Eaha to roto?

Tapura tumu parau

“E aroha ˈtu oe i to taata-tupu, mai to aroha ia oe iho”

“E aroha ˈtu oe i to taata-tupu, mai to aroha ia oe iho”

‘Teie te piti o te ture: E aroha ˈtu oe i to taata-tupu, mai to aroha ia oe iho.’—MAT. 22:39.

1, 2. (a) Ia au i ta Iesu i parau, eaha te piti o te ture rahi roa ˈˈe? (b) Eaha na uiraa ta tatou e pahono?

 I TO te hoê Pharisea aniraa ia Iesu eaha te parau rahi roa ˈˈe i roto i te ture, ua na ô Iesu: “Hinaaro oe i to Atua ia Iehova ma to aau atoa, e ma to varua [aore ra ora] atoa, e ma to manaˈo atoa.” Ua hiˈo mai tatou i to na mua ˈtu tumu parau eaha to ˈna auraa. Ua faataa atoa Iesu eaha te piti o te ture rahi roa ˈˈe. Ua parau oia: “E aroha ˈtu oe i to taata-tupu, mai to aroha ia oe iho.”—Mat. 22:34-39.

2 Ua parau Iesu e e mea tia ia here i to tatou taata-tupu. Tera râ, o vai to tatou taata-tupu? E nafea tatou e pee ai i ta Iesu i parau? O ta teie ïa tumu parau e pahono mai. E hiˈo atoa mai tatou e nafea te hereraa i to tatou taata-tupu e faaoaoa ˈi ia Iehova e e nafea tatou paatoa e faufaahia ˈi.

EAHA TE AURAA E HERE I TO TATOU TAATA-TUPU?

3, 4. (a) Eaha te faahohoˈaraa ta Iesu i faaohipa no te faaite i te auraa e here i to tatou taata-tupu? (b) Mea nafea te ati Samaria i te tautururaa i te taata o tei eiâhia, taparahihia e faaruehia i nia i te eˈa ia pohe oia? (A hiˈo i te hohoˈa matamua.)

3 Teie ta te hoê taata i ani ia Iesu: “O vai hoi to ˈu taata-tupu?” Ua pahono atu Iesu ma te faaohipa i te faahohoˈaraa o te ati Samaria e ua faataa ˈtu eaha te auraa e here i te tahi atu. (A taio i te Luka 10:29-37.) Ua eiâhia, ua taparahihia e ua faaruehia te hoê ati Iuda i nia i te eˈa ia pohe oia. Ua ite te hoê tahuˈa Iseraela e te hoê ati Levi ia ˈna. E manaˈo tatou e e taata-tupu maitai raua. E ere râ na raua i tauturu ia ˈna, na te hoê ati Samaria. I tera tau, aita te ati Iuda i afaro e to Samaria.—Ioa. 4:9.

4 Ua ninii te ati Samaria i te hinu e te uaina i nia i te mau pepe o tera taata no te rapaau ia ˈna. Ua afai oia ia ˈna i te hoê fare tipaeraa e ua horoa e piti moni veo na te taata fare, te moni ïa ta te hoê taata e fanaˈo no e piti mahana ohipa. (Mat. 20:2) Mea rahi mau ta teie ati Samaria i rave no te tauturu i teie taata tei pepe. Te ite ra ïa tatou e te here mau ra oia i to ˈna taata-tupu. E nehenehe atoa tatou e riro mai teie ati Samaria ma te faaite i te aumihi e i te here i te taata.

Ua ineine te mau tavini a Iehova i te tauturu i to ratou taata-tupu (A hiˈo i te paratarafa 5)

5. Mea nafea te mau Ite no Iehova i te faaiteraa i te here i to ratou taata-tupu i muri noa ˈˈe i te mataˈi rorofai Sandy?

5 Te ora nei tatou i “te anotau hopea,” e mea aroha ore te rahiraa o te taata. Mea ino te taata e rave rahi, mea au na ratou te haavîraa uˈana e aita ratou e here ra i to ratou taata-tupu. (Tim. 2, 3:1-3) Ei hiˈoraa, i Atopa 2012, ua faaino roa te mataˈi rorofai Sandy i te hoê vahi o te oire o New York. Aita e uira ta te taata e rave rahi, aita e matini haaveavea e aita te mau mea ta ratou i hinaaro mau. Ma te peapea, ua eiâ te taata i te feia o tei mauiui aˈena. Mea taa ê râ te mau Ite no Iehova. Ua faanaho ratou i te tauturu no to ratou mau taeae e no te tahi atu o tera vahi no te mea te here ra te mau Kerisetiano mau i to ratou taata-tupu. Eaha te tahi atu mau ravea no te faaite i te here i to tatou taata-tupu?

RAVEA NO TE FAAITE I TE HERE I TO TATOU TAATA-TUPU

6. Eaha te tauturu no ǒ mai i te Bibilia ra ta tatou e horoa i to tatou taata-tupu?

6 A horoa i te tauturu maoti te Bibilia. I roto i te pororaa, te faaite nei tatou i to tatou taata-tupu “te mahanahana o te parau i papaihia.” (Roma 15:4) Te faaite nei tatou i to tatou here ia ˈna ma te faaohipa i te Bibilia no te faataa ˈtu i te parau apî maitai o te Basileia o te Atua. (Mat. 24:14) E fanaˈoraa taa ê ia faaite i to tatou taata-tupu i teie poroi o te tiaturiraa no ǒ mai ia Iehova ra.—Roma 15:13.

7. Eaha te Ture auro? Eaha te haamaitairaa ia pee tatou i te reira?

7 A pee i te Ture auro. Ua faaite mai Iesu eaha te Ture auro i to ˈna parauraa: “E te mau mea atoa ta outou i hinaaro ia vetahi ê ra, e na reira atoa ˈtu outou ia ratou; o ta te ture ïa e ta te mau peropheta.” (Mat. 7:12) “Te ture,” o te mau buka ïa mai te Genese e tae atu i te Deuteronomi. E “te mau peropheta,” o te mau buka parau tohu ïa o te mau Papai Hebera. Ua horoa Iehova i “te ture” e “te mau peropheta” i to ˈna nunaa no te mea ua here oia ia ratou e ua hinaaro oia ia here ratou te tahi i te tahi. I teie atoa mahana, te tiai nei Iehova ia here tatou i to tatou taata-tupu. I roto i te buka a Isaia, te parau ra Iehova: “E tamau i te parau au, e rave i te parau-tia . . . E ao to te taata e rave i teie.” (Isa. 56:1, 2) E faaite anaˈe i te here i to tatou taata-tupu e e pee anaˈe i te Ture auro. E oaoa ïa tatou.

8. No te aha e mea tia ˈi ia here i to tatou mau enemi? Eaha te nehenehe e tupu a na reira ˈi?

8 A here i to oe mau enemi. Ua haapii noa mai Iehova ia here i to tatou mau enemi. I te tau o Iesu, ua haapii vetahi i te taata e e mea tia ia riri i to ratou mau enemi. Ua aˈo râ o Iesu: “E hamani maitai atu i te feia i riri mai ia outou; e pure hoi i te feia . . . tei hamani ino mai ia outou.” (Mat. 5:43-45) Ua horoa Paulo i te hoê â aˈoraa a parau ai oia: “E poia ra to enemi, e faaamu atu i te maa; te poihâ ra hoi oia, e faainu atu i te pape.” (Roma 12:20; Mas. 25:21) I Iseraela i tahito, ua horoa Iehova i to ˈna nunaa te mau ture o tei faaue ia ratou ia tauturu i to ratou mau enemi e i ta ratou atoa mau animara. (Exo. 23:5) Ma te faaohipa i tera aˈoraa, e nehenehe vetahi o tei riri na paha te tahi i te tahi e riro mai ei hoa maitai. Ei Kerisetiano, e faaite anaˈe i te here i to tatou mau enemi. E taui paha ïa to ratou manaˈo ia tatou e e riro atoa mai paha vetahi ei tavini a Iehova.

9. Eaha ta Iesu i parau no nia i te imiraa i te hau e te hoê taeae?

9 “E tapi i te hau i te taata atoa nei, e te maitai.” (Heb. 12:14) Mai te peu e e mea tia ia imi tatou i te hau e te mau taata atoa, e mea tia ïa ia na reira atoa e to tatou mau taeae. Ua parau Iesu: “E teie nei ia hopoi oe i ta oe taoˈa horoa noa i te fata ra, e ua manaˈo ihora oe i reira, e e hara ta to taeae ia oe na; e vaiiho atu i to taoˈa i mua i te fata ra, e mata na i te haere e faite i to taeae, a haere a hopoi ai i ta oe taoˈa.” (Mat. 5:23, 24) Ia fifi noa ˈtu tatou e te hoê taeae, e nehenehe tatou e faaite i to tatou here ia ˈna ma te tutava i te imi oioi i te hau. E faaoaoa te reira ia Iehova.

10. No te aha eiaha ˈi tatou e haava i te tahi atu?

10 Eiaha e haava i te tahi atu. Ua haapii mai Iesu eiaha e faaino, aore ra haava, i te tahi atu no te mau hape ta ratou i rave. Ua parau o ˈna: “Eiaha e faaino, ia ore outou ia faainohia mai. . . . E eaha oe i hiˈo ai i te pâpaa iti i roto i te mata o to taeae ra, e aore oe i ite i te raau rahi i roto i to oe iho mata? E eaha hoi oe e tia ˈi ia parau atu i to taeae, Ho mai na ˈu e iriti i te pâpaa i roto i to mata na, e inaha, e raau rahi hoi tei roto i to oe iho mata? E tera ra haavare e! e mata na i te iriti i te raau rahi i roto i to oe iho mata; ei reira oe e ite maitai ai ia iriti i te pâpaa iti i roto i te mata o to taeae.” (Mat. 7:1-5) Teie ïa te haapiiraa: Eiaha roa ˈtu tatou e haava i te tahi atu mau taata ia hape noa ˈtu ratou no te mea mea rahi atoa te hape ta tatou e rave.

TE RAVEA MAITAI ROA ˈˈE NO TE FAAITE I TE HERE

11, 12. Eaha te hoê ravea faufaa roa no te faaite i te here i to tatou taata-tupu?

11 Ua rau te mau ravea no te faaite i te here i to tatou taata-tupu. Ua haapii mai o Iesu e te ravea maitai roa ˈˈe no te na reira, o te pororaa ïa i te parau apî maitai o te Basileia. (Luka 8:1) Ua parau oia i ta ˈna mau pǐpǐ: “E haere outou e faariro i te mau fenua atoa ei pǐpǐ.” (Mat. 28:19, 20) Ia auraro tatou ia Iesu, e nehenehe tatou e tauturu i to tatou taata-tupu ia faarue i te eˈa aano o te aratai i te pohe a faaite atu ai ia ˈna e nafea e haere na te eˈa pirihao o te aratai i te ora. (Mat. 7:13, 14) Ua ite tatou e e faaoaoa te mau tutavaraa ta tatou e rave ia Iehova.

12 Ua tauturu o Iesu e rave rahi taata ia taa e ua hinaaro iho â ratou ia Iehova. (Luka 11:28) Te pee ra tatou ia Iesu ia paraparau tatou i te taata no nia i te “evanelia a te Atua.” (Roma 1:1) Te haapii nei tatou ia ratou e maoti te tusia taraehara o Iesu e nehenehe ai ratou e fanaˈo i te farii maitai a Iehova e to ˈna auhoaraa. (Kor. 2, 5:18, 19) O te pororaa ïa i te parau apî maitai te hoê ravea faufaa roa no te faaite i te here i to tatou taata-tupu.

13. Eaha to oe huru a haapii ai i te taata no nia ia Iehova?

13 Ma te faaineine maitai i te mau hoˈi-faahou-raa e farerei e i te mau haapiiraa Bibilia, e nehenehe tatou e haapii i te taata ia auraro ia Iehova. E titauhia ia rave vetahi i te tauiraa e rave rahi i roto i to ratou oraraa. (Kor. 1, 6:9-11) E oaoa tatou i te ite e nafea Iehova e tauturu ai i te feia haehaa ia haere â i mua e ia riro ei hoa no ˈna. (Ohi. 13:48) A haapii ai i te Bibilia, e oaoa mai te feia aita to ratou e tiaturiraa. E monohia to ratou ahoaho e te tiaturi ia Iehova. E fanaˈoraa taa ê ia faaite i te here i to tatou taata-tupu maoti teie ohipa taa ê.

TE FAATAARAA A PAULO O TE HERE

14. I roto i te Korinetia 1, 13:4-8, mea nafea Paulo i te faataaraa i te here?

14 Ia aroha aore ra ia here tatou i to tatou taata-tupu mai ta Paulo i faataa, e faaoaoa tatou ia Iehova, e iti mai te mau fifi e e oaoa tatou. Te haapii maira ta Paulo i papai i roto i te Korinetia 1, 13:4-8 i te tahi atu mau ravea e faaite ai i te here i to tatou taata-tupu mai ia tatou iho.—A taio.

15. (a) No te aha e mea tia ˈi ia faaite tatou i te faaoromai e te hamani maitai? (b) No te aha eiaha ˈi tatou e pohehae aore ra e teoteo mai?

15 “E faaoromairaa roa to te aroha, e te hamani maitai.” Mea faaoromai e mea hamani maitai Iehova i nia i te mau taata atoa noa ˈtu to ratou tiaraa taata hara. E mea tia ïa ia faaite i te faaoromai e te hamani maitai ia hape te tahi atu, noa ˈtu e mea ino ratou i nia ia tatou. Te parau ra te Bibilia e “e ore te aroha e feii.” E hopoia paha ta vetahi o to tatou mau taeae i roto i te amuiraa aore ra te vai ra te tahi mau mea ta ratou aita ta tatou. Mai te peu râ e mea here mau na tatou i to tatou mau taeae, eita tatou e pohehae ia ratou. Eiaha atoa tatou e teoteo mai. Te faaite maira te Bibilia e mea riri na Iehova te feia “hiˈoraa teitei e te aau teoteo.”—Mas. 21:4.

16, 17. Eaha te mau ravea ta te Korinetia 1, 13:5, 6 e faataa ra no nia i te faaiteraa i te here i to tatou taata-tupu?

16 “Eita [te aroha] e rave i te mea au ore.” Ia faaite tatou i te here i to tatou taata-tupu, eita tatou e haavare aore ra e eiâ ia ˈna aore ra e rave i te mau mea e oto ai Iehova. Eita atoa tatou e faaite i te miimii no te mea “eita [te aroha] e imi i te maitai no ˈna iho.” E rave noa ïa tatou i te mea maitai aˈe no to tatou taata-tupu.—Phil. 2:4.

17 “Eita [te aroha] e riri vave, eita e manaˈo ino ia vetahi ê.” Ia rave te tahi taata i te mea au ore i nia ia tatou, eita tatou e riri oioi atu. Eiaha atoa e tapaopao i te rahiraa taime i haamauiui ai te hoê taata ia tatou. (Tes. 1, 5:15) Ia inoino noa tatou, e nehenehe to tatou riri e ama mai te auahi ra te huru a haamauiui atu ai ia tatou iho e i te tahi atu. (Lev. 19:18) Mea maitai râ ia faaore i te hapa e ia haamoe. “Eita [te aroha] e oaoa i te parau-tia ore.” Ia ravehia te tahi mea tano ore i nia i te hoê taata mea riri na ˈna ia tatou, eita tatou e oaoa i te ite ia ˈna ia mauiui.—A taio i te Maseli 24:17, 18.

18. Eaha ta tatou e haapii maira no nia i te here i roto i te Korinetia 1, 13:7, 8?

18 Ua papai Paulo e e “tapoˈi [te aroha] i te mau mea atoa.” Ia here tatou i to tatou taata-tupu, e faaore tatou i ta ˈna hapa ia rave oia i te tahi mea o te faahuru ê ia tatou. Ua parau atoa Paulo e ‘e faaroo, aore ra e tiaturi, te aroha i te mau mea atoa.’ Te tiaturi ra tatou i ta tatou e taio ra i roto i te Bibilia e te haamauruuru nei tatou i te faanahonahoraa a Iehova i te haapiiraa mai. “E tiai [te aroha] i te mau mea atoa.” E tiairaa, aore ra e tiaturiraa, to tatou no te mea ua papu ia tatou e e tupu te mau mea atoa ta Iehova i fafau mai. E no to tatou here i te taata, e tutava tatou i te faaite atu i to tatou tiaturiraa. (Pet. 1, 3:15) A faaruru ai i te mau tupuraa fifi roa, e pure e e tiaturi tatou i te ite i te mau faahopearaa maitai. Noa ˈtu e ua hara aore ra ua hamani ino mai te tahi taata ia tatou, e faaoromai tatou. Mai ta Paulo i parau, “e haamahu [te aroha] i te mau mea atoa.” Ua na ô atoa oia: “E ore roa te aroha e mou.” E faaite te feia o te auraro ra ia Iehova i te here i to ratou taata-tupu e a muri noa ˈtu.

A TAMAU I TE HERE I TO TAATA-TUPU MAI IA OE IHO

19, 20. Eaha te mau irava e haapii maira e e mea tia ia tamau i te faaite i te here i to tatou taata-tupu?

19 Ia pee tatou i te aˈoraa Bibilia, e here noa tatou i to tatou taata-tupu mai ia tatou iho. (Mat. 22:39) Te tiai ra Iehova e Iesu ia na reira tatou. E mea tia ia here tatou i te taata atoa noa ˈtu nohea mai ratou aore ra eaha to ratou taˈere. Mea fifi anaˈe ia faaite i te here i to tatou taata-tupu, e nehenehe tatou e pure ia Iehova e e ani i to ˈna varua moˈa. E faaoaoa te reira ia Iehova e e tauturu oia ia tatou.—Roma 8:26, 27.

20 Mea faufaa roa te faaueraa e here i to tatou taata-tupu, no reira i parauhia ˈi te “ture hau ê.” (Iak. 2:8) I roto i te ture a Mose, ua horoa Iehova na to ˈna nunaa e rave rahi faaueraa o tei haapii ia ratou ia here i to ratou taata-tupu. I muri aˈe, ua faaurua Iehova ia Paulo ia papai: “E te vai nei te tahi ture, ua hope atoa ïa i roto i teie nei parau e, E aroha ˈtu oe i to taata-tupu mai to aroha ia oe iho.”—Roma 13:8-10.

21, 22. No te aha e mea tia ˈi ia here tatou i te Atua e i to tatou taata-tupu?

21 Ua tauturu mai Iesu ia taa ˈtu â o vai to tatou taata-tupu a parau ai oia e “te faahiti nei [to ˈna Metua] i to ˈna mahana i nia i te ino e te maitai, e te haamairi mai nei oia i te ûa i nia i te parau-tia e te parau-tia ore.” (Mat. 5:43-45) Te haapii maira Iesu e e mea tia ia here i te mau taata atoa, te taata parau-tia e te taata parau-tia ore. Mai tei faahitihia na, te hoê ravea faufaa no te na reira, o te haapiiraa ïa i to tatou taata-tupu no nia ia Iehova e i to ˈna Basileia. Ia faaohipa to tatou taata-tupu i ta ˈna e haapii ra i roto i te Bibilia, e oaoa mau oia i te riro ei hoa no te Atua.

22 Ua haapii aˈena mai tatou no te aha e mea tia ˈi ia here ia Iehova ma to tatou aau, ora e manaˈo atoa. Ua haapii atoa mai tatou e nafea e faaite ai i te here i to tatou taata-tupu. Ia here tatou ia Iehova e i to tatou taata-tupu, e auraro tatou i na ture rahi roa ˈˈe e piti. E te mea faufaa roa ˈˈe, e faaoaoa tatou i to tatou Metua î i te here i te raˈi ra ia Iehova.