БИСТИҢ эрага чедир VII вектиң эгезинде Ассирия делегей чергелиг күрүне апарган. Британ музейниң сайтызындан алырга, ооң девискээри барыын чүкте Кипрден тура чөөн чүкте Иранга чедир турган. А кезек чылдарда ынаар Египет безин кирип турган. Ооң найысылалы, Ниневия, делегейде эң улуг хоорай чораан. Аңаа улуг тураскаалдар, каас-коя ордулар, кайгамчык чараш сесерликтер болгаш улуг библиотекалар турган. Бурунгу Ниневияның ханаларында бижиктерден көөрге, Ашшурбанипал, өске ассирий башкарыкчылар дег, бодун «делегейниң хааны» деп адап чораан. Ооң чагырып турган үезинде Ассирияны болгаш ооң найысылалы Ниневияны кым-даа эжелеп шыдавас ышкаш турган.

Ындыг-даа болза, кажан Ассирия аажок алдаржып, хөгжүп турда Софония медээчи мынчаар медеглээн: «[Иегова]... Ассирияны узуткап каар. Ниневия хоорай буступ каар, ону кургаг куруг хову ышкаш ээн чер болдурар» (Соф. 2:13). А Наум медээчи: «Мөңгүнден үптеңер! Алдындан үптеңер! [...] Ниневия үптеттирген, ээнзиреп база хоозурап калган»; «Сени көрген кижи бүрүзү сенден дезип: „Ниневия узуткаттырган-дыр“ — дээр» — деп бижээн (Наум 2:9, 10; 3:7). Ол өттүр билген медеглелдерни дыңнаан улус аңаа бүзүревейн турган чадавас: ол хире күчү-күштүг күрүнени кым тиилеп шыдаар?

Ындыг турбуже, ол чүүл болу берген! Б. э. чедир VII вектиң төнчүзүнде Ассирияны вавилончулар болгаш мидийжилер эжелеп алган. Оон бээр Ниневия хоозурап, уттундурган. Нью-Йоркта Метрополитен дээр уран-чүүл музейиниң сайтызында мынча дээн: «Ортаакы вектер үезинде Ниневияның изи читкен. Ооң дугайында чүгле Библиядан билип ап болур турган» (Michael Seymour. Nineveh). Библейжи археологтуг ниитилелдиң онлайн-архивинде бир дептерден алырга, XIX вектиң эгезинде «күчү-күштүг Ассирияның найысылалының кажан-бир турганынга улус чигзинип турган» (Deborah A. Thomas. Uncovering Nineveh). Ынчалза-даа 1845 чылда Остин Лейард дээр археолог Ниневияның турган черинге казыышкыннар чорудуп эгелээн. Ооң тыпкан чүүлдери Ниневияны кайгамчык алдар-аттыг хоорай чораан деп бадыткаан.

Ниневияның дугайында өттүр билген медеглелдер бирден бирээ чокка күүсеттинген. Ынчап кээрге, Библияда амгы үениң политиктиг күрүнелериниң дугайында бижээн шупту чүве албан күүсеттинер (Дан. 2:44; Ажыд. 19:15, 19—21).