1, 2. ¿Bin la snop ta yoʼtan te Balaam yuʼun ya yutsʼin te lum yuʼun te Jehovae?

TE MACHʼA ya skʼan ya stsak jkojtuk chambalame nail ya yil te bin ya smulan sweʼel te chambalame. Te kʼalal la snaʼix-a te bin ya smulan sweʼel te chambalam te ya skʼan ya stsake, jaʼme ya yakʼ ta pejtsʼ o ta yakil-abi. Te kʼalal ya stsak te bin akʼbil ta pejtsʼ te chambalame jichme ya xchʼay tey-a, te winike tseʼelnax yoʼtan yuʼun te la snaʼ stsael ta lek te bin ya smulan sweʼel te chambalame.

² Ta jaʼbil 1473 te kʼalal mato jaʼuk jkʼajkʼaleltik-ae, ay jtul winik te la stsa ta lek te bin ya yakʼ ta pejtsʼe. Te sbiil jaʼ Balaam, te bin snopoj ta yoʼtan ya spas te Balaam, jaʼ te yakuk xchʼay ta pejtsʼ te lum yuʼun Dios te spasoj scampamentoik ta spamlej kʼinal yuʼun Moab te nopol yiloj sba sok te Kʼinal te Albil ya yichʼike. Manchukme la skuy sba ta j-alwanej yuʼun Jehová te Balaame, jaʼukmeto ta skaj sbikʼtal yoʼtan yuʼun takʼin la skʼan te ya yichʼ tojel yuʼun ya sbolkʼoptay te israeletike. Jaʼukmeto la yichʼ makel yuʼun te Jehovae, la yichʼ sujel ta yakʼbeyel bendición te israeletike. Jaʼukmeto maba tey laj yoʼtan-a te Balaame, ta skaj te la smulan te takʼine. La snop ta yoʼtan teme ya xjuʼ yuʼun te ya yakʼ xchʼay ta tulan mulil te israeletike, jich ya yakʼik ilinuk-a te Diose.  ¿Binwan la stuuntes ta loʼlaywanej? Jaʼ te tʼujbil moab achʼixetike (Números 22:1-7; 31:15, 16; Apocalipsis 2:14).

3. ¿Bintik kʼot ta pasel yuʼun ta swenta te bin la stuuntes ta pejtsʼ te Balaame?

³ ¿Tuunbal te bin la snop la stuuntes ta pejtsʼe? Tuun, melel bayal ta mil israeletik yalik ta mulil te kʼalal la «yantsimbeyic te yantsil-nichʼnab moabetic». Jaʼnix jich kaj yichʼik ta mukʼ te lotil diosetik yuʼun te moab, jich bitʼil te Baal-peor te dios kʼax ilaytik sbae, jaʼ te dios yuʼun spasel mulile. Te bin kʼot ta pasel yuʼun-abi, jaʼ te la yichʼik milel 24,000 ta tul winiketik te nopol ya x-ochikix ta Kʼinal te Albil skʼoplal ya yichʼike. ¡Kʼax mel-oʼtantik-abi! (Números 25:1-9.)

4. ¿Bin yuʼun te yalik ta spasel mulil te israeletike?

⁴ ¿Bin ikʼotik bael ta spasel-abi? Jaʼnix ta swenta te bin ay ta yoʼtan te israeletike. Maba kajik ta yakʼel ta ilel lek stalelik ta skaj te kʼunkʼun la yijkʼitayik jilel te Jehová, chʼay ta yoʼtanik spisil te bintik lek la yichʼ pasel ta stojolike, jich bitʼil te: la yichʼik lokʼesel tal ta Egipto, kʼalal akʼbotik sweʼelik ta jochol takin kʼinal sok maʼyuk la sta swokolik te kʼalal ochik bael ta Kʼinal te Albil jilel skʼoplal te ya yichʼike (Hebreos 3:12). Te kʼalal jich la stsʼibay te jpuk-kʼop Pablo yuʼun jaʼ ay ta yoʼtan-a te bin mel-oʼtantik sba kʼot ta  pasele: «Ma me xyalotic ta mulil, jich te bitʼil ay yalic ta mulile, jich lajic oxeb xchaʼwinic ta jmil (23,000) ta jun nax cʼaal» (1 Corintios 10:8, XCD). *

5, 6. ¿Bin ya yakʼ jnoptik te mulil la spasik te israeletik ta spamlej skʼinal Moab?

⁵ Te bin ya scholbey skʼoplal te sjun Números ay bayal bintik ya yakʼ jnoptik jich bitʼil te joʼotik lum yuʼun Dios ta kʼajkʼal ini, melel jich kʼoem te ayotikix ta stiʼil te Kʼinal Albil skʼoplal ya kichʼtike (1 Corintios 10:11). Jaʼnix jich, ta jujun jaʼbil bayal ta mil j-abatetik yuʼun Dios ya xyalik ta spasel te mulile jaʼnix te banti chʼayik-euk te israeletike (2 Corintios 2:11). Jich bitʼil la spas te Zimrí te maʼyuk kʼexlal ta yoʼtan la yotses ta yutil sna te ants te talem ta Madián ta banti scampamento te israeletike, jaʼnix jich ta kʼajkʼal ini, ay chaʼoxtul te machʼatik ayik ta congregación te yakʼojik ta chʼayel yantik hermanoetik (Números 25:6, 14; Judas 4).

⁶ Akʼa jojkʼoybey jbatik: «¿Yabal kil jba te ayonix ta spamlej skʼinal Moab kʼoeme? ¿Yabal jtaix ta ilel te yachʼil balumilal te jaʼ te majtʼanil yakotik ta smaliyele?». Teme jiche, akʼame jpastik tulan te bantito kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik yuʼun ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtan te Dios ta schʼuunel te mantal ini: «Ijqʼuitayaic [o ahnanic, SD] te yalel ta mulile» (1 Corintios 6:18, XCD).

7, 8. ¿Bintik smakojbey skʼoplal te «yalel ta mulile»? ¿Bintik wokolil staojik te machʼatik jich ya spasik-abi?

⁷ Te kʼopil «yalel ta mulil» te xchi te Bibliae, talem ta griego kʼop jaʼ pornéia, jaʼ smakojbey skʼoplal spisil ta chajp te yalel ta mulil sok te machʼa maba nujpunem soke. Tey  ochem skʼoplal-a te antsiwej o antsinel, te kʼalal jtul kerem sok jtul achʼix ya sjokin sbaik ta wayel te maba nujpunemike o ta spasel mulil sok te machʼatik kʼayemik ta schonel sbaike. Jaʼnix jich te machʼatik ya slekʼbey sbaik skʼunil sbakʼetalik o te ya stuuntes te yitik ta spasel te mulile o te ya spiktiklan skʼunil sbakʼetalik te maba nujpunemike. Tey ochem skʼoplal-euk te kʼalal ay pajal antsetik o winiketik ya spasik te bintik la yichʼix alele, o te kʼalal ya spasik sok jkojt chambalam. *

⁸ Te sJun Diose jamal ya yal te maba ya staik kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinal te machʼatik yakik ta spasel te mulil-abi (1 Corintios 6:9; Apocalipsis 22:15). Ma jaʼuknax-abi, jaʼnix jich ya staik wokolil ta ora ini. Jich bitʼil te ma xjuʼ ya x-ayinikix ta congregacione. Ay ma jaʼuknax ya x-utsʼinotik yuʼun te yoʼtanike, te maʼyukix skʼoplal ya yaʼiy sbaike sok te ya xchʼay te smukʼul-oʼtanil ta stojol te yantike, te binxan tulan wokol ya stae, jaʼ te ya xjajch kʼop yuʼun sok te machʼa nujpunem soke, stael alal te maba kʼanbil yuʼunike, stael bolchamel ta ants o ta winik o stael lajel yuʼun (kʼopona te sjun Gálatas 6:7, 8). Jich yuʼun, ¿bistukix-a te ya xjajch jtʼuntik te be te nojel ta wokolile? Te machʼa ya yil te pornografía maba yak ta snopel te bintik wokolil ya xjuʼ ya sta yuʼun teme yal ta spasel te mulile.

9. ¿Melelbal te maba chopol ta ilel te pornografía jich bitʼil ay chaʼoxtul ya yalike? Chola kaʼiytik.

⁹ Te pornografía pujkem ta bayal ta pam nacionetik jich bitʼil: te banti ya yichʼ chonel revistaetik, kʼayojiletik,  ta programaetik yuʼun televisión sok bayal millón página yuʼun Internet. * ¿Melelbal te maba chopol ta ilel jich bitʼil ay chaʼoxtul ya yalike? Ma jichuk. Te machʼatik ya yilik-abi, ya xkʼaytesotik ta spikel te skʼunil sbakʼetalik sok yaniwan xjajch smulanik «spasel te bin ya scʼan yoʼtanic te qʼuexlaltic sba ta pasel». Te bin ya xlokʼ yuʼun-abi, jaʼ te yaniwan xkʼay sbakʼetalik ta spasel mulil, ya xjajch skʼan  yoʼtanik te bintik kʼax ilaytik sba ta pasele, ya xjajch kʼop yuʼun sok te machʼa nujpunem soke, sok ya xjuʼ slajinbeyik sjunal te nujpunel yuʼunike (Romanos 1:24-27; Efesios 4:19). * Ay jtul winik te ya stʼunbey skʼoplal ta swenta te machʼa ya xkʼayik ta spasel mulile la yal te jaʼlaj pajal sok cansere, jich la yal: «Ya xchʼi, ya xpujk, baeltik ya xkom ta chʼiel, wokol ta poxtayel sok ta tupʼel».

10. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik ta jkuxlejaltik te bin ya yal ta Santiago 1:14, 15? (Jaʼnix jich ilawil te recuadro « Te bin-utʼil la jta kip ta yijkʼitayel te bin maba leke».)

¹⁰ Yame skʼan ayuk ta koʼtantik te bin ya yal te sjun Santiago 1:14, 15: «Tuhlutuhl ya yaʼiy sujel ta mulil yuʼun te bin chopol ya scʼan yoʼtan, te ya xnitot soc ya xmonot yuʼune. Cʼalal hahchemix te bin chopol ya scʼan yoʼtan, ya yayintes mulil; cʼalal yichʼojix yip a te mulile, ya yayintes lajel». Swenta ma jichuk ya xkʼot ta jtojoltik, ¿bin ya skʼan ya jpastik teme ya xtal te bin chopol ta koʼtantike? Ya skʼan te ay bin-oranax ya jpastik yuʼun sok te jkʼaxel ya jlokʼestik ta jpensartik. Jich bitʼil teme ay ya jtatik ta ilel lokʼombaetik te ya stij koʼtantik ta spasel te mulile, ¿binwan ya jpastik yuʼun? Ya skʼan te oranax ya jkʼej bael jsitik, ya skʼan ya jtupʼtik te computadorae, ya jeltik te canal yuʼun televisión o bilukxan-a. Jich yuʼun akʼame jpastik te bin ya skʼan pasele, swenta ma xkakʼ stsalotik sok ya yuʼunin koʼtantik te yalel ta mulile (kʼopona te sjun Mateo 5:29, 30).

11. Te kʼalal ay bintik chopol ya jnoptik ta koʼtantike, ¿bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel smukʼul koʼtantik ta stojol te Jehovae?

¹¹ Te Jehová jaʼ ya snaʼbotikxan jbatik ta lek stukel. Jaʼ swentail te jich ya yalbotik ini: «Acʼaic ta lajel spisil te bitic ya anaʼic spasel [...]: Jaʼ te yalel ta mulile, [«te bintic ilobtic sba», SD], te sbicʼtal asit ta mulanwaneje, soc pisil te bicʼtal-oʼtanile, soc teme yuʼuninejbeyex awoʼtanic  te cʼulejalile te jaʼ pajal soc te xchʼuunel locʼombaetique» (Colosenses 3:5, XCD). Ta melel, wokol ta spasel-abi. Jaʼukmeto te jTatik ta chʼulchan te kʼuxotik ta yoʼtan sok te ya snaʼ smaliybelotike, jaʼme ya skoltayotik (Salmo 68:19). Jaʼ yuʼun teme ay bintik chopol ya xjajch jnop ta koʼtantike, akʼa jkʼopontik ta oranax swenta ya jkʼanbeytik te «smucʼul yuʼel» sok akʼa jpastik tulan ta sjelel te bin ya jnop ta jpensartike (2 Corintios 4:7, XCD; 1 Corintios 9:27; ilawil te recuadro « ¿Bin-utʼil ya xjil kuʼun te bin kʼayemon ta spasele?»).

12. ¿Bin-a te «awoʼtan», te xchie? ¿Bin yuʼun te ya skʼan kanantayele?

¹² Te pʼijil ajwalil Salomón jich ya yalbotik: «Ta spisil, canantaya awoʼtan, como tey ya xtal a te cuxlejale» (Proverbios 4:23). ¿Bin-a te «awoʼtan» te ya skʼan kanantayel te xchie? Jaʼ te bin-nix ay ta koʼtantik ta smelelil-ae, jaʼ te bin-nix yilel ya yilotik-a te Diose. Melel tey ya yil-a te Jehová teme ya yakʼbotik te kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinale,  ma jaʼuk te bin yilel jtaleltik ta stojol te ants winiketike. Swenta jich ya jkanantaytik te koʼtantike, akʼa jkʼayinbeytik stalel te Job te jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojol Dios te machʼa la schap skʼop sok sit te maʼyuk bin-ora ya yil jtul ants te ya xyal ta mulil sok (Job 31:1). Akʼa jkʼopontik Dios jich bitʼil te machʼa la stsʼibay te Salmo: «Ma me xawacʼ te ya quil te bintic tojol nax ay» (Salmo 119:37).

13. ¿Machʼa-a te Dinae, sok bin yuʼun te ma la stsajtay sba ta swenta te machʼatik la sjokin sba soke?

¹³ Jich bitʼil la kiltik ta yoxebal capítulo te machʼatik ya jokin jbatik soke, ya jkʼayinbeytik stalelik chikan teme lek o maʼuke (Proverbios 13:20; kʼopona te 1 Corintios 15:33). Jich ya yakʼ ta ilel te bin kʼax ta stojol te Dinae, te jaʼ yantsil nichʼan te Jacobe. Manchukme la yichʼ pʼijubtesel ta swenta te bin lek ta pasele, jaʼukmeto maba la snaʼ stsael te yamigatak, melel la sjokin sba sok te cananea achʼixetik te pajal stalelik sok te moabetike, te pujkem skʼoplalik yuʼun te spasel mulile (Levítico 18:6-25). Jich yuʼun, ¿binwan tal ta yoʼtanik yuʼun te winiketik te kʼalal la yilik te Dinae? Jaʼ te oranax ta loʼlayel la yilike. Te Siquem, te «cʼax hich ichʼbil ta cuenta a [...] te bin utʼil yantic ay ta sna te state» jaʼnix jich la yil-euk (Génesis 34:18, 19).

14. ¿Bintik wokolil lokʼ yuʼun te ma la snaʼ stsael te machʼatik la sjokin te Dinae?

¹⁴ Te kʼalal kʼax bael te kʼajkʼale, te Dina la snaʼbey sba te Siquem. Maniwan jichuk snopoj-a te Dina te ya spas mulil soke. Yan stukel te Siquem snopoj te ya spas mulil soke. Ta jun buelta te kʼalal yoʼtanuknax ya skʼan xway sok jtul achʼix-ae, jich la spas te bitʼil ya spasik bayal ta tul cananeoetik manchukme ma jichuk yoʼtan te Dinae, «la stsac, way soc, jich la yutsʼin». Ta patil te Siquem «la smulan» te Dinae, jaʼukmeto maba jelon te bin kʼot ta pasele (kʼopona te sjun Génesis 34:1-4). Ma jaʼuknax la sta swokol te Dinae, ta skaj te ma la snaʼ stsael te machʼatik la sjokin sba soke, bayal bintik maba lek kʼot ta pasel yuʼun, melel la yichʼ tal wokolil ta stojol te sfamilia sok bolob skʼoplalik yuʼun (Génesis 34:7, 25-31; Gálatas 6:7, 8).

15, 16. ¿Bin-utʼil ya jtatik te smelelil pʼijil-oʼtanile? (Ilawil te recuadro « Textoetik yuʼun ya anopilan ta awoʼtan».)

¹⁵ Ayniwan bin tulan skʼoplal la snop yuʼun te Dinae,  jaʼnax yuʼun te ma ta slekiluk. Mame jichuk ya xkʼax ta jtojoltik-euk. Jich bitʼil te kʼux ta koʼtantik te Jehová ya kichʼtik ta mukʼ te mantaliletik ya yakʼbotike, jich bitʼil te akʼa «[jokintik] te machʼatic pʼij yoʼtanic» (Proverbios 13:20a). Teme spisil-ora ya jchʼuunbeytik smantal te Diose, jichme ya jnaʼtik banti ay te «lequil behetic» sok jich maba ya jtatik bayal wokolil-a (Proverbios 2:6-9; Salmo 1:1-3).

¹⁶ Te Jehová ya yakʼbey spʼijil spisil te machʼatik ya skʼan pʼijike. Swenta ya jtatik-abi, ya skʼan ya jkʼopontik Dios, ya jnoptik te Biblia sok te junetik te lokʼem ta Biblia te ya spasik te j-abat te jun yoʼtan sok pʼije (Mateo 24:45; Santiago 1:5). Jaʼnix jich yame skʼan te pekʼeluk koʼtantik sok te ya jchʼuuntik spasel te tsitsel ay ta Bibliae (2 Reyes 22:18, 19). Swenta ya xkʼot ta koʼtantik-abi, akʼa kiltik junuk ejemplo. Jpisiltik jnaʼojtik te ya xloʼlaywan te koʼtantik sok te oranax ay bin ya skʼane (Jeremías 17:9). Jaʼukmeto te kʼalal ya sta yorail te ya kichʼtik tulan tsitsel sok koltayele, ¿yabal kakʼtik ta ilel spekʼelil koʼtantik sok yabal jchʼuuntik, o yabal kakʼ jbatik ta loʼlayel yuʼun te koʼtantike?

17. Chola kaʼiytik bin ya xjuʼ ya xkʼot ta swenta jtul tatil sok yantsil nichʼan, sok bin-utʼil ya skoltay te yantsil nichʼane.

¹⁷ Akʼa jnop kaʼiytik ta swenta ini: jtul tatil ma xyakʼ xlokʼ ta paxial te yantsil nichʼan sok jtul kerem te schʼuunejnix Dios-euke, jaʼnax  teme ay machʼa ya xjokinotik yuʼune. Te achʼix jich ya yal: «Jtat, ¿yuʼunbal maʼyuk smukʼul awoʼtan ta jtojol? ¡Maʼyuk bin chopol ya jpaskotik!». Ta melel, te achʼixe kʼux ta yoʼtan te Jehová sok maʼyuk bin chopol snopoj ya spas, jich yuʼun, ¿yabal kaltik te «ya xbehen ta sbehlal [smelelil] pʼijil-oʼtanil» sok ta «[yijkʼitayel] te yalel ta mulil»? ¿O yabal kaltik te «ya smucʼulin sba yoʼtan» stukele? (Proverbios 28:26.) Ayniwan ya xtal ta koʼtantik yantik mantalil ta Biblia te ya xkoltayot te tatil yuʼun ya xkʼopoj sok te yantsil nichʼan ta swenta te kʼop-abi (ilawil te Proverbios 22:3; Mateo 6:13; 26:41).

18, 19. ¿Bin sujel ta mulil la sta te Josee, sok bin-utʼil juʼ yuʼun sitintayel?

¹⁸ Ay jtul kerem te kʼux la yaʼiy ta yoʼtan te Diose ay bin lek la yakʼ jilel jnoptik, an lokʼel ta stojol te yalel ta mulile. Jaʼ te José yijtsʼin te Dina te jun-nax statike (Génesis 30:20-24). Te kʼalal tut-to-ae, la yil te tulan wokolil la sta te swix ta skaj te ma la snaʼ stsajtayel sbae. Ta swenta te bintik la yil kʼot ta pasel sok te ya skʼan x-ayin ta stojol skʼuxul yoʼtan Diose, jaʼ koltayot yuʼun bayal jaʼbil ta patil te kʼalal ay ta mosoinel ta Egipto-ae, te yinam te yajwale «jujun cʼahcʼal» la smon te José ta spasel mulil. Ta skaj te mosoinbil-ae, ma xjuʼ ya yijkʼitay jilel te yaʼtel te jichnax ya xbajtʼe. Jich yuʼun la spas tulan yuʼun ma xiw yoʼtan sok te ya sitintay sok spʼijil yoʼtan te bin yak ta kʼoel ta pasel-ae. Yuʼun-nix jich la spas-a, jujun buelta la spʼaj te bin ya xkʼanbot yuʼun te antse, ta patil lokʼ bael ta anel ta stojol (kʼopona te sjun Génesis 39:7-12).

¹⁹ Akʼa jnop kaʼiytik ini: ¿juʼbal yuʼun spʼajel te lajuk snopilan ta yoʼtan te antse, o te jaʼuk la snopilan ta yoʼtan spasel te mulile? Maniwan juʼ yuʼun te jichuke.  Ma jaʼuknax la spʼaj snopilanel ta yoʼtan te bintik chopole, jaʼ bayalxan skʼoplal bajtʼ ta yoʼtan te lek ilbil yuʼun te Jehovae. Jich la yakʼ ta ilel te kʼalal jich la yalbey te yinam te Potifar: «Te cajwal [...] mayuc bin ma ba yaʼbeyejon ta jcuenta, haʼat xanix te yihnamat. ¿Bin utʼil cʼan jpas te bin chopol ini, te ya jta jmul ta stojol te Diose?» (Génesis 39:8, 9).

20. ¿Bin-utʼil la yichʼ koltayel yuʼun Jehová te José?

²⁰ ¡Kʼax tseʼel yoʼtan la yaʼiy te Jehová ta swenta te José, manchukme namal, o kʼejel ay ta stojol te jayeb machʼatik ay yuʼune, jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojol Dios ta jujun kʼajkʼal! (Proverbios 27:11.) Ta patil, la yichʼ chukel te Josee, jaʼukmeto te Jehová la yakʼ ta lokʼesel ta libre sok la yichʼ akʼbeyel yaʼtel ta sbabial jwentainwanej sok la spuk weʼelil ta spamal skʼinal Egipto (Génesis 41:39-49). Te bin kʼot ta pasel ta skuxlejale, tey ya xchiknaj ta ilel te bin ya yal te Salmo 97:10: «Haʼex te cʼux ta awoʼtanic te Jehová, ihlayahic te bin chopol; ha ya scanantaybe scuxlejalic te machʼatic [jun yoʼtanik]; ha ya yacʼ ta libre ta scʼab te machʼatic chopolique».

21. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel jtul chʼiel hermano ta África te yichʼoj ta mukʼ te mantaliletik ta Bibliae?

²¹ Jich bitʼil te José, ta kʼajkʼal ini bayal ta mil j-abatetik yuʼun Dios ya schʼuunik spasel te mantalil ini: «Ihlayahic te bin chopol, cʼux me xawaʼiy ta awoʼtanic te bin lec» (Amós 5:15). Jtul chʼiel hermano ta África la schol te aylaj jtul achʼix te jaʼ sjoy ta nop jun albotlaj yuʼun te ya sjap sba ta wayel sok teme ya yakʼbey slokʼtay te examen yuʼun matematicae. Te kerem jich la yalxan: «Jkʼaxel maba la jkʼan». Sok jich la yalxan: «Ta skaj te kakʼoj ta koʼtan te mantaliletik yuʼun te Bibliae, jich maba la jbolobtes jkʼoplal, melel maʼyuk bin ay ta Balumilal te ya spaj te bitʼil jaʼ mukʼ skʼoplal ta koʼtan te lek jkʼoplale». Melelnix-a te ayniwan machʼa ya smulan te mulil te jkʼaxelnax aye, jaʼukmeto  te mulil te jtsʼin-nax ta mulanele jaʼnax ya yakʼ bayal wokolil ta patil (Hebreos 11:25). Jaʼnix jich maba ya spaj te tseʼel-oʼtanil te ya jtatik ta sbajtʼel kʼinal teme ya jchʼuunbeytik smantal te Jehová (Proverbios 10:22).

22, 23. 1) ¿Bin yuʼun te yato xjuʼ xtojob te machʼa staoj smule? 2) ¿Bin koltayel ay ta stojol te machʼa staoj smule?

²² Jich bitʼil te maba tojotik ta kʼinale, yame skʼan te ya jpastik tulan ta stsalel te bin chopol ya skʼan te koʼtantike sok jaʼ ya jpastik te bin ya skʼanbotik te Diose (Romanos 7:21-25). Te Jehová «ya snaʼ te ha tsʼubilumotic» (Salmo 103:14). ¿Jaxan teme ay la jpastik tulan mulile? ¿Yatobal xjuʼ ya xtojobotik? Yak. Melelnix-a te ya jta jwokoltik yuʼune, jich bitʼil kʼot ta stojol te ajwalil Davide. Jaʼukmeto, spisil-ora ya spas perdón stukel te Diose, jaʼnax teme ya jsujtes koʼtantik sok teme jamal ya kaltik te jmultike (Salmo 86:5; Santiago 5:16; kʼopona te sjun Proverbios 28:13).

²³ Jaʼnix jich ay yan koltayel te ya yakʼbotik te Jehová ta congregación, jaʼ te yakʼtiklanoj majtʼaniletik ta swenta winiketik, jaʼ te ancianoetik te chapalik yuʼun ya skoltayotik sok yuʼun-nix ya skʼan ya spasik-euk-a (Efesios 4:8, 12; Santiago 5:14, 15). Jich yuʼun teme ay jtaoj jmultike, ya skoltayotik te ancianoetik ta stulanteselxan te bitʼil ayotik ta stojol te Diose, sok ya skoltayotik ta stael spʼijil koʼtantik yuʼun ma xchaʼchʼayotik ta mulil (Proverbios 15:32). ¿Bin-utʼil ya jtatik te spʼijil koʼtantike?

24, 25. 1) Te kerem te ya yalbey skʼoplal ta Proverbios 7:6-23, ¿bin-utʼil la yakʼ ta ilel «te mayuc snopojibal yuʼun[e]»? 2) ¿Bin-utʼil ta tael te pʼijil-oʼtanile?

²⁴ Te Biblia ya yalbey skʼoplal ta swenta te winik «te mayuc snopojibal yuʼun», soknix ya yalbey skʼoplal te machʼa ay spʼijil yoʼtane (Proverbios 7:7). ¿Machʼa-a «te mayuc  snopojibal yuʼun[e]»? Jaʼ te machʼa ma snaʼ stsajtayel sba sok te ma snaʼ stsael bin-a te lek o ma lekuke, ta skaj te maniwan tulanuk schʼuunel yoʼtan o te mato aʼtejemuk bayal ta stojol te Diose. Jaʼ swentail te maʼyuk lek yip ta stsalel te yalel ta tulan mulile, jich bitʼil te kerem te ya yalbey skʼoplal ta Proverbios 7:6-23. ¿Machʼa-a te winik te ya sta spʼijil yoʼtane? Jaʼ te machʼa ya xbajtʼ ta yoʼtan yilel te bin-nix ay ta yutil yoʼtan-ae, jaʼ swenta te nail ya skʼopon Dios te kʼalal ya snop spisil-ora te Bibliae. Ta skaj te maba toje, ya spas tulan yuʼun lekuk ay spensar, te bin ya skʼan yoʼtan, te bin ya yaʼiy ta yoʼtan sok te bintik ya snop spasel ta patil te lekuk ya yil te Jehovae. Jich ya yakʼ ta ilel te «ha nix cʼux ya yaʼiy sba» sok ya skʼan «ya sta yutsil slequil» (Proverbios 19:8).

²⁵ Jich yuʼun ya skʼan ya jojkʼoybey jbatik: «¿Jchʼuunejbal ta melel te jaʼ lekxan te mantaliletik yuʼun te Diose, sok te jich ya jta te mukʼul tseʼel-oʼtanil teme jaʼ ya jtʼune?» (Salmo 19:7-10; Isaías 48:17, 18). Teme ay xchebet koʼtantik jtebuk yuʼune, ¿bin ya xjuʼ ya jpastik? Yame skʼan te ya jnaʼulantik ta koʼtantik te bin maba lek ya xkʼot ta lokʼel teme maba ya kichʼtik ta mukʼ te leyetik yuʼun te Diose. Jaʼnix jich ya skʼan te ya jmulanbeytik yutsil yoʼtan te Jehová sok te bitʼil lek yoʼtan, te kʼalal ya jpas ta jkuxlejaltik te smelelil kʼop, te kʼalal lek bin ya jnop ta koʼtantik, te lekuk te bin ay ta jpensartik, te stojiluk, te maʼyuk yabakul, te tʼujbiluk sok te lekuk skʼoplale (Salmo 34:8; Filipenses 4:8, 9). Te kʼalal ya jpastikxan tulane, jich ya xmukʼubxan te skʼuxul koʼtantik ta stojol Dios sok ta swenta te bintik lek ya yile, jich ya kilaytikxan te bin ya yilay-euke. Julukme ta koʼtantik te stalel te José. Ma yuʼunuk kʼax toj ta winikil, jaʼukmeto an lokʼel ta stojol te yalel ta mulile. ¿Bin yuʼun? Melel bayal jaʼbil la yakʼ sba ta tojobtesel yuʼun te Jehová sok akʼbot yip yoʼtan yuʼun. Jaʼnixme jich ya skʼan ya jpastik-euk (Isaías 64:8).

26. ¿Bin-a te tulan skʼoplal yato jnoptik baele?

 ²⁶ Mame xchʼay ta koʼtantik te skʼunil sbakʼetal te ants winike, mame ixtabiluk o te yuʼun-nax ya stuuntesik ta spasel te bin ya smulan sbakʼetalike. Te Jehová yakʼoj yuʼun ya xjuʼ ya sta yal snichʼnabik te machʼatik nujpunemik sok yuʼun ya smulanik te bitʼil ya sjokin sbaik ta wayele (Proverbios 5:18). Ta yanxan cheb capítulo yame kilbeytik skʼoplal bin-utʼil ya yil Dios te nujpunele.