Bayal ants winiketik ya spasbey sbaik te jojkʼoyel ini ta skaj te ay machʼa laj yuʼunik tey-a sok ma jaʼuknax te ya slebeyik sujtibe, jaʼnix jich ya skʼan smukʼul yoʼtanik. Ay yantikxan ya snopik te Holocaustoe, jaʼ te bin kʼax chopol kʼot ta pasel sok ya yalik te bin yuʼun te ay jtul Dios te ya yakʼ permiso te ya xkʼot ta pasel ini.

 Lotil: Ya jta jmultik teme ya jojkʼoytik bin yuʼun te la yakʼ permiso te Dios te ya yichʼ pasel te Holocausto.

 Smelelil: Ay chaʼoxtul ants winiketik te ay schʼuunel yoʼtanik sjojkʼoybeyoj sbaik bin yuʼun te ya yakʼ kʼaxuk Dios te bin chopole. Jun ejemplo jaʼ te j-alwanej Habacuc te jich la sjojkʼoybey te Diose: «¿Bin yuʼun yac awaʼbon quil te bin chopol, te yac awaʼbon quil wocol?» (Habacuc 1:3). Te Diose maba la yut te j-alwanej ta swenta te la spas te jojkʼoyel ini, la yakʼ ta tsʼibayel ta Biblia yuʼun ya xtuun kuʼuntik ta jpisiltik.

 Lotil: Te Diose maʼyuk skʼoplal ta yoʼtan te ya xkʼax jwokoltike.

 Smelelil: Te Dios ya yilay te bin chopol sok te wokolil ya yakʼe (Proverbios 6:16-19). Te Biblia ya yal te ta skʼajkʼalel te Noé, te Diose «tal scʼuxul ta yoʼtan» kʼalal la yil te noj ta bin chopol te Balumilale (Génesis 6:5, 6). Kʼalal la yil te miltamba sok utsʼinel kʼax te ta Holocaustoe (Malaquías 3:6).

 Lotil: Te Holocausto jaʼ jun castigo yuʼun te Dios ta stojol te judioetike.

 Smelelil: Ta sbabial siglo te Dios maba la skom te romanoetik la slajinik te Jerusalén (Mateo 23:37–24:2). Pero ta patil yuʼun-abi maʼyuk stsaoj junuk pueblo te lek ya yil o te ya yakʼbey castigo. Ta sit te Diose «pajal skʼoplal te judioetic soc te jyanlumetique» (Romanos 10:12, Xchʼul Cʼop Dios ta Tzeltal yuʼun Oxchuc soc Tenejapa).

 Lotil: Te yuʼunuknix ay jtul Dios-a te spisil ya xjuʼ yuʼun te kʼuxotik ta yoʼtane la skombey skʼoplal te Holocausto te jichuke.

 Smelelil: Manchukme ma jaʼuk ya yakʼ jwokoltik te Diose ay baeltik te ya yakʼ kʼaxuk jtebuk tiempo (Santiago 1:13; 5:11).

 Te swentaile jaʼ pajal sok te bin yuʼun mato slajinoj te wokolil ta ora ini, jaʼ yuʼun te ya skʼan ya yakʼ ta ilel te ma meleluk te bin la yichʼ alel skʼoplal ta namey. Te Biblia ya yal ta jamal te jaʼ te Satanás, ma jaʼuk te Dios te machʼa swentainej te balumilal ini (Lucas 4:1, 2, 6; Juan 12:31). Ay cheb te bin ya yalbey skʼoplal te Biblia te ya xjuʼ ya skoltayotik yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik bin yuʼun te Dios ma la skombey skʼoplal te Holocaustoe.

1.   Te Dios la spas te ants winik yuʼun libre ay ta snopel te bin ya skʼan ya spase. Jaʼnix jich la yalbey te sbabial ants winik te Adán sok Eva te bin ya skʼan ta stojolike, maba la suj yuʼun ya xchʼuunbot te skʼope. Stukel la staik ta nopel te bin lek sok te bin ma lekuke, jaʼ yuʼun ta swenta te maba lek te bin la staik ta nopele ayin wokolil (Génesis 2:17; 3:6; Romanos 5:12). Te Declaración de Principios del Judaismo Conservador, jich ya yal: «Jaʼto tal-abi te ants winiketike staoj bayal swokolik ta skaj te bin ma lekuk staojik ta nopel spasele». jich bitʼil ya yal Jteb ma spisiluk te wokolil ta Balumilal jaʼ ta swenta te bitʼil maba lek stuuntesojik te libre ayik ta snopel te bin ya spasike, pero te Diose maba spojbeyejotik te jmajtantik te bitʼil libre ayotik ta stael ta nopel te bin ya jkʼan ya jpastike, yakʼoj tiempo yuʼun ya swentain sba ta stukelik te ants winiketike.

2.   Te Dios ya xjuʼ yuʼun sok ya skʼan ya schajpan te wokolil la yakʼ jilel te Holocausto. Yalojbey skʼoplal te ya xchaʼkuxajtestal bayal millón ta tul ants winiketik te lajemikixe tey ochem skʼoplalik-euk-a te machʼatik lajik yuʼun te Holocausto. Jaʼnix jich ya yal te maba ya xjulix ta yoʼtanik-a te swokolik-a kʼax te machʼa kuxul jil yuʼun te Holocausto (Isaías 65:17; Hechos 24:15). Te skʼuxul yoʼtan te Dios ta stojol te ants winiketike, yame yakʼ kʼotuk ta pasel te bin yalojbey skʼoplale (Juan 3:16).

 Bayal ants winiketik te kʼax swokolik ta swenta te Holocausto juʼ yuʼunik stabeyel swentail te skuxlejalik sok maba laj te schʼuunel yoʼtanik ta stojol te Diose. ¿Bin koltayotik? Jaʼ te kʼot ta yoʼtanik bin yuʼun te Dios maba slajinojbey skʼoplal te bin chopole sok te ya snaʼik te bin ya spas yuʼun ya slajin te wokolile.