1, 2. Ахав биле Манассия хаан чүзү-биле ылгалып турган база кандыг айтырыгларны сайгарып көөр бис?

 ЧҮС-ЧҮС чылдар бурунгаар ийи хаан чагырып чораан: бирээзи Израильдиң он аймаан, а өскези Иудеяга ийи аймакты чагырып турган. Олар чаңгыс үеде чурттавайн чораан-даа болза, аразында дөмей чүүлдери хөй турган. Олар Иеговага удурланып, чонну мөзү-шынар талазы-биле буураашкынга чедиргеннер. Ол ийи хаан дүрзү-бурганнарга чүдүп, буруу чок улусту өлүрүп турган. Ынчалза-даа ол ийи хаанның аразынга ылгал турган: бирээзи төнчүзүнге чедир буруузун миннивейн, бачыттыг оруун кагбаан, а өскези буруузун миннип, Бургандан өршээлди алган. Чугаа кымның дугайында чоруп турар?

² Израильдиң хаанын Ахав, а Иудеяның хаанын Манассия дээр турган. Бо ийи хаанның аразында ылгалды сайгаргаш, буруузун миннири деп чүл ол дээрзин база ону канчаар кылырын билип алыр бис (Аж.-ч. 17:30; Рим. 3:23). Ону билип алыры биске дыка чугула, чүге дизе Иегова бистиң бачыттарывысты өршээрин күзеп турар болгай. Ол айтырыгларның харыызын билип алыр дээш, Ахав болгаш Манассия хааннарның чижээн сайгарыптаалыңар. Оон ыңай Иисустуң бир угаадыглыг чугаазында буруузун миннириниң дугайында чүү дээнин көрүптээлиңер.

3. Ахав кандыг чагырыкчы турган?

³ Ахав он аймактан тургустунган Израиль күрүнениң чедиги хааны турган. Ол Израильдиң соңгу чүгүнде сайзыраңгай Сидон хоорайның хаанының уруу Иезавелге өгленип алган. Оларның өгленип алганы чурттуң экономиктиг талазынга эки турган. Ынчалза-даа израильчилерниң Бурган-биле найыралы буурап,  олар Иеговадан оон-даа артык ырай бергеннер. Иезавел Ваалга чүдүп турган болгаш, Ахавты таварыштыр чүдек-бужар чүдүлгезин чон аразынга тарадып эгелээн. Ол чүдүлге өргээге самыын-садар чорукту болгаш безин ажы-төлдү өргүлге салырын нептередип турган. Кажан Иезавел эрге-чагыргалыг турда, Бурганның чаңгыс-даа медээчизи бодун айыыл чок кылдыр миннип шыдавас турган база ол оларның хөй кезиин чок кылган (3 Хаан. 18:13). Ахав Иезавелден дээре турбаан, чүге дизе ол: «Дээрги-Чаяакчының мурнунга бачытты ооң мурнундагы бүгү хааннардан-даа арттыр үүлгеткен» (3 Хаан. 16:30). Иегова Ахав биле Иезавелдиң ажыл-херектерин шуптузун көрүп турган. Ынчалза-даа Ол оларга болгаш бүгү израиль чонга энерелин көргүзүп, Илия медээчини таварыштыр оларны эки талаже эттинип алырынче оттуруп турган. Ынчалза-даа Ахав биле Иезавел ону херекке албаан.

4. Иегова Ахавка кандыг шииткел үндүрген база ол канчаар алдынган?

⁴ Сөөлүнде Ахав биле Иезавелдиң дыңнангыр эвес чоруу дээш, Иегова оларның шупту өг-бүлези узуткаттырар деп чугаалаар кылдыр Илия медээчини чоргузупкан. Ахав ол сөстерни дыңнааш, аажок корга берген! Кайгамчык чүүл, ол туразы улуг хаан бодун «томаарткан» (3 Хаан. 21:19—29).

5, 6. Ахав херек кырында буруузун миннивээн деп чүге чугаалап болур?

⁵ Ахав бодун «томаарткан» деп бижээн-даа болза, ооң ажыл-херээ херек кырында бачыдын миннивээнин көргүскен. Чүге дээрге ол Ваалга чүдүүр чорукту узуткаар дээш оралдашпаан база Иеговаже эглип кээр кылдыр чонун кыйгырбаан. Ахав сеткилинден буруузунмайн турган деп оон-даа өске бадыткалдар база бар.

⁶ Бир катап Ахав Сирияга удур дайылдажыр дээш, Иудеяның хааны Иосафаттан дуза дилээн. Иосафат хаан Бурганга шынчы кижи чораан болгаш, дайылдажырының бетинде Иегованың медээчизи-биле сүмележирин саналдаан. Ахав ооң-биле чөпшээрешпейн, мынча дээн: «Дээрги-Чаяакчыдан ону дамчыштыр айтырып болурувус база бир кижи бар чүве, ынчалза-даа ону көөр хөңнүм чок, чүге дээрге ол меңээ хамаарыштыр эки эвес, чүгле багай чүве өттүр билип медеглээр-дир». Ындыг-даа бол, олар Михей медээчини кыйгыртып алганнар. Ол Ахавка айыыл-халап боорун баш удур медеглээн. Ахав бачыдын миннип, Иеговадан өршээл дилээриниң орнунга, Михей медээчини кара-бажыңче киир октапкан (3 Хаан. 22:7—9, 23, 27). Ол Иегованың медээчизин кара-бажыңнап каан-даа болза, дөмей-ле тулчуушкунга өлүрткен (3 Хаан. 22:34—38).

7. Ахав өлүп калган соонда, Иегова ооң дугайында чүү дээн?

⁷ Ахавтың өлүмүнүң соонда, Иегованың ооң дугайында чүнү бодап турганы билдинип келген. Иосафат хаан Иерусалимче «менди-чаагай чанып келген» соонда, ооң Ахав хаан-биле эвилелдешкенин шиидер дээш, Иегова олче Иеху медээчини чоргузупкан. Ол мынча дээн: «Бузуттуг кижиге дузалап, Дээрги-Чаяакчыны көөр хөңнү чок улуска ынак апарып канчаарың ол?» (2 Чыл. 19:1, 2). Бир эвес Ахав шын сеткилинден буруузунуп турган болза, Иегова ооң дугайында ындыг чүүл чугаалаар турган бе? Ахав каржы херектери дээш хараадап турган-даа болза, ол сеткилинден буруузун миннивээн.

8. Ахав сеткилинден буруузун миннинген деп чугаалап болур бе?

⁸ Ахав хаанның чижээнден чүнү өөренип ап болур бис? Ооң өг-бүлезинге шииткел үндүргенин дыңнап кааш, ол бодун томаарткан. Ол дыка шын кылган. Ынчалза-даа соонда Ахавтың канчаар алдынып турганы чүрээниң ханызындан буруузун миннивээн деп көргүскен. Оон алгаш көөрге, сеткилинден буруузун миннири дээрге анаа-ла кылган чүүлү дээш хараадаары эвес-тир. Ам сеткилинден буруузун миннири дээрге чүү дээнин көргүзүп турар чижекти көрүптээлиңер.

9. Манассия кандыг чагырыкчы турган?

⁹ Ийи чүс хире чыл эрткенде Иудеяны Манассия деп хаан чагырып эгелээн. Ооң кылып турган каржы херектери Ахавтан-даа артык коргунчуг турган. Библияда ооң дугайында мынча дээн: «Манассия Дээрги-Чаяакчының мурнунга бузут үүлгедип» турган (2 Чыл. 33:1—9). Ол хаан чагырып турган үезинде дыка хөй бурганнарга өргүл салыр бедигээштер тургузуп, безин Иегованың өргээзиниң иштинге (дүжүт бурганынга чадавас) ыдыктыг чагыны тургузуп каан. Ол «төлгелеп, илби-шиди кылыр база... караң-көрнүр» турган. Оон аңгыда, ол «дыка хөй буруу чок ханны» төккен. Ол дерзии хаан бодунуң оолдарын безин дүрзү-бурганнарга өргүл кылдыр өрттедипкен (4 Хаан. 21:6, 7, 10, 11, 16).

10. Иегова Манассияны канчаар кезеткен база ол бодун канчаар алдынган?

¹⁰ Иегова Манассияны оваарындырып, чеже-даа катап медээчилерин чоргузарга, ол Ахав дег, дедирленип, оларны дыңнаар хөңнү чок турган. Ынчангаш төнчүзүнде «Дээрги-Чаяакчы оларга удур Ассирияның хаанының шериг баштыңнарын эккелген. Баштыңнар Манассияны тудуп алгаш, тыртпа-биле бурундуктааш, хүлер кинчи-биле бектээш, Вавилонче аппарган». Бодунуң чурттундан ырак черге, кара-бажыңга олургаш, ол чуртталгазының дугайында шыңгыы боданып эгелээн. Оон ол «ада-өгбезиниң Бурганының мурнунга аажок томаараан». Оон артык ол «бодунуң Бурганы Дээрги-Чаяакчыдан өршээл дилеп, чаннып», хөй удаа мөргүп келген. Ооң мурнунда дыка коргунчуг чораан кижи эки талаже өскерлип эгелээн. Ол Иеговага бодунуң Бурганынга дег хамаарылгалыг апарган база Ооң-биле чоок найыралдыг болурун күзей берген (2 Чыл. 33:10—13).

11. 2 Чылдар 33:15, 16-да сөстер Манассияның сеткилинден буруузун миннип турганын канчаар көргүскен?

¹¹ Иегова Манассияның эки талаже өскерли бергенин эскерип, ооң мөргүлдеринге харыылаан. Манассияның чүрээниң ханызындан мөргүп турарын көргеш, Иегова аңаа дүжүлгезин эгидип берген. Сеткилинден буруузун миннип турары ооң чуртталгазындан көскү апарган. Ол Ахавка бодаарга, буруузун миннип турарын ажыл-херектери-биле бадыткап эгелээн. Ол Иудеяда меге чүдүлгени узуткаар дээш, бар шаа-биле кызып, чонун Иеговага бараалгаар кылдыр деткип эгелээн. (Номчуптуңар: 2 Чылдар 33:15, 16.) Ол бүгү чүүлдү кылырынга дидим чорук болгаш бүзүрел дыка херек турган. Чүге дээрге ол он-он чылдар дургузунда төрелдерин, ызыгууртан дүжүметтерин база өске иудейлерни меге чүдүлгениң ажыл-херектеринче оттуруп турган болгай. Ол назылап улгады берген-даа болза, ооң мурнунда үүлгеткен частырыгларын эдер дээш кызып турган. Оон аңгыда, ол бодунуң уйнуу Иосияже база эки салдарны чедирген чадавас. Соонда Иосия дыка эки хаан апарган (4 Хаан. 22:1, 2).

12. Манассияның чижээнден алырга, сеткилинден буруузун миннири дээрге чүү дээни ол?

 ¹² Манассияның чижээнден чүнү өөренип ап болур бис? Ол Ахав дег бодун томаарткан, ынчалза-даа чүгле ооң-биле кызыгаарлаттынмаан. Ол Иеговадан өршээлди чаннып дилеп турган. Манассия долузу-биле өскерлип алгаш, өскелерге чедирген хоразының орнун эгидип, Иеговага чүрээниң ханызындан бараалгавышаан, өскелерни база ынчаар кылырын деткип эгелээн. Манассияның үлегери бачытче дүлнү берген улус безин өршээлди ап болур база Иегова «ачы-буянныг, ээ-хайыралыг» деп дыка эки көргүзүп турар (Ыд. ыр. 85:5). Бир эвес кижи чүрээниң ханызындан буруузун миннип турар болза, Иегова ону албан өршээр.

13. Сеткилинден буруузун миннири биле хараадалдың аразында ылгал бар бе? Чижектен чугаалаңар.

¹³ Манассия кылган бачыттары дээш, чүгле хараадаарындан аңгыда, оон-даа хөйнү кылган. Ол үлегер-чижектен бис чуртталгавыска чугула кичээлди өөренип ап турар бис. Мындыг таварылганы сагыштаалаптыңар. Кондитерскаяже торт садып алыр дээш, чедип келген дижик силер. Ынчалза-даа садыгжы силерге анаа кургаг далган сунуп берген. Силер ону ап алыр силер бе? Чок, боор оң. А бир эвес садыгжы кижи «далган дээрге, торттуң эң кол кезии-дир» дээр болза, алыр силер бе? Чок, болбайн канчаар. Ооң-биле дөмей, Иегова база бачыт кылган улустуң буруузун миннирин манап турар. Бир эвес бачыт кылган кижи хараадап турар болза, ол эки-дир. Хараадаары дээрге шын сеткилинден буруузун минниринге херек чугула чүүл-дүр. Ынчалза-даа ол чедишпес. Оон өске чүү херек? Иисустуң угаадыглыг чугаазындан ооң дугайында билип алыр бис.

14. Будалган оолдуң буруузун миннингени чүүден көскү?

¹⁴ Лука 15:11—32-де будалган оол дугайында сагыш-сеткилди доюлдуруптар төөгүнү бижээн. Чаңы дедир оол ачазынга чагыртырындан ойталааш, бажыңындан «ырак чуртче» чорупкаш, аңаа будалып эгелээн. А аштап-түрей бергеш, чуртталгазының дугайында боданып эгелээн. Ол ачазының бажыңынга кайы хире эки чурттап чораанын медереп билген. Иисустуң сөстеринден алырга, ол оол угаан кирип келген. Ол бажыңынче дедир чанып, ачазынга буруузун миннир деп шиитпирлеп алган. Оолдуң кайы хире улуг чазыг кылып алганын билип кааны — ооң эки талаже өскерлип эгелээниниң эгези болган.

15. Иисустуң угаадыглыг чугаазында оол шын сеткилинден буруузунуп турарын канчаар көргүскен?

¹⁵ Ол оолдуң шын сеткилинден буруузун миннип турары ажыл-херээнден көстүп келген. Ол чанар дээш, узун орукту эрткен. Ачазын көрүп кааш, ол мынча дээн: «Мен ам силерниң оглуңар деп ададырынга төлеп чок болу бердим» (Лк. 15:21). Ооң сеткилинден чугаалаан сөстеринден алырга, ол Иегова-биле найыралын катап тургузуп алыксап турган. Оон ыңай ол ачазын кайы хире хомудатканын дыка эки билип каан. Адазының ынакшылын  эгидип алыр дээш, безин ооң чалчаларының бирээзи болурунга белен турган! (Лк. 15:19). Бо угаадыглыг чугаа анаа-ла сагыш-сеткилге дээштиг төөгү эвес-тир. Удуртукчулар аар бачыт кылган кижиниң шын сеткилинден буруузунуп турарын тодарадып алыр дээш, бо төөгүде дүрүмнерге башкартыр ужурлуг.

16. Удуртукчуларга кижи херек кырында бачыдын миннип турар деп тодарадыры чүге чамдыкта белен эвес?

¹⁶ Бачыт кылган кижиниң шынап-ла чүрээниң ханызындан буруузунуп турарын тодарадып алыры берге. Удуртукчу акылар кижиниң чүрээн көрүп шыдавас болгай. Ынчангаш олар көскү бадыткалдарга үндезилээш, ол кижи кылган үүлгедиин бужар деп санап турар бе дээрзин тодарадыр ужурлуг. Чамдыкта кижиниң кылып чораан бачыттары аажок коргунчуг, чүдек-бужар боорга, удуртукчулар ооң шын сеткилинден буруузунуп турарынга чигзинип болур.

17. а) Бачыды дээш муңгарап турарын көргүзери чедишпес деп, кандыг чижектен көскү? б) 2 Коринфичилерге 7:11-ден алырга, шын сеткилинден буруузун миннип турар кижи чүнү кылыр ужурлуг?

¹⁷ Бир чижектен сайгарыптаалыңар. Бир акывыс кадайынга хөй чылдар дургузунда өскерлип турган дижик. Ол дуза дилээриниң орнунга, дыка үр үе дургузунда кадайын, эш-өөрүн база удуртукчуларны мегелеп, ийи арынныг чуртталга чорудуп турган. Сөөлүнде шупту чүве билдинип кээрге, шииткел комитединге ону сайгарган. Ол акый кылган чүүлү дээш хараадап турар ышкаш кылдыр көстүп болур. Ынчалза-даа чүгле муңгарап турарын көргүзери чедишпес, чүге дээрге ол чаңгыс катап эвес, а чыл-чылы-биле ынчаар чурттап келген. Ол боду эки туразы-биле бачыдын миннивээн, ону сойгалап илереткен болгай. Удуртукчулар аар бачыт үүлгеткен кижи бачыдындан чүдексинип, угаан-бодалын болгаш аажы-чаңын өскертип алган деп шынзыгар ужурлуг. (Номчуптуңар: 2 Коринфичилерге 7:11.) Ындыг өскерлиишкиннер дораан-на болдуна бербес. Ынчангаш ол кижини чыыштан үндүрер апаар чадавас. Ол шын сеткилинден буруузун миннип турарын ажыл-херектери-биле бадыткаар болза, ынчан чыышче эглип кээп болур (1 Кор. 5:11—13; 6:9, 10).

18. Чыыштан үндүрткен кижиниң сеткилинден буруузун миннип турары чүүден көскү база чүү чүвеге ол чигзинмейн барып болур?

¹⁸ Сеткилинден буруузун миннип турарын кижи канчаар көргүзер ужурлуг? Чыыштан үндүрткен кижиге удуртукчулар хуралдарны үспейн, Библияны хүннүң-не шинчилеп, мөргүүрүн албан чугаалаар. Оон ыңай кылган бачыдын катап кылып болур байдалдардан ол дезер ужурлуг. Бир эвес ол кижи Бурган-биле найыралын катап эгидип алыр дээш, бар-ла күжениишкиннерин үндүрер болза, Иегова ону өршээптер база удуртукчулар ону чыышка катап тургузар. Аңаа ол чигзинмейн барып болур. Ийе, херек бүрүзү аңгы-аңгы боор. Ынчангаш удуртукчулар херек бүрүзүнүң шупту талаларын эки ханы шинчилеп, хуралче эгликсеп турар улуска артык негелделер тургуспас боор.

19. Сеткилинден буруузун миннири дээрге чүү дээни ол? (Иезекиил 33:14—16).

 ¹⁹ Түңнээр болза, сеткилинден буруузун миннири дээрге кылган бачыды дээш анаа-ла өршээл дилээри эвес-тир. Бачыт үүлгеткен кижиниң угаанынга болгаш сеткил-чүрээнге долу өскерлиишкиннер болур ужурлуг. Ол бужар херектерин каапкаш, катап Иегованың негелделери ёзугаар чурттаар ужурлуг. (Номчуптуңар: Иезекиил 33:14—16.) Ындыг кижиниң Бурган-биле найыралы баксыраан. Ынчангаш ол чүнү-даа мурнай Иегова-биле найыралын катап тургузуп алыр дээш кызар ужурлуг.

20, 21. Аар бачыт кылган кижиге канчаар дузалап болур бис?

²⁰ Иисустуң сөстеринден алырга, ооң бараалгалының бир сорулгазы — «бачыттыг улусту бачыттарын миннип, Бурганче эглиринче кыйгырары» турган (Лк. 5:32). Бис база ону өттүнер ужурлуг бис. Чоок эжиңер аар бачыт кылыпкан деп билип каан дижик силер. Канчаар силер?

²¹ Эжиңерниң бачыдын чажыргаш, аңаа чүгле хора чедирер силер. Ону чажырары болдунмас, Иегова шупту чүүлдү көрүп турар болгай (У. ч. 5:21, 22; 28:13). Эжиңерге дузалаар деп бодаар болзуңарза, ону удуртукчулар-биле чугаалажырынче оттуруңар. Чүге дээрге олар бистиң онча-менди чоруурувус дээш сагыш човап чоруур. А бир эвес эжиңер бачыдын оларга чугаалаксавас болза, ону силер чугаалаар апаар силер. Чүге дээрге ооң Иегова-биле хамаарылгазы айыыл кырында турар болгай. Шак ынчаар силер бодуңарны ёзулуг өңнүк деп көргүзер силер!

22. Дараазында статьяга чүнү сайгарар бис?

²² Бир эвес удуртукчулар христиан кижини, хөй чылдар дургузунда кылып чораан аар бачыттары дээш, чыыштан үндүрер дээн дижик. Акылар ону кээргевээн деп чугаалап болур бе? Ооң харыызын дараазында статьядан билип алыр бис. Оон ыңай Иегова бачыт кылган улуска энерелин кеземче таварыштыр канчаар көргүзүп турарын база оон чүнү өөренип ап болурувусту көөр бис.