê te mahanahana ia ite e e faaora Iehova i to ˈna nunaa i te aroraa a Goga i te fenua o Magoga! Goga, o te iˈoa ïa i horoahia no “te arii o teie nei ao,” o Satani te Diabolo, i muri aˈe i to ˈna huriraahia mai te raˈi mai. Te fenua o Magoga, o te hiti ïa o te fenua, i reira Satani e ta ˈna mau demoni i te huriraahia.—Ioane 12:31; Apokalupo 12:7-12.

‘A HAAMAU I TO AAU I TA ˈU E FAAITE ATU IA OE RA’

(Ezekiela 40:1–48:35)

Tei te 14raa ïa o te matahiti i muri aˈe i to te oire o Ierusalema tairiraahia. (Ezekiela 40:1) E 56 â matahiti tîtîraa e toe ra. (Ieremia 29:10) I teie nei, ua fatata to Ezekiela e 50 matahiti. I roto i te hoê orama, e arataihia oia i te fenua o Iseraela. E parauhia ia ˈna e: “E te tamaiti a te taata na, a hiˈo na to mata, e faaroo hoi to tariˈa, a haamau ai i to aau i ta ˈu e faaite atu ia oe ra.” (Ezekiela 40:2-4) Eaha paha Ezekiela i te oaoa i te ite-orama-raa i te hoê hiero apî!

I roto i te hiero hanahana ta Ezekiela e ite, te vai ra e 6 opani, e 30 piha tamaaraa, te vahi Moˈa, te vahi Moˈa Roa, te hoê fata raau, e te hoê fata no te mau tusia taauahi. E pape ‘te tahe maira’ mai te hiero mai o te riro ei pape pue. (Ezekiela 47:1) E ite orama atoa Ezekiela i te tufaraa fenua i rotopu i te mau opu—mai hitia o te râ ˈtu e i tooa o te râ te tuhaa taitahi ma te hoê tâpû fenua i ropu i na tuhaa a Iuda e a Beniamina. Tei nia iho i teie tâpû fenua “te fare moˈa o Iehova” e “te oire” o Iehova-Shamma te iˈoa.—Ezekiela 48:9, 10, 15, 35, MN, nota i raro i te api.

Uiraa bibilia pahonohia:

40:3–47:12—Te faahohoˈa ra te hiero o te orama a Ezekiela i te aha? Aita roa ˈtu teie hiero iti rahi ta Ezekiela i ite orama i patu-mau-hia na. Te faahohoˈa ra te reira i te hiero pae varua o te Atua—ta ˈna mau faanahoraa mai to te hiero no te haamoriraa viivii ore i to tatou tau. (Ezekiela 40:2; Mika 4:1; Hebera 8:2; 9:23, 24) Ua tupu te orama o te hiero i te roaraa o “te mau mahana hopea,” a tamâhia ˈi te autahuˈaraa. (Timoteo 2, 3:1, MN; Ezekiela 44:10-16; Malaki 3:1-3) Teie râ, tei roto i te Paradaiso te tupuraa hopea o te reira. Ua horoa te hiero o te orama na te mau tîtî ati Iuda i te hoê parau fafau e e haamau-faahou-hia te haamoriraa viivii ore e e fanaˈo te utuafare fetii ati Iuda taitahi i ta ˈna tuhaa i te fenua.

40:3–43:17—Eaha te auraa o te faitoraa i te hiero? Te faitoraa i te hiero, e tapao ïa e e tupu iho â te opuaraa a Iehova no nia i te haamoriraa viivii ore.

43:2-4, 7, 9—Eaha “te mau tino o to ratou mau arii” o tei tatarahia mai roto mai i te hiero? E au ra e e idolo te mau tino. Ua haaviivii te mau arii o Ierusalema e to reira mau taata i te hiero o te Atua i te mau idolo—ma te faariro mau i te reira ei arii no ratou.

43:13-20—Te faataipe ra te fata ta Ezekiela i ite orama i te aha? Te fata taipe, o te hinaaro ïa o te Atua no nia i te tusia taraehara o Iesu Mesia. Maoti teie faanahoraa i tiahia ˈi te feia faatavaihia e i mâ ˈi te “feia rahi roa” i te aro o te Atua. (Apokalupo 7:9-14; Roma 5:1, 2) No reira paha e ore ai e itehia te ‘farii-vai faatôhia’ o te hiero a Solomona—e farii pape iti rahi ia horoi te mau tahuˈa ia ratou—i roto i te hiero o te orama.—Te mau arii 1, 7:23-26.

44:10-16—Te faahohoˈa ra te pǔpǔ autahuˈa ia vai? Te faahohoˈa ra te pǔpǔ autahuˈa i te tino Kerisetiano faatavaihia i to tatou tau. Ua tamâhia ratou i 1918 a parahi ai Iehova “mai te tamâ e te haamaitai” i roto i to ˈna hiero pae varua. (Malaki 3:1-5) Ua nehenehe te feia tei mâ aore ra tei tatarahapa e tamau i ta ratou fanaˈoraa taa ê i roto i te taviniraa. I muri aˈe, i titauhia na ia tutava rahi ratou “eiaha ia viivii i teie nei ao,” a riro atu ai ratou ei hiˈoraa na te “feia rahi roa,” faahohoˈahia e te mau opu e ere i te tahuˈa.—Iakobo 1:27; Apokalupo 7:9, 10.

45:1; 47:13–48:29—Te faahohoˈa ra “te fenua” e te tufaraa o te reira i te aha? Te faahohoˈa ra te fenua i te tuhaa ohiparaa a te nunaa o te Atua. Noa ˈtu te vahi tei reira te hoê taata haamori ia Iehova, e faaea noa oia i roto i te fenua i haamau-faahou-hia a turu noa ˈi oia i te haamoriraa mau. E ite te tufaraa o te fenua i to ˈna tupuraa hopea i roto i te ao apî ia fanaˈo te taata haapao maitai taitahi i te hoê tâpû fenua.—Isaia 65:17, 21.

45:7, 16; MN—Eaha ta te tufaa a te nunaa na te mau tahuˈa e te raatira e faataa ra? I roto i te hiero pae varua, te faataa ra te reira na mua roa i te turu i te pae varua—te pûpûraa i te tauturu e te faaiteraa i te feruriraa ohipa amui.

47:1-5—Te faahohoˈa ra te pape o te anavai o te orama a Ezekiela i te aha? Te faahohoˈa ra te pape i te mau faanahoraa pae varua a Iehova no te ora, mai te tusia taraehara o te Mesia ra o Iesu e te ite i te Atua i roto i te Bibilia. (Ieremia 2:13; Ioane 4:7-26; Ephesia 5:25-27) E hohonu riirii noa te anavai no te farii mai i te taeraa mai o te mau melo apî o te farii i te haamoriraa mau. (Isaia 60:22) E tahe te anavai ma te pape ora puai roa ˈˈe i te roaraa o te Mireniuma, e te vai atoa ra i roto i teie pape te maramaramaraa rahi atu â i te mau “buka” o te heheuhia.—Apokalupo 20:12; 22:1, 2.

47:12—Eaha ta te mau tumu raau hotu maitai e faahohoˈa ra? Te faahohoˈa ra te mau tumu raau taipe i te mau faanahoraa pae varua a te Atua no nia i te faahoˈiraa i te huitaata i te tia-roa-raa.

48:15-19, 30-35, MN, nota i raro i te api—Te faahohoˈa ra te oire o te orama a Ezekiela i te aha? Tei nia iho “Iehova-Shamma” i te fenua “noa,” e tapao faaite ïa e e ohipa no te fenua te reira. E au ra e te faahohoˈa ra te oire i te tiaauraa i te fenua e fanaˈohia e te feia o ratou “te fenua apî” parau-tia. (Petero 2, 3:13) I te mea e e uputa to te pae taitahi, mea ohie ïa ia tomo atu. Ia riro te mau tiaau i rotopu i te nunaa o te Atua ei mea ohie ia haafatata ˈtu e tia ˈi.

Haapiiraa no tatou:

40:14, 16, 22, 26. Te faaite ra te mau nanaˈoraa tumu tamara i nia i te pǎpǎi i te mau tomoraa o te hiero e o te feia tia anaˈe i te pae morare te faatiahia ia tomo. (Salamo 92:12) Te haapii mai ra te reira e e farii Iehova i ta tatou haamoriraa mai te peu noa e mea tia tatou.

44:23. Auê tatou i te mauruuru no te mau ohipa ta te pǔpǔ autahuˈa no teie tau e rave nei! Te aratai nei “te tavini haapao maitai e te paari” i te opereraa i te maa varua i te hora mau o te tauturu ia tatou ia ite i te taa-ê-raa i rotopu i te mea viivii e te mea viivii ore i te aro o Iehova.—Mataio 24:45.

47:9, 11. Te faatupu nei te ite—te hoê tuhaa faufaa o te pape taipe—i te hoê faaoraraa faahiahia i to tatou tau. I te mau vahi atoa e inuhia ˈi te reira, e arataihia te taata i te ora pae varua ra. (Ioane 17:3) Area te feia o te ore e farii i te pape o te horoa i te ora, e “faarirohia ïa ei vairaa miti”—e haamou-roa-hia ratou. Mea faufaa roa ïa ia ‘faaitoito tatou i te tufa maitai i te parau mau’!—Timoteo 2, 2:15.

“E haamaitai hoi au i tau iˈoa rahi”

I muri aˈe i te tatararaahia te arii hopea o te opu o Davida, ua vaiiho te Atua mau i te hoê tau roa hou “te Fatu mau” o te faatereraa e haere mai ai. Aita râ te Atua i faarue i ta ˈna faufaa e o Davida. (Ezekiela 21:27; Samuela 2, 7:11-16) Te faahiti ra te parau tohu a Ezekiela i “tau tavini nei o Davida,” o te riro ei “tiai” e ei “arii.” (Ezekiela 34:23, 24; 37:22, 24, 25) O Iesu Mesia ïa i roto i te mana o te Basileia, aita ˈtu. (Apokalupo 11:15) E “haamaitai” Iehova i to ˈna “iˈoa rahi” maoti te Basileia Mesia.—Ezekiela 36:23.

Ua fatata roa te feia atoa o te haaviivii ra i te iˈoa moˈa o te Atua i te haamouhia. Area te feia o te haamaitai i taua iˈoa ra i roto i to ratou oraraa ma te haamori ia Iehova ma te au, e ora ïa e a muri noa ˈtu. No reira, e rave hope anaˈe i te pape ora e tahe rahi nei i to tatou tau e e faariro anaˈe i te haamoriraa mau ei tumu rahi o to tatou oraraa.

[Nota i raro i te api]

^ No te faahohonu i te Ezekiela 1:1–24:27, a hiˈo i te tumu parau “Manaˈo faufaa o te buka a Ezekiela—I,” i roto i Te Pare Tiairaa o te 1 no Tiurai 2007.

[Hohoˈa i te api 19]

Te hiero hanahana o te orama a Ezekiela

[Hohoˈa i te api 20]

Te faahohoˈa ra te anavai pape ora o te orama a Ezekiela i te aha?

[Faaiteraa i te tumu]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.