Кол материалдарже шилчиир

Допчуже шилчиир

Матфей, 5—7 эгелер

Матфей, 5—7 эгелер

5 Иисус мөөң чонну көрүп кааш, дагже үне берген. Аңаа ол олуруп аарга, ооң өөреникчилери чедип келген. 2 Оон Иисус оларны өөредип эгелээн:

3 — Бурганның удуртулгазы херек деп миннип турар улус аас-кежиктиг, чүге дээрге дээрниң Чагыргазы оларныы-дыр.

4 Ундарап чоруур улус аас-кежиктиг, чүге дээрге оларны аргалаар.

5 Чымчак сеткилдиг улус аас-кежиктиг, чүге дээрге чер оларныы боор.

6 Чөптүг-шынныг чорукту аажок күзеп чоруур улус аас-кежиктиг, чүге дээрге Бурган оларның күзелин долузу-биле хандырыптар.

7 Өске улусту өршээп турар улус аас-кежиктиг, чүге дээрге оларны база өршээр.

8 Ак сеткилдиг улус аас-кежиктиг, чүге дээрге олар Бурганны көрүп каар a.

9 Тайбың тургузуп турар улус аас-кежиктиг, чүге дээрге оларны Бурганның ажы-төлү деп адаар.

10 Чөптүг-шынныг чорук дээш истедип сүрдүрүп турар улус аас-кежиктиг, чүге дээрге дээрниң Чагыргазы оларныы-дыр.

11 Мен дээш улус силерни сөглеп, багай аажылап, нүгүлдеп, бужар-багай чүүлдер чугаалаар болза, аас-кежиктиг силер. 12 Өөрүп-байырлаңар, чүге дизе дээрде өндүр улуг шаңнал силерни манап турар! Бурунгу үеде Бурганның медээзин тарадып чораан улусту олар база шак ынчаар истеп сүрүп турган болгай.

13 Силер дуска дөмей силер. Ынчалза-даа дус ажыг эвес апаар болза, ооң амданын канчап дедир эгидерил? Ооң ам ажыы чок. Ону чүгле кудумчуже улус таптай бассын дээш, октаар апаар.

14 Бо дүмбей караңгы делегейде чырыкка дөмей силер. Даг кырында турар хоорай чашты берип шыдавас. 15 Улус чырыткыны кывыскаш, ону сава адаанга базырбас, а харын-даа ону шупту улуска чырызын дээш, стол кырынга салып каар болгай. 16 Шак-ла ынчаар силерниң чырыыңар өске улус мурнунга чырып чорзун. Ынчан олар силерниң буянныг ажыл-херээңерни көргеш, дээрде Адаңарны алдаржыдып эгелээр.

17 Мен Хоойлуну азы медээчилерниң сөстерин b күш чок кылыр дээш келбээн мен. Мен ону күш чок кылыр дээш эвес, а харын-даа күүседир дээш келген мен. 18 Хоойлуда бижээн азарганчыг үжүктүң азы шыйыгның чидериниң орнунга, дээр биле чер чиде бээр. Ында бижээн бүгү чүве бирден бирээ чокка күүсеттинер деп, алыс шынны силерге чугаалап тур мен. 19 Кандыг-бир кижи Хоойлунуң айтыышкынын үреп база өскелерни ону кылырын өөредир болза, ындыг кижи дээрниң Чагыргазынче кирбес. Ынчалза-даа Хоойлуну сагып, өскелерни ону кылырынга өөредир кижи дээрниң Чагыргазынче кирер. 20 Силерниң бүзүрелиңер фарисейлерниң c болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларының бүзүрели дег боор болза, силер кажан-даа дээрниң Чагыргазынче кирбес силер деп силерге чугаалап тур мен.

21 «Кижи өлүрбе. Кижиниң амы-тынынга четтинген кижи суд мурнунга харыылаар апаар» деп дыңнаан болгай силер. 22 А мен силерге чугаалап тур мен: кандыг-бир кижи өске кижиже килеңнээр болза, суд мурнунга харыы тудар, өске кижини бак сөглээн кижи Дээди судка шииттирер. А кандыг-бир кижиге: «Өөдежок, мелегей сен!» — дээн кижи узуткадыр d.

23 Бир эвес сен Бурганга өргүлдү эккээр дээш, кандыг-бир кижиниң сеңээ хомудалын сактып кээр болзуңза, 24 өргүлүңнү аңаа арттырып кааш, баштай ол кижи-биле баргаш эптежип ал, оон дедир келгеш, белээңни эккеп сал.

25 Сеңээ хомудап турар кижи-биле дүрген эптежирин кызыт. Оон башка ол сени шииткекчиге хүлээдип бээр, а шииткекчи сени шииткеш, суд күүседикчилеринге хүлээдип бээр. А олар сени кара-бажыңче киир октаптар. 26 Сөөлгү көпеекке чедир акшаңны төлевээн шааңда, оон үнмес сен деп сеңээ чугаалап тур мен.

27 «Кады чурттаан эжиңге өскерилбе» деп дыңнаан болгай силер. 28 А мен силерге чугаалап тур мен: херээжен кижиже туралап көрген кижи ооң-биле сеткил-чүрээнде самыырааны ол-дур. 29 Ынчаарга бир эвес карааң сени багай чүүлдер кылырынче албадаар болза, ону ушта каскаш, үндүр октавыт. Бүгү мага-бодуңну узуткадырының орнунга, мага-боттуң чаңгыс кезээн чидиргени дээре. 30 А бир эвес холуң сени багай чүүлдер кылырынче албадаар болза, ону одура кескеш, үндүр октавыт. Бүгү мага-бодуңну узуткадырының орнунга, мага-боттуң чаңгыс кезээн чидиргени дээре.

31 «Кадайы-биле чарлып турар кижи аңаа чарлырының дугайында херечилелди бээр ужурлуг» деп дыңнаан болгай силер. 32 А мен силерге чугаалап тур мен: кадайы өскерилбээн болза, ашаа ооң-биле чарылбас ужурлуг. А бир эвес ол чарлы бээр болза, кадайын самыыраарынче ыдалап турар боор. А ол чарлы берген херээжен кижини кадай кылдыр алган кижи база самыырап турар.

33 Оон ыңай бурунгу үеде ада-өгбеңерге мынча дээн болгай: «Даңгыракты берген болзуңарза, ону албан күүседиңер. Иеговага аазаан бүгү чүвеңерни кылыңар». 34 Кандыг-даа даңгырактарны бербеңер деп силерге чугаалап тур мен. «Дээр — мээң херечим-дир» дивеңер, чүге дээрге ол Бурганның дүжүлгези-дир. 35 Чер-биле-даа даңгыраглаваңар, чүге дээрге ол Бурганның бут салыр ширтээ-дир. Иерусалим-биле-даа e даңгыраглаваңар, чүге дээрге ол Бурганның хоорайы-дыр. 36 Борбак бажыңар-биле-даа даңгыраглаваңар, чүге дээрге чаңгыс-даа дүгүңерни ак азы кара кылдыр кылып шыдавас силер. 37 Бир-ле чүүлдү кылырын аазаан болзуңарза, ону кылыңар. А бир эвес бир-ле чүүлдү кылып шыдавас болзуңарза, ону хей черге аазаваңар. Кылбас чүүлүңерни аазап турар болзуңарза, Эрликти өттүнүп турар-дыр силер.

38 «Бир кижи өске кижиниң караан кемдедип каар болза, ооң бодунуң караан кемдедир ужурлуг. А бир эвес бир кижи өске кижиниң дижин буза шанчыптар болза, ооң бодунуң дижин база буза шанчар ужурлуг» деп дыңнаан болгай силер. 39 А мен силерге чугаалап тур мен: каржы кижиге удурланма. Бир эвес бир кижи оң талакы чаагыңче дажыптар болза, солагай чаагыңны база дөгеп бер. 40 Бир-ле кижи сээң-биле чаргылдажып, хөйлеңиңни алыксай бээр болза, тонуңну база аңаа беривит. 41 Бир эвес эрге-чагыргалыг кижи сенден бир-ле чүүлдү кылырын негээр болза, ооң негеп турарындан артык хөйнү кылывыт. 42 Бир-ле кижи сенден бир чүве дилээр болза, аңаа бер, ол ышкаш акша чегген кижиге «чок» диве.

43 «Чаныңда кижиге ынак болуңар, а силерге хора чедирер дээн улуска көөр хөңнү чок болуңар» деп дыңнаан болгай силер. 44 А мен силерге чугаалап тур мен: хора чедирерин күзеп турар улуска ынак бооп, силерге багай хамаарылгалыг улус дээш мөргүңер. 45 Ынчаар кылыр болзуңарза, дээрде Адаңарның ажы-төлү силер деп бадыткаар силер. Ол эки-даа, багай-даа улусче хүнүн чырыдып, буянныг-даа, каржы-даа улусче чаъзын чагдырып турар болгай. 46 Чүгле силерге ынак улуска ынак боор болзуңарза, Бургандан чүү дээш шаңналды алыр силер? Үндүрүг хавырыкчылары f безин ынчаар кылып турар болгай. 47 Чүгле боттарыңарның эштериңерге экииргек боор болзуңарза, чүү шоолуг эки чүве кылып турар деп бодаар силер? Өске чоннар улузу база шак-ла ындыг эвес ийик бе? 48 Ынчангаш, дээрде Адаңар ышкаш, тергиин ынакшылды илередиңер.

6 Буянныг херектерни улус мурнунга мактаныр дээш кылбаңар, оон башка дээрде Адаңар силерни йөрээвес. 2 Улуска буянныг херектерни кылып тургаш, бодуңче хөй кичээнгей салып, чарлаттынма, ийи арынныг улус Бурганга чүдүүр черлерге болгаш кудумчуларга шак ынчаар алдынар болгай. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: оларның кижилерден бүгү шаңналы чүгле ол-дур. 3 Улуска дузалажып тургаш, өске кижилерге ооң дугайында чугаалава. 4 Буянныг херектерни улуска көскү болбас кылдыр кыл. Ынчан бүгү чүвени хайгаарап көрүп турар дээрде Адаң сени шаңнаар.

5 Оон ыңай мөргүп тургаш, ийи арынныг улуска дөмей болбаңар, олар чүдүлге черлеринге болгаш хөй-ниити черлеринге кижи бүрүзүнге көскү кылдыр туруп алгаш, мөргүүрүнге ынак. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: оларның кижилерден бүгү шаңналы чүгле ол-дур. 6 А сен мөргүүрде, өрээлиңниң эжиин хаап алгаш, дээрде Адаңга мөргүп ал. Ынчан бүгү чажыт чүүлдерни көрүп орар дээрде Адаң сени шаңнаар. 7 Мөргүп тургаш, ол-ла сөстерни катаптаваңар. Бурганга канчаар чүдүүрүн билбес улус ынчаар кылыр болгай. Оларның хөй сөстүг мөргүлдерин Бурган дыңнап каар деп бодап турарлар. 8 Оларга дөмей болбаңар, чүге дизе дээрде Адаңар силерге чүү херегин, аңаа мөргүүрүнүң мурнунда-ла, билир болгай.

9 А силер мынчаар мөргүп чоруңар: «Дээрде Адавыс! Улус сээң адыңны ханы хүндүлеп чорзунам. 10 Сээң Чагыргаң черни башкарып, күзел-сорууң дээрде ышкаш, черге база күүсеттинер кылдыр мөргүп тур бис. 11 Бөгүн чиир аъш-чемден биске берип көрем. 12 Биске багай чүүл кылган улусту өршээгенивис дег, бистиң частырыгларывысты база өршээп көр. 13 Шенелдеге таварышкан үеде биске дузалап көрем база Эрликтен камгалап көр».

14 Бир эвес улустуң силерге кылган багай чүүлүн өршээр болзуңарза, дээрде Адаңар база силерни өршээр. 15 А бир эвес кижилерниң силерге багай кылган чүүлүн өршээвес болзуңарза, дээрде Адаңар база силерниң кылган багай чүүлүңерни өршээвес.

16 Шээрленип g тургаш, ийи арынныглар дег, муңгаргай болбаңар. Олар шээрленип турарын өске улуска көргүзер дээш, хөлүе берген чоруп турарлар. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: оларның кижилерден бүгү шаңналы чүгле ол-дур. 17 А сен шээрленип тургаш, эде-хере тырттынып, чунуп ал. 18 Кижилер көрбес-даа болза, дээрде Адаң шээрленип турарыңны эскерип каар. Ынчан бүгү чажыт чүүлдерни көрүп турар дээрде Адаң сени шаңнаар.

19 Байып алыр дээш, акша-хөреңгини чыырын соксадыңар. Чүге дизе ону курт-кымыскаяк чиптер, ол ирип каар, ону оорлар алгаш баар. 20 Ооң орнунга Бурганның үнелеп турар чүүлүн кылыр дээш, кызып ажылда. Ону курт-кымыскаяк чивес, ол ирип-чыдывас, ону оорлар ап шыдавас. 21 Чүге дизе чүнү үнелээр-дир сен, бүгү сеткил-сагыжың ында боор.

22 Сээң карактарың чырыткыга дөмей. Көрүжүң шын чүүлдерже угланган болза, бүгү мага-бодуң чырык боор. 23 А бир эвес сээң көрүжүң каржы-бак чүүлдерже угланган болза, бүгү мага-бодуң дүмбей караңгы апаар. Сээң чырыың дүмбей караңгы апарган болза, ол дег коргунчуг чүве чок!

24 Кым-даа ийи даргага хары угда бараан бооп шыдавас. Чүге дээрге бирээзин көрбестей бээр, а өскезинге ынак боор, чок болза, бирээзинге бердинген боор, а өскезин хүндүлевес боор. Бир эвес акша-хөреңги чуртталгаңарда эң-не чугула болза, Бурганга бараан бооп шыдавас силер.

25 Ынчангаш силерге чугаалап тур мен: чүнү ижип-чиирил, чүнү кедерил дээш дүвүрээрин соксадыңар. Амы-тын аъш-чемден, мага-бот идик-хептен үнелиг эвес ийикпе? 26 Куштарны кичээнгейлиг хайгаарап көрүңер даан: олар тараа тарывас, дүжүдүн ажаавас, ону курлавырлап, шыгжавас-тыр. Ындыг-даа болза, дээрде Адаңар оларны ашкарып-чемгерип турар-дыр. А силер куштардан оранчок үнелиг эвес силер бе? 27 Дүвүрелдер кижиниң чуртталгазын оода чаңгыс шак ишти узадып шыдаар бе? 28 Идик-хеп дээш чүү дээш дүвүрээр силер? Ховуда чечектерни көрүңер даан. Олар ажылдавас-даа, хеп-даа дааравас. 29 Ынчалза-даа бай-шыырак Соломон хаан безин, олар дег, каас-коя кеттинип көрбээн деп силерге чугаалап тур мен. 30 Шөлде бөгүн бар, а даарта өрттедиптер үнүштерни безин Бурган ол хире чараш хепкерер болганда, силерге оон-даа хөйнү кылып шыдаар эвеспе, бүзүрели кошкак улус? 31 Ынчангаш: «Чүнү ижип-чиир бис?» азы «Чүнү кедер бис?» деп кажан-даа сагышсыраваңар. 32 Чүге дээрге Бурганны билбес улус ооң дугайында дүвүрээр болгай. Дээрде Адаңар ол бүгү силерге херек деп дыка эки билир.

33 Бир эвес Бурганга дыңнангыр бооп, ооң Чагыргазын бирги черге салыр болзуңарза, арткан бүгү хереглээн чүүлдериңерни Бурган силерге бээр. 34 Эртенги хүн дээш кажан-даа дүвүревеңер, чүге дээрге дараазында хүн өске сагышсыралдар тыптып кээр. Хүн бүрүде кижи бүрүзүнүң бергелери четчир болгай.

7 Улусту шүгүмчүлевеңер, ынчан силерни кым-даа шүгүмчүлевес. 2 Өскелерни канчаар шүгүмчүлээр-дир силер, Бурган силерни шак-ла ынчаар шүгүмчүлээр. Өскелерге хамаарылгаңар кандыг боор-дур, оларның силерге хамаарылгазы база шак ындыг боор. 3 Бодуңнуң карааңда чудукту эскербейн, өске кижиниң караанда чээргенни чүге эскерип каар сен? 4 Карааңда чудук бар хиреңде, өске кижиге: «Кай, мен сээң карааңдан чээргенни уштуптайн» — деп канчап чугаалаар сен? 5 Ийи арынныг кижи! Баштай бодуңнуң карааңда чудукту уштуп каавыт, ынчан өске кижиниң караанда чээргенни канчаар уштурун билип каар сен.

6 Бурганга хамааржыр чүүлдерни ыттарга бербеңер, ол ышкаш үнелиг чүүлдерни хаваннарга каап бербеңер. Чүге дизе олар ону таптай базып-базып, силерже халдай бээр.

7 Хереглээн чүүлүңерни Бургандан дилээрин соксатпаңар. Ынчан ол силерге хереглээн чүүлүңерни бээр. Бурганга соксаал чок мөргүңер, ынчан хереглээн чүүлүңерни тып алыр силер. Бурган силерни киириптер кылдыр, улаштыр дилеңер, ынчан ол силерге эжиин ажыдып бээр. 8 Ынчап кээрге, диленген кижи бүрүзү ап алыр, дилеп турар кижи бүрүзү тып алыр, соктаан кижи бүрүзүнге эжикти ажыдып бээр. 9 Оглуңар силерден чем дилээр болза, кым-на аңаа дашты бээр деп? 10 Азы оглуңар силерден балык дилээр болза, кым-на аңаа чыланны бээр деп? 11 Силер багай чүүлдерни кылып-даа турар болзуңарза, ажы-төлүңерге эки белектерни берип турар болгай силер. Ынчап кээрге, дээрде Адаңар оон диленген улуска эки чүүлдерни берип шыдаар болбайн канчаар!

12 Улус силерге кандыг хамаарылгалыг боорун күзээр-дир силер, оларга шак ындыг хамаарылгалыг болуңар. Бо дээрге Хоойлунуң болгаш медээчилерниң кол өөредии-дир h.

13 Тар эжик таварыштыр кириңер, чүге дээрге өлүмге чедирер эжик алгыг, ынаар апаар орук делгем. Хөй улус ол эжикче кирип турар. 14 А амыдыралга чедирер орук кызаа, ооң эжии тар. Ону эвээш санныг улус тып ап турар.

15 Бурганның адындан өөредип турар бис дижир мегечи улустан оваарныңар. Олар кем чок хойлар бооп мегеленир, ол хирезинде дерзии, аш бөрүлерге дөмей. 16 Ол улусту ажыл-херээнден танып алыр силер. Виноград тенниг хараганга, а чигирзиг кат-чимис чашпаннарга өспес болгай. 17 Билдингир чүүл, эки ыяш эки кат-чимис бээр, а багай ыяш чүгле ирик кат-чимис эккээр. 18 Эки ыяшка багай кат-чимис өспес, а ирик ыяшка эки кат-чимис өспес. 19 Эки кат-чимис эккелбес ыяшты улус одура кескеш, өрттедиптер. 20 Шак ынчаар мегечи улусту оларның ажыл-херээнден тодарадып алыр силер.

21 Меңээ бараалгап чоруур деп бодаар кижи бүрүзү-ле дээрниң Чагыргазынче кирбес. А ынаар чүгле мээң дээрде Адамның күзел-соруун күүседир улус кирер. 22 «Дээрги! Дээрги! Бис сээң дугайыңда өске улуска чугаалап турган эвес бис бе? Аза-буктарны үндүр ойладып тургаш, сээң адыңны ажыглап турган эвес бис бе? Сээң күжүң-биле хөй хуулгаазыннарны кылып турган эвес бис бе? Ону сагынмас-тыр сен бе?» — деп хөй улустуң ынча дээр хүнү кажан-бир чедип кээр. 23 Ынчан мен оларга: «Мен силерни танывас мен! Каржы улус, менден ырап чоруңар!» — дээр мен.

24 Ынчангаш мени дыңнап, мээң чугаалаан сөстеримни күүседип турар кижи бүрүзү бажыңын хая-даштыг черге туткан, мерген угаанныг кижиге дөмей. 25 Чаъс-чайык кудуп, күштүг хат-шуурган хадып, үерлей бээрге, ол бажың кээп дүшпээн. Чүге дээрге хая-даштыг черге туттунган болган. 26 А мээң сөстеримни дыңнааш, күүсетпээн кижи бажыңын элезинге туткан мелегей кижиге дөмей боор. 27 Кажан чаъс-чайык кудуп, күштүг хат-шуурган хадып, үерлей бээрге, ол бажың аңдарылгаш, буступ кээп дүшкен.

28 Кажан Иисус чугаазын төндүрүптерге, улус-чон ооң өөредиин кайгап ханмаан. 29 Чүге дээрге ол ном-хоойлу тайылбырлакчылары ышкаш эвес, а Бургандан күштү алган кижи дег өөредип турган.

a «Көрүп каар» деп сөстер чүгле дорт утканы эвес, а «олар Бурганны угааны-биле көрүп каар» дээн утканы база илередип турар.

b Моисейни болгаш медээчилерни таварыштыр Бурганның дамчыткан Бижилгелери.

c Фарисейлер — Хоойлуну бирден бирээ чокка шыңгыы сагып, аңаа немей хөй дүрүмнерни чогааткан иудей шажынчы бөлүк-түр.

d Дорт утказы: «тамының одунче киир октадыр», өскээр чугаалаарга, Иерусалимниң даштында бок өрттедир черже.

e Иерусалимни ыдыктыг хоорай деп санаар турган.

f Рим чазактың үндүрүг хавырыкчылары. Еврей чон оларга хөңнү чок турган.

g Чамдык еврейлер шажынчы ёзулал сагып, чем чивес үелерлиг турган.

h Моисейни болгаш медээчилерни таварыштыр Бурганның дамчыткан Бижилгелери.