1, 2. 1) ¿Bin yuʼun te kʼalal ay machʼanax awaʼiyojbey skʼoplal ma pajaluk sok te ya anaʼ te bin-nix yilel-a te skuxlejale? 2) ¿Bintik-a te ma jichuk skʼoplal ya yichʼ alel ta stojol te Jesuse?

TA SWOLOL Balumilal ay bayal ta tul ants winiketik te pujkem skʼoplalik. Ay chaʼoxtul te pujkem skʼoplalik ta lek ta slumaliknix, o ta nasion yuʼunik, ay yantik te pujkem skʼoplalik ta swolol Balumilal. Manchukme ya anaʼbey sbiil jtul ants winik te pujkem skʼoplale, maba ya skʼan ya yal te ya anaʼ te bin yilel te skuxlejal ta ora ini sok te bin spasoj talel ta nameye.

² Manchukme ayniwan kʼaxemix chaʼmil jaʼbil te xtaluk ta Balumilal te Jesuse, ta swolol Balumilal ya yichʼ albeyel skʼoplal. Jaʼukmeto ay bayal ta tul ants winiketik te ma snaʼik machʼanix ta smelelil-a te Jesuse. Ay chaʼoxtul te ya yalik te jaʼnaxlaj jtul lekil winik te kʼax ta Balumilale. Ay yantik ya yalik te jaʼnaxlaj jtul j-alwanej-ae. Ayxan yantik te ya skuyik ta Dios sok te jaʼlaj ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼe. ¿Melelbal-abi?

3. ¿Bin yuʼun te bayal skʼoplal te ya skʼan ya jnaʼbeytik sba te Jehová sok te Jesucristoe?

³ Bayalme skʼoplal te ya skʼan ya anaʼ machʼanix-a te Jesuse. ¿Bin yuʼun? Melel jich ya yal te Bibliae: «Hich ay te cuxlejal sbahtel qʼuinal: ha te ya snaʼbat aba, te haʼat mero Diosat atuquel, soc te ya snaʼbe sba te Jesucristo te ticombil tal awuʼune» (Juan 17:3). Yuʼun-nix jich-a, te kʼalal  ya jnaʼbeytik sba ta smelelil te Jehová Dios sok te Jesucristoe ya xjuʼ ya jtatik te kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinal ta Nichimal Kʼinal (Juan 14:6). Jaʼnix jich te Jesuse kʼax lek la yakʼ ta ilel te bitʼil ya skʼan ya x-ayin te jkuxlejaltike soknix te bin-utʼil ya kil jbatik sok te jpatxujktike (Juan 13:34, 35). Ta sbabial kapitulo yuʼun te libro ini la kiltik te bintik smelelil ya yichʼ akʼel ta nopel ta stojol te Diose. Ta ora ini ya kiltik te bin ya yakʼ ta nopel te Biblia ta swenta te Jesucristoe.

4. ¿Bin ya skʼan ya yal te kʼopil Mesías sok te kʼopil Cristoe?

⁴ Te kʼalal mato ayinem ta Balumilal-a te Jesuse, te Biblia la yalbey skʼoplal ta swenta te bin-ora ya  xjul te machʼa tikunbil yuʼun te Diose, te sbiilinej Mesías o Cristo. Te kʼopil Mesías (talem ta hebreo kʼop) sok te kʼopil Cristo (talem ta griego kʼop) te ya skʼan ya yal te «Machʼa Tsabil». Jich yuʼun, yame yichʼ tsael te machʼa albil skʼoplal te ya yichʼ tikunel tale, te ya skʼan ya yal te tsabil yuʼun Dios swenta ya yichʼ mukʼ yaʼtel. Ta yantik kapituloetik yuʼun te libro ini, yame kilbeytikxan lek skʼoplal te bitʼil kʼax mukʼ yaʼtel yichʼoj te Mesías ta swenta te bintik snopoj ya spas te Diose. Jaʼnix jich yame kiltik te bitʼil ya xjuʼ ya yakʼbotik bayal utsilal te Jesús ta ora ini. Te kʼalal mato ayinem-a te Jesuse, ayniwan bayal ants winiketik te jich la sjojkʼoybey sbaik ini: «¿Machʼaniwan-a te ya xkʼot ta Mesiase?».

5. ¿Bin-a te schʼuunejik ta lek te jnopojeletik yuʼun te Jesuse?

⁵ Te jnopojeletik yuʼun te Jesús ta sbabial siglo, schʼuunejik ta lek te yuʼun-nix jaʼ-a te Mesías te albil jilel skʼoplale (Juan 1:41). Te Simón Pedro te jaʼ jtul jnopojel jich jamal la yalbey te Jesuse: «Haʼat te Cristohat» (Mateo 16:16). ¿Bin yuʼun te snaʼojik ta lek te yuʼun-nix jaʼ Mesías-a te Jesús te albil jilel skʼoplale? ¿Bin yuʼun te jnaʼojtik ta lek te yuʼun-nix jaʼ-ae?

6. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jpajbeytik skʼoplal te bin-utʼil la skoltay Jehová te machʼatik jun yoʼtan ayik ta stojol ta snaʼbeyel sba te machʼanix-a te Mesiase?

⁶ Te j-alwanejetik yuʼun Dios te kuxinik te kʼalal mato ayinem-a te Jesuse, bayal bintik la yalbeyik jilel skʼoplal ta swenta te bin-utʼil ya xjuʼ ta naʼbeyel sba te machʼanix-a te Mesiase. Akʼa jpajbeytik skʼoplal sok ini: nopa awaʼiy te ay machʼa ya skʼanbat wokol yuʼun ay machʼa ya xbajtʼ ale ta mercado te ay tsobol ants winiketik tey-ae, ¿mabal jaʼuk lek te ya yakʼbatik cheʼoxebuk señail te bin yilel te machʼa ya xbajtʼ alee? Jaʼnix jich kʼot ta swenta-euk te Mesiase, te Jehová la yakʼbey señail ta swenta j-alwanejetik te bintik ya xbajtʼ spas sok te bintik ya xkʼax ta stojole. Ta swenta-abi, te ants winiketik te jun yoʼtan ayik ta stojol  Dios-ae, juʼ yuʼunik snaʼbeyel sba te Mesías te kʼalal la yilik te kʼot ta pasel spisil ta stojol te albilkʼopetike.

7. Albeya skʼoplal chaʼchajp albilkʼopetik te kʼotik ta pasel ta stojol te Jesuse.

⁷ Akʼa kilbeytik cheʼoxebuk skʼoplal. Te sbabiale jaʼ ini, te kʼaxem ta 700 jaʼbil te kʼalal mato xkʼot ta pasel-ae, te j-alwanej Miqueas la yalbey jilel skʼoplal ta swenta te machʼa albil skʼoplal te ya yichʼ tikunel tale te yalaj x-ayin ta lum Belén, te jaʼ jun tut lum te ay ta skʼinal Judá (Miqueas 5:2). Jich yuʼun, ¿banti ayin te Jesuse? Jaʼ te banti la yichʼ albeyel skʼoplale (Mateo 2:1, 3-9). Te schebal, jaʼ te bin albil jilel ta sjun Daniel 9:25 te banti ya xjuʼ ta ajtayel te bin jaʼbil ya xjul te Mesiase, te jaʼ kʼot ta jaʼbil 29 te kʼalal mato jaʼuk jkʼajkʼaleltik-ae. * Jich bitʼil te kʼot ta pasel spisil ini sok te yantik albilkʼopetike ya yakʼ ta ilel te jaʼ Mesías te Jesús te albil jilel skʼoplale.

8, 9. ¿Bin-utʼil chiknajxan ta ilel te yuʼun-nix jaʼ Mesías-a te Jesús te kʼalal la yichʼ jaʼe?

⁸ Ta slajibal yaʼbilal bael 29 chiknajxan ta ilel te yuʼun-nix jaʼ Mesías–a te Jesuse. Jaʼ-a te kʼalal la skʼanbey te Juan te J-akʼ-ichʼjaʼ te akʼa akʼbotuk yichʼ jaʼ ta mukʼul jaʼ Jordán. Te Juan J-akʼ-ichʼjaʼ albot yuʼun te Jehová te ya x-akʼbot yil jun señail ta swenta snaʼel te machʼanix-a te Mesiase, jaʼme la yil-a te kʼalal la yichʼ jaʼ te Jesuse. Te Biblia jich ya scholbey skʼoplal: «Laj nax yichʼbel haʼ a te Jesús, locʼ tal ta haʼ, jahm te chʼulchan, soc la yil te Espíritu yuʼun Dios yac ta cohel tal hich te bin utʼil stsuhmut soc luhtsaj ta stojol. Ay cʼop chicnaj ta chʼulchan te hich la yal: Ha Jnichʼan ini te cʼux ta coʼtan, te bayel yutsil coʼtan ta stojol» (Mateo 3:16, 17). Te kʼalal jich la yil sok la yaʼiy stojol te Juane, kʼot ta yoʼtan te jaʼ tikunbil tal yuʼun Dios te  Jesuse (Juan 1: 32- 34). Te kʼalal la yichʼ malel ta stojol Jesús te chʼul espiritu te jaʼ yip te Jehovae, ta kʼajkʼal-abi, jich kʼatpʼuj ta Mesías o ta Cristo te machʼa tsabil yuʼun ya x-och ta Jwolwanej sok ta Ajwalil (Isaías 55:4).

⁹ Te bintik albil jilel skʼoplal te kʼoemikix ta pasele sok te bintiknix la yakʼ ta ilel te Jehová jamal chiknaj ta ilel te yuʼun-nix jaʼ Mesías-a te Jesús te albil jilel skʼoplale. Jaʼukmeto te Biblia ya yakʼbey sujtib chebxan jojkʼoyeletik ta swenta te Jesucristoe: ¿banti ay ta kuxinel-a sok bin yilel stalel kʼax ta Balumilal?

10. ¿Bin ya yakʼ ta nopel te Biblia ta swenta te banti ay-a te Jesús te kʼalal mato xtal ta Balumilale?

¹⁰ Te Biblia ya yakʼ ta nopel te ay ta chʼulchan-a te Jesús te kʼalal mato xtal ta Balumilale, melel jich ya yichʼ alel ta stojol ini. Te j-alwanej Miqueas ma jaʼuknax la yal te ya x-ayin ta Belén te Jesuse, jaʼnix jich la yal te «nameyix te shahchibal[e]» (Miqueas 5:2). Jaʼnix jich te Jesuse bayal buelta la yal te ay ta chʼulchan-a te kʼalal mato xtal jich bitʼil winik liʼ ta Balumilal (kʼopona te sjun Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5). Jaʼ jun espiritu te kʼalal ay ta chʼulchan-ae te kʼax lek yiloj sba sok te Jehovae.

11. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te Biblia ta swenta te Jesús te jaʼ te Nichʼanil te kʼax kʼux ta oʼtanil yuʼun te Jehovae?

¹¹ Ay bayal ta chajp te bin yuʼun jaʼ kʼax kʼux ta oʼtanil yuʼun Jehová te Jesuse. Te Biblia ya yakʼbey sbiilin «ba-alalil yuʼun spisil bintic pasticlambil», melel jaʼ sbabial pasot yuʼun te Diose (Colosenses 1:15). * Te bin yan mukʼ skʼoplal ya xkʼotxan yuʼune, jaʼ te bitʼil kʼot ta «hip jtuhl Snichʼan» Dios (Juan 3:16). Jaʼ ini ya skʼan ya yal te  maʼyuk machʼa koltayot yuʼun te Jehová te kʼalal la spas te sNichʼane. Jaʼnix jich te Jesuse stukelnax la skoltay te Jehová ta spasel te yantikxan bintik aye (Colosenses 1:16). Soknix ya yichʼ albeyel «Cʼopil» (Juan 1:14). Te biilil ini ya yakʼ ta ilel te ya xjuʼ ya xkʼopoj ta swenta sbiil te sTate. Laniwan skʼases kʼop sok mantaliletik ta stojol chʼul abatetik soknix ta stojol ants winiketik te jaʼik yal snichʼnab te Diose.

12. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te ma pajaluk te ba Nichʼanil sok te Diose?

¹² ¿Pajalbal sok Dios te ba Nichʼanil jich bitʼil te ay chaʼoxtul ya yalike? Jaʼ-abi, ma jichuk ya yakʼ ta nopel te Bibliae. Jich bitʼil te la kiltik tal ta yan parrafoe, la yichʼ pasel te Nichʼanile. Jich yuʼun ay sjajchibal te Jesuse yan te Jehovae maʼyuk sjajchibal sok slajibal stukel (Salmo 90:2). Te jip jtul Nichʼanile maʼyuk bin-ora la yal te pajal sok te sTate. Te Biblia jamal ya yakʼ ta ilel te bitʼil jaʼ toyolxan te Tatile, ma jaʼuk te Nichʼanile (kʼopona te sjun Juan 14:28; 1 Corintios 11:3). Jaʼnax stukel te Jehová spisil ya xjuʼ yuʼun (Génesis 17:1). Jich yuʼun maʼyuk machʼa pajal sok. *

13. ¿Bin ya skʼan ya yal te Biblia te kʼalal ya yal ta swenta te Nichʼanil te «ha slocʼomba te Dios te ma chicanuc ta ilel»?

¹³ Te kʼalal mato pastajem-a te ekʼetik sok te Balumilale te Jehová sok te jip jtul sba sNichʼane, bayal miyon jaʼbil kʼax lek yilojix sbaik-a. ¡Ya jnaʼtik te kʼux la yaʼiy sba ta yoʼtanike! (Juan 3:35; 14:31.) Te Nichʼanil te kʼax kʼux ta oʼtanile pajal stalel sok te sTate. Jich yuʼun te Biblia ya yal ta swenta te Jesús te «ha slocʼomba te Dios te ma chicanuc ta ilel» (Colosenses 1:15). Jich bitʼil te alnichʼanetik ya xjuʼ ya slokʼtaybeyik te taleliletik yuʼun te smeʼ statike, jaʼnix jich te sNichʼan Dios te ay ta chʼulchane la yakʼ ta ilel bayal ta chajp talelil yuʼun te sTate.

14. ¿Bin-utʼil ayin jich bitʼil alal te jip jtul sNichʼan te Jehovae?

 ¹⁴ Ta stukelnix la yijkʼitay jilel te chʼulchan te jip jtul sNichʼan te Jehovae yuʼun jich tal ta Balumilal bitʼil winik. Jaʼukmeto ayniwan jich ya ajojkʼoybey aba: «¿Bin-utʼil-a te ayin jich bitʼil jtul alal te machʼa espiritu-ae?». Te Jehová la spas jun milagro, te skuxlejal te jip jtul sNichʼan te ay ta chʼulchane la skʼasesbey ta schʼujtʼ jtul judía achʼix te María sbiil te ma tabiluk ta winik-ae, jaʼ ta swenta yuʼun-abi te alal te ayin yuʼun te María te la sbiilin Jesuse ma la skuch jxujtʼuk mulil (Lucas 1:30-35).

15. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jnaʼbeytik sba te Jehová ta swenta te Jesuse?

¹⁵ Spisil te bintik la spas sok la yal te Jesús te kʼalal ay ta Balumilal-ae, jaʼ ya skoltayotik yuʼun ya jnaʼbeytik sba ta lek. Soknix jaʼ ta swenta te ya xjuʼ ya jnaʼbeytik sba te Jehovae. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ta pasel? Julukme ta awoʼtan te bitʼil te Jesuse jaʼ slokʼomba te sTate. Jaʼ yuʼun jich la yalbey jtul jnopojel yuʼun: «Te machʼa yilojonix, ha nix yilojix te Tatile» (Juan 14:9). Te sjun Mateo, Marcos, Lucas sok Juan, te chaneb libroetik yuʼun te Biblia-abi, tey ya scholbotik-a te skuxlejal te Jesucristo, te aʼtelil la spas sok te taleliletik yuʼune.

16. ¿Bin lek yachʼil kʼop bajtʼ ta yoʼtan spukel te Jesuse sok machʼa ta stojol talem te bintik la yakʼ ta nopele?

¹⁶ Te Jesuse la yichʼ akʼbeyel sbiilin «Maestro» (Juan 1:38; 13:13). ¿Bin-a te la yakʼ ta nopele? Te bin bajtʼ yoʼtan ta spasele, jaʼ te spukel ta alel «te lec yachʼil cʼop» yuʼun te Ajwalinel yuʼun te Diose. Te Ajwalinel yuʼun te Dios ini kʼalaltome ta chʼulchan ya swentain tal te Balumilale sok yame yakʼbey bayal utsilal te ants winiketik te jun yoʼtan yakʼoj sbaik ta stojol te Diose (Mateo 4:23). ¿Machʼa talem ta stojol te lek yachʼil kʼop ini? Jaʼnix la yal te Jesuse: «Te nohptesel ma cuʼunuc, ha yuʼun te machʼa sticonejon  tal», jaʼ te Jehovae (Juan 7:16). Te Nichʼanile snaʼoj te skʼanojel yoʼtan te sTate jaʼ te yakuk snaʼik stojol te ants winiketik te lek yachʼil kʼop yuʼun te Ajwalinel yuʼun te Diose. Ta swaxakebal kapitulo yame kilbeytikxan skʼoplal ta swenta te Ajwalinel ini sok te bintik yato spase.

17. ¿Banti nojpteswan te Jesuse sok bin yuʼun la spas tulan ta nojpteswaneje?

¹⁷ ¿Banti nojpteswan te Jesuse? Ta bayuk te banti ay ants winiketike, jich bitʼil ta akiltik, ta lumlumtik, tut lumetik, merkadoetik sok ta nanatik. Te Jesús ma jaʼuk la smaliy te tal te ants winiketik ta stojole, jaʼnix bajtʼ sle stukel te banti ayike (Marcos 6:56; Lucas 19:5, 6). ¿Bin yuʼun te la slokʼes bayal tiempo sok te la spas tulan ta scholel skʼop Dios sok te la yaʼiy pʼijubteswaneje? Yuʼun jaʼ skʼanojel yoʼtan te sTate, jich yuʼun spisil-ora la schʼuun spasel (Juan 8:28, 29). Ay yan swentail te bin yuʼune, jaʼ te bitʼil la snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketik te talik ta stojole (kʼopona te sjun Mateo 9:35, 36). Te jwolwanejetik  yuʼun te relijionetike ma la yichʼik ta mukʼ te ants winiketike, melel ma la yakʼbeyik snop te smelelil kʼop yuʼun te Dios soknix te skʼanojel yoʼtane. Yan stukel te Jesuse snaʼoj te ya skʼan ya yaʼiyik stojol te lek yachʼil kʼop yuʼun te Ajwalinele.

18. ¿Bintik talelil yuʼun Jesús ya yikʼbatxan awoʼtan?

¹⁸ La yakʼ ta ilel te lek yoʼtan te Jesuse sok te ay skʼuxul yoʼtane, melel lek la yiltiklan te ants winiketike sok la yakʼ ta ilel te slekil yoʼtan ta stojolike, jaʼnix jich te alaletike leknax la yaʼiyik sjokinel te Jesuse (Marcos 10:13-16). Maʼyuk bin-ora tsaawan stukel. Kʼax ma lek la yil te bintik ma stojiluk ta pasele (Mateo 21:12, 13). Te kʼalal maba ichʼbilik ta wenta-a sok maba ichʼbilik ta mukʼ-a te antsetike, te Jesuse la yichʼ ta mukʼ stukel te antsetike (Juan 4:9, 27). La yakʼ ta ilel te kʼax pekʼel yoʼtan ta smelelile. Ta jun buelta la spokbey yakan te jpuk-kʼopetik yuʼune, te jaʼ jun aʼtelil te jaʼnax ay ta swenta spasel te j-abatetik te maʼyuk lek skʼoplalike.

19. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Jesús te la snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketik te ayik ta wokole?

 ¹⁹ Te Jesús la snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketik te ayik ta wokole, jich la yakʼ ta ilel te kʼalal la slekubteslan ta swenta milagroetik ta yuʼel te Diose (Mateo 14:14). Ta jun buelta jtul winik te yichʼoj kʼaʼel chamele la sle te Jesús sok jich la yalbey: «Teme yac acʼane, ya xhuʼ awuʼun te yac alecubteson». Te Jesús la yaʼiy ta yoʼtan te swokol te winike jich yuʼun la snaʼbey yoʼbolil sba, la sjach skʼab, la spik sok jich la yalbey: «Ya jcʼan, acʼa lecubucat». ¡Jich lekub te winik te ay ta chamel-ae! (Marcos 1:40-42.) ¡Nopanax awaʼiy te bin yaʼiyel la yaʼiy sba-a te winike!

20, 21. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya kaltik te kʼax lek la yakʼ ta ilel Jesús te bin-utʼil ta chʼuunbeyel smantal Dios sok te bitʼil jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojole?

²⁰ Te machʼa kʼax lek la yakʼ ta ilel te bin-utʼil ta chʼuunbeyel te smantal Dios sok te bitʼil jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojole, jaʼ te Jesuse. Manchukme bayal bintik kujch yuʼun te Jesuse, jich bitʼil te kontrainel sok te wokoliletik te kʼax ta stojole, spisil-ora jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojol Dios te ay ta chʼulchane. Sok jkʼaxel la spʼaj te bintik japbot yuʼun te Satanase (Mateo 4:1-11). Jaʼnix jich kujch yuʼun te bitʼil ay chaʼoxtul te jayeb machʼatik ay yuʼun te maba ichʼot ta mukʼ yuʼune. Ay jich la yalik: «Sohquem sjol» (Marcos 3:21). Jaʼukmeto maba chebaj yoʼtan te Jesuse, lananix spasulan-a te aʼtelil yuʼun te Diose. Te kʼalal la yichʼ bolkʼoptayel yuʼun te skontratake, spisil-ora la snaʼ skomel sba sok maʼyuk bin-ora la skʼan sutbey spakol (1 Pedro 2:21-23).

²¹ Te Jesús jun yoʼtan la yakʼ sba jaʼto te kʼalal laje, manchukme kʼax kʼux oʼbol sba te bin-utʼil laj ta skʼab te skontratake (kʼopona te sjun Filipenses 2:8). Nopanax awaʼiy te bintik kujch yuʼun ta slajibal kʼajkʼal yuʼun skuxlejal jich bitʼil winik. Kujch yuʼun te bitʼil la yichʼ tsakel  yuʼun te j-aʼteletike, la yichʼ lebeyel smul yuʼun lotil testigoetik, la yichʼ castigo yuʼun te juesetik te ma toj ya spas te yaʼtelike, la yichʼ labanel yuʼun te ants winiketike soknix te tulan utsʼinel la yichʼ yuʼun te soldadoetike. Kʼalal jipilix ta teʼ-a te Jesuse, jich la yal ta slajibal: «¡Huʼix!» (Juan 19:30; Hechos 5:30). Oxeb kʼajkʼal ta patil, te sTat te ay ta chʼulchan la schaʼkuxajtes jich bitʼil jun espiritu (1 Pedro 3:18). Te kʼalal ayniwan kʼaxemix 40 kʼajkʼal-ae chaʼsujt bael ta chʼulchan, te banti «la shuhcan sba ta swaʼel-cʼab te Diose» ta smaliyel te ya xkʼot yorail te ya xmantalteswane (Hebreos 10:12, 13).

22. ¿Bin lek la jtatik yuʼun te bitʼil jun yoʼtan la yakʼ sba te Jesús kʼalalto ta slajibal?

²² ¿Bin lek la jtatik yuʼun te bitʼil jun yoʼtan la yakʼ sba te Jesús kʼalalto ta slajibal? Ta swenta te bitʼil la yakʼ sba ta lajele jich la sjam te be yuʼun ya xjuʼ xkuxinotik ta sbajtʼel kʼinal ta Nichimal Kʼinal liʼ ta Balumilal, jich bitʼil te la skʼan ta sjajchibal te Jehovae. Ta yan kapitulo yame kilbeytikxan skʼoplal te bin-utʼil te slajel te Jesús ya yakʼ xkʼot ta pasel te bin ya jmaliytike.