1. ¿Bin-a te skʼanojel yoʼtan te Dios ta swenta te Balumilale?

TE Diose ay bin kʼax bayal yutsil ya spas ta stojol te Balumilale jaʼ te ya yakʼ xnoj ta ants winiketik te tseʼelnax yoʼtan ya x-ayinik sok te maba ya stsakotikix ta chamele. Te Biblia jich ya yal te «Dios la yacʼ tsʼumbil qʼuinal ta Edén» sok «la yacʼ coluc [...] spisil ta chahp teʼetic te tʼujbil ta ilel soc te lec ta loʼbeyel sit». Ta patil la spas te Adán sok Eva te sbabial jmeʼ jtatike, tey la yakʼ-a te banti kʼax tʼujbil la spas te kʼinale sok jich la yichʼik albeyel: «Sitinan soc pʼohla abahic, nojesahic ta swohlol te bahlumilal, soc tuhunahic te qʼuinale» (Génesis 1:28; 2:8, 9, 15). Jich bitʼil te la kiltikixe, te bin la skʼan te Diose jaʼ te yakuk x-alnichʼnajik te ants winiketike sok te yakuk spasik bael ta nichimal kʼinal ta swolol te Balumilale sok te lajuk skanantayik te chambalametike.

2. 1) ¿Bin yuʼun te ya jnaʼtik te yuʼun-nix jich ya xkʼot ta pasel-a te skʼanojel yoʼtan Dios ta Balumilale? 2) Jich bitʼil te ya yal te Bibliae, ¿bin yilel stalel te ants winiketik te ya xkuxinik tey-ae?

² ¿Yabal achʼuun te ay bin-ora ya xkʼot ta pasel te skʼanojel yoʼtan te Jehová te bitʼil ya xkuxinik ta Nichimal Kʼinal ta Balumilal te ants winiketike? Ta swenta-abi, jamal  yaloj: «Hoʼon cʼopojon, soc ya jcʼohtes ta pasel» (Isaías 46:9-11; 55:11). Ta melel, te Jpaswanej kuʼuntike, yuʼun-nix ya skʼotes ta pasel spisil-a te bintik yaloje. Jaʼnix ya yal stukel te «ma tojoluc la spas» te Balumilale, melel «ha la spas scuenta yuʼun ay machʼatic ya xnahinic tey a» (Isaías 45:18). ¿Bin yilel stalel te ants winiketik te la skʼan Dios te kuxinukik liʼ ta Balumilale sok jayeb kʼajkʼal kʼan kuxinukik? Jaʼ ya yakʼbey sujtib te Bibliae: «Te machʼatic toj yoʼtanic ya me yichʼic hilel te qʼuinale, sbahtel qʼuinal ya xnahinic tey a» (Salmo 37:29; Apocalipsis 21:3, 4).

3. ¿Bintik-a te mel-oʼtantik sba ya kiltik ta Balumilale sok bintik jojkʼoyel ya jpastik yuʼun?

³ Jnaʼojtik te mato kʼoem ta pasel te bin albil skʼoplal ini, melel yato stsakot ta chamel sok ya xlajik te ants winiketike soknix ya sjachik kʼop sok talel kʼaxel ya smil sbaik. Chikan ta ilel te ma jichuk kʼot ta pasel te bin snopoj ta yoʼtan te Diose, melel maʼyuk bin-ora jich la skʼan te Jehová te bitʼil ay te Balumilal ta ora ini. ¿Bin kʼot ta pasel? ¿Bin yuʼun te maba kʼoem ta pasel te skʼanojel yoʼtan te Diose? Te sujtib te jojkʼoyeletik ini maʼyuk ta tael ta libroetik te stsʼibayoj te ants winiketike, melel kʼalalto ta chʼulchan jajchem tal te kʼope.

4, 5. 1) ¿Machʼa-a te kʼopoj sok te Eva ta swenta jkojt chane? 2) ¿Bin-utʼil te ay machʼa ya xjuʼ xkʼatpʼuj ta j-elekʼe?

⁴ Te sbabial libro yuʼun te Biblia ya yalbotik te chiknaj jtul skontra te Dios ta tsʼumbil kʼinal Edén. Manchukme sbiilinej «chan», ma biluk chambalamil. Te slajibal libro yuʼun te Biblia ya yakʼ ta naʼbeyel sba jich bitʼil «te Pucuj soc Satanás sbihil, ha te ya sloʼloy spisil te bahlumilale». Jaʼnix jich sbiilinej «te antiguo chan» (Génesis 3:1; Apocalipsis 12:9). Ta melel, te chʼul-abat ini ay yuʼel, jaʼ jun espiritu te ma chikanuk ta ilel te la stuuntes jkojt chan yuʼun jich kʼopoj sok te Evae. Te chʼul-abat-abi jaʼnix jich  sjokinej-a te Dios te kʼalal la schajpan te Balumilal ta swenta te ants winiketike (Job 38:4, 7).

⁵ Ya jnaʼtik te spisil te bin ya spas te Jehovae toj spisil. Jich yuʼun, ¿machʼa pasot yuʼun te machʼa sbiilinej kuʼuntik «Pukuj» sok «Satanase»? Ya xjuʼ ya kaltik te jaʼ jtul chʼul-abat yuʼun Dios te la skʼatpʼun sba ta Pukuj ta stukelnaxe. ¿Bin-utʼil kʼot ta pasel-abi? Jaʼ jich kʼoem te bitʼil ay machʼa ma snaʼ elekʼ, ta patil ya xkʼatpʼuj ta j-elekʼ. ¿Bin-utʼil ya xkʼot ta pasel ini? Jaʼ te kʼalal ay machʼa ma slokʼes ta yoʼtan te kʼalal ay bin chopol ya snop spasel. Teme ya snopilan ta yoʼtan te bin chopole, yame xjuʼ xkʼub ta yoʼtan. Ta patil te kʼalal ya xjuʼ yuʼun spasel te bin ya skʼan ya spase, yananixme skʼotes ta pasel-a (kʼopona te sjun Santiago 1:13-15).

6. ¿Bin-utʼil kʼatpʼuj ta Satanás jtul chʼul-abat yuʼun Dios te ay yuʼele?

⁶ Jaʼme jich la spas-abi te Satanase. Laniwan yaʼiy stojol kʼalal te Jehová la yalbey te Adán sok Eva te akʼa alnichʼnajukike sok te lajuk snojesik ta stsʼumbalik ta swolol te Balumilale (Génesis 1:27, 28). Jichniwan la sta ta nopel ini: «¡Spisil te ants winiketik ini yame xjuʼ ya yichʼonik ta mukʼ ma jaʼuk ya yichʼik ta mukʼ te Diose!». Te bin ma lekuk la snope la yichʼ yip ta yoʼtan, jich yuʼun te kʼalal kʼax bael te kʼajkʼale, la sloʼlay te Eva te kʼalal la yalbey lot ta swenta te Diose (kʼopona te sjun Génesis 3:1-5). Jich yuʼun te chʼul-abat-abi la skʼatpʼun sba ta «Satanás» te ya skʼan ya yal «Jkontrainwanej», jaʼnix jich ya xleawan ta kʼop.

7. 1) ¿Bin yuʼun te lajik bael te Adán sok te Evae? 2) ¿Bin yuʼun te ya xmeʼel mamalubotik sok te ya xlajotik bael jich bitʼil te stsʼumbalotik te Adane?

⁷ La snaʼ ta lek te bin-utʼil la yal te lotile sok te bin-utʼil loʼlaywane, jich la yakʼbey skʼaxuntay smantal Dios te Adán sok te Evae (Génesis 2:17; 3:6). Te bin kʼot ta pasel ta patile jaʼ te lajik baele, jich te bin-utʼil la yichʼik albeyel yuʼun te Diose (Génesis 3:17-19). Te kʼalal la sle smul  te Adane jich kʼatpʼuj ta jmulawil winik, jaʼ yuʼun spisil te stsʼumbale la skuchik-euk te mulile (kʼopona te sjun Romanos 5:12). Te bin kʼot ta pasele ya xjuʼ ya jpajbeytik skʼoplal sok bitʼil jun prensa yuʼun waj te ya xtopʼ jtebuk te kʼalal ya xchʼay koele. Teme yato yichʼ pasel waj tey-ae, ¿binwan yilel ya xlokʼ te waje? Maba lek ya xlokʼ, yame skʼayinbey lokʼel te smarkaul te banti topʼen te prensae. Jaʼnix jich kʼoemotik ta jpisiltik ya x-ayinotik sok te «jmarkaultik» yuʼun te smul te Adane. Jaʼ ta swenta te ya xmeʼel mamalubotik sok te ya xlajotik baele (Romanos 3:23).

8, 9. 1) Ta swenta te bin kʼot ta pasele, ¿bin-a te ma lekuk la yal te Satanás ta stojol Diose? 2) ¿Bin yuʼun te ma orauk la slajin te jkʼaxuntayej mantaletike?

⁸ Kʼalal te Satanás la sjuk te Adán sok te Eva ta skʼaxuntaybeyel smantal te Diose, jich kʼatpʼuj ta jolol yuʼun jkʼaxuntayej mantal. La yal te ma lekuk te bin-utʼil ya xmantalteswan te Jehovae. Jich la yal kʼoem ini: «Jaʼ jtul chopol ajwalil te ya slotiy te machʼatik swentainoje sok ma xyakʼbey smulanbey yutsil te bintik leke. Te ants winiketike ma puersauk jaʼ ya xwentainotik yuʼun, ya xjuʼ ya stsa ta stukelik te bin leke sok te bin ma lekuke. Ta melel, jaʼ lek ya xkʼotik-a te jaʼuk ya schʼuunbonik te jkʼope». ¿Binwan ya yalix yuʼun-a te Dios ta swenta te bitʼil la yichʼ lebeyel tulan smule? Ay machʼatik ya yalik te jaʼ lek te lajuk yichʼik lajinel te jkʼaxuntayej mantaletike. Jaʼukmeto, ¿labal yakʼ ta ilel te lotil te bin la yal te Satanás te jichuke? ¿Labal yakʼ ta ilel te lek te bitʼil ya xmantalaj te jichuke?

⁹ Te Jehová kʼax toj spisil te bin ya spase. Jaʼ ta swenta te ma orauk la slajin te jkʼaxuntayej mantaletike. Te bin la spase, jaʼ te la yakʼ kʼaxuk bael te kʼajkʼale yuʼun jich ya yakʼbey ta lek sujtib-a te bin la yal te Satanase sok jich ya yakʼ ta ilel-a te jaʼ jpaslot stukele. Jaʼ yuʼun, la yakʼbey tiempo te ants winiketik yuʼun ya swentain sba ta stukeliknax ta skʼab te Satanase. Ta sbuluchebal kapitulo yuʼun te libro  ini, ya yichʼ cholbeyel skʼoplal bin yuʼun te jich la spas te Diose sok bin yuʼun te la yakʼ kʼaxuk bayal kʼajkʼal ta schajpanel te kʼope. Jaʼukmeto jojkʼoybeya aba: ¿yuʼunbal ay bin lek akʼbotik yuʼun te Satanás te Adán sok te Eva te bitʼil jaʼ la schʼuunbeyik te skʼope? ¿Bin yuʼun la skuyik te jaʼ jpaslot te Jehová te bitʼil jaʼ akʼbilik yuʼun spisil te bin ya xtuun yuʼunike? ¿Binwan la apas te jaʼukate?

10. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya awakʼ aba ta skʼab te Jehová sok te ya awakʼ ta ilel te lotil te bin la yal te Satanase?

 ¹⁰ Lek te yakuk jnop ta koʼtantik ta swenta te jojkʼoyeletik te la yichʼix pasele, melel ta jpisiltik pajal skʼoplal sok te bin ya xkʼax ta jtojoltik ta kʼajkʼal ini. Ta melel ya xjuʼ awuʼun te ya atsa teme jaʼ ya akʼan ya awakʼ aba ta skʼab te Jehovae, jich ya awakʼ ta ilel te lotil te bin la yal te Satanase. Ya xjuʼ ya awakʼ ta ilel te ya akʼan ya xkʼot ta Ajwalil awuʼun te Diose, jich ya awakʼ ta ilel te jaʼ jpaslot te Pukuje (Salmo 73:28; kʼopona te sjun Proverbios 27:11). Manchukme ay bayal mil miyon ants winiketik ta Balumilal, mel-oʼtantik sba te chaʼoxtulnax ya staik ta nopel te ya schʼuunbeyik smantal te Diose. Te bin yak ta kʼoel ta pasel ini ay bin tulanxan skʼoplal ya yakʼ jojkʼoybey jbatik: ¿yabal yakʼ ta nopel ta smelelil te Biblia te jaʼ swentainoj balumilal te Satanase?

11, 12. 1) ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te yuʼun-nix jaʼ ajwalil yuʼun balumilal-a te Satanás ta swenta te bin la sjapbey te Jesuse? 2) ¿Bintikxan ya yakʼ ta ilel te yuʼun-nix jaʼ ajwalil yuʼun balumilal-a te Satanase?

¹¹ Te Jesuse snaʼojnanix-a te jaʼ ajwalil yuʼun balumilal te Satanase. Ta jun buelta, te Pukuj la yakʼbey yil ta swenta jun milagro «spisil ta chahp nacionetic ayic ta bahlumilal soc te yutsilalic» sok jamal la yalbey: «Spisil ya caʼbat ini teme yac aquejan aba ta jtojol soc teme yac achʼuhuntayone» (Mateo 4:8, 9; Lucas 4:5, 6). Nopa awaʼiy ta swenta ini. Teme ma jaʼuk yuʼun spisil te nasionetik te Satanase, ¿labal sjapbey te Jesús te jichuke? Te Jesuse maʼyuk bin-ora la yal te ma jaʼuk yuʼun Pukuj te nasionetike, te jichuke ayniwan bin la yal te yuʼunuk ma jaʼuk ay ta skʼab te machʼa skontra te Diose.

¹² Melelnix-a te spisil ya xjuʼ yuʼun te Jehová Dios, te Jpaswanej yuʼun spisil te bintik ay ta Balumilal sok te bintik solem kʼaxel ta chʼulchan (Apocalipsis 4:11). Jaʼukmeto maʼyuk ya jtatik ta Biblia te banti ya yal te jaʼ ajwalil  yuʼun balumilal te Diose, jaʼnix jich ya xjuʼ ya kaltik ta stojol te Jesucristoe. Yan stukel te Jesuse la yal ta swenta te Pukuj te jaʼ «te ajwalil yuʼun te balumilale» (Juan 12:31, XCD; 14:30; 16:11). Jaʼnix jich te Bibliae ya yal ta swenta te Satanás te jaʼ «dios yuʼun te bahlumilal ini» (2 Corintios 4:3, 4). Te jpuk-kʼop Juan jaʼnix jich la yakʼ ta naʼel-euk te kʼalal la stsʼibay jich ini: «Ay ta scʼab pucuj swohlol te bahlumilale» (1 Juan 5:19).

13. ¿Bin yuʼun te ya jkʼantik te yachʼil balumilale?

¹³ Te jujun jaʼbil ya xkʼaxe, xiʼbantik sba ta ilel te balumilale. Nojel ta soldadoetik yuʼun guerra, jloʼlaywanejetik yuʼun te politika, jwolwanejetik yuʼun te relijionetik te jchebal oʼtanetik soknix ay jmilawetik te maʼyukix xiwel ta yoʼtanike. Ta swenta spisil te bin yak ta kʼaxel ta chopol balumilale, ma xlekubix yilel. Te Biblia ya yal te nopol ya slajin Dios te chopol balumilal ta guerra yuʼun Armagedón, ta swenta ini jaʼ ya sjambey sbelal te tojil yachʼil balumilale (Apocalipsis 16:14-16).

14. ¿Machʼa la yichʼ tsael yuʼun Dios swenta och ta Ajwalil ta chʼulchan? ¿Bin-utʼil la yichʼ albeyel jilel skʼoplal te machʼa ya yichʼ tsaele?

¹⁴ Te Jehová la stsa te Jesucristo yuʼun la yakʼ ta Ajwalil ta chʼulchan, jaʼ te Ajwalinel yuʼun te Diose. Ayix tal bayal jaʼbil te jich albil jilel skʼoplal ta Bibliae: «Ayinemix jtuhl alal ta jcuentatic, aʼbilotic jtuhl nichʼanil, ha ya xcʼoht ta stojol te cuentahinwanej. Hich ya xʼaʼbot sbihil: [...] Snichʼan ajwalil yuʼun lamal qʼuinal. Te ya xmucʼub te cuentahinel yuʼun soc te lamal qʼuinal yuʼune» (Isaías 9:6, 7). Te Jesús la yakʼbey snop te jnopojeletik yuʼun te yakuk skʼanik ta skʼoponel Dios te ajwalinel te kʼalal jich ya yalik ini: «Acʼa cʼotuquix yorail te ya awichʼ ajwalinele. Acʼa pasuc scʼanjel awoʼtan ta balumilal, jich bitʼil te yac ta pasel ta chʼulchane» (Mateo 6:10, XCD). Jich bitʼil te yato kiltik bael ta  patile, te Ajwalinel yuʼun te Diose yame slajin spisil te ajwaliletik yuʼun te balumilale sok jichme ya yotsesbey jilel sjelol (kʼopona te sjun Daniel 2:44). Ta patil yame spas ta nichimal kʼinal te Balumilale.

15. ¿Bin-a te «yachʼil bahlumilal» te xchie?

¹⁵ Te Biblia jamal ya yalbotik te «yacotic ta smahliyel te bin yaloj te Diose, ha te yachʼil chʼulchan soc yachʼil bahlumilal, te banti ya xnahin te bin toj ta pasele» (2 Pedro 3:13; Isaías 65:17). Kʼalal ya yalbey skʼoplal te Biblia te «bahlumilal» te xchie, ay jaʼ ya skʼan ya yal ta swenta te swinkilel te Balumilale. Jaʼ yuʼun te tojil «yachʼil bahlumilal», jaʼme skʼoplal te jtsojb ants winiketik te lek ilbilik yuʼun te Diose.

16. ¿Bin mukʼul majtʼanil ya yichʼik akʼbeyel yuʼun Dios te machʼatik lek ilbilik yuʼune? ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya jtatik te majtʼanil yuʼun te Diose?

¹⁶ Te Jesús la yal ta jamal te kʼalal ayotikix ta yachʼil balumilal-ae, te Dios ya yakʼbey mukʼul majtʼanil te machʼatik lek ilbilik yuʼune jaʼ te «scuxlejal[ik] sbahtel qʼuinal» (Marcos 10:30). Awokoluk lea ta aBiblia te sjun Juan 3:16 sok 17:3, yuʼun ya akʼopon te bin la yal te Jesús te bin ya skʼan ya jpastik yuʼun jich ya jtatik te kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinal. Ta ora ini akʼa kiltik ta Biblia te bintik utsilal ya staik ta Nichimal Kʼinal ta Balumilal te machʼatik ya yichʼik te majtʼanil ya yakʼ te Diose.

17, 18. ¿Bin yuʼun te ya jnaʼtik te yananix xbajtʼ ayinuk lamalkʼinal sok te maʼyukix xiwel ta swolol Balumilale?

¹⁷ Te chopolil, guerra, mulil sok te utsʼinel yame xlaj skʼoplal. «Nopol ya xchʼay bahel te machʼa chopol [...]. Yan te machʼatic manso yoʼtanic ya me yichʼic hilel te qʼuinal.» (Salmo 37:10, 11.) Yame x-ayin lamalkʼinal, melel te Diose «ya yacʼ quehchajuc guerrahetic cʼalal ta stiʼil bahlumilal» (Salmo 46:9; Isaías 2:4). Kʼalal ya xkʼot yorail-abi, «ya me xnichin te bin stojil ta pasel» sok yame x-ayin «bayel lamal  qʼuinal ha to cʼalal mayuquix a te uhe», jaʼ-abi jaʼ ya skʼan ya yal te spisil-ora ya x-ayin lamalkʼinal (Salmo 72:7).

¹⁸ Te j-abatetik yuʼun te Diose mame ayukix xiwel ya yaʼiyik. Ta namey kʼinal, kʼalal te lum Israel la schʼuunbeyik smantal te Diose, la smulanbeyik yutsilal te bitʼil maʼyuk bin ya xiwik yuʼun-ae (Levítico 25:18, 19). ¡Kʼax bayal yutsilal te kʼalal maʼyukix xiwel ya kaʼiytik-euk ta Nichimal Kʼinale! (kʼopona te sjun Isaías 32:18; Miqueas 4:4.)

19. ¿Bin yuʼun ya jnaʼtik te ya xbajtʼ ayinuk bayal weʼelil ta yachʼil balumilale?

¹⁹ Mame xlajix te weʼelile. «Ayuc me bayel trigo ta lumqʼuinal, ta baba witsetic», jich la yal ta kʼayoj te machʼa la stsʼibay te sjun Salmo (Salmo 72:16). Te Jehová Dios yame yakʼbey bayal utsilal te machʼatik jun yoʼtan ya yakʼ sbaik ta stojole sok «ya me yacʼ sit te bin ya xcol ta qʼuinal» (Salmo 67:6).

20. ¿Bin yuʼun ya jnaʼtik te yananix xpastaj ta nichimal kʼinal-a te Balumilale?

²⁰ Yame xpastaj ta nichimal kʼinal ta swolol te Balumilale. Te kʼinale tsʼiʼlajtesbil yuʼun te schopolil te ants winiketik ta ora ini, yame xnoj ta tʼujbil naetik sok ta tʼujbil nichimaltik (kʼopona te sjun Isaías 65:21-24; Apocalipsis 11:18). Te kʼalal ya xkʼax bael te kʼajkʼale, kʼunkʼunme ya xpastaj ta nichimal kʼinal te Balumilale, jichme kʼax tʼujbil ya xkʼot ta swolol te Balumilale sok yame yakʼ ta lek sit te bin ya yichʼ tsʼunel tey-ae, jich te bin-utʼil te tsʼumbil kʼinal Edene. Ta sbajtʼel kʼinal, te Diose yame sjam skʼab sok ya yakʼ «nojuc schʼuhtic spisil bintic cuxajtic» (Salmo 145:16).

21. ¿Bin ya yakʼ ta naʼel te bitʼil lek ya xbajtʼ yil sbaik sok te chambalametik te ants winiketike?

²¹ Te ants winiketike lekme ya xbajtʼ yil sbaik sok te chambalametike. Te jtiʼawal chambalametik sok te alakʼil chambalametike jun-naxme ya sjokin sbaik ta weʼel. Te tut kereme mame xiʼix te chambalametik te ya xtiʼawanik ta ora ini (kʼopona te sjun Isaías 11:6-9; 65:25).

22. ¿Bin ya xkʼot ta pasel ta swenta te jayeb ta chajp te chamel aye?

 ²² Yame xtupʼ spisil ta chajp chamel. Jich bitʼil te Jesús te jaʼ Ajwalil te tsabil yuʼun Dios ta chʼulchane, yame slekubtes te jchameletike, kʼaxemtome jich ya spas-a te bitʼil kʼalal kʼax ta Balumilale (Mateo 9:35; Marcos 1:40-42; Juan 5:5-9). «Mayuc machʼa [...] hich ya yal: Ayon ta chamel.» (Isaías 33:24; 35:5, 6.)

23. ¿Bin yuʼun te ya yakʼ bayal stseʼelil koʼtantik ta swenta te ya x-ayin chaʼkuxajele?

²³ Te machʼatik lajemikix kuʼuntike yame xchaʼkuxajik tal, teme ya schʼuunbeyik smantal te Diose mame ayuk bin-ora ya xchaʼlajik. Yame xchaʼkuxajik tal te machʼatik lajemikixe, melel maba chʼaybilik ta oʼtanil yuʼun te Diose. Ta melel yame x-ayin «chaʼcuxajel yuʼun [...] te machʼatic toj yoʼtanic soc te machʼatic ma ba toj yoʼtanic» (Hechos 24:15; kʼopona te sjun Juan 5:28, 29).

24. ¿Bin ya awal yuʼun te ya x-ayin kuxlejalil liʼ ta Balumilal te kʼalal pastajemix ta nichimal kʼinal-ae?

²⁴ Kʼax lekme skuxlejal ya xkʼot te machʼatik ya skʼan ya snaʼbeyikxan sba ta lek te Mukʼul Jpaswanej kuʼuntike, jaʼ te Jehovae sok te ya yakʼ sbaik ta abatinel ta stojole. Kʼax bayal skʼoplal te yakuk jnaʼbeytikxan sba te Jesucristo, melel jaʼ ta swenta te ya xkʼot ta pasel spisil te utsilaletik ini.