1. ¿Bintik schʼuunejik ta swenta te magia, akʼchamel sok te pik-kʼabale?

Te libro African Traditional Religion (La Religión Tradicional Africana), jich ya yal: «Ta África ma puersauk ya sjojkʼoyik teme ay o maʼyuk te brujaetike, melel ya yalik te aynanix-ae sok bayal skʼoplal ta yoʼtanik». Chikan teme toyem te snop junik, ma snaʼik skʼoponel jun, te jwolwanejetik yuʼun religión ta islam o yantik jchʼuunjeletik, jaʼnix jich ya schʼuunik ta swenta te magia, akʼchamel sok te pik-kʼabale.

2. Ta swenta te bin schʼuunejike, ¿banti ya sta te yuʼelik ta spasel te magiae?

² Ta África ya yalik te ay laj banti ya xtal te yipik o te yuʼel te maba chikanuk ta ilele sok ya yalik te jaʼlaj te Dios te jich ya spase. Jaʼnix jich ya yalik te yalaj stuuntesik te espirituetik sok te antiguo smeʼ statik sok te ay ants winiketik te ya snaʼik stuuntesel ta spasel te bin lek (magia blanca) o ta swenta te bin chopol (magia negra).

3. ¿Bin-a te magia negra sok bin-utʼil ya x-utsʼinwan?

³ Te magia negra o te akʼchamel, ya spasik ta swenta te skontraike sok ya stuuntesik sotsʼetik, mutetik, usetik sok yantikxan chambalametik ta yutsʼinel te skontraike. Bayal ants winiketik ya yalik te magia negra yalaj yakʼ jach kʼop, te ma sta yuntikilik, chameletik soknix ya yakʼ xlajik.

4. ¿Bin ya schʼuunik ta stojol te brujaetik sok bin yalojik te machʼatik jich spasojike?

⁴ Te pik-kʼabal snitoj sba sok te magia negra. Ya yichʼ alel te brujaetik ya yijkitay te sbakʼetalik sok ya xwilik bael swenta ya sta sba sok yantik brujaetik o yuʼun ya xbajtik ta milaw. Te bin ya yal chaʼoxtul ants winiketik te ya spasik-a te pik-kʼabale, ya yalik te yalaj yijkitayik sbakʼetalik ta wayibal te brujaetike. Ay jun revista africana te ya yalbey skʼoplal te bin la yal chaʼoxtul chʼiel antsetik te brujaetik-ae, jich ya yalik: «Ay jmiloj 150 ta tul ants winiketik ta accidente yuʼun carro», «Ay jlajinojbeyoj skuxlejal joʼtul alaletik te la jnukʼbey spisil te schʼichʼele» sok «Ay jmiloj oxtul jlekol ta swenta te la yijkitayonik jilele».

5. ¿Bin-a te magia blanca sok bin-utʼil ta pasel?

⁵ Te magia blanca jaʼ te bin ya spasik yuʼunlaj ya skanatayotik ta swenta te bintik chopole. Te machʼatik ya spasike ya yichʼ yual skʼabik o schʼokowik te snitojbey sba skʼoplal sok te magiae. Ya yuchʼik chajpanbil poxetik sok ya sbalbey sba ta sbakʼetalik te poxetik-abi. Jaʼnix jich ay bintik ya snakʼ ta snaik o ya smukik ta lum te ya yalik te aylaj yuʼelik ta kanantaywanej sok ya yuanik te textoetik yuʼun Corán o te lokʼemik ta Biblia.

6. ¿Bin spasoj ta namey te Satanás sok te pukujetik yuʼune, sok bin-utʼil ya skʼan kiltik te yuʼelike?

⁶ Te ants winiketik jaʼ mero skontraik te Satanás sok te pukujetik yuʼune. Melel ya xjuʼ x-utsinbotik spensarik sok skuxlejalik yuʼun, ta namey och ta stojol ants winiketik, chambalametik sok uʼuntayotik yuʼun (Mateo 12:43-45). Maba ya kaltik te maʼyuk yuʼelike, pero maba ya skʼan te jaʼ ya xbajt ta koʼtantik snopilanele.

7. ¿Bin ya skʼan ya yakʼ jchʼuuntik te Satanás sok bin-utʼil ya yichʼ pajaltaybeyel skʼoplal?

⁷ Te Satanás mero ay spʼijil yuʼun loʼloywanej. Ya yakʼbey schʼuun te ants winiketik te kʼax mero mukʼ te yuʼele. Jteb ma pajal skʼoplal sok te bin kʼot ta pasel ta swenta te kʼop jajch yuʼunik ta nación yuʼun África, te soldadoetik la stuuntesik mukʼul bocinaetik yuʼun ya xiwtesik-a te skontratakike. Te kʼalal jtebxanix ya skʼan yochintay-a te skontratakike, ya stoybeyik svolumenil te mukʼul bocinaetik te banti grabado ayix skʼop te mukʼul tujkʼetik yuʼun jich ya skuy te skontratakik te yakik ta ochintayel yuʼun te mukʼul tujkʼetike. Te Satanás ya skʼan te yakuk snop te ants winiketik te maʼyuk slajibal te yuʼele, te bin ya skʼane, jaʼ te ya xiwtes te ants winiketik yuʼun ya spasbot te skʼanojel yoʼtane, te manchuk jaʼuk yakuk spasbeyik skʼanojel yoʼtan te Jehovae. Kiltik oxchajp lotiletik te ya skʼan ya yakʼ jchʼuuntik te Satanase.

8. ¿Bin lotiletik ya yakʼ ta chʼuunel te Satanás?

⁸ Jun lotil te ya yakʼ ta chʼuunel te Satanás jaʼ te malaj jichuknax ya xchiknaj te bintik chopol ya xkʼot ta pasele, teme maʼyuk machʼa ya yakʼ te wokolile, jaʼlaj ta swenta te ay machʼa ya yakʼ te wokolil te maba chikan ta ilel sok te ay yuʼele. Jich bitʼil ayniwan chʼin kerem te ya xlaj ta malaria. Te smamae snaʼoj ta lek te chamel ini ya yichʼ tael ta swenta te xenene. Pero jaʼnix jich yaniwan snop te ay machʼa la stuuntes te j-akʼchamel yuʼun jich ya xtiʼot ta xenen-a te chʼin kereme.

9. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te Biblia te ma jaʼuk te Satanás ya yakʼ spisil te wokoliletike?

⁹ Manchukme te Satanás ya xjuʼ yuʼun yakʼel cheʼoxeb wokoliletik, ma stojiluk te ya kaltik te ay yuʼel ta yakʼel spisil te wokoliletike. Te Biblia jich ya yal: «Te tsalaw ma haʼuc yuʼun te machʼa ya xhuʼ yuʼun ahnimal, o te tsalaw te guerra ma haʼuc yuʼun te machʼatic ay yipic, te weʼelil ma haʼuc yuʼun te machʼatic pʼij yoʼtanic, o te cʼulejalil ma haʼuc yuʼun te machʼatic ay snopojibal yuʼunic, o te lec ta oʼtanil te machʼatic pʼijubenic; como ya sta yorahil soc ay bintic ya xcʼoht ta stojol spisilic» (Eclesiastés 9:11). Jtul te machʼa ya yaʼiy animal jaʼniwan oranax ya x-animaj-a te bitʼil te yantike, pero maniwan xjuʼ yuʼun te tsalawe. Melel ayniwan bin-oranax ya xkʼot ta pasel te ma maliybiluke, jich bin-utʼil yakniwan xjuʼ ya xyal, ay bin ya xkʼuxub ya yaʼiy ta oranax o ya xajchʼ te schial yoke. Ta spisil ini machʼauk jich ya xkʼot ta pasel ta stojol, maba jaʼuk la yakʼ te Satanás o yuʼun la yichʼ tuuntesel te akʼchamele. Yuʼun-nanix ay jich ya xkʼot ta pasel-a.

10. ¿Bin ya yichʼ alel ta swenta te brujaetik sok bin-utʼil ya jnaʼtik te lotile?

¹⁰ Yan lotil te ya yakʼ ta chʼuunel te Satanás, jaʼ te bitʼil te brujaetike yalaj yijkitay jilel te sbakʼetalik sok yalaj xlokʼik bael ta ajkʼabal yuʼun ya sta sbaik sok te yantik brujaetik ta smilel te skontratakike. Pero jojkʼoybeya aba, «Teme ya xjuʼ yuʼunik spasel te brujaetik ini, ¿bin-a te ya xlokʼ ta sbakʼetalike?» Jich bitʼil la kiltikixe, te chʼulelale jaʼnix te ants winike, ma jaʼuk te bin ya xlokʼ ta bakʼetalile soknix te espiritue, jaʼ yip te jkuxlejaltik sok jaʼ ya yakʼ x-aʼtej te jbakʼetaltike, pero maʼyuk bin ya xjuʼ ya spas te espíritu teme maʼyuk te bakʼetalile.

11. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te maba ya xjuʼ ya xlokʼ ta sbakʼetalik te brujaetik? ¿Yabal achʼuun?

¹¹ Te chʼulelal sok te espíritu maba ya xlokʼik ta bakʼetalil ta spasel te bin lek o te bin ma lekuke. Jich yuʼun te brujaetik maba ya xlokʼ ta sbakʼetalik. Jaʼ yuʼun maba ya spasik te bin ya yalike o te bin yalojik te ay spasojike.

12. ¿Bin-utʼil te Satanás yakʼbeyoj snop bayal ants winiketik te ay bin spasojik pero te ma smeleliluk spasojike?

¹² ¿Bin la yichʼix cholel-a ta swenta te bin ya yalik te jpik-kʼabaletik? Te Satanás ya yakʼbey schʼuun te ants winiketik te aylaj bin spasojik te ma meleluk spasojik. Ta swenta wayichiletik ya xjuʼ ya yakʼ ya schʼuun te ants winiketik te ay bin yilojik, yaʼiyojik sok ay bin spasojik te ma kʼoemik ta spasel. Jich te Pukuj ya snamajtes ta stojol Jehová te ants winiketik sok ya yakʼbeyik snop te smeleliluk te bin ya yal te Biblia.

13. (1) ¿Lekbal ta pasel te magia blanca? (2) ¿Bin ya yal te Biblia ta swenta te magia?

¹³ Te yoxebal lotil ya yichʼ alel, jaʼ te jaʼlaj lek stukel te magia blanca. Pero te Biblia ma xyal teme jaʼ lek te magia negra o te magia blanca, melel ya spʼaj spisil te magiae. Ilawil te mantaliletik la yakʼbey te Jehová te lum Israel ta swenta te magia sok te machʼatik ya spasike.

• «Ma me xʼochex ta jnaʼojel» (Levítico 19:26).

• «Te winic o ants te ya scʼopon schʼuhlel machʼatic chamenic o te ya xʼochic ta jnaʼojel, ya me xlajic» (Levítico 20:27).

• «Ma me xchicnaj ta awohlilic te machʼa [...] ya spasbe seña snaʼel te bin chopol ya xcʼoht ta pasel, te machʼa ya snaʼ spasel chopol señahetic, jʼacʼ-chamel, jyahaltaywanej, te machʼa ya scʼopon chʼuhlelal (Deuteronomio 18:10-14).

14. ¿Bin yuʼun te Jehová la yakʼ leyetik ta swenta te magia?

¹⁴ Ta leyetik ini jamal la yal te Dios te ma skʼan ya spasik magia te j-abatetik yuʼun, melel kʼux ta yoʼtan sok ma skʼan te mosoinbilik yuʼun te xiwel sok te yakuk x-utsʼinotik yuʼun te pukujetike.

15. ¿Bin utʼil ya yakʼ ta ilel te Biblia te jaʼ kʼax bayal yuʼel te Jehová te bitʼil te Satanás?

¹⁵ Manchukme te Biblia ma xyalbey skʼoplal te bin ya xjuʼ o ma xjuʼ ya spasik te pukujetik, pero ya yakʼ ta ilel stukel te jaʼ kʼax bayal yuʼel te Jehová te bitʼil te Satanás sok te pukujetike. Melel te Jehová la schʼoj koel ta balumilal te pukuje (Apocalipsis 12:9). Jaʼnix jich te Satanás la skʼanbey permiso te Jehová yuʼun ya yakʼ ta wokol te Job sok la schʼuunbey skʼop te kʼalal albot te manchuk ya slajinbey te skuxlejal (Job 2:4-6).

16. ¿Machʼa ya skʼan ya jkʼanbeytik koltayel?

¹⁶ Te Proverbios 18:10 jich ya yal: «Haʼ toyol tsʼahc te sbihil te Jehová; tey ya xʼahnimaj bahel a te machʼa toj yoʼtan soc hich ya xcol». Jaʼ yuʼun ya skʼan te yakuk jkʼanbeytik te akʼa skanantayotik te Jehová. Te j-abatetik yuʼun Dios maʼyuk bin ya schuk ta yok skʼabik yuʼun ya xkanantayotik o ay bin ya yuchʼik yuʼun ma x-utsʼinotik yuʼun te Satanás sok te pukujetik sok ma xiʼik te j-akʼchameletike. Jaʼ ya schʼuunik te kʼalal te Biblia jich ya yal: «Como te sit Jehová ya yil spisil te qʼuinal, yuʼun ya yaʼbe yip te machʼatic jun yoʼtanic ta stojol» (2 Crónicas 16:9).

17. ¿Bin ya yal te Santiago 4:7, pero bin ya skʼan ya jpastik te joʼotik?

¹⁷ Ya xjuʼ ya smukʼulin awoʼtan te Jehová teme ya x-abatinat ta stojol. Te Santiago 4:7 jich ya yal: «Ha yuʼun acʼa abahic ta cuentahinel yuʼun te Diose; ma xawacʼ yochintayex te pucuje, hich ya xlocʼ ta ahnel ta atojolic». Teme ya x-abatinat ta stojol te Jehová sok teme ya achʼuunbey te smantale, ya xjuʼ ya smukʼulin awoʼtan te ya skanantayat.