Eaha to roto?

Tapura tumu parau

A haere na to Iehova ra mau eˈa

A haere na to Iehova ra mau eˈa

A haere na to Iehova ra mau eˈa

“E ao to te taata atoa i mǎtaˈu ia Iehova, o [te haere ra na] to ˈna ra mau eˈa.”—SAL. 128:1MN.

1, 2. No te aha tatou e papu ai e e nehenehe e oaoa mau?

 OAOA—e hinaaro te taata atoa i te reira. E farii iho â râ oe e e ere te tamataraa i te oaoa i te auraa e te oaoa ra iho â tatou.

2 E nehenehe râ e oaoa mau. “E ao to te taata i mǎtaˈu ia Iehova, o [te haere ra na] to ˈna ra mau eˈa,” ta te Salamo 128:1 (MN) ïa e parau ra. E nehenehe tatou e oaoa mai te peu e e haamori tatou i te Atua e e haere tatou na to ˈna ra mau eˈa ma te rave i to ˈna hinaaro. Eaha te faahopearaa o te reira i nia i to tatou haerea e te mau huru maitatai ta tatou e faaite?

A haapapu e e taata tiaturihia oe

3. E nafea te tiaturi e taaihia ˈi i ta tatou pûpûraa i te Atua?

3 E mea tiaturihia te feia e mǎtaˈu ia Iehova, mai ia ˈna atoa. Ua faatupu Iehova i te mau parau fafau atoa ta ˈna i parau ia Iseraela i tahito. (Arii 1, 8:56) O ta tatou pûpûraa i te Atua te parau fafau faufaa roa ˈˈe ta tatou e nehenehe roa e rave, e tauturu mai te pure-pinepine-raa ia tapea i te reira. E nehenehe tatou e pure mai te fatu salamo o Davida: “Ua faaroo mai . . . oe, e te Atua, i ta ˈu i euhe ra. . . . E tamau â vau i te himene ei haamaitai i to oe ra iˈoa; e rave â vau i ta ˈu i euhe ra i te mau mahana atoa.” (Sal. 61:5, 8; Koh. 5:4-6) No te riro ei hoa no te Atua, e mea tia ia tiaturihia tatou.—Sal. 15:1, 4.

4. Mea nafea Iepheta e ta ˈna tamahine i te ohiparaa ia au i te euhe ta ˈna i parau ia Iehova?

4 I te tau o te mau tavana o Iseraela, ua euhe o Iepheta e ia faaupootia noa ˈtu Iehova ia ˈna i nia i to Amona, e horoa oia ei “tusia tauahi” i te taata matamua e farerei ia ˈna i muri aˈe i to ˈna hoˈiraa ˈtu mai te tamaˈi mai. O te tamahine a Iepheta taua taata ra—ta ˈna tamahine otahi. Ma te tiaturi ia Iehova, ua faatupu Iepheta e ta ˈna tamahine faaipoipo-ore-hia atoa i ta ˈna euhe. Noa ˈtu e ua haafaufaa-rahi-hia te faaipoiporaa e te fanauraa i te tamarii i Iseraela, ua maiti te tamahine a Iepheta i te faaea taa noa e ua fanaˈo oia i te haamaitairaa taa ê e rave i te taviniraa moˈa i te hiero o Iehova.—Tav. 11:28-40.

5. No nia i teihea tuhaa i haapapu ai Hana e e vahine tiaturihia oia?

5 Ua haapapu te vahine mǎtaˈu i te Atua o Hana e e vahine tiaturihia oia. Ua ora oia e ta ˈna tane ati Levi o Elikana, e te tahi atu o ta Elikana vahine o Penina, i te mau tuhaa fenua mouˈa o Epheraima. Ua fanau Penina e rave rahi tamarii e ua faaino oia ia Hana tei fanau ore, i te haereraa iho â râ te utuafare i te sekene. I te hoê o taua mau haereraa ra, ua euhe Hana e ia fanau noa ˈtu oia i te hoê tamaiti, e horoa ˈtu oia i te tamaiti na Iehova. Aita i maoro ua hapû atura oia e ua fanau mai i te hoê tamaroa ta ˈna i mairi te iˈoa o Samuela. I muri aˈe i to ˈna haamairiraahia te û, ua pûpû Hana ia ˈna no te Atua i Silo, ma te horoa ia Samuela no Iehova “e hope roa ˈˈe o ˈna pue mahana i te ao nei.” (Sam. 1, 1:11) Ua faatupu ïa oia i ta ˈna euhe noa ˈtu e aita oia i ite e e tamarii ta ˈna e fanau i muri aˈe.—Sam. 1, 2:20, 21.

6. Mea nafea te faaiteraahia e e taata tiaturihia o Tuhiko?

6 E taata tiaturihia e e “tavini haapao maitai” te Kerisetiano no te senekele matamua o Tuhiko. (Kol. 4:7, MN) Ua tere Tuhiko e te aposetolo Paulo mai Heleni e ati aˈe ia Makedonia, na Asia Iti, e peneiaˈe i Ierusalema. (Ohi. 20:2-4) O ˈna paha ‘te taeae’ i tauturu ia Tito ia haapao i te ǒ no te mau hoa Kerisetiano riirii i Iudea. (Kor. 2, 8:18, 19; 12:18) Ia Paulo i tapeahia i te taime matamua i Roma, tei ia ˈna ra te tia tiaturihia o Tuhiko o te afai i te mau rata i te mau hoa Kerisetiano i Ephesia e i Kolosa. (Eph. 6:21, 22; Kol. 4:8, 9) I te tapearaahia o Paulo i te piti o te taime i Roma, ua tono oia ia Tuhiko i Ephesia. (Tim. 2, 4:12) Mai te peu e e taata tiaturihia tatou, e fanaˈo atoa tatou i te mau haamaitairaa i roto i ta Iehova taviniraa.

7, 8. No te aha e nehenehe ai e parau e e hoa mau Davida raua o Ionatana?

7 Te titau ra te Atua ia tatou ia riro ei hoa tiaturihia. (Mas. 17:17) Ua riro te tamaiti a te arii Saula o Ionatana ei hoa no Davida. Ia Ionatana i faaroo e ua haapohe Davida ia Golia, “ati roa aˈera te aau o Ionatana i te aau o Davida, oto atura Ionatana ia Davida mai to ˈna atoa ra aroha ia ˈna ihora.” (Sam. 1, 18:1, 3) Ua faaara atoa Ionatana ia Davida i to Saula hinaaroraa e haapohe ia ˈna. I muri aˈe i to Davida horo-ê-raa, ua farerei Ionatana ia ˈna e ua faaau ia ˈna i te hoê faufaa. Ua fatata Saula i te haapohe ia Ionatana no to ˈna paraparauraa ia Davida, teie râ, ua farerei â na hoa e piti e ua fafau faahou i to raua auhoaraa piri. (Sam. 1, 20:24-41) I to raua farereiraa hopea, ua haamahanahana Ionatana ia Davida “ia tiaturi i te Atua.”—Sam. 1, 23:16-18.

8 Ua pohe Ionatana i te aroraa i te mau Philiseti. (Sam. 1, 31:6) I roto i te hoê himene otoraa, ua himene Davida: “E ati to ˈu ia oe, e tau taeae, e Ionatana e! e here rahi to ˈu ia oe: e oto rahi to oe ia ˈu, e oto hau ïa i to te vahine!” (Sam. 2, 1:26) E here teie i rotopu i te mau hoa e aita roa ˈtu e manaˈo taatiraa. E hoa mau Davida raua o Ionatana.

Ia “haehaa” noa “te aau”

9. E nafea te faufaaraa o te haehaa e faaitehia ˈi i roto i Te mau tavana pene 9?

9 No te riro ei hoa no te Atua, ia “haehaa te aau” e tia ˈi. (Pet. 1, 3:8, MN; Sal. 138:6) Ua faaitehia te faufaaraa o te haehaa i roto i Te mau tavana pene 9. Ua na ô te tamaiti a Gideona o Iotama e: “Haere atura te mau raau e faatahinu i te tahi arii i nia iho ia ratou.” Ua faahitihia te raau olive, te raau suke, e te vine. Ua faahohoˈa te reira i te mau taata e au o tei ore i imi i te faatere i to ratou mau hoa Iseraela. Ua faahohoˈa râ te tataramoa—tei rave–noa-hia ei vahie—i te faatereraa a Abimeleka teoteo, o tei hinaaro e haavî ia vetahi ê. Noa ˈtu e ‘ua arii oia i Iseraela e toru matahiti,’ ua roohia oia i te hoê pohe oioi. (Tav. 9:8-15, 22, 50-54) Auê te maitai roa ia “haehaa te aau”!

10. Eaha ta oe i haapii na roto i to Heroda oreraa “e horoa ˈtu i te haamaitai i te Atua”?

10 I te senekele matamua T.T., ua tupu te mau umeumeraa i rotopu ia Heroda Ageripa, arii o Iudea, e te mau taata o Turia e o Sidona, o tei hinaaro e hau e o ˈna. I to Heroda oreroraa mai i mua i te taata i te hoê taime, ua pii hua ratou e: “E reo ïa no te Atua, e ere ïa i to te taata!” Aita Heroda i patoi i teie arueraa, e ua tairi maira te hoê melahi a Iehova ia ˈna e ua pohe oia i te hoê pohe riaria “no te mea aore oia i horoa ˈtu i te haamaitai i te Atua.” (Ohi. 12:20-23) E nafea ïa mai te peu e mea aravihi tatou ei taata orero aore ra ei orometua haapii i te pue parau mau bibilia? E arue anaˈe ïa i te Atua no te mea ta ˈna e faatia ia tatou ia rave.—Kor. 1, 4:6, 7; Iak. 4:6.

Ia faaitoito e ia puai

11, 12. E nafea te tupuraa o Enoha e faaite ai e e horoa Iehova i te itoito e te puai i ta ˈna mau tavini?

11 Mai te peu e e haere tatou ma te haehaa na to Iehova mau eˈa, e horoa mai oia i te itoito e te puai. (Deut. 31:6-8, 23) Ua haere Enoha, te hitu o te taata o te opu ihi tupuna mai ia Adamu mai â, ma te itoito e o te Atua ma te tapi i te hoê haerea e au o tei taa ê i te mau taata iino o to ˈna ui. (Gen. 5:21-24) Ua faaitoito Iehova ia Enoha no te faaite ia ratou i te hoê poroi puai no ta ratou mau parau e ohipa paieti ore. (A taio i te Iuda 14, 15.) E itoito hinaarohia anei to oe no te faaite i te mau haavaraa a te Atua?

12 Ua faatae mai Iehova i te haavaraa i nia i te ao paieti ore na roto i te diluvi i te tau o Noa. Teie râ, e faaitoitoraa te parau tohu a Enoha no tatou, no te mea ua fatata te mau taata paieti ore o to tatou tau i te haamouhia e te mau muriadi melahi moˈa a te Atua. (Apo. 16:14-16; 19:11-16) Ei pahonoraa i ta tatou mau pure, e horoa mai Iehova i te itoito no te faaite i ta ˈna poroi, noa ˈtu e ua taaihia te reira i ta ˈna mau haavaraa aore ra te mau haamaitairaa i raro aˈe i te faatereraa a te Basileia.

13. No te aha tatou e papu ai e e nehenehe te Atua e horoa i te itoito e te puai ta tatou e hinaaro no te faaoromai i te mau fifi ahoaho?

13 E hinaaro tatou i te itoito e te puai no ǒ mai i te Atua no te faaoromai i te mau fifi ahoaho. I to Esau raveraa e piti vahine ati Heta ei vahine faaipoipo, “riro atura raua ei faatupu i te ino [no to ˈna na metua o] Isaaka raua o Rebeka.” Ua autâ atoa Rebeka: “Ua paupau roa tau aho i na tamahine a Heta nei; ia rave [ta tâua tamaiti o] Iakoba i te vahine no te mau tamahine a Heta, mai te mau vahine o teie nei fenua, eaha ta ˈu faufaa ia parahi i te ao nei i reira?” (Gen. 26:34, 35; 27:46) Ua ohipa Isaaka e ua tono ia Iakoba i te vahi atea no te imi i te hoê vahine i rotopu i te mau taata haamori ia Iehova. Noa ˈtu e aita i tia ia Isaaka raua o Rebeka ia taui i ta Esau i rave, ua horoa te Atua na raua i te paari, te itoito e te puai no te vai taiva ore noa ia ˈNa. Mai te peu e e pure tatou no te ani i te tauturu e hinaarohia, e na reira atoa Iehova no tatou.—Sal. 118:5.

14. Mea nafea te hoê potii iti Iseraela i te faaiteraa i te itoito?

14 Tau senekele i muri aˈe, ua riro te hoê potii iti Iseraela i haruhia e te hoê pǔpǔ eiâ ei tîtî i roto i te fare o te raatira o te nuu Arama o Naamana, te hoê taata i roohia i te lepera. I to ˈna faaroorooraa no nia i te mau semeio ta te Atua i faatupu na roto i te peropheta Elisaia, ua parau te potii ma te itoito i te vahine a Naamana e: ‘Ahiri tau fatu e haere i Iseraela, e nehenehe te peropheta a Iehova e faaora ia ˈna i to ˈna lepera.’ Ua haere iho â Naamana i Iseraela, e ua faaora-semeio-hia oia. (Arii 2, 5:1-3) E hiˈoraa maitai roa to tera potii no te feia apî o te turui i nia ia Iehova no te poro ma te itoito i te mau orometua haapii, te mau hoa haapiiraa, e ia vetahi ê!

15. Eaha te ohipa itoito i ravehia e te tiaau o te utuafare o te arii Ahaba o Obadia?

15 E tauturu te itoito no ǒ mai i te Atua ia tatou ia faaoromai i te hamani-ino-raa. A hiˈo na ia Obadia, te tiaau utuafare o te arii Ahaba, o tei ora i te tau o te peropheta Elia. I to te arii vahine Iezebela faaueraa e haapohe i te mau peropheta a te Atua, ua faatapuni Obadia 100 o ratou “taipae ahuru i roto i te ana hoê.” (Arii 1, 18:13; 19:18) E tauturu anei oe ma te itoito i te mau hoa Kerisetiano i hamani-ino-hia mai ia Obadia i tauturu i te mau peropheta a Iehova?

16, 17. Ua aha Arisetareho raua o Gaio i mua i te hamani-ino-raa?

16 Ia hamani-ino-hia tatou, e nehenehe tatou e tiaturi e tei pihai iho Iehova ia tatou. (Roma 8:35-39) I rapaeau i te teata i Ephesia, ua faaû te mau hoa rave ohipa a Paulo o Arisetareho raua o Gaio tau tausani paha taata. Ua haamata te tahuˈa ario o Demeterio i te faahuehue. Ua hamani oia e to ˈna mau hoa tahuˈa ario i te mau hiero rii ario no te ruahine ra o Artémis, e ua haafifihia ta ratou ohipa tapihoo hoona no te mea ua turai te ohipa pororaa a Paulo e rave rahi taata e faaea ra i tera oire ia faarue i te haamoriraa idolo. Ua huti te tiaa taata ia Arisetareho raua o Gaio i roto i te teata a pii hua ˈi e: “E mana rahi to [Artémis] i Ephesia.” Ua manaˈo paha Arisetareho raua o Gaio e e pohe raua, ua faahau râ te papai parau o te oire i te nahoa taata.—Ohi. 19:23-41MN.

17 Ahiri te faaruru ra oe i teie tupuraa, e tamata anei oe i te imi i te hoê oraraa ohie? Aita e haapapuraa e ua ere Arisetareho aore ra Gaio i te itoito. No Tesalonia oia, ua ite Arisetareho e e nehenehe te faaite-haere-raa i te parau apî maitai e faatupu i te hamani-ino-raa. Tau taime na mua ˈtu, ua tupu te hoê faahuehueraa i to Paulo pororaa i reira. (Ohi. 17:5; 20:4) No te mea ua haere Arisetareho raua o Gaio na to Iehova ra mau eˈa, ua fanaˈo raua i te puai e te itoito no ǒ mai i te Atua no te faaoromai i te hamani-ino-raa.

E haapao anaˈe i te maitai o vetahi ê

18. Mea nafea to Perisila raua o Akuila ‘haapaoraa’ i te maitai o vetahi ê?

18 Noa ˈtu e te hamani-ino-hia ra tatou i teie nei aore ra aita, e mea tia ia anaanatae tatou i te mau hoa Kerisetiano. Ua “haapao” Perisila raua o Akuila i te maitai o vetahi ê. (A taio i te Philipi 2:4.) Ua horoa taua na hoa faaipoipo maitai roa ra i te hoê vahi faaearaa no Paulo i Ephesia i reira te tahuˈa ario o Demeterio faatupuraa i te hoê faahuehueraa i faahitihia i na mua ˈtu. Ua turai paha taua tupuraa ra ia Akuila raua o Perisila ia ‘tuu i to raua aˈî i raro’ no Paulo. (Roma 16:3, 4; Kor. 2, 1:8) I teie mahana, e turai te tapiraa no to tatou mau taeae i hamani-ino-hia ia tatou ‘ia paari mai te ophi.’ (Mat. 10:16-18) E rave tatou i ta tatou ohipa ma te haapao maitai e e patoi tatou i te hoo ia ratou ma te faaite i to ratou iˈoa aore ra te tahi atu mau haamaramaramaraa i te feia hamani ino.

19. Eaha te ohipa maitai ta Doreka i rave no vetahi ê?

19 Mea rahi te ravea no te haapao i te maitai o vetahi ê. Te ere ra te tahi mau Kerisetiano vetahi mau mea faufaa, e e nehenehe paha tatou e horoa i taua mau mea faufaa ra. (Eph. 4:28; Iak. 2:14-17) I roto i te amuiraa no te senekele matamua i Iopa, te vai ra te hoê vahine horoa noa o Doreka te iˈoa. (A taio i te Ohipa 9:36-42.) Ua ‘rahi ta Doreka ohipa maitai i rave e te horoa i te taoˈa’ e au ra e to roto atoa te hamaniraa i te ahu no te mau vahine ivi veve. Ua faatupu to ˈna poheraa i 36 T.T. i te oto rahi i rotopu i te mau vahine ivi. Ua faaohipa te Atua i te aposetolo Petero no te faatia mai ia Doreka, e peneiaˈe ua horoa oia i te toea o to ˈna oraraa i te fenua nei i te pororaa ma te oaoa i te parau apî maitai e te raveraa i te mau mea maitai no vetahi ê. Eaha râ tatou i te oaoa i te fanaˈo i rotopu ia tatou i teie mahana i teie mau vahine Kerisetiano piripiri ore!

20, 21. (a) Eaha te taairaa o te faaitoitoraa i te haapaoraa i te maitai o vetahi ê? (b) Eaha ta oe e nehenehe e rave no te faaitoito?

20 E faaite tatou i te anaanatae no vetahi ê na roto i te faaitoitoraa ia ratou. (Roma 1:11, 12) E tamahanahanaraa te hoa rave ohipa a Paulo ra o Sila. I muri aˈe i te tumu parau o te peritome i faaotihia i te area 49 T.T., ua tono te tino aratai i te mau tia no te afai i te hoê rata i te mau Kerisetiano i te mau vahi atoa. Ua afai Sila, Iuda, Baranaba, e Paulo i te reira i Anetiohia. I reira ua “faaitoito” Sila raua o Iuda “i te mau taeae e te oreroraa parau e rave rahi e ua haapuai atu ia ratou.”—Ohi. 15:32MN.

21 I muri aˈe, ua tuuhia Paulo raua o Sila i te fare tapearaa i Philipi, i muri iho râ i te hoê aueueraa fenua, ua tia ia raua ia horoa i te hoê faaiteraa e ia ite i te tiai fare tapearaa e to ˈna utuafare i te riroraa ei Kerisetiano. Hou a faarue ai i taua oire ra, ua faaitoito Sila raua o Paulo i te mau taeae. (Ohi. 16:12, 40) Mai ia Paulo raua o Sila, a tutava i te faaitoito ia vetahi ê na roto i ta oe mau pahonoraa, oreroraa parau, e ta oe taviniraa itoito rahi. E parau “faaitoito” anaˈe ta oe, “a parau mai.”—Ohi. 13:15.

A tamau i te haere na to Iehova ra mau eˈa

22, 23. E nafea tatou e nehenehe mau ai e faufaahia i te mau aamu bibilia?

22 E mea tia mau â ia mauruuru tatou no te mau aamu o te oraraa mau i papaihia i roto i te Parau a Iehova, te “Atua o te faaitoitoraa atoa”! (Kor. 1, 1:3, Byington) Mai te peu e e hinaaro tatou ia faufaahia tatou e teie mau tupuraa, e mea tia ia faaohipa tatou i te mau haapiiraa bibilia i roto i to tatou oraraa e ia vaiiho ia tatou ia arataihia e te varua moˈa o te Atua.—Gal. 5:22-25.

23 E tauturu te feruriruriraa i te mau aamu bibilia ia tatou ia faaite i te mau huru maitatai o te Atua. E haapaari te reira i to tatou mau taairaa e Iehova, o te horoa mai i “te paari, e te ite, e te oaoa.” (Koh. 2:26) Ei faahopearaa, e nehenehe tatou e faaoaoa i te aau o te Atua. (Mas. 27:11) Ia faaoti papu tatou i te na reira ma te tamau i te haere na to Iehova ra mau eˈa.

Eaha ta oe e pahono?

• E nafea oe e nehenehe ai e haapapu e e taata tiaturihia oe?

• No te aha ia “haehaa te aau” e tia ˈi?

• E nafea te mau aamu bibilia e nehenehe ai e faaitoito ia tatou?

• E nafea tatou e nehenehe ai e haapao i te maitai o vetahi ê?

[Uiraa haapiiraa]

[Hohoˈa i te api 15]

Ua faatupu te taata tiaturihia o Iepheta e ta ˈna tamahine i ta ˈna euhe, noa ˈtu e e mea fifi roa ia na reira

[Hohoˈa i te api 16]

E te feia apî, eaha ta outou i haapii na roto i te potii Iseraela?

[Hohoˈa i te api 17]

Mea nafea to Doreka haapaoraa i te mau hinaaro o te mau hoa Kerisetiano?