Иегова деп кымыл?

АНРИ МУО, 19 вектиң француз шинчилекчизи, Камбоджага джунглилер аразындан эртип чорааш, долгандыр калбак оңгар казып каан хүрээге келген. Ол Ангкор-Ват дээр аттыг чер кырында эң-не улуг шажын тураскаалы болган. Чиңгистелип калган тудугну көргеш, бир-ле кижи туткан деп чүвени Муо дораан чугаалап болур турган. «Бурунгу Микеланджело дээрзиниң тудуу, Греция биле Римниң үезинден биске арткан шупту чүүлдерин ажып турар» — деп, ол бижээн. Ол нарын тудуглар вектер дургузунда ээн турган-даа болза, ону бир-ле кижи тутканын Муо чигзинмээн.

Солун чүүл, чүс-чүс чылдар бурунгаар бижиттинген бир мерген номда ооң-биле дөмей түңнел кылдынган: «Оран-сава бүрүзүн бир-ле кижи түткан, а бүгү бар чүүлду Бурган туткан болгай» (Еврейлерге 3:4). «Бойдустуң болгаш кижиниң бүдүрген чүүлдерин деңнээр ужур чок» — деп кым-бир кижи чугаалап болур. Ынчалза-даа ындыг удур бодал-биле эртемденнерниң чамдыызы чөпшээрешпес.

Чижээлээрге, Лихай университединиң (АКШ, Пенсильвания) биохимияның адъюнкт-профессору Майкл Бихи «биохимиктиг тургузуглар — амы чок объектилер эвес» деп көргеш: «Дириг биохимиктиг тургузугларны бүдүрүп болур бе?» деп айтырыг салган. Оон ыңай бо үеде эртемденнер, генниг инженерияның аргаларын ажыглавышаан, дириг организмнерге сорулгалыг улуг өскерилгелерни кылып болурун ол сагындырган. Ийе, дириг болгаш өлүг телоларны чогаадып болур! Дириг клеткаларның  хензиг делегейинче Бихи көргеш, аңгы кезектери бот-боттары-биле чүгле сырый харылзаалыг ажылдаар, кайгамчык нарын тургузуглар дугайында чугаалаан. Эртемден кандыг түңнел кылганыл? «Клетканы хынамчалыг шинчилээн түңнелдеринде — амыдыралдың молекулярлыг деңнелге шинчилелдери — чогаадыкчы бодалды бүзүрелдии-биле тодаргай херечилеп турар».

Бо шупту нарын тургузугларны кым чогаатканыл?

Ол Чогаадыкчы кымыл?

Чогаадыкчы дугайында айтырыгга харыы, кырында сөстери бердинген Библия дээр бурунгу мерген номда. Ооң бирги сөстери бөдүүн болгаш билдингири-биле кым бүгүнү чаяаган деп айтырыгга харыылап турар: «Эгезинде Бурган дээр биле черни чаяаган» (Бытие 1:1).

Кижилерниң чогаадып алган бурганнарындан ылгалыры-биле, Чаяакчы бодун катаптаттынмас ат-биле адаан: «Дээрни чаяагаш... черни чаяалгалары-биле чаткан, ында чурттаан чонга чуртталга... берип турар Бурган Иегова чугаалап тур» (Исаия 42:5, 8, АМО). Иегова — дээрге Октаргайны тургускан болгаш Черге кижилерни чаяаган Бурганның ады. Ынчаарга Иегова деп кымыл? Ол кандыг Бурганыл? Чүге ону дыңнаар ужурлуг силер?

Ооң ады кандыг уткалыгыл?

Эгезинде Чаяакчының — Иегова деп адының утказын билип алыыл. Бурганның ады бижикте дөрт еврей үжүктер-биле (הוהי) дамчыткан болгаш Библияның Еврей Бижиктер деп аттыг кезээнде 7 000 хире катап таваржып турар. Бо ат еврей кылыг сөзүнүң хевири хавах («болур») дээр, ынчангаш «Ол болдурар» дээн. Өскээр чугаалаарга, Иегова мерген угаанын ажыглап, бодунуң күзелдерин боттандырарда херекте кым болурул, ол апаар. Аазаашкыннарын күүседир дээш ол Чаяакчы, Шииткекчи, Камгалакчы, чуртталганың Кадагалакчызы апаар дээш оон-даа  өске. Оон ыңай үстүнде адаан еврей кылыг сөзү азы «Иегова» деп ат амгы үеде болуп турар болуушкунче айтып турар. Моон алырга Иегова аазаашкыннарының катап-катап Күүседикчизи болуп турар. Ол дириг Бурган!

Иегованың кол шынарлары

Библияда Чаяакчы шупту аазаашкыннарын күүседир, сонуурганчыг кылдыр бижиттинген. «Иегова, Иегова, кижилерге ынак болгаш ачы-дузалыг, килеңче далашпас, буянга база алыс шынга өндүр, буянын муң-муң ызыгуурга кадагалаар, хоойлу-дүрүм сагывазын болгаш кем-херекти база бачытты өршээр» — деп чугаалааш, Иегова боду ылгавыр шынарларын ажыткан (Исход 34:6, 7, АМО). Иегова биске «буянга күчүлүг» Бурган кылдыр көстүп турар. Мында «буян» деп еврей дылдан очулдурган сөстү «бердинген ынакшыл» деп база очулдуруп болур. Үе-дүптеги күзелдерин күүсетпишаан, Иегова бодунуң чаяалгаларынга өскерилге чок ынакшылын көргүзүп турар. Ындыг ынакшылды үнелээр силер бе?

Иегова үр шыдамык болгаш бистиң бачыттарывысты өршээринге белен. Чанывыска четпестер дилевес, өршээринге белен эштиг боорга дыка-ла эки. Ол дээрге Бурган бачытты херекке албайн турар-дивээн. Ол боду чугаалаан: «Мен, Иегова, шынга ынак мен; хоойлуга удур үптээшкинни көөр хөңнүм чок» (Исаия 61:8, АМО). Шынның Бурганы болганда, Иегова каржыга өөренип калган, бачыттан эттинмес кижилерни мөңгеде шыдашпас. Ынчангаш Иегова томуйлаан үезинде делегейде шупту шын чок чорукту узуткаар деп бүзүрелдиг бис.

Бодунуң херектеринге ынакшыл болгаш шын дең болзун деп бодаар болза, дыка мерген угааныг болуру чугула. Биске хамаарыштыр шак бо шынарны Иегова ажыглап турар (Римчилерге 11:33—36). Чаяакчының мерген угааны кайда-даа көскү. Долгандыр делегейниң хуулгаазыннары ооң бадыткалы (Псалом 103:24; Притчи 3:19).

 Ынчалза-даа чүгле мерген угаан чедишпес. Күзелин долузу-биле күүседирде Чаяакчы күштүг болур ужурлуг база ооң күжү Библияның көргүзүп турары-биле шынап-ла күчүлүг: «Дээрниң бедиинче көрүп көрүңерем, кым оларны чаяаганыл? Кым оларның шериин санап үндүрүп турарыл?.. Күчүзүнүң хөйүнден... Ооң чүзү-даа сандан үнмес» (Исаия 40:26). Ийе, Иегованың күзелдерин күүседир «күчүзү хөй». Иегованың бо бүгү шынарлары силерниң сагыш-сеткилиңерге тааржыр-дыр бе?

Иегованың дугайында билигниң ажыы кандыгыл?

Иегова «[Черни] хейде чаяаваан...» ооң-биле эки хамаарылгалыг кижилерге «чурттаар кылдыр тургускан» (Исаия 45:18; Бытие 1:28). Ол черде чаяалгаларының дугайында сагыш-човап турар. Бурган кижилерге дываажаңны тергиин эгелеп берген. Кижилер ол дываажаңны үрээш, Иегованы килеңнеткен. Ынчалза-даа Иегова адының утказынга дүүштүр, кижилерге болгаш Черге хамаарыштыр баштайгы күзелин боттандырар (Псалом 113:24; Ажыдыышкын 11:18). Ол Черге Дываажаңны катап тургускаш, ооң төлдери болуксаар база күзелдии-биле чагыртыр кижилерге бээр (Притчи 8:17; Матфейден 5:5).

Библияның сөөлгү номунда ол Дываажаңга чуртталга кандыг болурун көргүскен: «Бурган улустун караанда чаш бурузун чодуп бээр. Моон соңгаар өлүм-даа, ыы-сыы-даа, ажыг-шүжүг-даа, аарышкы-даа турбас, чүге дээрге бүгү эрги делегей чиде берген» (Ажыдыышкын 21:3, 4). Ол ёзулуг чуртталга болур, ынчангаш шак-ла ынчаар чурттаарыңарны Иегова күзеп турар. Кандыг кончуг чаагай сеткилдиг Дээрде Адавыс боор! Дываажаңга чурттаар  дизе, силерден чүү негеттинерин, база Бурганның дугайында хөйнү билип алыр күзелиңер бар бе?

Өскээр айытпаан болза, библейжи цитаталар «Чаа дугуржулга чагыг» (2001 ч) очулгазындан, орус дылда Синодалдыг үндүрүлгеден алдынган. АМО деп хурааңгай бар болза Архимандрит Макарийниң (орус дылда) очулгазындан очулдурган.

Хөйнү билип алыр күзелдиг болзуңарза, адаанда бердинген адрестерниң бирээзинче бижиптиңер.