Ochan ta banti te bintik yichʼoje

Baan ta sleojiʼbal

SCHANLAJUNEBAL CAPÍTULO

Lekuk spisil te bintik ya jpastike

Lekuk spisil te bintik ya jpastike

«Ya jcʼan[tik] te lec spisil bintic ya jpas[tike].» (HEBREOS 13:18.)

1, 2. Cholbeya skʼoplal sok jun lokʼombakʼop te bin yuʼun ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtan Jehová te kʼalal ya jpastik tulan te lekuk spisil te bintik ya jpastike.

JTUL tut kerem lokʼ tal ta jun tienda sok te smeʼe. Ta oranax la stejkʼan sba, xiwenax ta ilel ta sit yelaw. ¿Bin yuʼun te xiwene? Jul ta yoʼtan te la yichʼ tal te ixtabile. Snopoj ta yoʼtan te ya yalbey te smeʼe swenta yakuk xmanbot yuʼun, jaʼukmeto chʼay ta yoʼtan. Jajch ta okʼel yuʼun te mel-oʼtan ta skaj te bin la spase. Te smeʼile la schʼabtes te tut kereme sok la yikʼ sujtel ta tienda. ¡Kʼax tseʼel yoʼtan la yaʼiy te kʼalal la yil te la sujtes te ixtabil sok te la skʼan perdón yuʼun te la yelkʼan baele!

2 Spisil meʼil tatiletik ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtanik yuʼun te kʼalal ya yilik te yal snichʼnabik te lek spisil te bin ya spasike. Jaʼ kʼaxtoxan ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtan te jTatik ta chʼulchane, melel jaʼ Dios «te ma xhuʼ ya spas lot» (Hebreos 6:18). Te Jehová ya smulan yilel te kʼalal ya jpastik tulan te lekuk spisil te bintik ya jpastik ta swenta te bitʼil yak ta mukʼubel te schʼuunel koʼtantik ta stojole. Ta swenta te ya jkʼantik ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtan te Diose sok te ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtane, jich ya skʼan ya jpastik te bitʼil la yal te jpuk-kʼop Pablo «ya jcʼan[tik] te lec spisil bintic ya jpas[tike]» (Hebreos 13:18). Yame kilbeytik bael chanchajp skʼoplal te banti maba kʼun ta pasel ya kaʼiytike, ta patil ya jnopbeytik skʼoplal te bintik lek ya jtatik yuʼun te kʼalal jich ya jpastike.

MAME JLOʼLAY JBATIK TA JTUKELTIK

3-5. 1) ¿Bin-utʼil ya sjultesbotik koʼtantik te Biblia ta swenta te manchuk ya jloʼlay jbatik ta jtukeltike? 2) ¿Bin ya skoltayotik yuʼun ya kil jbatik kʼoem ta swenta te bin-nix kileltik-ae?

3 Ta sbabial, yame skʼan te manchuk ya jloʼlay jbatik ta jtukeltiknaxe. Ta skaj te maba tojotik ta kʼinale, jtsʼin-nax ya xjuʼ ya jloʼlay jbatik. Jich la spasik te jchʼuunjeletik ta Laodicea. Te Jesús la yal te manchukme skuyoj sbaik ta jkʼulej, jaʼukmeto pobre ayik, tsʼoʼsitetik sok watalik, o tʼanalik ta swenta te schʼuunel yoʼtanike (Apocalipsis 3:17). Ma jaʼuknax mel-oʼtantik sba te bitʼil ay-a te schʼuunel yoʼtanike, xiweltik sba-a te bitʼil ayike, melel maba ya skʼan ya yilik te bin-nix smelelil-ae.

4 Jaʼnix jich te jpuk-kʼop Santiago jich la yal: «Teme ay machʼa schʼuhunej [ta lek] Dios ta scʼop, pero teme ma ba ya scom ye, ya sloʼloy sba ta yoʼtan, tojol te schʼuhunej Dios ya yale» (Santiago 1:26). Mame jloʼlay jbatik te kʼalal ya jkuytik te ya stsakbotik kaʼteltik te Jehová manchukme maba lek te jkʼoptike. Teme jich-abi tojolme te bitʼil yakotik ta yichʼel ta mukʼ te Diose. Maʼyuk bin ya jtatik yuʼun. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun jich ma xyalotik ta spasel te bin ya yakʼ mel-oʼtan ta patile?

5 Ta sbabial versiculoetik, te Santiago ya yalbey skʼoplal te tojil Ley yuʼun Dios te ay ta Biblia, jich ya spajbey skʼoplal te bin-utʼil jun espejo te banti ya skʼan ya kiltik te jsit kelawtik kʼoeme yuʼun jich ya jnaʼtik te banti ya skʼan ya jlekubtes jbatike (kʼopona te sjun Santiago 1:23-25). Te Biblia jaʼ ya skoltayotik ta stsajtayel jbatik yuʼun maba ya jloʼlay jbatik ta jtukeltik sok jich ya kiltik te banti ya skʼan ya jtojobtes jbatike (Lamentaciones 3:40; Hageo 1:5). Jaʼnix jich ya xjuʼ ya jkʼanbeytik te Jehová te yakuk yilbotik te koʼtantike, te yakuk yakʼbotik jnaʼtik te banti yakotik ta chʼayele sok te yakuk yakʼbotik kiptik ta jtojobtesbel jbatik (Salmo 139:23, 24). Ayniwan maba ya kichʼtik ta wenta te yakotik ta schʼitesel ta koʼtantik te bintik ma lekuk ta pasele. Jaʼukmeto mame xchʼay ta koʼtantik te bin yilel ya yil stukel te jTatik ta chʼulchane. Jich bitʼil ya yal te Proverbios 3:32 te machʼa ya yakʼ ta ilel sok stalel te ya xloʼlaywane, te «Jehová ya yihlay te machʼa chopol yoʼtan, pero jun yoʼtan sba soc te machʼatic toj yoʼtan». Te Diose ya skoltayotik ta yilel jbatik jich te bitʼil te ya yilotik stukele sok ya skoltayotik ta spasel te bin ya skʼan stukele. Jaʼ jich ya kaltik-euk te bitʼil la yal te jpuk-kʼop Pablo te ya «jcʼancotic te lec spisil bintic ya jpascotique». Jaʼ yuʼun yame skʼan ya jpastik tulan sok spisil koʼtantik ta spasel ta jkuxlejaltik-abi, manchukme maba toj ya jpastik spisil ta ora ini.

MAME JLOʼLAYTIK TE MACHʼATIK AY TA YUTIL JNATIKE

Te swenta te ma xloʼlaywanotike ya skoltayotik yuʼun maʼyuk ya jmuktik ta koʼtantik

6. ¿Bin-a te ma skʼan ya x-ayin ta yolil te familiae? ¿Bintik-a te ya skʼan ya skanantay sbaik yuʼune?

6 Ta yolil te jfamiliatike mame skʼan ya x-ayin jtebuk loʼlayel tey-a. Te machʼatik nujpunemike ya skʼan te jamaluk sok smeleliluk te bin-utʼil ya skʼopon sbaike. Mame lekuk te ay bin ya xkʼayik ta spasele, jich bitʼil te ya xkaj sloʼlay yan te machʼa ma jaʼuk nujpunem soke, te ay muken machʼa ya skʼopon sba sok ta Internet o te yilel pornografía ta Internet, ta televisión sok ta revistaetik. Mel-oʼtantik sba te ay chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Dios te ay jich spasojik te maba snaʼoj te yinam, o te smamlale. Ta spasel-abi yak ta loʼlaywanej-a. Mame xkʼayotik ta spasel-euk te bintik ya xjuʼ ya yikʼotik bael ta sloʼlayel te joytike. Akʼa jnopbeytik stalel te ajwalil David te jich la yal: «Maʼyuc la join te jpas-lotetique, ma ba jun coʼtan jba soc te jcheb-oʼtanetique» (Salmo 26:4XCD).

7, 8. ¿Machʼatik ya jtabeytik skʼoplal ta Biblia te ya xjuʼ ya jtuuntestik ta snojptesel te kal jnichʼnabtik swenta lekuk spisil te bintik ya spasike?

7 Te meʼil tatiletike yame skʼan ya yakʼbeyik snop te alnichʼanetik te tulan skʼoplal te lekuk spisil te bintik ya spasike. Jaʼ yuʼun, yame skʼan ya stuuntesik te Bibliae. Jaʼnix jich te Biblia ya yalbey skʼoplal te machʼatik maba lek ta nopbeyel stalelike. Jich bitʼil te Acán la yaʼiy elekʼ sok kʼan smuk ta yoʼtan, o jich bitʼil te bin la spas te Giezí te la spas lot yuʼun jich kʼan yichʼ te bin la skʼan yoʼtane, jaʼnix jich te bin cholbil skʼoplal ta swenta te Judas te maba jaʼnax la yelkʼan te takʼine jaʼnix jich kʼax chopol te bitʼil loʼlaywan swenta la yakʼ ta kʼabal-a te Jesuse (Josué 6:17-19; 7:11-25; 2 Reyes 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6).

8 Jaʼukmeto, ay machʼatik te lek ta nopbeyel stalelike. Jich bitʼil te Jacob la snaʼ stojol ay la staik takʼin ta yutil te skostalik te snichʼnabe, la yalbey ta mantal te akʼa sujtesik te takʼine, yuʼun la skuy te ay machʼa chʼay ta yoʼtan te la yakʼ jilel tey-ae. O jich bitʼil te Jefté sok te yantsil nichʼane, la skʼotes ta pasel te bin la yal ta jamal te state, ta swenta-abi la slokʼes sba ta yoʼtan yuʼun. Jaʼnix jich te Jesús, te kʼalal la yil te jajchem slab yoʼtanik te ipal ants winiketike, la yakʼ ta ilel te maba xiw yoʼtane sok la yal ta jamal te machʼa-ae, la yakʼ ta ilel te jaʼ kʼax tulan skʼoplal ta yoʼtan te skʼotesel ta pasel te bintik albil skʼoplal ta Biblia sok te manchuk ya staik utsʼinel te yamigotake (Génesis 43:12; Jueces 11:30-40; Juan 18:3-11). Jaʼnax chaʼoxtul te machʼatik la kilbeytik skʼoplale, jaʼukmeto aytoxan ya jtatik ta Biblia te ya xjuʼ ya jtuuntestik ta snojptesel te kal jnichʼnabtik swenta ya smulanik spasel sok te tulanuk skʼoplal ta yoʼtanik ta spasel spisil te bintik leke.

9. ¿Bin yuʼun te tulan skʼoplal te lek spisil te bintik ya spasik te meʼil tatiletik swenta jich ya yakʼbeyik snop te yal snichʼnabike, sok bin-a te maba lek ta pasele?

9 Te kʼalal ya xpʼijubteswanotike ma tikʼuk-a te bin ya kaltike. Tulan skʼoplal te ya xchiknaj ta kaʼteltike. Jaʼ yuʼun te jpuk-kʼop Pablo jich la sjojkʼoy: «Haʼat te yac anohptes yantic, ¿ma bal yacuc anohptes aba? Haʼat te yac awal te ma lecuc elecʼ, ¿ya bal awaʼiy elecʼ?» (Romanos 2:21). Ay meʼil tatiletik te ya skʼanik te lekuk spisil te bintik ya yichʼ pasele, jaʼukmeto, ay baeltik te ma jichuk ya yakʼik ta ilel ta swenta te bin ya spasike, ayniwan maba spisil smelelil te bin ya yalike o ay bin ya yichʼik jilel te maba yuʼunike. Ay jich ya yalik ta patil: «Maʼyuk swentail te bin la kaʼiy lot yuʼune maʼyuk machʼa ya x-utsʼinot yuʼun» o «Maʼyuk skʼoplal, spisil ants winiketik te ya stsakik bael te biluketik ini». Ta swenta-abi, te alnichʼanetike ma snaʼikix bin ya schʼuunik yuʼun. Te elekʼe elekʼnanix-a manchukme bayal o jtebnax stojol te biluke, jaʼnix jich te lote lotnanix-a chikan teme ay machʼa ya x-utsʼinot yuʼun o maʼuke (kʼopona te sjun Lucas 16:10). * Jaʼnix jich-euk te alaletike ya snaʼik stojol te bin maba smelelile sok bayal ya x-utsʼinotik yuʼun (Efesios 6:4). Jaʼukmeto, teme ya spasik tulan te meʼil tatiletik ta ya yakʼel ilel te lek spisil te bintik ya spasike, jich yuʼun te kʼalal staojix schʼielik-ae maniwan ya skom sbaik ta yalbeyel yutsilal te Jehová ta yolil te chopol ants winiketike (Proverbios 22:6).

LEKUK SPISIL TE BIN YA JPASTIK TA CONGREGACIONE

10. Swenta lekuk spisil te bin ya jpastike, ¿bin ya skʼan ya jtsajtay jbatik yuʼun te kʼalal ya xkʼopojotik sok te kermanotaktike?

10 Jaʼnix jich ay bayal ta chajp te bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te lek spisil te bin ya jpastik ta stojol te kermanotaktik te jun schʼuunel koʼtantik soke. La kiltikix ta slajchayebal capítulo te kʼalal ya jokin jbatik sok te kermanotaktike ya skʼan te ya jtsajtay jbatik yuʼun te bin ya kaltike, melel ajkʼnax ya xjuʼ ya jpukbeytik skʼoplal te yantike o ta leaw ta kʼop. Teme ya kaltik te bin cholbilix kaʼiytik te maba jnaʼojtik te yuʼun-nix smelelil-ae, yakotikme ta spukel te bintik lotil manchukme ma jichuk jnopojtik ya jpastik. Jaʼ yuʼun, akʼa jnoptik ta lek nailuk te bin ya kaltike (Proverbios 10:19). Manchukme jnaʼojtik te yuʼun-nix smelelil-a te bin ya kaltike, jaʼnix jich ya skʼan ya jnoptik nailuk teme ya kaltike. ¿Bin yuʼun? Melel ya xjuʼ ya jchʼik jbatik-a te bintik maba ay ta jwentatik o jich ya kakʼtik ta ilel te maʼyuk yutsil koʼtantike (1 Tesalonicenses 4:11). Teme ay bin jamal ya jkʼan kalbeytik te yantike, akʼa kalbeytik sok yutsil koʼtantik mame jaʼuk te kʼux ta aʼiyele (kʼopona te sjun Colosenses 4:6).

11, 12. 1) ¿Bin-utʼil chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Dios ya xchaʼmukʼubtesik te tulan mulil spasojike? 2) ¿Bintik loʼlayel ya spuk te Satanás ta swenta te tulan mulile, sok bin-utʼil ya skʼan ya jtsaltik? 3) ¿Bin-utʼil ya skʼan smeleliluk te bin ya kaltik ta stojol te organización yuʼun te Jehovae?

11 Jaʼnix jich tulan skʼoplal te smeleliluk te bin ya kalbeytik te ancianoetik ta congregacione. Teme ay machʼa ya spas lot yuʼun ya smuk ta yoʼtan te tulan mulil spasoj te kʼalal ya yichʼ jojkʼoybeyele, jaʼnax ya smukʼubtes-a te bin kʼoem ta pasele. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya xjajch ta loʼlaywanej te jich yilel te yak ta abatinel ta stojol Dios jaʼukmeto jaʼnix jich yak ta spasel te mulile (Salmo 12:2). Te bin maba lekxan ta pasele, jaʼ te ay ma spisiluk jamal ya kalbeytik te bin smelelil te ancianoetik, te jich yakotik ta smukel te bin-nix ya skʼan snaʼik stojol-ae (Hechos 5:1-11). Te machʼatik jich ya xloʼlaywanike, jaʼ yakʼoj sbaik ta loʼlayel yuʼun te bintik ya spuk te Satanase (ilawil te recuadro « Te lotiletik yuʼun pukuj ta swenta te tulan muliletike»).

12 Jaʼnix jich ya skʼan te manchuk ya jpastik ta lot te organización yuʼun te Jehová te kʼalal ya jnojestik junetik o te kʼalal ya kakʼtik te informe ta swenta te scholel skʼop Diose. ¿Bin-utʼil? Jich bitʼil, ya skʼan smeleliluk te jayeb ora ya jtsʼibaytik ta informe ta swenta te scholel skʼop Diose, ya kaltik teme ay kichʼojtik chamel o ya kaltik ta swenta te bin kʼoem ta pasel ta jkuxlejaltik te ya yichʼ kʼanel ta jun solicitud yuʼun ya kichʼtik yantik aʼtelil ta stojol te Diose (kʼopona te sjun Proverbios 6:16-19).

13. ¿Bin-utʼil maba ya xloʼlaywanotik te kʼalal ya kakʼbeytik yaʼtel jtul kermanotike o te kʼalal ya x-aʼtejotik sok jtul kermanotike?

13 Jaʼnix jich ya skʼan te ma xloʼlaywanotik teme ay machʼa ya jpastik negocio soke o te kʼalal ya x-aʼtejotik sok jtul hermanoe. Ta swenta-abi, maba ya jpastik te kʼalal ayotik ta sNail Tsoblej sok ta scholel skʼop Dios. Teme ya kakʼbeytik yaʼtel jtul kermanotike, mame jloʼlaytik te bin-ora la kalbeytik te ya jtojtike sok te jayeb la jchaptike, jaʼnix ya jtojbeytik te bin ya yal ta Ley te ya skʼan akʼbeyele (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4). Jaʼnix jich teme yakotik ta aʼtel ta stojol jtul kermanotike, ya skʼan ya jpastik lek te aʼtelil akʼbilotik yuʼune (2 Tesalonicenses 3:10). Mame jmaliytik te ya yichʼotik ta mukʼ ta swenta te bitʼil pajal schʼuunel koʼtantik soke, te jaʼ ya jkʼantik te yakuk yakʼbotik bayal kʼajkʼal swenta maba ya x-aʼtejotik te ma jichuk ya yichʼik te yantik j-aʼteletike (Efesios 6:5-8).

14. ¿Bin-a te ya skʼan pasel te kʼalal ay ya jmajantik o ya kakʼ jtakʼintik swenta ya yichʼ jachel jun negocio sok jtul kermanotike, sok bin yuʼun te jich ya skʼan pasele?

14 ¿Jaxan teme ay ya jmajantik o ya kakʼ jtakʼintik swenta ya yichʼ jachel jun negocioe? Te Biblia ya skoltayotik ta snaʼel te bin ya jpastik ta swenta-abi, jaʼ kʼax lek te spisil ya yichʼ tsʼibayel ta june. Jich bitʼil te Jeremías, te kʼalal la sman jsejp kʼinal la stsʼibaybey sjunil ta stojol testigoetik sok la slokʼesbey copia soknix la yakʼ ta kʼejel ta lek (Jeremías 32:9-12; sok ilawil te bin ya yal ta sjun Génesis 23:16-20). Te stsʼibayel ta jun, sleel testigoetik sok te yakʼel firma te kʼalal ay bin ya jmantik o ya jchontik maba ya skʼan ya yal te maʼyuk smukʼul koʼtantik ta stojolike, melel jich ya jtsajtay jbatik yuʼun ma jkʼantik te ay bin ma jichuk ya xbajtʼ ta alel sok jich maʼyuk loʼlayel soknix kontrainwanej-a. Teme ay bin la jchaptik sok jtul kermanotike, julukme ta koʼtantik te manchuk skajnax negocio ya kakʼtik lajuk te lamal kʼinal ta congregación sok te ya xjajch xatomba yuʼune (1 Corintios 6:1-8). *

MAME JLOʼLAYTIK TE MACHʼATIK MABA JUN SCHʼUUNEL KOʼTANTIK SOKE

15. ¿Bin yilel ya yil Jehová te ay ya xloʼlaywanik te machʼatik ya xchonbajike, sok bin-a te maba ya jpastik te j-abatotik yuʼun te Diose?

15 Jaʼnix jich ya skʼan te kʼax lek jtaleltik ta stojolik te machʼatik maba jun schʼuunel koʼtantik soke. Jich bitʼil te jpuk-kʼop Pablo «ya jcʼan[tik] te lec spisil bintic ya jpas[tike]» (Hebreos 13:18). Te Jpaswanej kuʼuntike kʼax tulan skʼoplal ta yoʼtan te ya jpastik te bin stojil te kʼalal ay bin ya jchontik o ya jmantike, chikan machʼauk-a te jich ya jpastik soke. Ta sjun Proverbios ya yalbey skʼoplal cheʼoxeb buelta te loʼlaywanej ta swenta te bin ma tsʼakaluk ta pʼisele (Proverbios 11:1; 20:10, 23). Te balanzaetik sok te yalal ton la stuuntesik ta namey kʼinal ta swenta te bin ya schonik sok ya smanik, jaʼnix jich swenta ya yilik-a teme tsʼakal yalal te oro sok plata te ya stojik-ae. Bayal ta tul jchonbajeletik te la sloʼlayik te ants winiketik te kʼalal la stuuntesik te cheb yalal ton sok balanzaetik te maba tsʼakale. * Jaʼukmeto ma la smulan te Jehovae. Teme ya jkʼantik te ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtane, maba ya jtuuntestik te bintik ya xloʼlaywanotik-ae.

16, 17. ¿Bintik-utʼil ya xjuʼ ya xloʼlaywanik te ants winiketike, sok bin jnopoj ta koʼtantik spasel te j-abatotik yuʼun te Diose?

16 Te j-abatotik yuʼun te Diose, ta jujun kʼajkʼal ya jtatik sujel ta loʼlaywanej. Jaʼ-abi maba chajpnax ta aʼiyel, melel wentainbil yuʼun Satanás te balumilale, jaʼ yuʼun yak ta pʼolel te jloʼlaywanejetike. Swenta ya staik te bin ya skʼanike, ya xloʼlaywanik te kʼalal ya yalik te bitʼil pʼijubtesbilik sok te bin ya snaʼik spasel te kʼalal ya skʼan yaʼtelike. O ya spasik lot ta sjunal seguro, patanetik sok ta swenta te ya xkʼaxik bael ta yan nación o yantikxan te pajal soke. Jaʼnix jich ay ya xloʼlaywanik te kʼalal ya spasik examen sok yantik aʼtelil, jich bitʼil te kʼalal ya spasik descargar ta Internet te bintik ya xtuun yuʼunik te jich ya yakʼik ta ilel te jaʼ yuʼunike. Sok ay ya stojik ta takʼin te machʼatik mukʼ yaʼtelik te ya xloʼlaywanike. Manix ayuk bin lek ya jmaliybeytik-a te ants winiketike, melel «ihlaybil yuʼunic te bintic lec», «te ha nix cʼux ya yaʼiy sbahic» sok «xbiqʼuet ta yoʼtanic taqʼuin» (2 Timoteo 3:1-5).

17 Ay baeltik te wokol ya kaʼiytik spʼajel te loʼlaywaneje. Yaniwan jkuytik te ma jta jtakʼintik yuʼun te maba ya xloʼlaywanotik ta spisil te bintik ya jpastik jich bitʼil ya kiltik te ants winiketik te leknax skuxlejalik sok te ya xkʼulejubik ta skaj te ya xloʼlaywanike (Salmo 73:1-8). Jaʼukmeto ayukme ta koʼtantik te jaʼ kʼax lek te maba ya xloʼlaywanotike. ¿Bin yuʼun? Ya kiltik chaʼoxchajpuk lekilal yuʼun te jpisiltik ya kichʼtik ta mukʼ te mantaliletik te ay ta Bibliae.

LEKILALETIK TA SKAJ TE MA XLOʼLAYWANOTIKE

18. ¿Bin yuʼun kʼax mukʼ skʼoplal te naʼbiluk jbatik yuʼun te ma xloʼlaywanotike?

18 Maʼyuk bayal bintik ya spaj te ya kichʼtik naʼbeyel jbatik yuʼun te lek jtaleltik sok te ya jkʼotestik ta pasel te bin ya kaltike (ilawil te recuadro « ¿Manixbal yakuk xloʼlaywanon-a?»). Jaʼ ini ya xjuʼ ya jpastik ta jpisiltik. Ma jaʼuknax ya xjuʼ yuʼunik te machʼatik ay bin lek ya snaʼik spasele, te jkʼulejetik, te tʼujbilik ta ilel o te mukʼ skʼoplalik ta stojol yantike. Te bitʼil lek jkʼoplaltik yuʼun te yantike, jaʼ jun majtʼanil te ma spisiluk ay yuʼun te yantike (Miqueas 7:2). Jich yuʼun, manchukme ay machʼatik ya slabanotik yuʼun te bitʼil maba ya xloʼlaywanotike, jaʼnix jich ay machʼatik ya yichʼotik ta mukʼ sok ya yakʼ smukʼul yoʼtanik ta jtojoltik. Ayniwan ya jtatikxan takʼin yuʼun-a. ¿Bin-utʼil-abi? Bayal stestigotak te Jehová ma schʼay yaʼtelik te kʼalal ya yichʼik tenel lokʼel te yantik j-aʼteletik ta swenta te ya xloʼlaywanik o ay ya yichʼikxan mukʼ yaʼtelik ta skaj ilbilik te ma xloʼlaywanike.

19. ¿Bintik lekilal ya jtatik yuʼun te kʼalal maba ya xloʼlaywanotike?

19 Manchukme maba ya jtatik spisil te lekilaletik te la kalbeytikix skʼoplale, ay bintikxan te kʼax mukʼ skʼoplal te ya xjuʼ ya jtatik stukele. Te sbabiale, jaʼ te lek ya kaʼiy jbatik yuʼun te lek bin ya yalbotik te koʼtantike jich bitʼil la yal te jpuk-kʼop Pabloe (Hebreos 13:18). Ta schebal, jaʼ te ya yakʼ stseʼelil koʼtantik yuʼun te ayotik ta stojol skʼuxul yoʼtan te jTatik Dios te jaʼ kʼax mukʼ skʼoplal ta yoʼtan te ma xloʼlaywanik te j-abatetik yuʼune (kʼopona te sjun Salmo 15:1, 2; Proverbios 22:1). Maʼyuk yan lekil majtʼanil te jich ya jtatik-abi. Kiltik te bin pajal skʼoplal soke, jaʼ te bin yilel ya yil Jehová ta swenta te aʼtelile.

^ parr. 9 Teme ay machʼa kʼayem ta spasel lot te maʼyukix kʼexlal ta yoʼtan sok te yuʼun-nix snopoj ya x-utsʼinwan-ae, te ancianoetik yuʼun te congregacione yame sleik jun comité judicial.

^ parr. 14 Ta apéndice, «¿Bin-utʼil ta chajpanel te kʼop ta swenta jun negocio?» ya scholbey skʼoplal bin-utʼil ta chajpanel te kʼop ta swenta jun negocio te maba lek lokʼe.

^ parr. 15 Jpʼej yalal ton ya stuuntesik te kʼalal ay bin ya schonike, jaʼnix jich ya stuuntesik yan yalal ton te kʼalal ay bin ya smanike, jaʼ jich ya sloʼlayik bayal stakʼinik-a. Jaʼnix jich la stuuntesik balanzaetik te ay jun skʼab te najtʼe o jaʼ alxan te bin-utʼil yane.