1. ¿Bintik lekilal ya jtatik teme jich ya kichʼtik ta mukʼ te Dios te bin-utʼil ya skʼan stukele?

KʼAX kʼuxotik ta yoʼtan te Jehovae, jaʼ yuʼun ya stojobtesotik ta swenta jlekilaltik. Teme jich ya kichʼtik ta mukʼ te bin-utʼil ya skʼan stukele, yame jtatik tseʼel oʼtanil sok mame jtatik bayal wokolil. Jaʼnix jich yame yakʼbotik te bintik lek sok yame skoltayotik (Isaías 48:17). Jaʼukmeto ay bayal ta chajp relijionetik ya yalik te jaʼ ya yakʼik ta nopel te bin smelelil ta swenta te Diose, jaʼukmeto ma junuknax te bin ya yalike, melel ma snaʼik machʼanix-a te Diose sok bin-a te ya skʼan ta jtojoltike.

2. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya anaʼ te bitʼil ya skʼan ichʼel ta mukʼ te Jehovae, sok bin-utʼil ya yichʼ pajbeyel skʼoplal?

² Swenta ya anaʼ te bin-utʼil ya skʼan ichʼel ta mukʼ te Jehovae, ma puersauk te ya x-och awil spisil te relijionetike. Jaʼnax ya skʼan ya anop te bin ya yakʼ ta nopel ta smelelil te Biblia ta swenta te bin-utʼil ta ichʼel ta mukʼ ta smelelil te Diose. Akʼa jpajbeytik skʼoplal sok ini. Nopa awaʼiy te ya awichʼ kʼanbeyel te parte ya awakʼ te lotil takʼine sok te parte ya awakʼ te smelelil takʼine. ¿Bin-utʼil ya anaʼ te bin yilel te lotil takʼin sok te smelelil takʼine? ¿Jaʼbal te ya x-ochat ta yilel ta jujunchajp te lotil takʼine? ¿Mabal jaʼuk lek te ya anop te bin yilel te smelelil takʼine? Jichme ya anaʼ yilel te  banti ma jaʼuk te smelelile. Jaʼnix jich kʼoem sok te lotil relijionetike, ma wokoluk ta naʼbeyel sba te kʼalal ya jnoptik bin yilel te smelelil relijione.

3. Ta swenta te bin la scholbey skʼoplal te Jesuse, ¿bin ya skʼan ya jpastik swenta yuʼun lek ya yilotik te Diose?

³ Akʼa kichʼtik ta mukʼ te Jehová te bitʼil ya skʼan stukele. Bayal ta tul ants winiketik ya skuyik te lek ya yil Dios spisil te relijionetike, jaʼukmeto ma jichuk ya yakʼ ta nopel te Bibliae. Jaʼnix jich ma tikʼuk-a te ya kaltik te jchʼuunejtik te Cristoe, melel jich la yal stukel: «Ma spisiluc te machʼatic ya yalbonic: Cajwal, Cajwal, [...] ya xʼochic te banti ay te cuentahinel yuʼun te chʼulchan, ha nax te machʼatic ya spasbeyic te bin ya scʼan yoʼtan te Jtat ay ta chʼulchan». Jaʼ yuʼun-abi, jaʼnaxme jich lek ya yilotik te Dios teme jaʼ ya jpastik te bin ya yale. Te machʼatik ma schʼuunbeyik smantal te Diose, te Jesús jich ya yal ta stojolik: «Haʼex te chopol awaʼtelique» (Mateo 7:21-23). Te lotil relijionetik jich kʼoem te bitʼil lotil takʼin te ma xtuune, jaʼnax ya schʼikotik ta kʼop.

4. ¿Bin swentail te cheb be la yalbey skʼoplal te Jesuse, sok banti ya x-ikʼawan bael te jujun bee?

⁴ Spisil te ants winiketike ya xjuʼ xkuxinik sbajtʼel kʼinal ta Nichimal Kʼinal. Jaʼukmeto swenta ya xjuʼ ta tael ini, ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová sok ya jpastik te bin ya skʼan stukele. Bayal te machʼatik ma skʼan jich ya spasike, jaʼ yuʼun jich la yal te Jesuse: «Ochanic bahel ta tut puerta; como mucʼ te puerta soc jamal te be te ya xbaht ta chʼayel, soc tsobol machʼatic ya xʼochic tey a. Pero tut te puerta soc tut te be ya xbaht ta cuxlejal, mayuc tsobol machʼatic ya xʼochic tey a» (Mateo 7:13, 14). Jich yuʼun te smelelil relijione ya x-ikʼawan bael ta kuxlejalil, yan te lotil relijione ya x-ikʼawan bael ta lajel. Jaʼukmeto ma skʼan te ya xlaj jtuluk ants winik te Jehovae, jaʼ yuʼun ya yakʼ xnaʼbot sba yuʼun spisil te ants winiketike (2 Pedro 3:9). Ta swenta te bin-utʼil ya kichʼtik ta mukʼ te Diose ya xjuʼ ya yikʼotik bael ta kuxlejalil o ta lajel.

5. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jnaʼtik te machʼatik stʼunojik te smelelil relijione?

⁵ ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jtatik «te be ya xbaht ta cuxlejal», te xchie? Te Jesuse la yal te ma wokoluk ta naʼbeyel sba te machʼatik stʼunojik te smelelil relijion teme jaʼ ya kiltik te bin yilel te skuxlejalike. Jaʼ yuʼun jich la yal: «Ya me anaʼbeyic sba ta scuenta te site», melel «spisil te lequil teʼ, lec sit ya yacʼticlan» (Mateo 7:16, 17). Jaʼ yuʼun yame xchiknaj ta swenta te bintik schʼuunejik sok ta yaʼtelik te machʼatik ayik ta smelelil relijione. Manchukme jmulawiletik, ya spasik tulan ta spasbeyel te skʼanojel yoʼtan te Diose. Akʼa kiltik wakchajp señail te ya skoltayotik ta snaʼbeyel sbaike.

6, 7. ¿Bin-utʼil ya yichʼik ta mukʼ te Biblia te j-abatetik yuʼun te Diose, sok bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Jesuse?

⁶ Ya slokʼesik ta Biblia te bintik ya yakʼik ta nopele. Jaʼnix ya yal te sJun Diose: «Spisil te bin tsʼihbabil hilel ta Shun hich nix la scʼan Dios te ya yichʼ tsʼihbayel, soc ya xtuhun scuenta nohptesel, tsitsel, tojobtesel soc yaqʼuel ta nopel bin stojil ta pasel, scuenta yuʼun te winic [o ants] yuʼun Dios chapal ya xcʼoht yuʼun spasel spisil lequil aʼteliletic» (2 Timoteo 3:16, 17). Te jpuk-kʼop Pablo jich la stsʼibay ta stojol te yermanotak te pajal schʼuunel yoʼtanik soke: «Te cʼalal la awichʼic ta mucʼ te scʼop Dios te la jcalbeyexcotic, ma ba la awichʼic hich te bin utʼil scʼop winiquetic, hich la awichʼic te bin utʼil scʼop Dios, te melel ha nix a» (1 Tesalonicenses 2:13). Jaʼ yuʼun lokʼem ta Biblia te bin ya yakʼik ta nopel sok te bintik ya spasik te machʼatik ayik ta smelelil relijione, melel ma stʼunik te bin schʼuunejik te ants winiketike sok ma spasik te bintik kʼayemik ta spasele.

⁷ Jaʼ jich la yakʼ jilel ta ilel te Jesuse, melel la slokʼes ta sJun Dios te bin la yakʼ ta nopele. Ta jun buelta te kʼalal la skʼopon te sTate, jich la yal: «Ha smelelil cʼop te acʼope» (Juan 17:17). Te Jesuse la yichʼ ta mukʼ te sJun Diose, melel la stuuntes te kʼalal nojpteswane. Bayal buelta jich la yal:  «Hich tsʼihbabil», tey-abi ya yalbey skʼoplal jun texto (Mateo 4:4, 7, 10). Jaʼnix jich te j-abatetik yuʼun Dios ta kʼajkʼal ini, ma jaʼuk ya yakʼik ta nopel te bin ya snop ta yoʼtanike, melel schʼuunejik te jaʼ sKʼop Dios te bin ya yal te Bibliae, sok ya stuuntesik te kʼalal ya xnojpteswanike.

8. ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te ya kichʼtik ta mukʼ te Jehovae?

⁸ Jaʼnax ya yichʼik ta mukʼ te Jehová sok ya yakʼbeyik ta naʼel te sbiile. Te Jesús jich la yakʼ ta nopel: «Ha nax me xachʼuhuntay soc ha nax me xawacʼ aba ta aʼbatinel yuʼun te Cajwaltic te Dios awuʼun» (Mateo 4:10). Ta Deuteronomio 6:13 tey ya xchiknaj-a te sbiil Diose, jich yuʼun te Jesuse jaʼ la yalbey skʼoplal te texto-abi te kʼalal jich la yale. Jich yuʼun te j-abatetik yuʼun te Diose jaʼnax ya yichʼik ta mukʼ te Jehovae, melel te kʼalal ya yakʼik ta naʼel te sbiil sok te bintik talelil yuʼune, jich ya yakʼik ta ilel te yichʼojik ta mukʼe. Ta Salmo 83:18 jich ya yal: «Ha Jehová te abihile, te haʼat atuquel te Machʼa toyol ayat ta stojol spahmal te qʼuinale», jich yuʼun te j-abatetik yuʼun te Diose jaʼme ya skʼayinik te Jesús kʼalal ya skoltayik te ants winiketik ta snaʼbeyel sba te Diose. Te Jesús jich la yalbey te sTate: «La jcaʼbeyix snaʼic te abihile, soc ya to caʼbe xan snaʼic» (Juan 17:26). Jaʼnix jich te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose ya yakʼbeyik snop te yantik ta swenta te sbiil te Diose, te skʼanojel yoʼtan soknix te bintik talelil yuʼune.

9, 10. ¿Bintik-utʼil ya yakʼbey sbaik ta ilel kʼuxul oʼtanil te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose?

⁹ Kʼux ya yaʼiy sbaik ta smelelil, maba ya sbikʼtal-oʼtantay sbaik. Te Jesús jich la yal: «Hich ya snaʼic spisil ants-winiquetic te haʼex jnopojelex cuʼun teme talel cʼaxel cʼux yac awaʼiy aba ta awoʼtanique» (Juan 13:35). Jich la yakʼik ta ilel te sbabial jchʼuunjeletike. Te kʼuxul oʼtanil yuʼun te j-abatetik yuʼun te Diose ma jaʼuk ya xatotik yuʼun te yanyantik stsʼumbalike, teme jkʼulejetik o pobreetik sok teme yantik nasionetik talemike, jich yermano sbaik ta  smelelil (kʼopona te sjun Colosenses 3:14). Te swinkilel te lotil relijionetike ma jichuk kʼux ya yaʼiy sba ta yoʼtanik stukel, melel talel kʼaxel ya smil sbaik ta skaj te bitʼil yantik stsʼumbalik sok snasionik. Te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose maba ya stsakik aʼtejibaletik yuʼun milaw ta smilel te yermanotakik te pajal schʼuunel yoʼtanik soke ni jaʼuk yantik ants winiketik. Te Biblia jich ya yal: «Hich ya xchicnaj machʼatic a te yal-snichʼnab Dios soc machʼatic a te yal-snichʼnab te pucuje: Spisil machʼa ma ba ya spas te bin toj ta pasel soc te ma cʼuxuc ya yaʼiy ta yoʼtan te yermano, [...] talel cʼaxel cʼux acʼa caʼiy jbahtic. Ma me hichucotic te bin utʼil Caín, te ha yuʼun te pucuj, te la smil te yihtsʼine» (1 Juan 3:10-12; 4:20, 21).

¹⁰ Jich bitʼil te maba ya xmilawanike, te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose ya yakʼ stiempoik sok te bintik ay yuʼunik swenta ya skoltay sbaik soknix ya spasik tulan ta yakʼbeyel sba yip yoʼtanik, jaʼ ini jaʼ ta skaj te bitʼil ay skʼuxul yoʼtanike (Hebreos 10:24, 25). Te kʼalal ya staik wokolile ya skoltay sbaik sok maba ya sloʼlayik te yantike. Soknix ya spasik «te bin lec ta pasel ta stojol spisil yantic» (Gálatas 6:10).

11. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jchʼuuntik te jaʼ ta swenta Jesucristo te ya jtatik jkoleltike?

¹¹ Ya schʼuunik te jaʼ ta swenta Jesucristo te ya staik kolele. Te Biblia ya yakʼ ta nopel te «mayuc machʼa yan ay colel ta scuenta, como ta bayuc ta swohlol bahlumilal mayuc yan machʼa hich halbil scʼoblal ta stojol ants-winiquetic te ya xhuʼ ya xcolotic yuʼun» (Hechos 4:12). Jich bitʼil te la kiltikix ta yoʼebal kapituloe, te Jesús la yakʼ skuxlejal ta stojol te ants winiketik te ya schʼuunik mantale (Mateo 20:28). Jaʼnix jich te Jehovae la yakʼ ta Ajwalil ta chʼulchan yuʼun jaʼ ya swentain swolol te Balumilale. Jaʼ yuʼun te Diose ya skʼan te akʼa jchʼuunbeytik smantal te Jesuse sok te akʼa jtʼunbeytik te stalele, melel jich ya xjuʼ xkuxinotik ta sbajtʼel kʼinal, ta swenta-abi jich ya yal te Biblia: «Te machʼa ya schʼuhun  te Nichʼanil ay scuxlejal sbahtel qʼuinal; yan te machʼa ma scʼan ya schʼuhun te Nichʼanil, ma ba ya yil te cuxlejal stuquel» (Juan 3:36).

12. ¿Bin ya skʼan ya yal te ma xkakʼ jbatik ta uʼuninel yuʼun te balumilale?

¹² Ma xyakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te balumilale. Te kʼalal yak ta ichʼel ta kʼop-a te Jesús yuʼun te Pilato te gobernador yuʼun Romae, jich la yalbey: «Te banti ay te cuentahinel cuʼun, ma haʼuc liʼ ta bahlumilali» (Juan 18:36). Manchukme yanyantik nasion ayik te smelelil jnopojeletik yuʼun te Cristoe ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te Ajwalil te ay ta chʼulchane. Jaʼ yuʼun jkʼaxel ma schʼik sbaik ta politika ni jaʼuk ta swenta te kʼopetik yuʼun te balumilale. Jich yuʼun teme ay machʼatik ya skʼan ya stʼunik jun partido politiko, ya skʼan ya x-ochik ta candidato o spasel votar, te j-abatetik yuʼun te Diose maba ya schʼik sbaik ta swenta te bin ya spasik te yantike. Manchukme ma schʼik sbaik ta politika, ya yichʼik ta mukʼ te leyetike. ¿Bin yuʼun? Jaʼ yuʼun te jich ya yal te Biblia te «acʼa yacʼ sbahic ta cuentahinel yuʼun te machʼatic mucʼ yaʼtelic», jaʼme te ajwaliletike (Romanos 13:1). Jaʼukmeto te kʼalal ya sujawanik ta spasel te bin maba jich ya yal ta mantaliletik yuʼun te Diose, te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose jaʼ ya stʼunbeyik stalel te jpuk-kʼopetik te jich la yalik: «Ha bayel xan scʼoblal te ya jchʼuhumbetic smandar Dios te bin utʼil te smandar winiquetique» (Hechos 5:29; Marcos 12:17).

13. ¿Bin snaʼojik te smelelil jnopojeletik yuʼun te Jesús ta swenta te Ajwalinel yuʼun te Dios, ta swenta-abi, bin ya spasik?

¹³ Ya spukik ta alel te ay bin ya xjuʼ ya smaliyik te ants winiketik ta swenta te Ajwalinel yuʼun te Diose. Te Jesús jich la yal: «Ya me xpuhc ta halel ta swohlol bahlumilal scʼoblal te lec yachʼil cʼop yuʼun te cuentahinel yuʼun Dios, scuenta testigo-cʼop ta stojol spisil nacionetic, ha to me ya xtal a te slajibal cʼahcʼale» (Mateo 24:14). Te smelelil jnopojeletik yuʼun te Jesuse maba ya yalik te jaʼ ya schajpan  kʼopetik te ajwaliletike. Te bin ya spukik ta alele jaʼ te jaʼnax ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik te Ajwalinel yuʼun te Diose (Salmo 146:3). Jaʼnix te Jesús la snojptesotik ta skʼanel te akʼa talukix te tojil ajwalil-abi, melel jich la yal: «Acʼa taluc te cuentahinel awuʼun; acʼa yichʼ pasel ta bahlumilal te bin ya scʼan awoʼtan, hich te bin utʼil yac ta pasel ta chʼulchan» (Mateo 6:10). Te Biblia ya yalbey skʼoplal ta swenta te Ajwalinel yuʼun te Dios te ay ta chʼulchan te jaʼ «ya slajinlan spisil te jchahp ban cʼalal scuentahinejic te ajwaliletic ini, pero sbahtel qʼuinal ya xjil stuquel» (Daniel 2:44; Apocalipsis 16:14; 19:19-21).

14. ¿Bin relijionil ya awal te ya xchiknaj ta ilel te yuʼun-nix jaʼ-a te smelelil relijione?

¹⁴ Jich yuʼun jojkʼoybeya aba: «¿Bin relijionil te ya slokʼes ta Biblia te bintik ya yakʼ ta nopel sok te ya yakʼ ta naʼel te jaʼ Jehová sbiil te Diose? ¿Bin relijionil te kʼux ya yaʼiy sbaik, te ya yakʼ schʼuunel yoʼtanik ta stojol te Jesuse, te maba ya spas te bintik swenta balumilale sok te ya spukik ta alel te jaʼnax ay bin lek ya jmaliytik ta swenta te Ajwalinel yuʼun te Diose? Ta spisil te relijionetike, ¿bin relijionil te jich ya yakʼ ta ilel spisil-abi?». Jamal chikan ta ilel te jaʼik te stestigotak Jehová (kʼopona te sjun Isaías 43:10-12).

15. ¿Bin yan ya skʼanbotik te Dios jich bitʼil te ma tikʼuk te jaʼnax ya jchʼuuntik te yuʼun-nix ay-ae?

¹⁵ Swenta yuʼun lek ya yilotik te Diose ma tikʼuk-a te jaʼnax ya jchʼuuntike, melel te chopol espirituetike ya schʼuunik-euk te ay Diose (Santiago 2:19). Jaʼukmeto chikan ta ilel te ma spasbeyik skʼanojel yoʼtan te Jehovae sok maba lek ilbilik yuʼun. Swenta lek yoʼtan ta jtojoltik te Diose ma jaʼuknax ya jchʼuuntik te yuʼun-nix ay-ae, jaʼnix jich ya skʼan ya jchʼuunbeytik smantal. Jaʼnix jich ya skʼan ya xlokʼotik tal ta lotil relijionetik yuʼun jich ya jtʼuntik te smelelil relijione.

16. ¿Bin ya skʼan ya jpastik swenta yuʼun ma jkap jbatik sok te lotil relijionetike?

 ¹⁶ Te jpuk-kʼop Pablo la yakʼ ta naʼel te ma skʼan ya jkap jbatik sok te lotil relijionetike, jaʼ yuʼun jich la stsʼibay: «Locʼanic tal ta yohlilic, parte me xawacʼ abahic, xchi te Cajwaltique [Jehová]. Ma me xapiquic te bin bohloben scʼoblal, hich ya quiqʼuex ta jtojol a» (2 Corintios 6:17; Isaías  52:11). Jaʼ yuʼun te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose ma schʼik sbaik ta lotil relijionetik.

17, 18. ¿Bin ya skʼan ya yal te «Mucʼul Babilonia», sok bin yuʼun te ya skʼan ya xlokʼotik tal ta oranax tey-ae?

¹⁷ Te Biblia ya yakʼ ta nopel ta swenta te «Mucʼul Babilonia» te jaʼ smakoj spisil te lotil relijionetike (Apocalipsis 17:5). * Ta antiguo lum Babilonia tey chiknaj tal-a te lotil relijion te kʼalal kʼaxemix-a te Pulemal ta skʼajkʼalel te Noé. Bayal ta chajp te nojptesel sok te bintik kʼayemik ta spasel te lotil relijionetik ta kʼajkʼal ini, namey chiknajemik tal kʼalalto ta Babilonia. Jich bitʼil te yichʼojik ta mukʼ diosetik te oxeb lokʼem ta jtulnaxe, ta kʼajkʼal ini jaʼnix jich schʼuunejik bayal ta chajp relijionetik. Yan stukel te Bibliae jamal ya yal te jtulnax te smelelil Diose, jaʼ te Jehovae, te Jesucristoe jaʼ Nichʼanil stukel (Juan 17:3). Te babilonioetike jaʼnix jich schʼuunejik-a te aylaj schʼulel te ants winiketike sok te kuxulaj ya xjil te kʼalal ya xlaj te jbakʼetaltike sok yalaj xwoklaj ta kʼajkʼel. Ta ora ini, jteb ma spisiluk te relijionetike ya yakʼik ta nopel te aylaj jchʼuleltik te ma xlaje sok te yalaj xwoklaj ta infierno.

¹⁸ Te relijion yuʼun te antiguo Babiloniae pujk ta swolol Balumilal. Jaʼ yuʼun te Mukʼul Babilonia te ya yichʼ albeyel skʼoplal ta kʼajkʼal ini, jaʼ ya skʼan ya yal spisil te lotil relijionetik te ay ta swolol Balumilale. Te Diose yalojbey skʼoplal te jtsʼinax ya xtal te lajel yuʼun te Mukʼul Babiloniae. ¿Bin yuʼun te tulan skʼoplal te ya skʼan ya xlokʼotik tal ta Mukʼul Babiloniae? Te Jehovae ya skʼan te ya xlokʼat tal ta oranax tey-ae, jich bitʼil te ayto tiempoe (kʼopona te sjun Apocalipsis 18:4, 8).

19. ¿Bin ya ata-a te kʼalal ya awakʼ aba ta abatinel ta stojol te Jehovae?

¹⁹ Te kʼalal ya awijkʼitay jilel te lotil relijione, ayniwan  chaʼoxtul te machʼatik maba ya skʼoponatikixe. Jaʼukmeto te kʼalal ya awakʼ aba ta abatinel ta stojol Jehová sok te lum yuʼune, yame ata bayal bintik lek. Jichme ya xkʼot ta atojol te bitʼil la spasik te sbabial jnopojeletik yuʼun Jesús te kʼalal la yijkʼitayik jilel te bintik ay yuʼunik ta skaj te la stʼunik te Jesuse, yame ata awermanotak te pajal schʼuunel awoʼtan soke. Sok jichme ya xkʼoat te bitʼil ay bin awutoj aba sok te hermanoetik te ayik ta swolol Balumilale, yame yakʼbatik awil te smelelil kʼuxul oʼtanil te bayal miyon ta tul te jaʼik smelelil j-abatetik yuʼun te Diose. Yame ata te bin kʼax bayal yutsil, jaʼ te kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinal te ya xtal ta patile (kʼopona te sjun Marcos 10:28-30). Te machʼatik ma skʼoponatikixe jaʼniwan yuʼun te yan bin yakat ta snopele, jaʼukmeto yaniwan xjajch snopik-euk te Bibliae sok ya xjuʼ ya xkʼotik ta j-abatetik yuʼun Jehová.

20. ¿Bin ya staik ta pajel chaʼbej te machʼatik ayik ta smelelil relijione?

²⁰ Te Biblia ya yakʼ ta nopel te nopol ya slajin Dios te chopol balumilale sok jaʼme ya sjelolin jilel te yachʼil balumilal te banti ya x-ayin te bin toj ta pasel te jaʼ ya swentain te Ajwalinel yuʼune (2 Pedro 3:9, 13). ¡Kʼax bayalme yutsil te bin ya xkʼot ta pasel ta yachʼil balumilal! Jaʼnaxme ya x-ayin tey-a te smelelil relijione. ¿Mabal jichuk ya awil te ya skʼan ya atsobix aba sok te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose?