AAMU
Tuhaa faufaa o to ˈu oraraa i roto i te taviniraa
Teie tei tupu i te hoê mahana i 1947, i Santa Ana, i Salvador: A faaterehia ˈi te Haapiiraa o Te Pare Tiairaa, ua taora te mau tamaroa i te ofai rarahi i roto i te fare mitionare na roto atu i te opani tei vai matara noa. O te mau perepitero Katolika to muri i teie ohipa ino. Aita i maoro, ua tae mai ratou i te fare mitionare e te hoê nahoa tei riri. E lamepa auahi ta vetahi i to ratou rima e e idolo ta te tahi atu. E piti hora i te maoro, ua taora ratou i te ofai i nia i te fare mitionare e ua tuô, “Ia ora maoro te Paretenia!” e “Ia pohe Iehova!” Ua hinaaro ratou e faariaria i te mau mitionare ia faarue ratou i tera fenua. Ua ite au no te mea o vau hoê o tera mau mitionare i tera putuputuraa a 67 matahiti i teie nei. *
E PITI matahiti hou teie tupuraa, ua faaoti mâua Evelyn Trabert i te Haapiiraa Bibilia no Gileada a te Watchtower tei ravehia i taua tau ra i pihai iho ia Ithaca, New York. Tei roto mâua i te maharaa o te piha e ua tonohia mâua ei mitionare i Salvador. Ua tavini vau i ǒ fatata e 29 matahiti. Hou a faatia ˈi i to ˈu oraraa ei mitionare, e hinaaro vau e faataa ˈtu no te aha vau i maiti ai e apiti i tera ohipa.
NAFEA TO ˈU UTUAFARE I TE HAAPIIRAA MAI I TE PARAU MAU?
Ua fanauhia vau i 1923 i Spokane, i Washington (Marite). E pǐpǐ a Luther to ˈu na metua, o John e Eva Olson. Aita râ raua i farii i te haapiiraa o te po auahi. Mea fifi hoi no raua ia tiaturi e e haamauiui te hoê Atua î i te here i te taata. (Ioa. 1, 4:8) I ohipa na to ˈu papa i te hoê vahi euraa faraoa. E i te hoê po, ua faataa ˈtu te hoê hoa ohipa ia ˈna maoti te Bibilia e eita te Atua e haamauiui i te taata i roto i te po auahi. Aita i maoro, haamata aˈera raua i te haapii e te mau Ite no Iehova. Ua ite mai raua i ta te Bibilia e haapii mau ra no nia i te ora i muri aˈe i te pohe.
Noa ˈtu e e iva matahiti noa to ˈu i tera taime, te haamanaˈo noâ ra vau i te oaoa rahi o to ˈu na metua i ta raua i haapii mai. Ua oaoa roa raua i te ite e o Iehova te iˈoa o te Atua e aita e Toru tahi. (Ioa. 8:32) Ua faaite atoa mai to ˈu na metua i ta raua i haapii e ua apo vau i teie pue parau mau mai te hoê rimu. Aita roa ˈtu vau i manaˈo aˈenei e mea fiu ia taio i te Bibilia. Ua oaoa râ vau i te hiˈopoa i te reira. Noa ˈtu to ˈu mamahu, ua apee au i to ˈu na metua i roto i te pororaa. Ua bapetizohia raua i 1934 e o vau i 1939 i te 16raa o to ˈu matahiti.
I te tau veavea i 1940, ua hoo atu to ˈu na metua i to raua fare e ua haere i Cœur d’Alène, Idaho. I reira matou i te haamataraa i te taviniraa pionie. I ora na matou i roto i te hoê fare tahua tarahuhia i nia ˈˈe i te hoê vahi tataîraa pereoo. I faaohipa-atoa-hia na to matou fare no te mau putuputuraa. Mea iti roa te amuiraa tei fanaˈo i te Piha a te Basileia i tera tau. I putuputu na te rahiraa i roto i te mau piha tarahuhia aore ra i te fare o te mau taeae e tuahine.
I 1941, ua haere matou e toru i te hoê tairururaa i Saint Louis, Missouri. Ua parauhia te mahana hopea o tera tairururaa, “Te mahana no te mau tamarii.” I tera mahana, ua anihia i te feia apî mai te 5 i te 18 matahiti ia parahi i pihai iho i te tahua. A fatata ˈi te hopea o te hoê oreroraa parau, ua paraparau tia ˈtu te taeae Joseph Rutherford ia matou te feia apî. Ua ani mai o ˈna ia matou ia tia mai mai te peu e farii matou i te “faaroo i te Atua e i ta ˈna Arii.” Ua tia matou paatoa. Parau aˈera te taeae Rutherford: “A hiˈo na, teie hau atu 15 000 ite apî i te Basileia!” I tera taime, ua faaoti au e riro ei pionie no te roaraa o to ˈu oraraa.
UA TONOHIA TO MATOU UTUAFARE
Tau avaˈe i muri aˈe i tera tairururaa, ua anihia i to ˈu utuafare ia haere i te oire no Oxnard i te pae apatoa o Kalifonia no te haamau i te hoê amuiraa. I ora na matou i roto i te hoê fare tavere nainai e te hoê noa roi. I te mau po atoa, e tuuhia ïa ta ˈu roi i nia i ta matou airaa maa. Auê ïa tauiraa ia faaauhia i te tau a fanaˈo ai au i ta ˈu iho piha no te taoto!
I te 7 no Titema 1941, ua tupita te mau Tapone ia Pearl Harbor i Vaihi. I te mahana i muri iho, ua apiti te Hau Amui no Marite i te Piti o te tamaˈi rahi. Ua tapae matou i Kalifonia i muri iti noa ˈˈe. I te mea e tei pihai iho noa te mau pahi hopu Tapone, ua faaue te faatereraa i te feia atoa i te pae miti ia tupohe i ta ratou mori i te po. No te poiri, mea fifi ïa no te mau pahi hopu ia tupita i te vahi ta ratou i hinaaro.
Tau avaˈe i muri iho, i Tetepa 1942, ua haere matou i te Tairururaa Kerisetiano a te ao apî i Cleveland i Ohio. Te haamanaˈo maitai ra vau i te oreroraa parau a te taeae Nathan Knorr, “Te hau—E vai maoro anei?” Ua faataa mai o ˈna i te parau tohu i roto i te Apokalupo pene 17 no nia i te “puaa” o te “vai na, e aita nei; e ua fatata i te aˈe aˈe i nia mai raro mai i te abuso.” (Apo. 17:8, 11) Ua faataa te taeae Knorr e “taua puaa” ra, o te Totaiete o te mau Nunaa ïa o tei faaea i te ohipa i te tau tamaˈi. Faaite aˈera o ˈna e e fa faahou mai te hoê faanahonahoraa i te ao nei no te hau a itehia ˈtu ai te hoê tau hau rahi aˈe. Tera iho â tei tupu. I 1945 ua hope te Piti o te tamaˈi rahi e i muri iho ua mono te mau Nunaa Amui i te Totaiete o te mau Nunaa. Mai reira mai, ua haamata te mau Ite no Iehova i te poro i te parau apî oaoa i te tuhaa fenua rahi roa na te ao. Auê ïa maraaraa rahi mau tei itehia mai reira mai!
Ua tauturu mai tera parau tohu ia taa e mea rahi â te ohipa. No reira, a faaitehia ˈi e e haamata te Haapiiraa no Gileada i te matahiti i muri iho, ua hinaaro vau e apiti atu e e riro ei mitionare. I tera area taime, i 1943, ua tonohia vau ei pionie i Porland, i Oregon. I tera tau, i faaohipa na matou i te
matini faataˈi pehe a farerei ai i te taata i to ratou fare ia faaroo ratou i te mau oreroraa parau. Ia oti, e pûpû atu matou i te mau papai Bibilia no nia i te Basileia o te Atua. I te roaraa o tera matahiti, ua manaˈonaˈo noa vau i te taviniraa mitionare.I 1944, ua titau-manihini-hia mâua to ˈu hoa here ra o Evelyn Trabert i te Haapiiraa no Gileada. Auê au i te oaoa e ua fariihia mâua! E pae avaˈe, ua faaite mai to matou mau taeae haapii ma te au mau e nafea ia haapii i te Bibilia. Ua maere roa mâua i to ratou haehaa. Ei hiˈoraa, i te tahi taime, e ohipa to matou mau orometua haapii ei tuati e na ratou e horoa mai i ta matou maa. Ua faaoti mâua i te Haapiiraa no Gileada i te 22 no Tenuare 1945.
TA ˈU TAVINIRAA EI MITIONARE
I Tiunu 1946, ua tapae vau, Evelyn e o Leo raua Esther Mahan i Santa Ana i Salvador. “Ua teatea” te aua i ǒ no te “auhune.” (Ioa. 4:35) Tau avaˈe i muri iho, ua fanaˈo matou i ta matou tairururaa haaati matamua i Santa Ana. Ua titau manihini matou i te taata e ua fatata e 500 tei tae mai. Auê matou i te oaoa! Ua hae roa râ te pǔpǔ ekalesiatiko i ta matou pororaa. No reira ratou i faanaho ai, hoê hebedoma i muri iho, i te tupuraa faahitihia i te omuaraa. Ua tamata ratou i te faariaria mai ia faarue matou i tera vahi. Aita râ, ua faaoti papu atu â matou e faaea i ǒ e e tauturu i te taata. Ua faaara ˈtu te pǔpǔ ekalesiatiko ia ratou eiaha e taio i te Bibilia. Mea iti roa tei navai i te moni no te hoo mai hoê. Mea rahi râ tei hinaaro e haapii i te parau mau. Ua oaoa ratou i te ite e te haapii ra matou i te reo Paniora ia nehenehe matou e haapii atu ia ratou o vai o Iehova e i ta ˈna parau fafau e faariro i te fenua ei paradaiso.
O Rosa Ascencio hoê o ta ˈu mau piahi Bibilia matamua. I ora na o ˈna e te hoê taata e aita raua i faaipoipo. I muri aˈe râ i to ˈna haamataraa i te haapii i te Bibilia, ua faataa ê mai o ˈna ia ˈna. Haapii atoa ˈtura tera tane i te Bibilia. Ua faaipoipohia raua, ua bapetizohia e ua riro mai ei Ite no Iehova itoito rahi. O Rosa te pionie tamau matamua no Santa Ana. *
E fare toa nainai ta Rosa. I te mau taime atoa e haere ai o ˈna e poro, e opani o ˈna i ta ˈna fare toa ma te tiaturi e e haapao Iehova i to ˈna mau hinaaro. Ua navai noa iho â ta ˈna mau hoani. Ua ite o ˈna e te aupuru ra Iehova ia ˈna mai tei fafauhia i roto i te Mataio 6:33. Ua vai taiva ore Rosa ia Iehova e tae roa ˈtu i to ˈna poheraa.
E ono mitionare matou tei tarahu i te hoê fare o te hoê taata tapihoo matau-maitai-hia. I te hoê mahana, ua haere te hoê perepitero i tera taata ra e ua faaara ia ˈna e ia tamau noa o ˈna i te tarahu mai i te fare ia matou, e tiavaruhia raua ta ˈna vahine i ta raua haapaoraa. Aita tera taata i mǎtaˈu e ua parau atu e e ere i te fifi no ˈna mai te peu e e tiavaruhia o ˈna. Ua au ore aˈena o ˈna i te tahi mau mea ta te pǔpǔ ekalesiatiko i rave. Ua haapapu
mai o ˈna e e nehenehe ta matou e faaea i roto i te fare no te maororaa ta matou i hinaaro.UA RIRO MAI TE HOÊ TAATA FAATURAHIA EI ITE NO IEHOVA
I te oire pu, San Salvador, ua haapii te tahi atu mitionare i te Bibilia i te vahine a te hoê taata îite o Baltasar Perla te iˈoa. Aita teie taata i tiaturi faahou i te Atua, ua ite hoi o ˈna e mea haavarevare te tia faaroo e rave rahi. E taata mǎrû mau râ o ˈna. Noa ˈtu e aita o ˈna i riro mai atura ei Ite no Iehova, ua faaite o ˈna e e nehenehe ta ˈna e hamani i te hohoˈa fare o te Betela i Salvador e e tauturu i te patu i te reira. E aita o ˈna i faaaufau i te mau Ite no Iehova no ta ˈna ohipa.
A patuhia ˈi te amaa, ua ohipa Baltasar e te Ite no Iehova e rave rahi e ua papu e ua itea ia ˈna te parau mau. Ua bapetizohia o ˈna i te 22 no Tiurai 1955 e ua bapetizohia ta ˈna vahine o Paulina aita i maoro i muri iho. Te tavini nei ta raua na tamarii e piti ia Iehova ma te taiva ore. A 49 matahiti i teie nei ta raua tamaiti, o Baltazar atoa te iˈoa, i te ohipa-noa-raa i te Betela i New York. Te turu ra o ˈna i te ohipa pororaa na te ao nei e te tavini ra i roto i te Tomite amaa no Marite. *
A haamata ˈi matou i te faatupu i te mau tairururaa mataeinaa i San Salvador, ua tauturu mai te taeae Perla ia fanaˈo i te hoê piha tuaro rahi no te putuputu. I te taime matamua i putuputu ai matou i ǒ, mea rahi te parahiraa aita e taata to nia iho. Aita râ i maoro, ua rahi roa mai te taata tei haere mai i te matahiti taitahi e aita i navai faahou te parahiraa i roto i te piha tuaro. I teie mau tairururaa, ua tia ia ˈu ia ite i te feia ta ˈu i haapii atu i te Bibilia. E ua oaoa mau vau a bapetizohia ˈi te mau piahi o ta ˈu mau piahi Bibilia! E au ra e e mootua ratou na ˈu.
I te hoê tairururaa, ua piri mai te hoê taeae e ua parau mai e te tatarahapa ra o ˈna. Aita vau i taa i ta ˈna i hinaaro e parau e aita vau i ite o vai o ˈna. Ua parau mai tera taeae, “Tei rotopu vau i te mau tamaroa tei taora i te ofai i nia ia outou i Santa Ana.” Ua î to ˈu aau i te oaoa i te ite e te tavini ra o
ˈna ia Iehova i teie nei mai ia ˈu. Ua haamanaˈo mai teie aparauraa e o te taviniraa taime taatoa te huru oraraa mauruuru roa ˈˈe.UA RAVE AU I TE MAU FAAOTIRAA MAURUURU MAU
E 29 matahiti i te maoro, ua tamau vau i te tavini i Salvador ei mitionare. Ua tavini au i Santa Ana, Sonsonate, Santa Tecla e San Salvador. I tera mau matahiti, ua paari mai to ˈu na metua e ua hinaaro raua i ta ˈu tauturu i te pae hopea. No reira, i muri aˈe i te pure e rave rahi, ua faaoti au i te vaiiho i ta ˈu taviniraa mitionare no te hoˈi i Spokane i 1975.
Ua pohe to ˈu papa i 1979 e ua aupuru vau i to ˈu mama e vau â matahiti. Mea paruparu roa o mama. Mea iti roa ïa te ohipa ta ˈna e nehenehe e rave. E 94 matahiti to ˈna a pohe ai. E taime fifi roa te reira no ˈu. No te ahoaho e te hepohepo, ua rohirohi roa vau. Ua roohia vau i te maˈi iri mauiui mau parauhia zona. Ua ite râ vau i te rima î i te here o Iehova ia tauahi ia ˈu. Ua pahono oia i ta ˈu mau pure e ua tauturu mai ia faaruru i tera taime fifi. Ua tapea Iehova i ta ˈna parau e aupuru ia ˈu i roto i to ˈu ruhiruhiaraa.—Isa. 46:4.
I 1990, ua haere au i Omak i Washington. I reira, ua tia ia ˈu ia poro i roto i te tuhaa fenua reo Paniora e ua oaoa faahou vau. Ua bapetizohia e rave rahi o ta ˈu mau piahi Bibilia. I Novema 2007, ua haere au e ora i roto i te hoê fare tahua i te oire tapiri no Chelan i Washington no te mea eita ta ˈu e nehenehe faahou e haapao i to ˈu fare i Omak. Te haapao maitai nei te amuiraa reo Paniora no ǒ nei ia ˈu e te mauruuru mau nei ia ratou. I te mea e o vau anaˈe te Ite no Iehova paari i ǒ nei, te here nei ratou ia ˈu mai to ratou iho mama ruau.
Ua maiti au eiaha e faaipoipo e eiaha e fanau i te tamarii no te tavini atu â ia Iehova. (Kor. 1, 7:34, 35) No ˈu, eita e nehenehe e fanaˈo i te mau mea atoa i roto i teie oraraa. Ua faaoti ïa vau e haapao noa i te mea faufaa aˈe: E tavini ia Iehova ma to ˈu aau atoa. Ua tauturu vau i te taata e rave rahi ia haapii i te parau mau e ua riro mai ratou mai ta ˈu iho mau tamarii. E i roto i te ao apî, e fanaˈo vau i te taime rahi roa no te rave i te mau mea atoa ta ˈu e hinaaro. Mea au roa na ˈu te irava i roto i te Salamo 145:16 i reira Iehova e fafau ai e e “haamâha [o ˈna] i te hiaai o te mau mea ora atoa nei.”
E 91 matahiti to ˈu i teie nei e te maitai noa ra to ˈu ea. E pionie noâ vau. Te tauturu maira te taviniraa pionie ia vai itoito noa e te horoa maira i te hoê fa i roto i to ˈu oraraa. A tae ai i Salvador no te taime matamua, no haamata noa ˈtura te ohipa pororaa. I teie nei râ, ua hau atu i te 39 000 taata poro i ǒ. Ua ite au e noa ˈtu e te tamata noa ra Satani i te tapea i ta tatou ohipa pororaa, eita iho â e mau ia ˈna. Te haapuai mau râ teie maraaraa i to ˈu faaroo. Ua papu ia ˈu e te turu ra te varua moˈa a Iehova i to ˈNa nunaa.