Ta Biblia, te kʼopil «alma» te ay ta español ay yichʼoj kʼasesel jich bitʼil néfesch ta hebreo psykjé ta griego sok ay la yichʼ kʼasesel jich bitʼil «chʼulelal» ta Bibliaetik ta tseltal. Te bin la yichʼ alel ta hebreo jaʼ ya skʼan ya yal «te bintik kuxajtik te ya yichʼik ikʼ», te bin la yichʼ alel ta griego ya skʼan ya yal «kuxlejal», «ants winik o chambalam». a Jaʼ yuʼun, te kʼalal ya yichʼ alel chʼulelal, jaʼ ya skʼan ya yal te skuxlejal te ants winik o chambalam; ma jaʼuk te bin ay ta kutiltik o ay bin kuxul ya xjil kuʼuntik te kʼalal ya xlajotike. Kiltik te bin ya yal te Biblia.

•   Kʼalal te Jehová la spas te Adán, te sbabial winik, te Biblia ya yal te «jich caj ta cuxinel ta qʼuinal» (Génesis 2:7, Xchʼul Cʼop Dios ta Tzeltal yuʼun Oxchuc soc Tenejapa). Jich yuʼun-abi te Adán, maba la yichʼ chʼulelal akʼbot skuxlejal.

•   Te Biblia ya yal te chʼulelal ya xjuʼ ya spik te bin chamen (Levítico 5:2), ya xweʼ (Levítico 7:20), ya x-aʼtej (Levítico 23:30), ya stiʼ tiʼbal (Deuteronomio 12:20) sok ya schʼuun mantaliletik (Romanos 13:1). Jaʼnax te machʼatik kuxajtik ya xjuʼ ya spasik spisil ini.

¿Yuʼunbal ma xlaj?

 Maʼuk. Te chʼulelal ya xlaj, melel bayal versiculoetik ta Biblia te jich ya yale. Ya kiltik cheʼoxebuk.

•   Te Biblia jich ya yal: «Te machʼa ya sta smul, ha me ya xlaj» (Ezequiel 18:4, 20).

•   Teme jtul israelita ay bin ma lek la spas te Ley jich ya yal: «Ya me yichʼ lajinel» (Éxodo 12:15, 19; 31:14, Tsʼihbaybil sChʼulcʼop jTatic Dios ta tseltal; Levítico 7:20, 21, 27). Ta Biblia Tsʼihbaybil sChʼulcʼop jTatic Dios ta tseltal ta Levítico 19:8 jaʼnix pajal te castigo te ya yalbey skʼoplal: «Ya yichʼ lajinel».

•   Ay yantik versiculoetik ta Biblia ya stuuntesik te kʼopil «chʼulelal te chamen» te jaʼ yak ta yalbeyel skʼoplal te sbakʼetal te machʼa lajem (Levítico 21:11; Números 6:6). Ay yantik Bibliaetik te ya yal «machʼa chamen» o «anima» ta hebreo kʼop ya yal néfesch, te ya skʼan ya yal «kuxlejalil».

Chʼulelal sok kuxlejal

 Ta Biblia, te kʼopil chʼulelal sok kuxlejal pajal skʼoplal. Jich bitʼil ta Job 33:22 te kʼopil «chʼulelal» (néfesch) te ay ta hebreo jaʼ ya skʼan ya yal «kuxlejalil». Kʼalal ya yalbey skʼoplal te ay machʼa kʼan lajuk, te Biblia ya yal te jtebxanix kʼan yakʼ «scuxlejal» (Éxodo 4:19; Jueces 9:17; Filipenses 2:30).

 Kʼalal ya jnaʼbeytik swentail te bin ya skʼan ya yal te kʼopil «chʼulelal», ya skoltayotik yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik versiculoetik ta Biblia. Jich bitʼil ta Génesis 35:18 ya yal te «ya xlocʼ» schʼulel jtul ants, yan stukel te Xchʼul Cʼop Dios ta Tzeltal yuʼun Oxchuc soc Tenejapa, ya yal te «nopol ya xlajix a». Te bin la skʼan la yakʼ ta naʼel, jaʼ te yak ta lajel bael te ants. Ay yantik Bibliaetik ya yal te versículo ini, te ants maba yakix ta yichʼel ikʼ.

¿Banti chiknaj tal te ma xlaj te chʼulelal?

 Te bin schʼuunejik bayal religionetik ta kʼajkʼal ini ma lokʼem tal ta Biblia; jaʼ talem ta stojol te antiguo griegoetik. Te Diccionario enciclopédico del Cristianismo, jich ya yal: «Te kʼopil chʼulelal talem ta filosofía yuʼun te antiguo griegoetik, ya yalik te sbakʼetal te ants winik (sōma) maba jun-nax ay sok te chʼulelal (psychḗ). Yan stukel te Biblia ya yal te maba cheb ay te ants winik, jun-nax ay».

 Te Dios ya skontrain spisil te bin ya yakʼ ta nopel te ants winik, jich bitʼil te malaj xlaj te chʼulelal, te ya skap sba sok te bin ya yakʼ ta nopel te Dios. Te Biblia jich ya yal: «Tsahtaya me abahic te manchuc ayuc machʼa ya sloʼloyex ta scuenta biluc nax cʼopil te mayuc scuentahil, te bintic ay ta nopel yuʼun ants-winiquetic» (Colosenses 2:8).