Bayal traduccionetik yuʼun te Biblia ta namey jich bitʼil te Scío de San Miguel sok te Reina-Valera (yuʼun te 1909), ya stuuntes te kʼopil infierno ta cheʼoxeb versiculoetik (Salmo 16:10, [15:10, Scío de San Miguel]; Hechos 2:27 a). Bayal ants winiketik ya skuyik te infierno, jaʼ jun lugar te banti ya xbajtik ta kʼajkʼel ta sbajtelkʼinal, jich bitʼil chikan ta ilel ta lokʼomba ta sjajchibal te artículo ini. Pero, ¿yuʼun-nixbal jich ya yakʼ ta nopel-a te Bibliae?

Ta artículo ini ya kilbeytik skʼoplal:

•  Te infierno, ¿jaʼbal jun lugar te banti ya xkʼax swokolik ta sbajtel kʼinal te ants winiketik?

•  ¿Bin ya skʼan ya yal te lokʼombakʼop ta swenta te jkʼulej winik sok te Lázaro?

•  ¿Yabal xbootik ta infierno teme namal ayotik ta stojol te Diose?

•  ¿Aybal machʼa lokʼem talel ta infierno?

•  Textoetik ta Biblia te ya yalbey skʼoplal te infierno o te mukenal

•  Kʼopiletik te lokʼem tal ta Biblia

•  Te banti lokʼ tal skʼoplal te kʼajkʼel ta infierno

 Maʼuk. Ay Bibliaetik te nameyikixe, ya stuuntesik te kʼopil «infierno» yuʼun jaʼ ya yalbeyik skʼoplal te Seol ta kʼopil hebreo sok Hades ta kʼopil griego Te kʼopiletik ini, jaʼ ya skʼan ya yal te mukenale. Te Biblia ya yal te machʼatik ayik ta mukenal maba kuxulikix sok maʼyukix bin kʼux ya yaʼiyik.

•   Te machʼatik lajemikix maʼyukix bin ya snaʼik sok maʼyukix bin kʼux ya yaʼiyik. «Como ta stsobojibal machʼatic chamenic, te banti ya xbahat, mayuc aʼtel, mayuc bin ay ta chahpanel, mayuc bin ay ta naʼel soc mayuc pʼijil-oʼtanil tey a» (Eclesiastés 9:10). Ta infierno ma xkʼax jwokoltik, melel te Biblia jich ya yal: «Acʼa sta qʼuexlal te machʼatic chopolic, soc umaʼubuc ta muquenal [o infierno]» (Salmo 31:17, [31:18, La Biblia del Oso]; 115:17).

•   Te Dios la yal te castigo ya yakʼ ta skaj te mulil jaʼ te lajele, ma jaʼuk te kʼajkʼel ta infierno. Te Dios la yalbey te Adán te castigo ya yichʼ ta skaj te la skʼaxuntay kʼop, jaʼ te lajele (Génesis 2:17). Maʼyuk bin-ora la yal te ya xbajt ta kʼajkʼel ta infierno ta sbajtelkʼinal. Te kʼalal la skʼaxuntay mantal te Adán, albot yuʼun Dios te bin castigo ya yichʼ akʼbeyel, jich albot: «Ta tsʼubil lum pasbilat, ta tsʼubil lum ya suhtat» (Génesis 3:19). Jich laj te Adán. Te yuʼunuk bajt ta infiernoe, albotniwan yuʼun Dios te jichuke. Kʼalalto ta ora ini ma jelonem te castigoe. Te kʼalal lajemix-a te Adán, te Dios la yakʼ ta tsʼibayel te kʼopiletik ini: «Te stojol te mulil, jaʼ te lajele» (Romanos 6:23). Melel te machʼa ya xlaje «colemix ta libre yuʼun te mulile» (Romanos 6:7).

•   Snopel te ay kʼajkʼel ta infierno kʼax ilobtik sba ya yil te Dios (Jeremías 32:35). Te bin ya yalik ta swenta te infierno ma jichuk te bin ya yal te Bibliae, melel ya yal te «jcʼuxultaywanej stuquel te Diose» (1 Juan 4:8). Jaʼ ya skʼan te yakuk kichʼtik ta mukʼ sok skʼuxul koʼtantik, ma jaʼuk yuʼun te ya jxiʼtik te ya kichʼtik chikʼel ta infierno (Mateo 22:36-38).

•   Ay ants winiketik te bajtik ta infierno manchukme lek yoʼtanik. Te Bibliaetik te ya stuuntesik te kʼopil infierno, jaʼnix jich ya yalik te ay winiketik te toj yoʼtanik te bajtik ta infierno, jich bitʼil te Jacob sok te Job (Génesis 37:35; Job 14:13). Jaʼnix jich ya yichʼ alel te Jesús ayin ta infierno te kʼalal laj jaʼto te kʼalal chaʼkuxaj (Hechos 2:31, 32). Jaʼ yuʼun, te kʼalal ya yalbeyik skʼoplal te infierno te Bibliaetik ini, jaʼ ya yalbeyik skʼoplal te Mukenal. b

 Te lokʼombakʼop ini te la yal te Jesús ya xjuʼ ya jtatik ta Lucas 16:19-31. Spisil ini jaʼnax jun lokʼombakʼop, pero ay bin ya yakʼ jnoptik. Jaʼ yuʼun te lokʼombakʼop yuʼun te jkʼulej winik sok te Lázaro ma yuʼunuk kʼot ta pasel (Mateo 13:34). Teme ya akʼan ya anaʼbeyxan skʼoplal, ilawil te artículo «¿Machʼanix skʼoplal-a te jkʼulej winik sok te Lazaroe?».

 Maʼuk. Melel te Biblia maba ya yal te ya xwoklajik te machʼatik namal ayik ta stojol te Diose sok jamal ya yal te maʼyuk bin ya snaʼix te machʼatik lajemikixe (Salmo 146:3, 4; Eclesiastés 9:5).

 Ay. Te Biblia ya yalbey skʼoplal baluneb ta tul ants winiketik te ajik sok bajtik ta mukenal (o ta «infierno» jich bitʼil ya yal chaʼoxchajp Bibliaetik). Pero ta patil chaʼkuxajik. c Te yuʼunuknix ay-a te kʼajkʼel ta infierno, laniwan scholik te jichuke. Pero maʼyuk bin la yalik, melel jich bitʼil ya yal te Biblia, maʼyukix bin ya snaʼik sok jich kʼoem te wayalike (Juan 11:11-14; 1 Corintios 15:3-6).