«Yakix ta jelonel te bitʼil ay te kʼinale. Jich yilel te maʼyuk machʼa ya xjuʼ ya xkuxinix liʼ ta Balumilal» (The Guardian).

 Te Balumilal yak ta wokol pero jaʼnix te ants winiketik te jich ya spasike. Bayal cientificoetik ya yalik ta swenta te bin ya spas te ants winiketik te Balumilal bayal yak ta kʼixnajel. Ta swenta ini bayal yak ta jelonel te kʼinale sok yak ta yakʼel bayal wokolil. Kiltik cheʼoxebuk:

•   Ta kʼajkʼal ini ya spasxan tulan kʼajkʼal, takʼin kʼinal, tulan yikʼal jaʼal, ta swenta ini ay nojel ta jaʼ sok yak ta kʼajkʼel bayal te teʼetike.

•   Te hielo ta Ártico sok te glaciares yak ta tupʼel.

•   Yak ta toyel te stoyolil te mar.

 Ta swolol Balumilal yak ta jelonel te kʼinale. Te periódico New York Times jich la yal ta swenta te 193 nacionetik: «Te Balumilal yak ta yalel jun SOS» te jaʼ señail te ya skʼan koltayel. Te bitʼil yak ta jelonel te kʼinale bayal wokolil yuʼun sok bayal machʼatik yak ta lajel yuʼun, te Organización Mundial de la Salud ya yal «te jaʼ te bin ya xjuʼ ya yutsʼinbey bayal skuxlejal te ants winiketike».

 Manchukme jich-abi, ta pajel chaʼbej ay bin lek ya xjuʼ ya jmaliytik. Te Biblia yalojbeyix skʼoplal-a te bin yak ta kʼoel ta pasel ta kʼajkʼal ini. Jaʼnix jich ya yalbotik bin ya xbajt spas te Dios yuʼun ya skanantayotik ta pajel chaʼbej.

 Jaʼ. Te bitʼil bayal yak ta kʼixnajel te Balumilale yakʼoj te ya xjelon te kʼinale, jich yaloj te Biblia te ya xkʼot ta pasel ta kʼajkʼal ini.

 Albilkʼop: «Ta slajibal cʼahcʼal bahel ya xtal yorahil wocol. Ay machʼatic te ha nix cʼux ya yaʼiy sbahic, xbiqʼuet ta yoʼtanic taqʼuin, [...] chopolic, mayuc perdón ta yoʼtanic, [...] jʼacʼawetic ta cʼabal, ma snaʼic stsahtayel sbahic» (2 Timoteo 3:1-4).

 Te Biblia yalojix-a te bin yilel stalel ya yakʼ ta ilel te ants winiketik, te taleliletik-abi yakʼoj te ya xjelon te kʼinale. Te ajwaliletik sok te empresaetik jaʼ mukʼ skʼoplal ta yoʼtanik te takʼin ma jaʼuk te ants winiketik, maba ya smel yoʼtanik yuʼun te bin yilel ya xkʼot skuxlejal te patil alnichʼanetik. Te kʼalal jun ya x-aʼtejik ma pajal te bin ya snopik ta swenta te bin ya xjuʼ ya spasik yuʼun ma xkʼixnaj bayal te Balumilal.

 Ta swenta te bin ya yal te albilkʼop ini, ma skʼan ya jmaliytik te ya sjel stalel te ants winiketik sok te ya x-och skanantay te Balumilale. Te Biblia ya yal, te machʼatik chopol yaʼtelik yanyanik ta bolobel stukelik (2 Timoteo 3:13).

 Te Biblia ya yal te bitʼil te Jehová a te Jpaswanej kuʼuntik, ay skʼoplal ta yoʼtan te Balumilal sok te machʼatik kuxajtik tey-a. Kiltik oxebnax versiculoetik ta Biblia te banti ya yakʼ ta ilel te ya xbajt slekubtes te Balumilal te Diose.

1.  1. Te Dios «ma tojoluc la spas, [te Balumilal] ha la spas scuenta yuʼun ay machʼatic ya xnahinic tey a» (Isaías 45:18).

    Te Dios ya skʼotes ta pasel te bin jamal yaloj ta swenta te Balumilale (Isaías 55:11). Maba ya yakʼ te ay machʼa ya slajine sok te maʼyuk machʼa ya xjuʼ ya xnainix tey-ae.

2.  2. «Te machʼatic manso yoʼtanic ya me yichʼic hilel te qʼuinal soc ya me smulanic bayel lamal qʼuinal. […] Te machʼatic toj yoʼtanic ya me yichʼic hilel te qʼuinale, sbahtel qʼuinal ya xnahinic tey a» (Salmo 37:11, 29).

    Te Dios jamal yaloj te ya xkuxinik ta sbajtel kʼinal liʼ ta Balumilal te ants winiketik sok ya smulanik lamalkʼinal.

3.  3. «Te machʼatic chopolic ya me yichʼic loqʼuesel ta qʼuinal» (Proverbios 2:22).

    Te Dios jamal ya yal te ya xbajt slajin te machʼatik ya spasik te bintik chopol, jich bitʼil te machʼatik yakalik sjinel te Balumilale.

 ¿Bin-utʼil ya xbajt skʼotes ta pasel te Dios te bintik jamal yaloj ta swenta te Balumilale? Swenta ya skʼotes ta pasel ya xbajt stuuntes jun ajwalil te ya swentain swolol te Balumilal te jich naʼbil sba bitʼil Wentainel yuʼun Dios (Mateo 6:10). Te Ajwalil ini ya xwentainwan kʼalalto ta chʼulchan. Maba ya schap skʼop sok te ajwaliletik ta swenta slekubtesel te bintik yak ta jinel ta Balumilal, melel jaʼnax Ajwalil ya xjil stukel (Daniel 2:44).

 ¡Kʼax tʼujbil te bin ya xkʼot ta pasel ta stojol te ants winiketik sok te lumkʼinal! (Salmo 96:10-13). Ilawil te bin ya spas te Jehová ta swenta te Wentainel yuʼun.

•   Ya xlekub te lumkʼinal

   Te bin ya yal te Biblia: «Ay yutsil qʼuinal ya yaʼiyic te jochol taquin qʼuinal soc te taquin lum; tseʼel yoʼtan te jochol taquin qʼuinal, hich ya xnichin te bin utʼil te tsajal nichime» (Isaías 35:1).

   Te bin ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej: Te Jehová ya slekubtes te Balumilal te sjinoj te ants winiketik.

•   Ya slamantes te kʼinal

   Te bin ya yal te Biblia: Te Jehová «la scʼatpʼun ta cʼunil icʼ te tulan iqʼue, hich lahmaj yip te mar» (Salmo 107:29).

   Te bin ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej: Te Jehová ay yuʼel yuʼun ya slamantes te bintik ya xjinawan ta Balumilal. Te ants winiketik maba ya xkʼaxik swokolik yuʼun te ya xjelon te kʼinale.

•   Ya snojptesotik ta skanantayel te Balumilal

   Te bin ya yal te Biblia: «Ya caʼbat anaʼ soc ya caʼbat awil te be te banti ya scʼan ya xbehenat» (Salmo 32:8).

   Te bin ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej: Te Jehová jaʼ la yakʼbey te Balumilal te ants winiketik yuʼun ya skanantayik (Génesis 1:28; 2:15). Jaʼnixme ya snojptesotik te bin-utʼil ta pasel te aʼtelil-abi, ya jnoptik skanantayel ta lek te bintik spastiklanoj jich jun pajal ya xkuxinotik sok.