1. Бурганның бараалгакчызынга ыяшка дөмей болуру чүге чугула? (Чурукту база көрүңер.)

 «ЭЭЛГИР ыяш хатка белен сыйылбас» деп үлегер домактан алырга, чамдык ээлгир ыяштар чүге-даа торулбас. Бурганның бараалгакчызынга бүзүрелин быжыктырар дизе, ээлгир ыяш дег болур болза эки. Канчаар? Бодамчалыг болуру — чуртталгада өскерлиишкиннерге чаңчыгып, өске улустуң шиитпирлеринге, көрүжүнге хүндүткелди көргүзери чугула.

2. Өскерлип турар байдалдарга чаңчыгарынга биске кандыг шынарлар дузалаар? Бо статьяга чүнү сайгарар бис?

² Иегованың бараалгакчылары болганывыста, бодамчалыг, биче сеткилдиг болгаш кээргээчел болуксаар бис. Бо шынарлар чамдык акы-угбаларга өскерлиишкиннерге чаңчыгып өөренип алырынга канчаар дузалаанын бо статьядан көөр бис. Оон ыңай бо-ла шынарлар биске канчаар дузалаарын билип алыр бис. Эгезинде Иегова биле Иисустуң бодамчалыг чорукту канчаар көргүскенин сайгарыптаалыңар.

3. Иегованың бодамчалыы чүден көскү?

³ Иегованы Хая деп адаан, чүге дээрге ол кадыг-быжыг, чайгылыш чок (Ы. х. к. 32:4). Оон аңгыда, ол бодамчалыг Бурган. Делегейде байдалдар бо-ла өскерлир, ынчалза-даа Бурганывыс чымчак болгаш, күзел-бодалын күүседирде шиитпирлерин өскертиринге безин белен. Иегова кижилерни бодунга дөмейлештир база кандыг-даа байдалдарга чаңчыгып шыдаар кылдыр чаяаган. Оон аңгыда,  кандыг-даа бергелерге мерген-угаанныг шиитпирлерни үндүреринге дузалаар тода дүрүмнерни Бижилгеде ол берген. Иегова хая ышкаш кадыг-быжыг-даа болза, бодамчалыг деп, ооң үлегери база биске берген хоойлу-дүрүмнери көргүзүп турар.

4. Иегованың бодамчалыын кандыг чижек көргүскен? (Левит 5:7, 11).

⁴ Иегова шупту талазы-биле тергиин, кезээде бодамчалыг чорукту илередир. Ол кадыг-дошкун эвес база хей черге чемелевес. Бурган израильчилерге бодамчалыг хамаарылганы илередип, бай-даа, бөдүүн-даа улустан дөмей өргүл негевейн турган. А чамдыкта өргүлдү байдалының аайы-биле эккээрин ол чөпшээрээн. (Номчуптуңар: Левит 5:7, 11.)

5. Иегованың биче сеткилдиин, кээргээчелин көргүскен чижекти чугаалаңар.

⁵ Бодамчалыг болурунче Иегованы биче сеткил болгаш кээргээчел чорук оттуруп турар. Чижээ, Содом хоорайның узуткаашкынындан ону көрүп болур. Бурган төлээлери таварыштыр шынчы Лотка дагларже дезерин айыткан. Лот корткаш, өг-бүлези-биле Сигор деп узуткадыр ужурлуг бичии хоорайжыгашче дезиптерин Иеговадан дилээн. Бурган айтыышкынын күүседирин негеп болур турган-даа болза, ооң дилээн күүсеткен (Э. д. 19:18—22). Чүс-чүс чылдар эрткенде, Иегова Ниневияның чонун кээргеп каан. Ол хоорай бүрүнү-биле узуткадыр деп Бурганның медээчизи Иона чарлаптарга, Ниневияның чурттакчылары буруузун билинген. Ынчангаш Иегова оларны кээргээш, узуткаваан (Иона 3:1, 10; 4:10, 11).

6. Иегованың үлегерин эдерип, Иисус канчаар бодамчалыг болганын чугаалаңар.

⁶ Иисус база, ачазы ышкаш, бодамчалыг чораан. Иегова ону черже «израиль чоннуң читкен хойларынга» суртаалдаар кылдыр чоруткан. Иисус даалгазын бодамчалыг күүсеткен. Бир катап өске сөөк херээжен кижи хинчектени берген букшуураан уруу дээш чаннып дилээрге, Иисус кээргээш, ооң уруун экиртип каан (Мф. 15:21—28). Өске чижекти көрээли. Иисус элчиннерин сургап тургаш: «Менден... ойталаар кижиден Мен база... ойталаар мен» — дээн (Мф. 10:33). Пётр Иисусту үш катап билбес мен дээн. Ынчаарга ол оон хая көрнү берген бе? Чок. Ол Пётрнуң бүзүрелин база буруузун миннип турарын көрген. Дирлип келген соонда, Иисус Пётрга келгеш, аңаа ынаан база өршээп турарын бүзүреткен чадавас (Лк. 24:33, 34).

7. Филипчилерге 4:5-тен алырга, кандыг аттыг болуксаар бис?

⁷ Иегова биле Иисустуң бодамчалыын көрдүвүс. А бистиң дугайывыста чүнү чугаалап болур? Бодамчалыг болурувусту Иегова күзеп турар. (Номчуптуңар: Филипчилерге 4:5.) Библияның бир очулгазында Филипчилерге 4:5-те бодамчалыг чоруувус билдингир боор ужурлуг дээн.  Бодувустан: «Улус мени бодамчалыг, чайлап бээринге белен, чымчак деп билир бе? Азы дедир, кадыг кылдыр көрүп турар бе? Шупту чүве кезээде мээңии-биле болзун деп бодаар мен бе? Азы өске улусту дыңнап, оларның үзел-бодалын херек үеде хүлээп турар мен бе?» — деп айтыраалыңар. Бодамчалыг чорукту илереткен тудум, Иегова биле Иисуска оон-даа дөмей апаар бис. Бодамчалыг чорук херек ийи таланы көрүптээлиңер: байдалывыс өскерлип турда база улустуң үзел-бодалы, шиитпирлери бистиң-биле дүүшпейн баар үеде.

8. Байдал өскерли бээрге, бодамчалыг артарынга биске чүү дузалаар? (Немелде тайылбырны база көрүңер.)

⁸ Бодамчалыг болуру дээрге-ле байдалдар өскерлирге аңаа чаңчыгып билири-дир. Ындыг өскерлиишкиннер үезинде аңгы-аңгы бергелер тыптып кээр. Чижээ, аарый берип болур бис. Экономиктиг болгаш политиктиг өскерлиишкиннер чуртталгавысты хенертен шуут өскертип болур (Эккл. 9:11; 1 Кор. 7:31). Организацияда томуйлаашкынывыс безин өскерли бээрге, биске ол шенелде апарып болур. Кандыг-даа бергелерге таваржып турар болзувусса, чаа байдалдарга белеткениринге дөрт базым дузалаар: 1) байдалды шын көөрү, 2) бурунгаар көөрү, 3) шын, эки хөөннүг боору, 4) өскелерге дузалажыры b. Бо сүмелерниң ажыын көрген кижилерниң чижээн көрүптээлиңер.

9. Бир миссионер өг-бүле манавааны шенелделерни канчаар ажып эрткен?

⁹ Байдалче шын көрүштүг болуңар. Эмануэ́ле биле Франче́сканы өске чуртче миссионерлер кылдыр томуйлап каан. Олар чаа дылды өөренип эгелээш, чыыш-биле таныжып алган. Удатпаанда COVID-19 деп хамчык аарыгның хайындан өске улус-биле ужуражып шыдавас апарган. Оон хенертен угбавыстың авазы чок апарган. Чугаажок, Франческа ол берге үеде чоок улузу-биле кады туруксап турган, ынчалза-даа ынаар ол хамчык аарыгның ужурундан баары болдунмаан. Аңаа берге үелерде сула салдынмазынга чүү дузалаан? Бирээде, олар эмин эрттир дүвүревейн, бергелерни чоорту шиитпирлээринге мерген угаанны дилеп, мөргүп турганнар. Иегова оларның мөргүлдеринге бүзүрелди быжыктырар бодалдар таварыштыр харыылаан. Чижээ: «Чаа байдалдарны дүрген хүлээп аар болзувусса, өөрүшкүлүг апарып, ол байдалдарны ажыктыг ажыглаар бис» дээн бир акывыстың видеоинтервьюзу оларның хей-аъдын көдүрген c. Ийиде, телефон таварыштыр суртаалга мергежиирин шиитпирлээннер. Ынчан олар безин библейжи кичээл эгелеп алган. Үште, ол черде акы-угбаларның деткимчезин үнелеп турганнар. Бир сагыш човангыр угбавыс чыл дургузунда оларже хүннүң-не кыска библейжи бодалдарны чортуп турган. Бис база ол миссионерлер дег, чаа байдалдарны хүлээр болзувусса, кылып турар ажылывыстан өөрүшкүнү миннип, сеткиливис ханар.

10. Бир угбавыс улуг өскерлиишкинге канчаар эптежип алганыл?

¹⁰ Бурунгаар көрүштүг, эки хөөннүг болуңар. Японияда чурттап чоруур Румыниядан Кристинаның барып турган англи  чыыжын чарыптарга, ол аажок муңгараан. Ынчалза-даа Кристина эрткен үе дээш хараадавайн, бүгү күжүн япон дылда чыышче үндүрүп, суртаалга идепкейлиг киржип эгелээн. Эрги ажылындан бир кижини аңаа дыл өөредирин дилээн. Ол херээжен кижи Кристинага япон дылды Библияның болгаш «Аас-кежиктиг мөңге чуртта!» деп брошюраның дузазы-биле өөредирин чөпшээрешкен. Түңнели дыка-ла кайгамчык болган! Кристина япон дылды өөренип алган, а эң солун чүүл — ол херээжен кижи алыс шынны сонуургай берген. Бир эвес бис бурунгаар көрүштүг, шын хөөннүг боор болзувусса, хенертен болган өскерлиишкиннер манаваанывыс йөрээлдерни эккээр.

11. Бир өг-бүле акша-төгерик бергелерин канчаар ажып эрткенил?

¹¹ Өскелерге дузалажыңар. Ажыл-херээвисти хоруп каан чуртта ашак-кадай улус хенертен экономика баксыраарга, үргүлчү ап турган орулгазын чидирип алган. Оларга чаа байдалга чаңчыгып алырынга чүү дузалаан? Баштай чуртталгазын бөдүүнчүдүп алган. Оон аңгыда, берге байдалче дүлнү бербейн, өскелерге дузалажып, суртаалга идепкейлиг киржир деп шиитпирлеп алганнар (Аж.-ч. 20:35). Ашаа мынча дээн: «Бистер чай чок суртаалдап, Иегованың ажыл-херээнче хөй үени үндүрүп турган бис. Ынчангаш боттарывысты кээргээр үе турбаан». Байдалывыс өскерли бээрге, өскелерге улаштыр дузалажыры чугула. А эң дээре чүүл — Бурганның Чагыргазының дугайында өөрүшкүлүг медээни өскелер-биле үлежири-дир.

12. Павелдиң үлегери биске суртаалга бодамчалыг болурунга канчаар дузалап турарыл?

¹² Суртаалга эскериичел болуру чугула. Чүге дизе ук-ызыгууру, чуртталгага хамаарылгазы аңгы-аңгы улуска ужуражыр бис. Павел элчин чугаалашкан кижизиниң байдалынга таарыштыр алдынып билир турган. Бис база ооң чижээн өттүнүп болур бис. Иисус Павелди «өске чоннар улузунга элчин» кылдыр томуйлап каан (Рим. 11:13). Павел хүлээлгезин эки күүседип, еврейлерден аңгыда гректерге, эртемниг кижилерге, тараачыннарга, даргаларга база хааннарга суртаалдап чораан. Кижи бүрүзүнүң чүрээнге дээштиг болзун дээш, Павел «кандыг-даа улуска хамаарыштыр дыка чоок кижи апарып» турган (1 Кор. 9:19—23). Кижиниң культуразын, кижизидилгезин, чүдүлгезин ол кичээнгейге ап турган. Тывынгыр бооп, кижи бүрүзү-биле чугаалажыр эвин тып өөренир болзувусса, бараалгалывыс оон-даа чедиишкинниг боор.

13. Өске улустуң санал-бодалын хүндүлээр болзувусса, 1 Коринфичилерге 8:9-та чугаалаан кандыг айыылче кирбес бис?

¹³ Бодамчалыг чорук биске өске улустуң үзел-бодалын хүндүлээринге дузалаар. Чижээ, чамдык угбалар будуттунарынга ынак, а өскелери будуттунмас. Чамдык христианнар араганы өйлүг ижер, а өскелери шуут ишпес деп бодап алган. Шупту христианнар кадык болуксаар, ынчалза-даа кижи бүрүзү эмненирде аңгы-аңгы аргаларны шилип ап турар. Чүгле бистиң шилилгевис шын деп бодап, ону акы-угбаларга сыгаар болзувусса, моондак бооп, аңгылажыышкын тургузуп болур бис. Ындыг болурун күзевес болгай бис (Номчуптуңар: 1 Коринфичилерге 8:9; 10:23, 24). Библейжи дүрүмнерни  ажыглаар болзувусса, деңзигүүрлүг бооп, тайбыңны деткиир бис. Ам ону ийи чижекке көрүптээлиңер.

14. Кеттинеринге, причёска шилииринге кандыг библейжи дүрүмнер дузалаар?

¹⁴ Идик-хеп болгаш даштыкы хевир. Иегова кеттинеринге хамаарыштыр шыңгыы айтыышкыннар тургуспайн, ооң орнунга дүрүмнерни берип турар. Бурганның бараалгакчызы «эгениичел база бодамчалыг» кеттинер ужурлуг (1 Тим. 2:9, 10; 1 Пет. 3:3). Бис боттарывысче хөй кичээнгей хаара тудуксавас бис. Идик-хепке болгаш причёскага хамаарыштыр негелде тургуспазынга удуртукчуларга библейжи дүрүмнер дузалап турар. Бир чыышта чамдык оол дуңмаларывыстың бажын таартканы чолдак-даа болза, эдип алганы модага дүүштүр кайы хамаанчок болган. Дүрүмнер тургуспайн, удуртукчулар оларга канчаар дузалаан? Олар кожуун хайгааракчызының сүмезин ажыглаан: «Аныяк дуңмаларывыска мынчаар чугаалаңар: „Сценага кижилер чугааңарже эвес, а даштыкы хевириңерже хөй кичээнгей салыр болза, идик-хевиңер болгаш причёскаңар анаа эвес“». Ол бөдүүн бодалдың ачызында оол дуңмаларывыс чүнү канчаарын билип каан, а удуртукчулар негелделер тургуспаан d.

15. Эмнээшкин шилиирде кандыг библейжи хоойлуларга, дүрүмнерге башкартыр бис? (Римчилерге 14:5).

¹⁵ Кадыкшыл. Христиан кижи бүрүзү кадыы дээш канчаар сагыш човаарын боду шиитпирлээр (Гал. 6:5). Эмнээшкинге хамаарыштыр чүгле каш библейжи хоойлу бар, чижээ, хан куттурарындан болгаш караң көрнүр чоруктан ойталаары (Аж.-ч. 15:20; Гал. 5:19, 20). Өске хевирлери —  кижи бүрүзүнүң хууда шиитпири. Чамдыызы эмчиниң эмнээшкинин ажыглаар, а бир кижи эмнээшкинниң өске хевирлерин шилип аар. Шилип алган эмнээшкиним шын деп бүзүреп-даа турар болзувусса, өске акы-угбаларның шилилгезин хүндүлээр ужурлуг бис. Бо бодалдарны утпаңар: 1) аарыг-аржыкты чүгле Бурганның Чагыргазы долузу-биле чидириптер (Иса. 33:24); 2) христиан кижи бүрүзү бодунуң байдалынга таарымчалыг эң дээре шиитпирни хүлээп ап турар (номчуптуңар: Римчилерге 14:5); 3) өске улусту шиитпес азы оларның бүзүрели кошкай бээр чүүлдер кылбас (Рим. 14:13); 4) христианнарга хууда шиитпирлер үндүрер эргезинге бодаарга, чыышта тайбың чугула, ынчангаш олар ынакшылды илередип турар (Рим. 14:15, 19, 20). Бо бодалдарны утпас болзувусса, акы-угбалар-биле чоок хамаарылгалыг артып, чыышты демнештирип турар бис.

16. Хуралдың удуртукчузу өске удуртукчулар-биле айтырыглар сайгарып тургаш, канчаар бодамчалыг болур? (Чурукту база көрүңер.)

¹⁶ Удуртукчулар бодамчалыг чорукка хамаарыштыр үлегерни көргүзер болза эки (1 Тим. 3:2, 3). Чижээ, бир акывыс өске удуртукчулардан улуг назылыг, мергежилдиг-даа болза, ооң саналы-биле шупту улус чөпшээрежир ужурлуг деп бодавас. Иегованың сүлдези удуртукчуларның кайызынга-даа мерген угаанныг шиитпир хүлээринге херек сүмени айтып бээр деп, ол билип турар. Бир эвес библейжи дүрүмнер хажыттынмайн турар болза, бодамчалыг удуртукчу бодунуң бодалын эвес, а хөй кезииниң шиитпирин күзелдии-биле деткиир.

17. Бодамчалыг улус кандыг йөрээлдерни алыр?

¹⁷ Бодамчалыг болзувусса, дыка хөй йөрээлдерни алыр бис. Ынчан акы-угбалар-биле хамаарылгавыс чылыг-чымчак болур, а чыышка демниг чорук тергиидээр. Аажы-чаңывыс, культуравыс аңгы-даа бол, чаңгыс улуг найыралдыг өг-бүлеге бисти Иегованың каттыштырганы дээш өөрүүр бис. А кол чүүл, бодамчалыг Иегова Бурганывыска оон-даа дөмей апарып турарывыс дээш, аас-кежиктиг бис.