Ya xjuʼ ya skoltayat, melel te Biblia jaʼ sKʼop te Diose sok jaʼ «ya smucʼubtesbe yoʼtan» te machʼatik ya smel yoʼtanike (2 Corintios 7:6). Manchukme ma jaʼuk jun libro yuʼun poxiletik, te Biblia bayal machʼatik skoltayoj te jaʼnix jich la snopik te ya smil sbaike. Te consejoetik te yichʼoje jaʼnixme jich ya xjuʼ ya skoltayat.

•  ¿Bin consejoetik ya yakʼbotik te Bibliae?

•  ¿Yabal xchiknaj skʼoplal ants winiketik ta Biblia te la yalik te ya skʼan ya xlajike?

•  ¿Bintik textoetik yuʼun Biblia ya xjuʼ ya skoltayat yuʼun ya alokʼes ta apensar te ya akʼan ya amil abae?

•  ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik teme ay jtul kamigotik ya yalbotik te ya skʼan ya xlajixe?

•  ¿Jaxan teme ay kʼan jmil jbaixe?

• ● Ala te bin yaʼiyel ya awaʼiy abae.

   Te bin ya yal te Bibliae: «Te machʼa jun yoʼtan sbahic, spisil ora ay scʼuxul yoʼtan, soc hich cʼohem te bin utʼil sbanquil ta yorahil wocol» (Proverbios 17:17).

   Te bin ya skʼan ya yal: Teme ay bin ya jnopilantik te ya yakʼ jmel koʼtantike, ya skʼan ya jkʼantik koltayel.

   Teme maʼyuk machʼa ya awalbey te bin yaʼiyel ya awaʼiy abae, jichniwan ya awaʼiy te ma xkujchix awuʼune. Pero teme ay machʼa ya awalbey te bin yaʼiyel ya awaʼiy abae, jich maba bayal ya amelix awoʼtan sok maba kʼax tulanukix ya awaʼiy te awokole.

   Pasa awil ini: Yoʼtiknix, kʼopojan sok jtul afamilia o awamigo te lek awiloj aba soke. a Jaʼnix jich, ya xjuʼ ya atsʼibay ta jun te bin yaʼiyel ya awaʼiy abae.

• ● Lea koltayel ta stojol te doctoretik.

   Te bin ya yal te Bibliae: «Te machʼatic lec ayic, ma xtuhun yuʼunic jpoxtaywanej, ha nax te machʼatic ayic ta chamel» (Mateo 9:12).

   Te bin ya skʼan ya yal: Te kʼalal ayotik ta chamel, ya skʼan ya xbootik ta doctor.

   Te machʼatik ya snopik te ya smil sbaik jaʼniwan yuʼun te ay chamel ta spensarike. Jich te bitʼil ma xkʼexawotik teme kichʼojtik jun chamel ta jbakʼetaltik, jaʼnix jich ma skʼan ya xkʼexawotik teme ay chamel ta jpensartik. Te chamel ini ayme spoxil.

   Pasa awil ini: Lea koltayel ta oranax ta stojol jtul doctor te jaʼ yaʼtelinej spoxtayel te chamel awichʼoje.

• ● Naʼame te bayal akʼoplal ta yoʼtan te Diose.

   Te bin ya yal te Bibliae: «¿Ma bal yacuc yichʼ chonel hoʼcoht tut haʼmal mutetic ta chaʼsehp cuarto taqʼuin? Pero ni jcohtuc chʼayem ta oʼtanil yuʼun te Diose. [...] Ha yuʼun ma me xiwex, cʼax hich acʼoblalic a te bin utʼil bayel haʼmal mutetic» (Lucas 12:6, 7).

   Te bin ya skʼan ya yal: Kʼax mukʼ akʼoplal ta sit te Diose.

   Repenta atukel ya awaʼiy aba, pero mame atukeluk ayat. Te Dios ya snaʼ te bin yak ta kʼaxel ta atojole. Manchukme maba ya akʼan ya xkuxinatix, te Dios ya smel yoʼtan ta atojol. Te Salmo 51:17 ya yal te Dios maba ya spʼaj «te machʼa pichʼil yoʼtan soc te ya smel yoʼtan». Jamal chikan ta ilel te kʼuxat ta yoʼtan te Diose sok te ya skʼan te ya xkuxinate.

   Pasa awil ini: Kʼopona ta Biblia te bin ya yakʼ ta ilel te kʼuxat ta yoʼtan te Diose. Jich bitʼil ta capítulo 24 yuʼun te libro Acerquémonos a Jehová yame ata cheʼoxebuk ejemplo.

• ● Kʼopona te Diose.

   Te bin ya yal te Bibliae: «Aʼbeya ta stojol spisil te bintic yac amel awoʼtanic yuʼun, como ayex ta canantayel yuʼun» (1 Pedro 5:7).

   Te bin ya skʼan ya yal: Te Dios ya skʼan te yakuk acholbey yaʼiy spisil te bin ya amel awoʼtan yuʼun sok te bin yaʼiyel ya awaʼiy abae.

   Te Dios ya xjuʼ ya yakʼbat slamalil kʼinal awaʼiy sok te ya apasxan tulan (Filipenses 4:6, 7, 13). Jichme ya skoltay te Dios te machʼa ya xnoptsaj ta stojole (Salmo 55:22).

   Pasa awil ini: Kʼopona te Dios ta ora ini. Tuuntesbeya te sbiil te jaʼ Jehová sok albeya te bin yaʼiyel kʼinal ya awaʼiye (Salmo 83:18). Kʼanbeya te yakuk skoltayat ta spaselxan tulan.

• ● Nopilana ta awoʼtan te utsilaletik te ya yal te Biblia te ya kiltik ta pajel chaʼbej.

   Te bin ya yal te Bibliae: «Te smucʼul-oʼtanil ini ha ancla cʼohem [...] stalel ay soc ma syucʼ sba» (Hebreos 6:19).

   Te bin ya skʼan ya yal: Te mel-oʼtan ya awaʼiye ya xjuʼ te bayal ya syukʼilanat kʼoem, jich te bin-utʼil jun barco te ay ta yolil mar te ya xyukʼilanot yuʼun te tulan yikʼal jaʼal. Pero te mukʼul oʼtanil ya yakʼ te Bibliae pajal sok te ancla te ya skoltay te barco yuʼun maba ya stijulan sba.

   Te utsilaletik yakotik ta smaliyel maba lotiluk, te Dios yaloj ta jamal te ya slajin spisil te bin ya yakʼ jwokoltik (Apocalipsis 21:4).

   Pasa awil ini: Nopbeyaxan skʼoplal te mukʼul oʼtanil te ya yakʼ te Biblia ta lección 2 yuʼun te folleto ¡Mulana te akuxlejal ta sbajtelkʼinal! Nopa te bin ya yal te Biblia.

• ● Pasa te bin ya amulane.

   Te bin ya yal te Bibliae: «Ha lequil pox te tseʼel-oʼtanil» (Proverbios 17:22).

   Te bin ya skʼan ya yal: Te kʼalal ya jpastik te bin ya jmulantike, lek ya kaʼiy jbatik yuʼun.

   Pasa awil ini: Pasa te bin ya amulan spasele. Jich bitʼil te ya awaʼiy música te lek ya awaʼiy aba yuʼun, kʼopona jun libro te ya yakʼbat smukʼul awoʼtan o lea junuk te bin lek ya akʼases kʼajkʼal-ae. Jaʼnixme jich, tseʼel awoʼtan teme ya akoltay te yantik manchukme maba kʼax bayaluk te bin ya apase (Hechos 20:35).

• ● Pasa ejercicio.

   Te bin ya yal te Bibliae: «Ay stuc te slecubtesel baqʼuet» (1 Timoteo 4:8).

   Te bin ya skʼan ya yal: Yame skoltayat teme ya apas ejercicio, ya xwayat ta lek sok lek te bintik ya aweʼe.

   Pasa awil ini: Lokʼan ta animal, manchukme jaʼnax 15 minuto.

• ● Julukme ta awoʼtan te ya xkʼax te mel-oʼtan o te bin yaʼiyel ya awaʼiy abae.

   Te bin ya yal te Bibliae: «Ma xanaʼic bin ya xcʼoht ta pasel pajel» (Santiago 4:14).

   Te bin ya skʼan ya yal: Te wokoliletik te kʼux ya kaʼiytik ta ora ini te yaniwan jkuytik te maʼyuk bin-ora ya xchajpaj, kʼunkʼunme ya xkʼax bael.

   Manchukme kʼax tulan yilel te wokolil te yakat ta sitintayele, yame xlaj skʼoplal. Mame xchebaj awoʼtan (2 Corintios 4:8). Te wokoliletik te ay awuʼun ta ora ini ay schajpajibal stukel, yan teme ya amil abae maʼyukix schajpajibal.

   Pasa awil ini: Kʼopona ejemploetik ta Biblia yuʼun ants winiketik te bayal la smel yoʼtanik te la skʼan lajik yuʼune. Ilawil bin-utʼil jelon ta jkʼaxel te skuxlejalike. Kiltik cheʼoxeb ejemploetik.

 Yak. Te Biblia ya yalbey skʼoplal chaʼoxtul ants winiketik te la yalik te ya skʼan ya xlajike. Pero maba ilin yuʼun te Diose, te bin la spase jaʼ te la yakʼtiklanbey koltayel. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya spas ta atojol.

Te Elías

•  ● ¿Machʼa-a te Elías? Manchukme jaʼ jtul j-alwanej te maba ya xiw-ae, aynix la smel yoʼtan. Te Santiago 5:17 ya yal te «pajal chʼichʼ-baqʼuetotic soque» (Xchʼul Cʼop Dios ta Tzeltal yuʼun Oxchuc soc Tenejapa, TZOXCH).

•  ● ¿Bin yuʼun la yal te ya skʼan ya xlaje? Ta jun buelta, te Elías stukel la yaʼiy sba, xiw yoʼtan sok la snop te ma xtuunixe. Jich yuʼun la yalbey te Jehová: «¡Ticʼuquix a, Jehová! Lajimbon te jcuxlejal» (1 Reyes 19:4).

•  ● ¿Bin koltayot yuʼun? Te Elías la sjambey yoʼtan te Jehová sok la yalbey te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbae. ¿Bin-utʼil akʼbot smukʼul yoʼtan yuʼun te Jehová? Akʼbot yil te ya smel yoʼtan ta stojol sok akʼbot yil te yuʼele. La yalbey te mukʼ skʼoplal ta yoʼtan sok la yakʼbey jtul jkoltaywanej yuʼun.

•  ▸ Kʼopona te bin kʼax ta skuxlejal te Elías: 1 Reyes 19:2-18.

Te Job

•  ● ¿Machʼa-a te Job? Jaʼ jtul jkʼulej winik te mukʼ sfamilia sok te abatin ta stojol te smelelil Diose.

•  ● ¿Bin yuʼun la yal te ya skʼan ya xlaje? Ta jun-nax kʼajkʼal jelon ta jkʼaxel te skuxlejal te Jobe. La yichʼ elkʼanbeyel spisil te bintik ay yuʼune, lajik spisil te yal snichʼnabe sok tsakot ta tulan chamel. Ma jaʼuknax-abi, jaʼnix jich la yichʼ albeyel te jaʼ smul spisil te bin yak ta kʼaxel ta stojole. Te Job jich la yaʼiy te ma xkujchix yuʼune, jaʼ yuʼun jich la yal: «Ma jcʼanix te cuxulone» (Job 7:16, TZOXCH).

•  ● ¿Bin koltayot yuʼun? Te Job la skʼopon te Jehová soknix yantik ants winiketik (Job 10:1-3). Jaʼnix jich akʼbot smukʼul yoʼtan yuʼun te yamigo, Elihú, te jaʼ koltayot ta snaʼel te ma jaʼuk smul te bin yak ta kʼaxel ta stojole. Pero te bin mukʼxan skʼoplal la spas te Job jaʼ te la schʼuun te tojobtesel sok te koltayel te akʼbot yuʼun te Diose.

•  ▸ Kʼopona te bin kʼax ta skuxlejal te Job: Job 1:1-3, 13-22; 2:7; 3:1-13; 36:1-7; 38:1-3; 42:1, 2, 10-13.

Te Moisés

•  ● ¿Machʼa-a te Moisés? Jaʼ jwolwanej yuʼun-a te antiguo lum Israel sok jaʼ jtul j-alwanej yuʼun Dios te jun yoʼtane.

•  ● ¿Bin yuʼun la yal te ya skʼan ya xlaje? Te Moisés bayal yaʼtel-a sok bayal bin ma lek ya yichʼ albeyel-a, jaʼ yuʼun kʼax lujben la yaʼiy sba. Sok jich la yalbey te Diose: «Awocoluc milawon» (Números 11:11, 15).

•  ● ¿Bin koltayot yuʼun? Te Moisés la yalbey te Dios te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbae. Te Dios la stsa winiketik yuʼun ya skoltayik te Moisés swenta ma bayal ya xlujbix-a.

•  ▸ Kʼopona te bin kʼax ta skuxlejal te Moisés: Números 11:4-6, 10-17.