Ayix tal bayal jaʼbil te maba lek skʼoplalik te stestigotak te Jehová ta swenta te ma skʼan ya yichʼik te chʼichʼe. Te bin yuʼun maba ya yichʼik te chʼichʼe, jaʼ ta swenta te ya yal te Biblia te ma xjuʼ ta tuuntesel te chʼichʼe (Hechos 15:29). Ta swenta-abi, maba lek ya yaʼiyik te doktoretike, melel ya skuyik teme maba ya yichʼ chʼichʼ te machʼa ya yichʼ operasione yalaj xjuʼ sta swokol yuʼun.

Jaʼukmeto bayalix ta tul te machʼatik ya snaʼik spasel operasionetik te lek skʼoplal yuʼunik te bitʼil maba ya stuuntesik chʼichʼ te kʼalal ya spasik te operasione.

Te revista Stanford Medicine Magazine yuʼun 2013, te jaʼ la slokʼes te Escuela de Medicina de la Universidad de Stanford (Estados Unidos) te revista-abi, ay bin mukʼ skʼoplal la yal ta swenta te chʼichʼe. Ay jun artikulo te jich sbiilineje «Against the Flow—What’s Behind the Decline in Blood Transfusions» (Te bitʼil maba pajal te snopjibal yuʼunik te doktoretik ta swenta te maba ya yichʼ tuuntesel te chʼichʼe). Te Sarah C. P. Williams te jaʼ te machʼa la spas te artikulo-abi, jich la yal: «Te slajunebal tal jaʼbile, yichʼoj ilel te bayal hospitaletik ta swolol Balumilal te jteb ma spisiluk-ora ya yichʼ akʼbeyel bayal chʼichʼ te machʼa ya yichʼ operasione manchukme ay ma puersaukix-a, jaʼ-abi ay kʼoem ta pasel te kʼalal yakik ta yichʼel operasion te jchamele o te kʼalal lokʼemix tal-ae».

Te Sarah C. P. Williams te machʼa la spas te artikulo-abi la yalbey skʼoplal te doktora Patricia Ford te machʼa la sjach sok te jaʼ direktora yuʼun te Centro de Medicina y Cirugía sin Sangre del Hospital de Pensilvania (Estados Unidos). Jich la yal te doktorae: «Ta swenta te bitʼil ya yalik te ya xlaj te jchamel teme maʼyuk lek schʼichʼele, te bitʼil jaʼlaj ya xkoltaywan te chʼichʼe, jaʼ jich schʼuunejik te doktoretik-abi. [...] Manchukme aynix jich ya xkʼot ta pasel-abi, jaʼnax yuʼun te maba spisil ya xtuun yuʼunik te jchameletike». a

Te doktora Ford te ay ya spoxtay setecientos ta tul testigoetik yuʼun Jehová ta jujun jaʼbil, jich la yal-euk: «Jteb ma spisiluk te doktoretik te kʼopojon sok ta sjajchibale, jich snopojik te yalaj xlajik te jchameletik teme maba ya yichʼik akʼbeyel chʼichʼe. Jaʼnix jich jchʼuunej ta sjajchibal-euk. Jaʼukmeto te kʼalal ya yichʼ leel yantik te bin-utʼil ta pasel te operasione la kil te lek ya xlokʼik-a te jchameletike».

Ta agosto yuʼun 2012 te revista Archives of Internal Medicine la yalbey skʼoplal ta swenta te bintik kʼoem ta pasel ta jun hospital te aʼtejem veintiocho jaʼbil ta spasel operasionetik ta swenta oʼtanil. Te machʼatik la yichʼik te chʼichʼe maba lekubik ta oranax yan stukel te stestigotak te Jehová te maba la skʼan la yichʼik te chʼichʼe oranax lekubik. Jaʼnix jich maʼyuk la sta swokolik te kʼalal ayik ta hospital-ae. Maʼyuk bayal machʼatik lajik-a te kʼalal la yichʼik pasbeyel te operasione, veinte jaʼbil ta patil pajalikix sok-a te machʼatik la yichʼik te chʼichʼe.

Jun artikulo te la yichʼ pukel ta The Wall Street Journal, te 8 yuʼun abril ta 2013, jich al yal: «Te kʼalal te jchameletik maba ya skʼan ya yichʼik chʼichʼ ta operasion ta swenta te schʼuunel yoʼtanike, lek lokʼemik te operasion yichʼojike. Jaʼukmeto bayalix hospitaletik te ya spasik operasion te maba ya tuuntesikix te chʼichʼe. [...] Te doktoretik te jich ya spasikix-abi, ya yalik te maba ya xlaj bayal takʼin ta swenta te bintik ya yichʼ manele, ta swenta te ya yichʼ kʼejel te chʼichʼe, te bintik ya yichʼ pasbeyel, te bitʼil ya yichʼ ilele sok te kʼalal ya yichʼ akʼel te chʼichʼe, jaʼnix jich maba ya staik yan chamel ta swenta te ya yichʼik te chʼichʼe, soknix maba ya sta bayal swokolik te ya xjilik bayal tiempo ta hospital yuʼune».

Jich yuʼun maba chajpnax ya kaʼiytik yuʼun-a te bin la yal te Joaquín Casanova direktor quirúrgico del Hospital de Manises (Valencia, España), te jich yalbeltonaxe: «Te bitʼil ya yichʼ pasel te operasion-abi chiknajem ta ilel te yuʼun-nix jaʼ lek-ae. Jaʼnix jich te jchamele, ya xlekub ta oranax ta swenta te bintik ya stuuntesik te doktoretik te maba bayal ya x-ejchʼenteswan te ya yakʼ xkol ta oranax te ejchʼene soknix maba ya xjalajik ta hospital yuʼun, jaʼnix jich maba ya staik bayal swokolik te kʼalal ayikto ta hospital ta swenta te bitʼil maba la yichʼik te chʼichʼe». Jaʼnix jich te Robert Lorenz te jaʼ direktor yuʼun te Clínica de Cleveland (Estados Unidos), jich la yal: «Te kʼalal ya kakʼbeytik yichʼ chʼichʼ te jchameletike jich ya kaʼiytik te yakotik ta skoltayele [...]. Jaʼukmeto ta swenta te bintik yichʼojix ilele ya yakʼ ta ilel te ya x-utsʼinotik ta patil yuʼune».