1. Иоас, Озия, Иосия кандыг амыр эвес даалга алган?

 ИУДЕЯНЫҢ чамдык хааннары аныяанда-ла хааннай бээр турган. Чижээ, Иоас чүгле 7 харлыг турган, а Озия — 16, Иосия — 8 харлыг, кайы хире улуг харыысалга-дыр. Даалгазы амыр эвес-даа болза, оларга төлептиг чурттаарынга, бергелерни ажып эртерде деткиптер улус турган. Ам силер бодап көрүңерем, бичии тургаш-ла, израиль чоннуң хааны апарган силер. Эргеңерни канчаар ажыглаар силер?

2. Иоас, Озия, Иосияның дугайында эки билип алыры чүге ажыктыг?

² Бис хааннар, кадыннар эвес-даа болзувусса, ол үш хаандан хөйнү өөренип ап болур бис. Олар эки-даа, багай-даа шиитпирлерни үндүрүп турган. Ол хааннарның чижээнден Иегованың көрүжүн үргүлчү кичээнгейге ап, томаарып, эки эш-өөрнү шилиириниң чүге чугулазын көөр бис.

3. Дээди бараалгакчы Иодай Иоас хаанга кандыг салдар чедиргенил?

³ Иоастың эки талазы. Чажындан өскүс арткан Иоасты дээди бараалгакчы Иодай төрээн оглу ышкаш кижизидип каан. Хаан бичиизинде дыңнангыр болгаш, шын алдынып чораан. Иодайның ачызында Иеговага бараалгаар база чонунга дузалаар деп мерген угаанныг шиитпирни Иоас үндүрген. Ол Бурганның өргээзиниң септелгезин безин удуртуп турган (2 Чыл. 24:1, 2, 4, 13, 14).

4. Иегованың айтыышкыннарынга дыңнангыр болурунуң ажыы кандыг? (Чугаалар 2:1, 10—12).

⁴ Ада-иеңерниң силерни Иегованың дүрүмнерин сагып, аңаа ынак болуп чурттаарын өөредип турары — үнелиг белек-тир. (Номчуптуңар: Чугаалар 2:1, 10—12.) Ада-иелер  аңгы-аңгы аргалар-биле өөредир. Катяның ачазы ону школаже үдевишаан, хүннүң шүлүүн кады сайгарар турганы аңаа эки шиитпир хүлээп аарынга дузалаан. «Школага бергелер тургустунуп кээрге, мен ол чугааларны сактып келгеш, шын шиитпир үндүрер турган мен» — деп, Катя чугаалаан. Ада-иеңерниң негелделери Библияга үндезилеттинген-даа болза, эмин эрттир шыңгыы бооп сагындырар чадавас. Дыңнангыр болурунга силерге чүү дузалаар? Тургузуп алган дүрүмнерин өг-бүлезинге тайылбырлаар дээш, ада-иези үезин харам чокка үндүрүп турганын Настя сактып чугаалаан: «Базым бүрүзүнде мени хынаар дээш эвес, а камгалаар дээш дүрүмнер тургусканын ада-иемниң тайылбырындан билип алган мен».

5. Иегованы база ада-иеңерни өөртүр дээш, чүнү кылып болур силер? (Чугаалар 22:6; 23:15, 24, 25).

⁵ Силерни өөредирде ада-иеңер Библияга даяныр. Оларның чагыг-сүмезин дыңнаар болзуңарза, ада-иеңер дыка аас-кежиктиг болур! А эң-не чугула чүүл, Бурганны өөртүр силер база ооң-биле найыралыңар быжыгар. (Номчуптуңар: Чугаалар 22:6; 23:15, 24, 25.) Аныяк Иоастың үлегерин эдерери ажыктыг боор эвес-тир бе?

6. Иоас кымнарны дыңнап эгелээн база ол чүүл ону кандыг түңнелге чедирген? (2 Чылдар 24:17, 18).

⁶ Иоастың багай талазы. Иодай чок апаарга, Иоас багай салдарлыг Иудеяның нояннары-биле каттыжып, оларны дыңнап эгелээн. (Номчуптуңар: 2 Чылдар 24:17, 18.) Ындыг эш-өөр-биле эдеришпээни дээре турган (У. ч. 1:10). Багай нояннарның аайынче киргеш, ону чагып сургап турган төрел акызы Захарияны өлүрер кылдыр, Иоас дужаал үндүрген (2 Чыл. 24:20, 21; Мф. 23:35). Кандыг кончуг угаан чок чорук боор! Эки эгелээн-даа болза, төнчүзүнде Иоас ойталакчы, өлүрүкчү апарган. Түңнелинде ол бодунуң-на чалчаларының холундан өлген (2 Чыл. 24:22—25). Бир эвес ол Иеговага база аңаа ынак улуска дыңнангыр чораан болза, ооң чуртталгазы көңгүс өске боор турган. Кандыг кичээл шиңгээдип ап болур силер?

7. Силерге кым эки эш болурул? (Чурукту база көрүңер.)

⁷ Иоастың частырыын канчаар катаптавазыл? Эки эш-өөрнү шилип алыңар. Иеговага ынак улус ону хомудатпазын кызар. Эш-өөр албан-на үе-чергеңер болбас. Иоас бодунуң эжи Иодайдан оранчок бичии чораан. Эштериңерни билип алырда:  «Олар Бурганга бүзүрелимни быжыктырарынга меңээ дузалап турар бе? Иеговага дыңнангыр болурунче мени оттуруп турар бе? Иегованың дугайында чугаалажырынга, аңаа хамаарышкан темалар сайгарарынга ынак бе? Бурганның хоойлуларын хүндүлеп турары чугаазындан көскү бе? Чүгле дыңнаксаан чүүлүмнү чугаалаар бе? Азы шын эвес орукче кирер айыылдан оваарындырар бе?» — деп боданыңар (У. ч. 27:5, 6, 17). Эштериңер Иеговага ынак эвес болза, олар силерге херекчок деп дорт чугаалап болур. Иеговага ынак болза, бүзүрелдиг эштериңерден салдынмаңар! (У. ч. 13:20).

8. Социал четкилерни ажыглап турар болзуңарза, чүнүң дугайында боданыр болза эки?

⁸ Социал четкилер эштеривис болгаш чоок улузувус-биле харылзажырынга дузалаар. Хөй кезиинде улус ажыл-херээн, садып алган чүүлүн чонга көргүзүп, кайгадыр дээш чуруктарын, видеоларын салып турар. Социал четкилер ажыглап турар болзуңарза: «Чуруктарны, видеону чүү дээш салып турар мен? Эки чүве-биле үлежир азы мактаныр дээш бе? Социал четкилерден көөр чүүлдерим бодалдарымче, чугаамче, алдынып турарымче кандыг салдарлыгыл? Азы мээң үнелээр чүүлдеримни кудуладып турар бе?» — деп боданыңар. Удуртукчу чөвүлелге бараалгап чораан Нейтан Норр мынча дээн: «Улус аайынче кирерин кыспаңар. Түңнелинде кымны-даа өөртүп шыдавас силер. Иегованы өөрткеш, аңаа ынак улуска таарымчалыг боор силер».

9. Иегованың дузазы-биле Озия чүнү чедип алган? (2 Чылдар 26:1—5).

⁹ Озияның эки талазы. Элээди үезинде Озия биче сеткилди база Бурганга хүндүткелдиг коргушту сайзырадып турган. Ол 68 хар чурттаан. Иегова ол хаанның чуртталгазының хөй кезиин йөрээген. (Номчуптуңар: 2 Чылдар 26:1—5.) Озия Иудеяның дайзыннарын хөй катап чылча шапкаш, Иерусалимниң камгалалын быжыглаан (2 Чыл. 26:6—15). Бурганның дузазы-биле ол дыка хөй чүүлдү чедип алган. Озия ону бодап келгеш, дыка өөрүп турган боор (Эккл. 3:12, 13).

10. Озия-биле чүү болган?

¹⁰ Озияның багай талазы. Озия хаан айтыышкыннар берип өөренген болгаш, шупту чүве ооң эргезинде деп бодаан чадавас. Ол шынчы бараалгап чораан-даа болза, бир катап менээргенип, чаагай чыттыг чүүл кыпсыр дээш, Иегованың өргээзинче кире берген. А хааннар ону кылып болбас турган. Дээди бараалгакчы Азария соксадырга-даа, хаан килеңнеп ону кылгаш, кеш аарыы-биле кезеттирген (2 Чыл. 26:16—18, 19—21). Биче сеткилдиг арткан болза, Озияның чуртталгазы көңгүс өске боор турган!

11. Биче сеткилдиг артарынга биске чүү дузалаар? (Чурукту база көрүңер.)

¹¹ Озия хөй чедиишкинниг, күштүг апаргаш, бүгү чүүл Иегованың ачызында болдунганын уттупкан. Биске кандыг кичээл барыл? Чуртталгавыста болгаш бараалгалывыста шупту эки чүүлдер Иеговадан деп боттарывыска сагындырары чугула. Чедиишкиннеривис дээш мактанырының орнунга, бүгү макталды Иеговага бээр ужурлуг бис (1 Кор. 4:7) b. Бачыттыг болгаш, чазып болурувусту миннир болзувусса эки. 60 хар ашкан акывыс үлешкен: «Бодумга  бөдүүн хамаарылгалыг апарган мен. Чамдыкта мелегей частырыгларны кыла бээр мен. Меңээ сагындырыглар кылырга, кичээнгейге ап, харын-даа ону ажыглаарын кызар чордум. Ол меңээ эттинип алыр дыка эки арга-дыр». Иеговага дыңнангыр бооп, өрү көрдүнмес болзувусса, бисти ёзулуг аас-кежиктиг чуртталга манап турар (У. ч. 22:4).

12. Иеговага бараалгаар күзелин Иосия бичии тургаш-ла канчаар көргүскен? (2 Чылдар 34:1—3).

¹² Иосияның эки талазы. Иосия 16 харлыында Иегованың дугайында эки билип, ооң күзел-соруун күүседирин күзей берген. Ол аныяк хаанның чуртталгазы белен турбаан, ооң чонунуң хөй кезии дүрзү-бурганнарга чүдүп чораан. Меге чүдүлгени узуткаарда, Иосия шиитпирлии-биле хөделир ужурлуг турган. Ынчан ол кайгамчыктыг эрес-дидим чорукту көргүзүп, 20 хар четпээнде-ле чуртун дүрзү-бурганнардан арыглап эгелээн. (Номчуптуңар: 2 Чылдар 34:1—3.)

13. Иеговага бараалгаарын аазаары чуртталгаңарны канчаар өскертиптер?

¹³ Аныяк дуңмаларывыс, Иегованың дугайында оон-даа хөйнү билип, Иосияның чижээн өттүнер болзуңарза, Бурганга чуртталгаңарны бараалгадыр күзелиңер тыптып кээр. Ынчан чуртталгаңар канчаар өскерлип болур? Лу́ка дуңмавыс 14 харлыында сугга суктургаш: «Бо үеден тура Иеговага бараалгалым эң кол болур. Ону кезээде өөртүр мен» — деп шиитпирлээн (Мк. 12:30). Шак ындыг сорулганы салыр болзуңарза, келир үеңер дээш дүвүревес силер!

14. Бистиң аныяк-өскеннеривис Иосия хаанның үлегерин канчаар өттүнүп турар?

¹⁴ Аныяк-өскен кандыг бергелерге таваржып турар? 12 харлыында сугга суктурган Йо́хан школага кандыг базыышкынга таваржып турарын чугаалаан. Чаңгысклассчылары электроннуг таакпы (вейп) тыртарынче Йоханны көгүдүп турган. Оларга алыспазынга Йоханга чүү дузалап турар? Вейпинг ооң кадыынга база Иегова-биле хамаарылгазынга кандыг хора чедирип  болурун бодунга сагындырып турары. 14 харлыында сугга суктурган Ре́йчел бодунуң бергелерин канчаар ажып эртип турарын мынчаар тайылбырлаан: «Шупту чүүлдүң Библия-биле харылзаазын эскерерин кызар чордум. Чижээ, төөгү кичээлинге тема кандыг-бир библейжи болуушкунну азы медеглелди сагындырар чорду. А бир кижи-биле чугаалажып тургаш, кандыг шүлүк-биле үлежип болурумну бодап кээр мен». Эргим аныяк дуңмаларывыс, Иосия хаанның бергелери силерден ылгалдыг бооп чадавас. Ынчалза-даа ол хаан дег мерген угаанныг, Бурганга шынчы артып болур силер. Берге байдалдарны канчаар ажып эртип турарыңар, силерни амыдыралдың оруунга белеткеп турар.

15. Иеговага шынчы бараалгаарынга Иосияга чүү дузалаан? (2 Чылдар 34:14, 18—21).

¹⁵ Иосия хаан өргээни 26 харлыында септеп эгелээн. Ынчан «Моисейни дамчыштыр берген [Иегованың]... хоойлузунуң ному» тывылган. Хаан ыдыктыг хоойлунуң сөстерин дыңнааш, ында чүү бижээнин дораан-на күүседип эгелээн. (Номчуптуңар: 2 Чылдар 34:14, 18—21.) Библияны доктаамал номчуур күзелиңер бар бе? Номчуп эгелээн болзуңарза, чедиишкиннериңер кандыгыл? Ону кылыры солун-дур бе? Хууда силерге дузалаар чыынды шүлүктериңер бар бе? Кырында чугаалашканывыс Лука тып алган бодалдарын чыып, бижип турган. Ол арганы чүге ажыглап болбас деп? Ындыг арга ынак шүлүктериңерни, бодалдарыңарны утпазынга дузалаар. Библия-биле танышкан тудум, аңаа ынак апарып, Иеговага бараалгаар күзелиңер оон-даа күштүг боор. Иосияның таварылгазында ышкаш, Бурганның Сөзү силерни хөделиринче оттурар.

16. Иосия улуг частырыгны чүге кылган, ооң чижээ бисти чүден оваарындырып турар?

¹⁶ Иосияның багай чижээ. Иосия 39 хар үезинде частырыгны кылгаш, чуртталгазын  чидирип алган. Ол Иегованың бодалын билип албайн, бодунуу-биле алдынган (2 Чыл. 35:20—25). Мында биске чугула кичээл бар. Библияны каш-даа чыл өөренип турар азы хар-назынывыс кайы хире-даа болза, Иегованың үзел-бодалы биске кол боор ужурлуг. Ынчангаш Бургандан үргүлчү удуртулганы дилеп, ооң Сөзүн өөренип, дуржулгалыг акы-угбалардан сүмени дилээри чугула. Чүгле ынчан аас-кежиктиг болуп, улуг частырыглар кылбайн барып болур бис (Иак. 1:25).

17. Үш иудей хаанның чуртталгазының төөгүзү биске чүнү өөредип турар?

¹⁷ Чалыы назын — шилилге кылыр таарымчалыг үе. Оолдар-кыстар мерген угаанныг шиитпирлерни үндүрүп, чуртталгазы-биле Иегованы өөртүп болур деп Иоастың, Озияның база Иосияның төөгүлери көргүскен. Оларның шын эвес алдынганы багай түңнелдерге чедирген. Ынчалза-даа оларның частырыгларын катаптавайн, эки талаларын өттүнер болзувусса, бисти кайгамчык чуртталга манап турар.

18. Силерниң чуртталгаңар чедиишкинниг бооп болур деп кандыг библейжи чижектер көргүзүп турар? (Чурукту база көрүңер.)

¹⁸ Бурган-биле чоок хамаарылгалыг, чедиишкинниг өске-даа аныяк-чалыы бараалгакчыларның дугайында Библиядан номчуп турар бис. Бирээзи Давид. Ол аныяк үезинде-ле шынчы хаан болуп, Иегованың өңнүү апарган. Ол частырыгларны кылып чораан-даа болза, ниитизи-биле Бурган аңаа таарзынып турган (3 Хаан. 3:6; 9:4, 5; 14:8). Давидтиң амыдыралын ханы шинчилээр болзуңарза, Иеговага бараалгаар күзелиңер күштүг боор. Оон аңгыда, Марктың, Тимофейниң чижектерин шинчилеп болур. Олар Иеговага аныяандан бараалгап эгелээш, төнчүзүнге чедир шынчы чораанын көрүп каар силер. Олар чуртталганың эң дээре оруун шилип алган!

19. Чуртталгаңар канчаар аайлажып болур?

¹⁹ Аныяк-чалыы дуңмаларывыс, кандыг шиитпир хүлээп алырыңардан келир үеңер хамааржыр. Бодуңарга эвес, а Иеговага ынаныр болзуңарза, чуртталгаңар оруун ол изеп бээр (У. ч. 20:24). Ынчан ёзулуг аас-кежиктиг апаар силер. Бүгү кылган чүүлүңерни Иегова үнелээр деп утпаңар. Ынакшылдыг Адавыс Иеговага бараалгаары — чуртталгада эң эки шилилге!