Eaha to roto?

Tapura tumu parau

E turu mai Iehova ia oe

E turu mai Iehova ia oe

“Na Iehova e faaetaeta [aore ra e turu] mai ia ˈna i tana roi maˈi ra.”—SAL. 41:3.

HIMENE: 23, 138

1, 2. (a) Eaha ta te Atua i rave i tahito ra? (b) Eaha paha ta vetahi e ui ra i teie nei mahana ia maˈihia ratou?

 IA ROOHIA oe i te hoê maˈi ino, e ui paha oe: ‘E maitai anei au?’ Aore ra ua maˈihia paha hoê melo o te utuafare aore ra hoê hoa e uiui oe e e maitai anei oia. E hinaaro iho â te taata ia maitai ratou e te feia ta ratou e here ra. I roto i te Bibilia, ua taio tatou i te mau aamu o vetahi o tei maˈihia e o tei hinaaro e ite e e maitai anei ratou. Ei hiˈoraa, ua uiui te arii Ahazia, te tamaiti a Ahaba raua Iezebela, e e ora mai anei oia i te hoê pepe. E i muri iho, ua maˈihia te arii o Arama Benehada e ua ani atu e e maitai anei oia.—Arii 2, 1:2; 8:7, 8.

2 Te parau atoa ra te Bibilia e i na mua ˈˈe, i te tahi mau taime, ua faaora Iehova i te taata ma te rave i te hoê semeio e ua faaohipa atoa oia i ta ˈna mau peropheta no te faatia faahou mai i te tahi feia tei pohe. (Arii 1, 17:17-24; Arii 2, 4:17-20, 32-35) I teie mahana, e uiui paha vetahi o tei maˈihia e e rave atoa anei te Atua i te tahi ohipa no te tauturu ia ratou ia maitai mai.

3-5. (a) Eaha ta Iehova e Iesu e nehenehe e rave? (b) Eaha te mau uiraa ta tatou e hiˈopoa mai?

3 E mana to Iehova no te haamaitai i te ea o te taata. Ua faautua oia ia vetahi na roto i te maˈi, mai ia Pharao i te tau o Aberahama e i muri iho, ia Miriama, te tuahine a Mose. (Gen. 12:17; Num. 12:9, 10; Sam. 2, 24:15) E ua faautua oia i to Iseraela na roto i “te mau maˈi atoa, e te mau ati atoa” a faaroo ore ai ratou ia ˈna. (Deut. 28:58-61) I te tahi atu mau taime, ua paruru Iehova i to ˈna nunaa i te maˈi. (Exo. 23:25; Deut. 7:15) Ua faaora atoa oia ia vetahi o ratou. Ei hiˈoraa, ua faaora oia ia Ioba i to ˈna maˈi ino e ua hinaaro oia e pohe.—Ioba 2:7; 3:11-13; 42:10, 16.

4 Mea papu no tatou e e mana to Iehova no te faaora i te feia i maˈihia maoti to ˈna mana. E nehenehe atoa ta Iesu e faaora mai i te feia i maˈihia. I te fenua nei, ua faaora oia i te feia e maˈi to ratou mai te lepera aore ra te maˈi hopii. Oia atoa, ua faaora i te feia matapo e te hapepa. (A taio i te Mataio 4:23, 24; Ioa. 9:1-7) Maoti teie mau semeio, e tauturu mai te reira ia feruri atea i te mau mea faahiahia mau ta Iesu e rave i roto i te ao apî. I taua taime ra, “E ore hoi to reira e parau e, Ua paruparu vau i te maˈi.”—Isa. 33:24.

5 Mai te peu râ e e maˈi ino to tatou, e tiai anei ia faaora mai Iehova e Iesu ia tatou na roto i te hoê semeio i teie mahana? E eaha te titauhia ia tatou ia feruri a maiti ai i te hoê rapaauraa?

A TIATURI IA IEHOVA I ROTO I TO OE MAˈI

6. Eaha ta te Bibilia e parau ra no nia i te mau semeio ta te mau Kerisetiano o te senekele matamua i faatupu?

6 I te senekele matamua, ua faatavai Iehova i te mau Kerisetiano maoti to ˈna varua moˈa e ua horoa oia i te aravihi e faatupu i te mau semeio. (Ohi. 3:2-7; 9:36-42) Ei hiˈoraa, ua nehenehe ratou e faaora i te taata e e paraparau na roto i te mau reo rau. (Kor. 1, 12:4-11) I muri aˈe râ, aita i nehenehe faahou e faatupu i tera mau semeio mai ta te Bibilia e parau ra. (Kor. 1, 13:8) No reira i teie mahana, eiaha tatou e tiai i te hoê semeio no ǒ mai ia Iehova ra no te faaora ia tatou aore ra i te feia ta tatou e here ra.

Ua ite maitai Iehova eaha ta ta ˈna mau tavini e faaruru ra, e aita i moehia ia ˈna i to ratou taiva ore

7. E nafea te Salamo 41:3 e faaitoito mai ia tatou?

7 Mai te peu e ua maˈihia oe, e tamahanahana e e turu iho â Iehova ia oe, mai ta ˈna i rave i nia i ta ˈna mau tavini na mua ˈˈe. Ua papai te arii Davida: “E ao to tei haapao mai i te taata rii aroha ra, e faaorahia oia e Iehova i te taime ahoaho ra: na Iehova oia e tiai e ua faaora hoi ia ˈna.” (Sal. 41:1, 2) Parau mau, aita Davida i hinaaro e parau e e ore roa ˈtu te hoê taata maitai o tei ora i taua tau ra e pohe ia faaite oia i te hamani maitai i te hoê taata rii. E nafea ïa Iehova e tauturu mai ai i teie taata maitai? Ua faataa Davida: “Na Iehova e faaetaeta [aore ra e turu] mai ia ˈna i tana roi maˈi ra; e na oe e heheu i to ˈna roi i te maˈiraahia ra.” (Sal. 41:3) Ua ite maitai Iehova eaha ta ta ˈna mau tavini e faaruru ra, e aita ratou i moe ia ˈna. E nehenehe oia e horoa ˈtu i te itoito e te paari. Ua hamani atoa Iehova i te tino taata no te faaora ia ˈna iho. Ua tiai anei râ Davida i te hoê semeio no ǒ mai ia Iehova ra?

8. Ia au i te Salamo 41:4, eaha ta Davida i ani ia Iehova ia rave no ˈna a faaruru ai oia i te hoê maˈi ino mau?

8 I roto i te Salamo 41, ua faataa atoa mai Davida i te taime a faaruru ai oia i te hoê maˈi ino mau e mea paruparu roa oia e te haapeapea atoa. E au ra e i taua taime ra, ua tamata ta ˈna tamaiti Abasaloma i te haru i te terono no te riro mai ei arii. No te maˈi ino mau o Davida, aita oia i nehenehe e tapea ia Abasaloma ia na reira. Ua ite Davida e e fifihia to ˈna utuafare no ta ˈna hara e o Bate-seba. (Sam. 2, 12:7-14) Eaha ïa ta ˈna i rave? Ua pure oia: “E Iehova, aroha mai ia ˈu; e faaora ia ˈu, ua hara hoi au ia oe ra.” (Sal. 41:4) Ua ite Davida e ua faaore Iehova i ta ˈna hara, e ua tiaturi o ˈna i ta te Atua tauturu i te roaraa o to ˈna maˈi. Ua tiai anei râ Davida ia faatupu Iehova i te hoê semeio?

9. (a) Eaha ta Iehova i rave no te arii Hezekia? (b) Eaha ta Davida i tiai no ǒ mai ia Iehova ra?

9 Mea papu i te tahi mau taime, ua maiti Iehova e faaora i te tahi taata. Ei hiˈoraa, i to te arii Hezekia fatataraa i te pohe, ua faaora Iehova ia ˈna e ua ora faahou oia 15 matahiti. (Arii 2, 20:1-6) Aita Davida i tiai ia faatupuhia i te hoê semeio. Ua tiai râ oia ia tauturu te Atua ia ˈna mai ta ˈna i rave i nia i “tei haapao mai i te taata rii aroha.” E taairaa maitai to Davida e o Iehova, no reira oia i nehenehe ai e ani ia Iehova ia tamahanahana e ia haapao maitai ia ˈna i te roaraa o to ˈna maˈi. Oia atoa, ua ani oia ia faaora i to ˈna tino e ia maitai mai oia. E nehenehe tatou e ani ia Iehova ia tauturu atoa mai ia tatou.—Sal. 103:3.

10. Eaha tei tupu no Terophimo e Epapherodito, e eaha ta tatou e haapii mai i te reira?

10 I te senekele matamua, noa ˈtu e tiaraa to Paulo e to te tahi atu ia faaora mai i te maˈi, e ere râ te mau Kerisetiano atoa tei faaorahia mai maoti te mau semeio. (A taio i te Ohipa 14:8-10.) Ua faaora te aposetolo Paulo i te metua tane o Popilio i te maˈi fiva e te hoê maˈi ino mau. ‘Pure ihora Paulo e oti aˈera, tuu atura i tana rima i nia iho ia ˈna, faaora ˈtura.’ (Ohi. 28:8) Aita râ Paulo i faaora i te feia atoa ta ˈna i matau. O Terophimo hoê o to ˈna mau hoa e o tei haere na muri ia Paulo no te hoê tere mitionare. (Ohi. 20:3-5, 22; 21:29) A maˈihia ˈi Terophimo, aita Paulo i faaora mai ia ˈna i to ˈna maˈi. Ua faaea ïa Terophimo i te haere na muri ia Paulo e ua faaea o ˈna i Mileto ia maitai mai oia. (Tim. 2, 4:20) Te vai ra te tahi atu hoa o Paulo, o Epapherodito to ˈna iˈoa o tei maˈihia e o tei fatata i te pohe. Aita râ te Bibilia e parau ra e ua faaora anei Paulo ia ˈna i to ˈna maˈi.—Phil. 2:25-27, 30.

EAHA TE AˈORAA TE TITAUHIA IA TATOU IA FARII?

11, 12. Eaha ta tatou e nehenehe e parau no nia ia Luka, e mea nafea oia e tauturu ai ia Paulo?

11 E taote o Luka e ua haere atoa oia na muri ia Paulo. (Ohi. 16:10-12; 20:5, 6; Kol. 4:14) I te roaraa o to ratou tere mitionare, ua tauturu oia ia Paulo e ia vetahi ê ia maˈihia ratou. (Gal. 4:13) Mai ta Iesu i parau, ua hinaaro-rahi-hia te hoê taote no “te feia maˈi.”—Luka 5:31.

Mea titauhia ia haapao maitai tatou ia horoa mai te hoê taata i te hoê aˈoraa i nia i to tatou ea

12 E ere noa Luka i te hoê taata o te horoa noa i te mau aˈoraa no nia i te ea. Ua faaineinehia oia ia riro mai ei taote. Aita te Bibilia e haapapu ra ihea e inafea oia i te faaineineraahia. Teie râ, te faaite ra te Bibilia e ua faatae Paulo i te tapao o te aroha a Luka i to Kolosa. Peneiaˈe ua haere Luka i te hoê fare haapiiraa i te pae rapaauraa i Laodikea, i pihai iho ia Kolosa. Oia atoa, i to Luka papairaa i ta ˈna Evanelia e te buka o te Ohipa, ua faaohipa oia i te mau taˈo taa maitai niuhia i te pae rapaauraa. No te mea e taote o ˈna, ua tuu atoa oia e rave rahi aamu no nia i te mau taime i faaora ˈi Iesu i te taata.

13. Eaha te titauhia ia tatou ia haamanaˈo hou a horoa ˈi aore ra hou a farii ai i te aˈoraa no nia i te ea?

13 I teie mahana, eita ta to tatou mau taeae e nehenehe e faatupu i te mau semeio e e faaora ia tatou i to tatou maˈi. No te mea râ e te hinaaro ra ratou e tauturu ia tatou, e horoa mai paha vetahi i te mau aˈoraa noa ˈtu e aita tatou i ani no nia i te reira. Parau mau, e ere te tahi mau aˈoraa i te mea ino. Ei hiˈoraa, ua aˈo Paulo ia Timoteo ia inu maa uaina. Ua mauiui to Timoteo opu no to ˈna inuraa paha i te pape e ere i te mâ. * (A taio i te Timoteo 1, 5:23.) E mea tia râ ia vai ara tatou. E turai mai paha te hoê taeae ia rave tatou i te tahi huru rapaauraa aore ra te tahi raau hotu. Peneiaˈe e turai atoa mai oia ia amu aore ra ia haapae i te tahi maa. E nehenehe paha o ˈna e parau mai e ua tauturu te reira te tahi o to ˈna utuafare o tei faaruru i te hoê â maˈi. E ere râ i te auraa e e tauturu atoa te reira ia tatou. E mea titauhia ia haamanaˈo tatou e noa ˈtu e rave rahi taata tei faaohipa i te hoê raau aore ra i te hoê huru rapaauraa, e vai noa ra te fifi.—A taio i te Maseli 27:12.

A FAAOHIPA I TE HAAPAO MAITAI

14, 15. (a) O vai te taata te titauhia ia tatou ia haapao maitai? (b) Eaha ta tatou e haapii mai i roto i te Maseli 14:15?

14 Te hinaaro ra tatou pauroa te hoê ea maitai ia nehenehe tatou e fanaˈo i te hoê oraraa oaoa e e haa rahi no Iehova. Tera râ, e taata tia ore tatou, eita ïa e nehenehe e ape i te maˈi. Ia maˈihia tatou, te vai ra te mau huru rapaauraa rau e na tatou iho e faaoti eaha te rave. Teie râ hoi, te faaite ra te tahi mau taata aore ra taiete e ua itehia ia ratou i te hoê huru rapaauraa o te faaora i to tatou maˈi. Te rave ra ratou i te reira ia rahi ta ratou moni. E parau paha ratou e e rave rahi taata tei faaohipa i teie huru rapaauraa e ua maitai mai ratou. E ia maˈihia tatou, e hinaaro paha tatou e tamata i te mau ravea atoa o te tauturu mai ia maitai e ia ora maoro atu â. Eiaha râ e moe ia tatou i te aˈoraa i roto i te Parau a te Atua: “Te faaroo ra te ite ore i te mau parau atoa ra; te hiˈo maitai ra râ te taata haapao ra i to ˈna taahiraa.”—Mas. 14:15.

Mea titauhia ia faaohipa tatou i te haapao maitai e ia vai ara i nia i ta tatou e tiaturi ra

15 Mai te peu e e taata haroaroa aore ra e taata î i te paari tatou, e haapao maitai tatou i te aˈoraa tei horoahia e te hoê taata e ere hoi i te mea aravihi no nia i te mau huru rapaauraa. E uiui anaˈe: ‘Te parau ra oia e ua tauturu teie raau no te horoa i te itoito, teie raau hotu aore ra teie huru taraniraa maa i te taata. Tera iho â anei? Noa ˈtu e ua tauturu te reira ia vetahi ê, e nafea vau e ite ai e e tauturu atoa te reira ia ˈu? E titauhia anei ia ˈu ia rave atu â i te mau maimiraa e ia paraparau atu i te tahi taata aravihi no te rapaau i to ˈu maˈi?’—Deut. 17:6.

16. Eaha te titauhia ia tatou ia hiˈopoa maitai a rave ai i te mau faaotiraa no nia i to tatou ea?

16 Ia faaoti tatou eaha te hiˈopoaraa aore ra te huru rapaauraa e rave, mea titauhia ia na reira tatou ma te faaohipa i te “haapao maitai.” (Tito 2:12) E mea faufaa roa te reira i te taime iho â râ e ere te hiˈopoaraa aore ra te huru rapaauraa i te mea matau-maitai-hia. E nehenehe anei te taata ta tatou e haere e hiˈo e faataa mai e e faufaahia anei te reira? Mea huru ê anei te faataaraa? E farii anei te rahiraa o te taote e e rapaau iho â teie hiˈopoaraa aore ra teie huru rapaauraa i te taata? (Mas. 22:29) Peneiaˈe ua parau mai te hoê taata e ua itehia te hoê huru rapaauraa i te hoê vahi moemoe roa e aita te mau taote i ite atura eaha te haamaitairaa o te reira. Teie râ, te vai ra anei te mau haapapuraa o te faaite ra e te vai ra iho â te hoê huru rapaauraa mai teie? E nehenehe vetahi e horoa i te mau huru rapaauraa o te faaohipa ra i te tahi tuhaa omoe o tei anoihia aore ra i te tahi puai ite-ore-hia. E nehenehe te reira e riro mai ei mea atâta roa. A haamanaˈo e te faaara mai ra te Atua eiaha e faaohipa i te puai hau aˈe i te natura aore ra i te puai manamana.—Deut. 18:10-12; Isa. 1:13.

‘IA MAITAI NOA OUTOU!’

17. Mea tano iho â ia hinaaro tatou i te aha?

17 Ua hapono te Tino aratai o te senekele matamua i te hoê rata i te mau taeae i roto i te amuiraa no te faaite atu i te tahi mau ohipa o ta ratou i titauhia ia ape. I te hopea o te rata, ua papai te Tino aratai e ‘ia haapae outou i teie mau mea, e maitai ïa outou. Ia maitai noa outou!’ (Ohi. 15:29) Noa ˈtu e te faataa ra te pereota hopea i te tahi atu huru no te aroha i te taata, te haamanaˈo mai ra te reira e mea tano iho â ia hinaaro tatou e fanaˈo i te hoê ea maitai.

Noa ˈtu e te hinaaro ra tatou e fanaˈo i te hoê ea maitai, e haapao noa râ tatou i te tavini ia Iehova (A hiˈo i te paratarafa 17)

18, 19. Eaha ta tatou e tiai ru nei i roto i te ao apî?

18 No te mea e e taata tia ore tatou, eita ïa e nehenehe e ape i te mau maˈi atoa. E ia maˈihia tatou, eiaha e tiai i te hoê semeio no ǒ mai ia Iehova ra no te faaora ia tatou i to tatou maˈi. E nehenehe râ tatou e tiai ru no a muri aˈe i te taime e faaora roa ˈi te Atua i to tatou maˈi. I roto i te Apokalupo 22:1, 2, ua faahiti te aposetolo Ioane i te “pape ora” e te “raau ora” o te faaora i te mau taata atoa. Aita te reira i taaihia i te tahi atu huru rapaauraa o ta tatou e nehenehe e rave i teie nei â aore ra i roto i te ao apî no te faaora i to tatou maˈi. I te mau ohipa atoa râ ta Iehova e Iesu e rave ia nehenehe tatou e ora e a muri noa ˈtu.—Isa. 35:5, 6.

19 Te tiai ru nei tatou i teie taime faahiahia mau. I teie nei râ, ua papu ia tatou taitahi e te here mai ra Iehova e te taa ra ia ˈna ia mauiui anaˈe tatou. Mai ia Davida, ia maˈi-anaˈe-hia tatou, eita iho â Iehova e faarue ia tatou. E haapao maitai noa oia i to ˈna feia taiva ore.—Sal. 41:12.

^ Te faaite ra te buka The Origins and Ancient History of Wine e ua ite te mau aivanaa e e pohe oioi te fiva aau, parauhia typhoïde, e te tahi atu mau manumanu maˈi ia anoihia e te uaina.