Ochan ta banti te bintik yichʼoje

¿Banti chiknaj tal skʼoplal te Halloween?

¿Banti chiknaj tal skʼoplal te Halloween?

Te sujtib ya yakʼ te Biblia

 Te Biblia maba ya yalbey skʼoplal te Halloween, te jaʼnix jich naʼbil sba bitʼil noche de brujas.Te kʼin ini kʼayemik ta spasel ta jujun jaʼbil ta 31 yuʼun octubre. Pero te costumbre ini sok te banti jajchem tal maba lokʼem tal ta Biblia.

Ta artículo ini yame xbajt kiltik:

 ¿Bin-utʼil chiknaj skʼoplal te Halloween sok te costumbreetik yuʼune?

  •   Samhain. Kʼaxemix ta 2 mil jaʼbil te bitʼil te ants winiketik ya spasik-a te kʼin Samhain jich bitʼil ya yal te libro Mitos Celtas:«Schʼuunojik te yalaj xtalik ta Balumilal te espirituetik sok te ants winiketik yalaj xjuʼ xbajt yulaʼtayik te banti ayik te machʼatik lajemikix». Te libro ya yalxan: «Te costumbreetik te ya yichʼ pasel ta Samhain maba lajem skʼoplal. Ta kʼajkʼal ini ya xchiknaj ta ilel ta kʼinetik jich bitʼil te Halloween sok te skʼin santo». a Ilawil te recuadro « ¿Bin smakojbey skʼoplal te Halloween?».

  •   Ya slap smascaraik sok ya skʼanik dulce ta nanatik. Jich bitʼil ya yal jun libro: «Te pueblos celtas ya slap smascaraik te xiweltiknax sba ta ilel yuʼunlaj jich ma xyichʼik ilel yuʼun te chopol espirituetik» te ayik ta Balumilal, b jaʼnix jich ya yakʼbeyik dulce yuʼunlaj ma x-ilinik te espirituetik.

     Ta Europa, te Iglesia católica la spas te costumbreetik ini sok la stijbey yoʼtan te jchʼuunjeletik yuʼun te yakuk slap smascaraik ta ajkʼabal-abi sok te yakuk xlokʼ skʼanik majtaniletik ta nanatik yuʼun jich ya xjuʼ spasik oración ta stojol te machʼatik lajemikixe.

  •   Fantasmas, hombres lobo, vampiroetik, brujaetik sok zombietik. Jaʼik ini ayix tal bayal siglo te ya yichʼ alel te jaʼ snitojbey sba skʼoplal sok te chopol espirituetik. Te libro Halloween Trivia ya yal: Te jaʼ «te bintik xiʼbantik sba te ay yuʼelik», sok ya yal te «jaʼ snitojbey sba skʼoplal sok te lajel, te machʼatik lajemik sok te xiwel yuʼun te lajele».

  •   Te chʼum te ya stuuntesik ta Halloween. Te Libro te jaʼnax ay ta inglés Halloween—From Pagan Ritual to Party Night ya yal ta swenta te namey britanicoetik te «ya xbajtik ta nanatik ta skʼanel weʼelil swenta yuʼun ya spasik oración ta stojol te machʼa lajemike». Ya yichʼik bael «yawil kʼajkʼ te pasbil ta nabo te jutiklanbil sok yichʼoj vela ta yutil, te jaʼ ya skʼan ya yal te chʼulelal te ay ta purgatorio». Ay chaʼoxtul pʼijil winiketik te ya yalik te yawil kʼajkʼetik-abi ya stuuntesik yuʼun ya xiwtesik te chopol espirituetik. Ta siglo 19, ta América del Norte la yijkitayik ta stuuntesel te nabo jaʼ jajch stuuntesik te chʼum, melel jaʼ oranax ya staik sok oranax ya sutiklanik.

 ¿Mukʼbal skʼoplal te ya jnaʼtik te banti chiknaj tal?

 Mukʼ skʼoplal. Manchukme bayal ants winiketik ya yalik te maba chopol te kʼin Halloween, pero te costumbreetik te ya yichʼ pasel tey-a ya skontrain te bin ya yal te Biblia. Te Halloween lokʼem tal ta lotil nojpteseletik ta swenta te machʼatik lajemik sok te chopol espirituetik te ma chikanuk ta ilel te jaʼ te pukujetik.

 Te yantik versiculoetik te ya xbajt kiltik ya yalbotik te bin yilel ya yil Dios te kʼin Halloween:

  •   «Ma me xchicnaj ta awohlilic te machʼa ya scʼopon chʼuhlelal, jpas señahiletic, o te machʼa ya scʼopon te machʼa chamene» (Deuteronomio 18:10-12).

     Te bin ya skʼan ya yal: Te Dios maba ya smulan te ya jkʼopontik te machʼatik lajemikix sok te ya kakʼtik ta ilel te yakotik ta skʼoponel yilele.

  •   «Te machʼatic chamenic mayuc bin ya snaʼic». (Eclesiastés 9:5).

     Te bin ya skʼan ya yal: Te machʼatik lajemik maʼyuk bin ya snaʼik jaʼ yuʼun ma xjuʼ ya xkʼopojik sok te machʼatik kuxulikto.

  •   «Ma jkʼan te jun-nax ya xkʼoex sok te pukujetike. Ma xjuʼ te yakex ta yuchʼel te copa yuʼun Jehová sok te yakex ta yuchʼel te copa yuʼun te pukujetike» (1 Corintios 10:20, 21).

     Te bin ya skʼan ya yal: Teme ya jkʼan ya kamigointik te Diose ya skʼan jpʼajtik spisil te bin snitojbey sba skʼoplal sok te pukujetike.

  •   «Yuʼun jich ay yip awoʼtanik swenta maba ya xyalex ta pejtsʼetik yuʼun te Pukuje; melel jaʼ ya jtsal jbatik sok te pukujetik te ay yipik» (Efesios 6:11, 12).

     Te bin ya skʼan ya yal: Te j-abatetik yuʼun te Dios ya skʼan te yakuk stsalik te chopol espirituetik, sok ma skʼan ya yakʼik ta ilel te ya smulanik skʼasesel kʼajkʼal-ae.

a Miranda Jane Green: Mitos celtas (trad. Ana Pérez Humanes), página 62.

b Carlos Mesa: Planeta insólito, página 284.