¿Aybal jeltaybil te bin ya yal te Bibliae?
Maʼuk. Kʼalal la yichʼtiklan pajel te namey junetik yuʼun te sKʼop Dios la yichʼ tael ta ilel te maba jelonem te Bibliae, manchukme ta bayal ta mil jaʼbil la yichʼ tsʼibayel copiaetik ta bintik te ya xjuʼ ya xkʼaʼ.
¿Yabal skʼan ya yal-abi te maʼyuk chʼayik te machʼatik la spasik te copiaetike?
Ay tabil bayal ta mil namey junetik yuʼun te sKʼop Dios. Ay cheʼoxeb te banti sjeloj sbaike, tey ya yakʼ ta ilel-a te ay chʼayik te kʼalal la spasik te copiaetike. Pero te bintik jelon ma mero mukʼuk skʼoplal, melel ma sjeltay te bin-nix ya skʼan ya yal-a te sKʼop Diose. Pero ay yantik te ya sjeltaybey swentaile. Ayix bayal jaʼbil ay bintik la yotsesik swenta yuʼun ya sjeltayik te bin-nix ya yal ta nailal-a te sKʼop Diose. Kiltik chebuk ejemplo.
Ay namey Bibliaetik te kʼasesbilik ta yan kʼopil te jich ya yal ta 1 Juan 5:7: «Ay oxeb testigoetic yuʼun ta bay chʼulchan: Jaʼ te Tatile, soc te Cʼopile, soc te Chʼul Espiritue. Jun nax ay ta yoxebalic». Pero te mero namey junetik maba yichʼoj talel te kʼop aʼiyejetik ini. Patilto la yichʼik otsesel. a Jaʼ yuʼun ta Bibliaetik te achʼtonax la yichʼik kʼasesel te ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik, maba ya xchiknaj tey-a.
Te sbiil te Diose ya xchiknaj bayal ta mil buelta ta antiguo copiaetik yuʼun te sKʼop Dios, pero bayal Bibliaetik te kʼasesbilik ta yan kʼopil la yakʼbeyik sbiilin «Kajwal» o «Dios».
¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te maʼyukxan yan te banti chʼayemike?
Te bitʼil tabil bayal antiguo junetik, maba wokolix ya jtatik ta ilel teme ay banti chʼayike. b Kʼalal ya yichʼtiklan pajel te junetik-abi, ¿bin ya yakʼ ta ilel? ¿Yabal xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik te Biblia te ay kuʼuntik ta kʼajkʼal ini?
Te William Henry Green te pʼijuben ta lek ta yilel te Biblia, jich la yal ta swenta te Escrituras Hebreas (te jaʼnix jich sbiilinej Antiguo Testamento): «Ya xjuʼ ya kaltik sok spisil koʼtantik te maʼyuk yan antiguo junetik te kʼax tsʼakal kʼasesbile».
Te biblista Frederick Bruce la stsʼibay ta swenta te Eskrituras Griegas Kristianas, o te Achʼ Testamento: «Te junetik tabil ta swenta te Achʼ Testamentoe [...] jaʼ bayalxan-a te bitʼil ay tabil yuʼunik-euk te machʼatik ay la stsʼibayik yantik junetik te maʼyuk machʼa ya snop te maba leke o te ma meleluke».
Te Sir Frederic Kenyon te naʼbil sba ta swenta te pʼijuben ta lek ta yilel te namey copiaetik yuʼun sKʼop Dios, jich la yal: «Te kʼalal ay machʼa ya stsak spajkal te Biblia ya xjuʼ ya yal te jaʼ sKʼop Dios te stsakoj ta skʼabe, te maʼyuk bin mukʼ skʼoplal jelonem manchukme ayix tal bayal jaʼbil te bayal buelta yichʼoj kʼasesel».
¿Binxan ya yakʼ jnaʼtik te tsʼakal kʼasesbil te Bibliae?
Te machʼatik la stsʼibayik copia yuʼun te sKʼop Dios, jich bitʼil te judioetik sok jchʼuunjeletik yuʼun Cristo, maba la stupʼik te banti ay ya yalbey skʼoplal te chʼayik te lum yuʼun Diose (Números 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Gálatas 2:11-14). c Jaʼnix jich maba la stupʼik te banti ya yalbey skʼoplal te la skʼaxuntayik mantal te judioetike sok te ya yakʼ ta ilel te ayik ta stʼunel nojptesel yuʼun ants winiketik (Oseas 4:2; Malaquías 2:8, 9; Mateo 23:8, 9; 1 Juan 5:21). Te kʼalal tsʼakal la stsʼibayik-abi, jich la yakʼik ta ilel te maʼyuk bin la smuk ta yoʼtanik sok te ay skʼoplal ta yoʼtanik te schʼul sKʼop Diose.
Jich yuʼun, te bitʼil jaʼ lokʼem tal ta yoʼtan Dios te bin ya yal te Bibliae, ¿mabal jaʼuknix la skanantay swenta maba ya xchʼay te sKʼope? (Isaías 40:8; 1 Pedro 1:24, 25). d Ta melel, ma jaʼuknax la skʼan te ya xtuun yuʼunik te ants winiketik ta nameye, jaʼnix jich te yakuk xtuun kuʼuntik ta ora ini (1 Corintios 10:11). «Como spisil te bintic tsʼihbabil ta nahil, scuenta jpʼijubteseltic te la yichʼ tsʼihbayel, scuenta yuʼun ay smucʼul coʼtantic ta scuenta te bin ya xcuhch cuʼuntic soc ta scuenta te yip coʼtantic ya jtahtic yuʼun te bin tsʼihbabile» (Romanos 15:4).
Te Jesús sok te jnopojeletik yuʼun jaʼ la stuuntesik te copiaetik yuʼun te Escrituras Hebreas sok maba la smel yoʼtanik teme ma tsʼakal o ma jichuk te bin ya yale (Lucas 4:16-21; Hechos 17:1-3).
a Jaʼnix jich maba ya xchiknaj ta Códice Sinaítico, ta Códice Alejandrino, ta Manuscrito Vaticano 1209, ta Vulgata latina original, ta versión siríaca Filoxeniana-Harclense ni jaʼuk ta Peshitta siríaca.
b Jich bitʼil ay tabil kʼaxem ta 5 mil antiguo junetik te tsʼibaybil ta griego te sbiilinej Achʼ Testamento, o Escrituras Griegas Cristianas.
c Te Biblia ma xyal te jkʼaxel ma chʼayik te machʼatik kʼopojik ta swenta Dios. Melel jamal jich ya yal: «Mayuc machʼa ma sta smul» (1 Reyes 8:46).
d Jich bitʼil ya yal te Biblia, te Dios maba ta pʼalapʼal la yakʼ ta tsʼibayel te sKʼope, jaʼnax la yakʼbey snaʼ te winiketik bintik-a te ya stsʼibayike (2 Timoteo 3:16, 17; 2 Pedro 1:21)