Мээң ада-ием Швейцариядан Канадаже көшкеш, Онта́рио провинциязында казымал байлаа-биле алдарлыг Ти́мминс хоорайга чурттай берген. Мен 1934 чылда төрүттүнген мен. А 1939 чыл үезинде авам «Таңныыл суургазын» номчуп эгелээш, шупту ажы-төлүн чыыштарже эдертип алыр турган. Удатпаанда ол сугга суктуруп алган.

Авам Иегованың Херечизи апаарга, ачам шуут таарзынмаан. Ынчалза-даа алыс шынга ынак болгаш, Бурганга бердинген артары авамга чүден-даа артык чугула турган. 1940 чылдар эгезинде Иегованың Херечилерин Канадага хоруп каарга, ооң хөөнү өскерилбээн. Ачам бак сөглээрге-даа, авам аңаа хүндүткелдиг, чылыг-чымчак хамаарылгалыг чораан. Авамның кайгамчыктыг үлегери алды ажы-төлүнге Иеговага бараалгаар орукту шилип алырынга дузалаан. Өөрүнчүг чүүл, чоорту ачавыстың көрүжү өскерлип, биске чымчак хамаарылгалыг апарган.

Нью-Йоркка 1950 чылда эрткен «Теократияның өзүлдези» деп чайгы шуулганга баргаш, бүгү делегейден акы-угбалар-биле аралажып, Галаад школазының доозукчуларының кайгамчыктыг интервьюларын дыңнаан мен. Ол бүгү долу эгелекчилээр күзелимни доюлдурупкан. Чанып келгеш, дораан билдириишкин бижиптеримге, Канадада салбыр баштай сугга суктурарын сүмелээн. 1950 чылдың октябрь 1-де сугга суктуруп алгаш, бир ай эрткенде долу эгелекчи апарган мен. Ынчан мени бажыңымдан каш чүс километр ыракта Капуске́йсинг деп хоорайжыгашче көжерин дилээн.

Чазын 1951 чылда салбыр чери француз  дылдыг Херечилерни Квебекче көжер кылдыр боданырын дилээн. Аңаа дуза дыка херек турган. Бичиимден тура француз биле англи дылды билир болгаш, дузалажыр деп шиитпирлээн мен. Эгезинде чугаалааным Руэнче мени томуйлаан. Ында кымны-даа билбес турган мен. Меңээ чүгле адрес берген. Түңнелинде херээм аайлажы берген. Бис Марсель-биле дыка эки өңнүктер апарган бис. Дараазында дөрт чыл дургузунда Квебекке бараалгаан мен, а сөөлүнде безин тускай эгелекчи апарган мен.

Квебекке бараалгап турумда, Галаад школазының 26-гы клазынче чалаарга, дыка-ла өөрээн мен. Ол өөредилге Нью-Йорк штадының Са́ут-Ла́нсингке эрткен. 1956 чылда февраль 12-де доозуптарымга, мени Барыын Африкаже, амгы үеде Гананың b девискээринче томуйлаан. Ынчалза-даа ынаар чоруур бетинде дедир Канадаже баргаш, документилер болурунга чедир «каш неделя» манаар ужурга таварышкан мен.

Каш неделя чеди ай апарган. Ол үеде Торо́нтога, мени Криппстерниң өг-бүлези хүлээп алган. Аңаа оларның уруу Ше́йла-биле таныжып алгаш, бот-боттарывыска ынакшый берген бис. Өгленирин чугаалаар деп турумда, визам чедип келген. Ше́йла-биле мөргүп алгаш, Африкаже чоруур болзумза эки деп шиитпирлээн бис. Куданы соңгаарлаткаш, амдыызында анаа чагаалажыр деп дугуруштувус. Бот-боттарывыстан ырак турары белен эвес-даа болза, шын кылганывысты соонда билген бис.

Африкаже поезд, чүък суднозу болгаш самолёт-биле барык бир ай дургузунда чоруп келген мен. Гананың төвү А́ккрага чеде бээримге, меңээ эргий кезиир бараалгалды дааскан. Мээң девискээрим бүгү Гана база кожазында Чаан Сөөгүнүң Эрии (ам Кот-д’Ивуа́р) биле Тоголе́нд (ам То́го). Салбырның берген  джип машиназынга үениң хөй кезиин чааскаан аян-чоруктап турган мен. Ол бүгүден өөрүшкү ап, дыка-ла таарзынган мен!

Дыштаныр хүннерде кожуун шуулганнарынга баар турган мен. Бисте Шуулган залдары чок болгаш, акылар крышаны бамбуктан түр када туткаш, пальма будуктары-биле шыптарга, бичии-даа болза изиг хүнден камгалап турган. Холодильниктер чок болганындан, дүштеки чемге дөгерер малын акылар чанынга эккеп ап турган.

Ол шуулганнарга каттырынчыг таварылгалар болуп турган. Бир хүн миссионер Херб Дже́ннингс c, илеткел чугаалап турда, сцена мурнунга хенертен бугажык үнүп келген. Акывыс ыыттавайн баарга, бугажык аай-дедир маңнап туруп берген. Харын-даа дөрт ызыр акый бугажыкты үндүре бээрге, улус адыш часкаан.

Шуулган чок хүннерде кожа суурларга «Чаа делегейниң ниитилелиниң ажылы» деп фильм көргүзүп турган мен. Ийи ыяш азы чагы аразынга ак пөстү хергеш, проекторну ажылдадыптарымга, чон ону дыка магадаан. Хөй кезииниң чуртталгазында ол бир дугаар кино болган. Экрандан сугга суктурган улус көргеш, олар дааштыг адыш часкаан. Ол фильм Иегованың Херечилери — демниг, делегей чергелиг организация деп билип алырынга хөй улуска дузалаан.

Шак-ла ынчаар ийи чыл Африкага эрткен. 1958 чылда Нью-Йоркка болган делегей чергелиг шуулганга барган мен. Ол үеде Квебекке тускай эгелекчилеп турган Шейла база ынаар чедип келген. Катап ужуражыры дыка-ла өөрүнчүг болган! Ооң мурнунда чүгле чагаалажып турган бис. Ам ужуражып келгеш, дораан-на өгленирин айтырган мен. Ол ийе деп харыылаан. Галаадка Шейла өөредилгени эртип алгаш, Африкага мээң-биле кады бараалгаарын Норр d акыйдан айтырып бижииримге, ол чөпшээрешкен. Шейла ам-на Ганага чедип кээрге, өгленип алган бис. Кудавыс 1959 чылдың октябрь 3-те Аккрага эрткен. Бараалгал чуртталгавыста кезээде бирги черге боорга, Иегованың йөрээлин миннээн бис.

1961 чылда Камеру́нга чаа салбыр ажыдар даалга алган мен. Ажыл дыка хөй турган. Ооң мурнунда мен кажан-даа салбырга бараалгап көрбээн мен, ынчангаш дыка хөй чүүлге өөренир ужурга таварышкан мен. 1965 чылда Шейла иштиг деп билип каан бис. Ажыы-биле чугаалаар болза, ада-ие апаар бодалга чаңчыгары биске белен эвес болган. Ынчалза-даа өскерлиишкиннерге чаа-ла өөрүп, Канадаже дедир чоруур деп турувуста бисти коргунчуг согуг манап турган.

Шейланың өпеязы дүже берген. Оол уруг болганын эмчи чугаалаан. Ол 50 чыл бурунгаар болуушкунну кажан-даа утпаан бис. Качыгдалга таварышкан-даа болзувусса, ынак апарган миссионер бараалгалывысты кагбаан бис.

Камерунда акылар политикага киришпес болгаш, истедип сүрдүрүп турган. Президентини соңгуур үеде байдал ылаңгыя чидигленген. А 1970 чылда май 13-те Иегованың Херечилерин албан ёзу-биле хоруп каан. Беш борбак ай бурунгаар көжүп келген чаа чараш салбырывысты хавырып апарган. Чурттан чоруурунга шупту миссионерлерге, ооң санында Шейла-биле биске бир неделя берген. Акы-угбалардан чарлыры дыка берге болган. Оларга дыка ынак апарган бис база олар дээш сагыжывыс аарып турган.

Дараазында чартык чылды Францияда салбырга эрттирген бис. Мен шыдаар шаам-биле Камерунда акыларны деткип турган мен. Ол-ла чылын декабрьда Камеруннуң салбырын харыылаар апарган Нигерияның салбырынче бисти томуйлаан. Акы-угбалар бисти чылыг-чымчак хүлээп алганнар. Аңаа элээн каш чыл бараалгаан бис.

1973 чылда амыр эвес шиитпир хүлээр ужурга таварышкан бис. Ол үеде Шейланың кадыкшылы элээн баксырай бергеш турган. Нью-Йоркка шуулганга турувуста, ол ыглапкаш: «Моон соңгаар шыдавас-тыр мен! Мен үргүлчү туруптар, баксыраар-дыр мен» — дээн. Ол үеде Барыын Африкага 14 чыл ажыр бараалгаан бис. Шейлага чоргаарланыр-даа болзумза, өскерлиишкин кылыры чугула апарган. Бүгү талазын сайгарып көргеш, хөй мөргээш, Канадаже эглир деп шиитпирледивис. Аңаа Шейланың кадыкшылын экижидип аар аргалыг болган бис. Африканы болгаш долу бараалгалды каары бистиң чуртталгавыска аарышкылыг, берге шиитпир болган.

Канадага Торонтодан ырак эвесте машиналар садып турган шагдагы эжимге ажылдап кирип алган мен. Шейла-биле бажың арендалааш, эрги мебель садып алгаш, өреже кирбейн көжүп келген бис. Болдунар болза долу бараалгалче эглип кээр дээш, бөдүүн чурттаар деп шиитпирледивис. Ол күзеливис бодаанывыстан эрте бүде бээрге, кайгамчык болган.

 Субботаларда Онтарионуң Но́рвалга Шуулган залының тудуунга дузалажып эгелээн мен. Сөөлзүредир меңээ ол Шуулган залын харыылаар кылдыр саналдаан. Шейланың кадыкшылы экижип келген болгаш, ол даалганы хүлээп алган бис. Ынчангаш 1974 чылдың июнь айда Шуулган залының квартиразынче көже берген бис. Долу бараалгалче эглип келгенивиске дыка-ла өөрээн бис!

Аас-кежик бооп, Шейланың кадыкшылы хүнден-хүнче экижип-ле орган. Ийи чыл болгаш, кожуун бараалгалынга киржир аргалыг болган бис. Девискээривис чыкылама соок кыжы-биле билдингир Канаданың Манито́бага турган. Ынчалза-даа ында акы-угбалар бисти чылыг-чымчак хүлээп алган. Каяа-даа тургаш, Иеговага бараалгаары — кол чүүл деп билип алган бис.

Эргий кезиир бараалгалга турувуста, 1978 чылда бисти Канаданың Вефилинче чалаан. Удатпаанда меңээ өөредиглиг таварылга болган. Монреа́льга тускай ужуражылгага француз дылга бир шак чартыктың илеткелин дагзып каарга, улустуң кичээнгейин арай-ла тудуп чадап каан мен. Ол илеткел соонда, бараалгал килдизинден акый чүнү экижидерин сүмелээн. Салым-чаяанныг илеткелчи эвес мен деп ам миннип турар мен. Ынчан ооң сүмезин херекке албаан мен. Кайывыс-даа изиглени берген. Мен ол акыйны эмин эрттир чемелээн деп санаан мен. Чүге дизе ол мени бичии-даа мактаваан. Ооң канчаар чемелээнинге таарзынмайн, сүмени хүлээп албааным мээң таламдан шыңгыы частырыг болган.

Каш хонганда мээң-биле салбыр комитединиң кежигүнү чугаалашкан. Сагындырыгны хөлүн эрттир чидиг хүлээп алгаш дыка хараадаанымны чугаалаан мен. Оон бараалгал килдизинден акыйга ужуражырымга, ол мени дыңнааш өршээп каан. Меңээ ол таварылга дыка эки кичээл болган. Дыңнангыр болурунуң чугулазын ынчан билген мен (У. ч. 16:18). Иеговага ол дугайында хөй катап мөргүп, моон соңгаар кандыг-даа сүмени хүлээп аар деп шиитпирлеп алган мен.

Канаданың Вефилинге 45 чыл, ооң иштинде 1985 чылдан тура салбыр комитединге 40 чыл бараалгаан мен. 2021 чылдың февральда чок апарган эргим Шейламны дыка чоктаар мен. Кадыым биеэги эвес-даа болза, Иегова хөй даалгалар бээрге, ам-даа херек мен деп миннир-дир мен. Аас-кежиктиг болгаш, «чуртталганың узун-кысказын» боданыр-даа чайым чок (Эккл. 5:19). Ийе, бо чылдарда болуушкуннар аразында өөрүшкү хөй болган. 70 ажыг чыл Иеговага долу бараалгап, ону бирги черге салып чорааным дээш, бичии-даа хараадавас мен. Аныяк-чалыы ха-дуңмам Иегованы чуртталгазынга бирги черге салыр кылдыр үргүлчү мөргүүр-дүр мен. Чүге дизе чүгле ынчан оларның чуртталгазы ужур-уткалыг, аас-кежиктиг база солун болур!